Te Buriiti nakon te Kantaninga ao te Kamaiuaki
Ma te ibuobuoki ae riai, aomata ake a bwaninikirinaki n te wenenibure a kona ni karekea te kamaiuaki ake a rangin kainnanoia.
Kamataata n te korotamnei iroun Cristina Bernazzani
Iangoia ae aongkoa ko tei iaon te tabo ae katati ao n tangiria ni kan nako n iteran te kaenion are te iterana, ike koa kaman tia n tuangaki bwa te kukurei e bon kakantaningaiko. Ngkai ko ukoukora kawain are ko na toua, ko kunei bwabwati ni bwai are, ngkana ko booti ni kabane n ae eti, e na katea te buriiti n rinanon te kaenion.
Ngkana ko aki ataia bwa ko na kanga ni katea te buriiti, bwaai a na akea manenaia ao ko na nakamakina te rawawata ao akean te kantaninga. Ma ngkana ko karekea mairoun temanna are e a tia n rinanona ni katean te buritii, rabakaum ao ootam e kona n rikirake ao ni bootana te mwakuri e kona ni kakoroaki bukina.
N riaon te 18 te ririki n nako, au mwakuri bon katauraoan bwaai ni mwakuri ao te kairiiri ni buokiia aomata n rinanon marawan aia namakin ao korakain aia iango. Ibuakoia aomata ake I a tia n reireniia, akea riki tabeman ae a taraa n rangin ikoaki n aron bwanikirinaia aomata n te wenenibure. I a tia n noora mwiina bwa te kakaewenako aei e mena iaon ana konabwai te aomata n teimatoa ni karokoa te toki.
E ngae n anne, I a tia naba n ataia bwa buokara ae teimaan man karawawatakira ao korakaira e kona ni karaoaki rinanon ara Tia Kamaiu. Ana tangira e tabekia ni kaotinakoia aomata man te roo nakon te oota.
Bukin tera te Bwainikirinaki n te Wenenibure e Karika te Ikoaki?
Aomata ake a bwanikirinaki a tuangai te maiu ae karawawata, te nanououa i bon iroum, ao tabeua namakin aika kamaraki. Beretitenti Gordon B. Hinckley (1910–2008) e buokiira ni kaotaira bukin tera te bwainikirinaki n te wenenibure e karika te maraki ae korakora:
“Iai buakakan, iowawaan katein te bwainikirinaki n te wenenibure. E riaon ara atatai. E kamaraki nano n aron te katei are e riki irouia mwaane ao aine n tatabemaniia nako. E uruana te bwai ae tabu ao ni mimitong. E uruani maiuia ataei. E bon kairua ao e tau ibukin te kabuakakaki ae moan te korakora.
“E kamaama nakon te mwaane ao te aine are e bwainikirina natina n te wenenibure. Ni karaoana, te tia karaoia e aki tii karaoa te kaikoaki ae korakora. Teuanne ke neienne e tei ni kabuakakaki imatan te Uea.”1
Te mwaaka ni kariki aomata e bon tabu ao mwaakan Tamara are i Karawa ae tabu man mimitong are e a tia n anganiia Natina. Unimwaane David A. Bednar man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e reirei: “Te mwaaka ni kariki aomata e kakawaki n te maiu n tamnei. … Tamara are i Karawa ao Natina ae Tatangiraki bon taan kariki bwai ao a tia n onimakiniira ma mwakoron mwaakaia ni karikibwai.”2 E aki kamiimi bwa uruakan te mwaaka ae tabu aei e “tau ibukin te kabuakakaki ae moan te korakora” e karaoa te “kaikoaki ae korakora.”
