Vahe 58
Ko e ‘Uluaki Kāingalotu Na‘a Nau ‘Alu mei Nāvuú
(Sepitema 1845 — Fēpueli 1846)
Hili hono fakapoongi ‘a Siosefa Sāmita ‘e he kau fakatangá, na‘a nau fakakaukau ‘e ngata heni ‘a e Siasí. Na‘e ‘ikai te nau ‘ilo‘i ‘e hanga ‘e he ‘Eikí ‘o fili ha taki fo‘ou. Na‘e loto ‘a e kau fakatangá ke nau faka‘auha ‘a e Siasí. Ko ia na‘e fai ‘e he ngaahi nusipepá ‘a e ngaahi fakamatala loi ‘o kau ki he Kāingalotú. Na‘a nau fakamatala ‘oku hanga ‘e he Kāingalotú ‘o tāmate‘i ‘a e kakai pea nau kaiha‘asi foki ‘a ‘enau koloá.
Na‘e ‘ikai ke fie tokoni ‘a e kōvana ‘o e vahefonua ki he Kāingalotú. He na‘á ne pehē ‘oku fehi‘a ‘a e kau fakatangá kiate kinautolu. Ko ia na‘á ne tala ange ki he Kāingalotu ke nau hiki ki he feitu‘u hihifó. Na‘e tala ange ‘e Pilikihami ‘longí ‘e hiki ‘a e Kāingalotu ki he feitu‘u hihifó. Ka ‘oku nau fiema‘u ha taimi ke nau teuteu. ‘Oku nau fiema‘u ha pa‘anga ke fakatau‘aki ha me‘akai mo ha vala. Kuo pau ke fa‘u ha ngaahi saliote pea fakatau mo ha fanga pulu. Kuo pau ke fakatau atu ‘a honau ngaahi falé.
Na‘e ‘ikai ke loto ‘a e kau fakatanga ia ke ‘oange ha taimi ke teuteu ai ‘a e Kāingalotú. Na‘e ‘ikai ke fie fakatau ‘e he kakai ia ‘a e ‘api ‘o e Kāingalotú. Ko ia na‘e hanga ‘e he kau fakatangá ‘o fakamālohi‘l ‘a e Kāingalotu ke nau ‘alu mei honau ngaahi ‘api. Pea na‘a nau kaiha‘asi ‘a e ngaahi me‘a kehekehe mei honau ngaahi falé. Pea na‘a nau toki hanga ‘o tutu ‘a e ngaahi fale ko ‘ení.
Na‘e ngāue lahi ‘a e Kāingalotu ‘i he‘enau teuteu ke ‘alu mei Nāvuú. Na‘a nau tā ‘akau ‘o ngaohi ‘a e ngaahi saliote. Na‘a nau fakatau mai ha fanga manu. Na‘a nau tānaki ha me‘akai. Na‘e loto ‘a e Kāingalotú ke faka‘osi ‘a e temipalé pea nau toki ‘alu.
Na‘e foaki ‘e he Kāingalotu ha pa‘anga ki hono langa ‘o e temipalé. Na‘a nau ngāue ‘i he temipalé. Na‘e lahi a e ngaahi loki ne ‘osí. Pea na‘a nau fakatapui ‘a e loki takitaha ‘i he‘ene ‘osí. Na‘a nau ngāue‘aki ha loki ‘e taha ke papitaiso ai ko hono fakafofonga‘i ‘o e kau pekiá. Na‘a nau fai ha konifelenisi ‘i he temipalé ki he kau mēmipa kotoa pē ‘o e Siasi.
Na‘e hoko mai ‘a e fa‘ahita‘u momokó. Pea na‘e fu‘u momoko ‘aupito. Na‘e hanga ‘e he kau fakatangá ‘o fakatupu ‘a e ‘alu ‘a e Kāingalotu tokolahi mei honau ngaahi ‘apí. Ko ia ne hanga ‘e he Kāingalotú ‘o uta kotoa ‘a ‘enau ngaahi me‘á ‘i he ngaahi saliote. Na‘a nau toho atu ‘a e ngaahi salioté ki ha ngaahi vaka lafalafa. Pea nau fakatū‘uta ai ki he kauvai ‘e taha ‘o e vaitafe Misisipí.
Pea ‘i he‘ene fu‘u momokó ne fonu sinou mo ‘aisi ‘a e vaitafé. Ko ia na‘e ‘alu atu ‘a Pilikihami ‘longi pea mo ha ni‘ihi ‘o e Kāingalotú ‘i he‘enau ngaahi salioté ‘o kolosi ‘i he funga vaitafé ‘i he funga ‘aisí.
Na‘e kemi pē ‘a e Kāingalotu ‘i he ve‘e vaitafé. Na‘e ‘i ai ha ni‘ihi ‘o e kakaí na‘e ‘ikai ke nau ma‘u ha vala fe‘unga. Pea na‘a nau fu‘u mokosia. Na‘e ‘i ai ha ni‘ihi na‘e ‘ikai ke nau ma‘u ha me‘akai fe‘unga. Ko e Kāingalotu na‘e lahi ‘a ‘enau me‘akai pea mo honau valá na‘a nau vahevahe atu ia ki he ni‘ihi kehé. Na‘e nofo pē ‘a e Kāingalotú ‘i he ve‘e vaitafé ‘i ha ngaahi ‘aho si‘i pea na‘a nau toki hiki ki ha feitu‘u ‘e taha. Na‘e fili ‘e Pilikihami ‘longi ha kau taki. Na‘e tokoni‘i ‘e he kau takí ‘a e kakai ke nau teuteu ke nau fononga atu ki he ngaahi ‘otu mo‘unga ko ia ‘i he hihifó.