Ataakin te Maraki
Kamataata n te korotamnei © nuvolanevicata/iStock/Getty Images
Te bwainikirinaki n te wenenibure bon te iwawaki n akea nanon temanna iai are irekereke ma katei ni karaoana ao aki karaoana are e kabonganaki te aomata ni kakukurein te wenenibure ibukin temanna. N ae raroa n angiin te tai, taan bwainikiriniia aomata n te wenenibure a tiku ma mangaongaon aia iango n ai aron naba namakinan te aki tau ao te maama are e a taraa n aki kona ni mwemwe iai uotaia. Te taneiai are a rinanona aomata ake a maraki ao ni korakai angin te tai e betanaki n aia taeka aomata ake aki oota ni bwanikirinan te wenenibure ao mwiina. Tabeman aomata a bukinaki bwa a kewe ke n tuangaki bwa te bwainikirinaki aei bon aia kairua. Tabeman a kairaki ni kakoaua bwa a riai n rairinanoia, n aron ae kanga a bure man bukinakiia iai.
Angiina aomata ake I mwakuri ma ngaiia ake a rinanon te bwainikirinaki n te wenenibure ke inanon ataeia ke n rikirakeia a tuangaki “katokia,” “kitana bwain ngkoa,” ke “tii kabwarabure ao mwaninga taekana.” Aekakin taeka aikai—riki ngkana e roko mairouia raoraom aika kaan, kaain te utu, ke taan kairiiri n te Ekaretia—a kona ni kaira te aomata ni karikirakea te bwai ae raba ao te maama nakon te kamaiuaki ao te rau. N ae ti te arona ma ikoaki n rabwata ke te manin aoraki, ikoaki n te namakin a aki tii toki ngkana aki mwannanoaki. Ma, te aki oota are e moanaki n tain karaoan te bwainikirinaki anne e rikirake, ao ni kabane ma mwiin namakin aika kamaraki, ana namakin temanna e na bitaki, n tokina e na kairaki nakon rikiraken anua aika aki raraoi. E aki taabangaki ibukiia aomata ake a bwainikirinaki n aki ataa aron bwainikirinaia, ma a teimatoa ni karikirakei katei aika aki raraoi ao namakin aika kamaraki.
Anaa (e bitaki te ara) e rinanon te bwainikirinaki n te wenenibure inanon ataeina. N aroia tabeman are e riki aei nakoia, e rikirake n namakinna bwa te aomata ae buakaka ae akea manenana. E kabanea angain maiuna ni kataia ni buokiia tabeman n ae bon tau ni kabooi mwiin ana namakin n aki “bati n tau” ibukin te Tama are i Karawa ke temanna are e tangiria. N ana reitaki, e maaku bwa ngkanan iai temanna ae kinaa, a na iangoia bwa e buakaka n aron ae kakoaua bwa bon ngaia. E rinanon te maaku ibukin kaitaraakina are e karika maakuna ni katai bwaai aika boou inanon maiuna ke ni karaoi mwakuri aika bebete n aron wetean temanna n te tareboon. E kakabwaiaki n ana taarena ae te tia korotamanei ma e katoka karaoana ibukin maakuna n aki kona ni butimwaea te titiribure.
Iaon 50 te ririki ana namakin n akea ana konaa, akan korakorana, maakuna, aki oota, maama, maroa, ao te katinanikuaki e kairia n ana babaire ni katoa bong.
Oneanmwiin te Maraki n te Rau
N ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu, E rinanon “maraki ma karawawataaki ao te kaririaki n aekaia nako.” E karaoa aei bwa E na “ataia ni kaineti ma te maiu n iriko bwa e na kanga ni buokiia ana aomata” (Aramwa 7:11–12). Marakina tiaki tii ibukin ara bure ma ibukin naba kamaiuakira ngkana ana bure temanna e karika marakira.
Ngke E mena ikai, I iangoia bwa te Tia Kamaiu e na bae n tang ao ni kakabwaiaiia naake a tia ni bwainikirinaki n te wenenibure, n aron ae E tang ma ao ni kakabwaiaiia Nibwaite (taraa 3 Nibwaai 17). Ngkai E aki mena ikai n rabwatana, e kona n raoniira Tamneina, ao E a ti a ni katauraoa te kawai ibukira ni kamaiuaki, n namakina te rau, ao ni kabwarabure.
Ibukiia angiina ake a rootaki ni maraki, te iango bwa te maraki are a namakinna e kona n oneakimwiina ma te rau e kuri ni kaangaanga aron kakoauana. Angiin te tai ikoaki n te tamnei ao n rabwata irouia naake a bwanikirinaki e aki nooraki ao n ataaki irouia tabeman inanon ririki. Te maraki e raba ni maata aika momoangare, te anganano ni buokiia tabeman, ao ni maiuakinan te maiu n aron ae akea te kairua, ma te maraki e teimatoa ikanne.
Ti na kabotaua te waaki ni kamaiu n te namakin ma ane tararuan ao karaoan te ikoaki n rabwata. Iangoia bwa ngke ko uarereke, e mwaoto rangam. Ma irarikin kawaran te taokita ibukin kanakoraoan te rii ae mwaoto, ko keiakina te maraki inanon nakonakom ni karokoa are e toki te maraki, ma iai n taainako te maraki ni katoa mwanekam n nakonako. Ririki ake imwiina ko tangiria bwa e na toki te maraki, ngaia are ko a nako ni kawara te taokita. E na manga moan baronga te rii te taokita, ni kaitiaki nikira n ikoaki ake a riki, ni bautia ni kabaea, ao ni kanakoko nakon te tia rabakau iaon riin te rabwata ni boutoka rangam.
Te waaki ni kamaiu man te bwanikirinaki ti te arona inanon anne bwa te aomata are e karaoaki nakoina e moan ataia bwa e koaua te maraki ao iai te bwai ae kona ni karaoaki ibukina. Te waaki e raonaki ma ataakin te bwai ae riki ao ni butimwaea te namakin n tia ni maraki, ni maaku, ao n nanokawaki n namakinna, n ataia, ao ni kariaiakaki. Angiin te tai e ibuobuoki ni mwakuria ma te aomata ae rang mwaatai inanon te waaki ni kamaiu aei. (Reitaki ma am tia kairiiri n te nakoanibonga n reiakinna ngkana te Mwakuri n Ibuobuoki ibukiia Utu Aomata aika Itiaki e tauraoi n am aono.)
Ngkana ke tao tiaki te aomata ae karaoaki aei nakoina e a tia n reke buokana iroun ae mwaatai, e tamaroa ngkana ko tataro, kamatebwaia maiun te Tia Kamaiu ao Ana Mwakuri ni Kamaiu, ao kakawara te tia kairiiri n te nakoanibonga ni katoa bong. E kona ni buokia ni katoka te rawawata ao ni karekei ana kairi te Tamnei ni buoka te aomata anne n oota ni kakawakina ao ana reitaki ma te Tama are i Karawa ao te Tia Kamaiu. Ngkai Titita Carole M. Stephens, te Moan Kauntira ni Kabuta n te Bootaki n Aine, e reirei n taai aika nako: “Te Kamaiuaki bon te waaki ae maan. E kainnanoiko bwa ko na tataromwaaka n ukoukora te kairaki ao te ibuobuoki ae riai, n raonaki ma te reirei ma kaain te nakoanibonga aika a riai ake a tia ni katabuaki. Ngkai ko reiakinna n reitaki n te nano n iraorao, katea tiam ae riai ao tao ko na ukoukori reirei irouia aika mwaatai. Kateimatoaan te marurung n te tamnei ni kabwanina aron te waaki e bon kakawaki!”3
Ibukin Anaa, maiuna e karika aki mweengaraoina are e a ukoukora iai buokana. E ataia man ana kakoaua bwa e kona n namakina te rau ao te kukurei inanon maiuna ma e aki namakinna n aana ae teimatoa. Rinanon te tataro ao te marooro ma te bitiobi, e kairaki nakon te rereinaki, ike e a kona ni karekei bwaai ni mwakuri ake e kainnanoi n uota te koaua man te roo ao n tibwaua te rawawata are e namakinna n tii ngaia. Ni karaoana, e a kona ni katoka te maraki ao ni kunea te rau are e beritanaki iroun te Tia Kamaiu (taraa Ioane 14:27). N raonaki ma te rau aei ao te mweengaraoi e kaoti te iango ao te konabwai ni kabwarabure.
Kainnanoan te Kabwarabure
Te iango ni kabwarabure angiin te tai e kaangaanga ibukiia ake a bwainikirinaki n ongo ao angiin te tai e aki mataata. Ngkana a iangoa te kabwarabure ni kariaia te aomata are e karaoa te mwakuri n ribuaka n namakinna bwa a aki rootaki ni mwiin aia mwakuri. Ngkai ti tuangaki bwa ti na kabwarabure (taraa D&C 64:10), ni makuri aika e korakora iai te kaikoaki, e riai ni moanaki te kamaiu imwaain kabwaraakin ana bure te tia ribuaka iroun are e karaoaki nakoina.
Naake a korakai ni maraki are e riki man te bwainikirinaki a kona ni karekea te mweengaraoi inanon te reirei aei man ana Boki Moomon: “Ngai, ae Iakobwa, N na taetae nakoimi aika itiaki nanomi. Onimakina te Atua ma te nano ae matoatoa, ao tataro nakoina ma te onimaki ae korakora, ao e na kabebeteko inanon am tai n rawawata, ao e na tei ibukim, ao e na katuaeia akana kataia n tiringko” (Iakobwa 3:1). Kainnanoan te motiraoi ao te kariaia ni kabouan maeum e katukaki nako nanon bain te Uea bwa E aonga ni kona n onea mwiin marakira ma te rau.
N te kabane Anaa e kunea bwa e kona ni bita kainnanoan te motiraoi nakon te Tia Kamaiu ao boon mwiina e kunea te rau inanon maiuna n aron ae bon tuai man rinanona mai imwaaina. Mai imwaaina, e maaku n iriiri bobootakin ana utu ike e na bae ni kaoti te tia bwainikirinna. Ngkai, ni kaeti ma ana anganano ni kaitarai ikoaki n te namakin ae kaangaanga are iaon kawaina ni kamaiuaki mai iai, e aki maaku ngkana e roko teuanne ao ni kona n nanoangaea n rorona ae e a bon kara.
Kainaomataaki n akea te Rawawata
Unimwaane Richard G. Scott (1928–2015) man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e taku bwa “bwaninin te kamaiuaki e kaoti rinanon am onimaki iroun Iesu Kriso ao Mwaakana ao ana konabwai, rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu, ni kamaoi mwiin baika bubuaka ao ake aki kainnanoaki. …
“E Tangiriko. E anga maiuna bwa ko aonga ni kainaomataaki n akea te rawawata. E na buokiko ni karaoia. I ataia bwa iai mwaakana ni kamaiuko.”4
Teuare buakaka e tangiria ni kabaeiia aomata man te maraki ao te karawawataki ibukina bwa e aki kukurei (taraa 2 Nibwaai 2:27). Ma ana ibuobuoki te Tia Kamaiu, Iesu Kristo, e kona te maraki n oneaki mwiina ma te rau, ngkai tii te Tia Kamaiu ae e kona n anga, ao ti kona ni maeka ma te kimwareirei. “E bwaka Atam bwa aonga n riki aomata, ao a riki aomata bwa aonga ni karekea te kimwareirei.” (2 Nibwaai 2:25). Ni maeka ma te kimwareirei e butimwaai taai ni kakatai ni kona riki ni kaitarai ao n anganiira te kona n reiakinaki ao n rikirake ao n riki n ai aron Tamara are i Karawa.
I nanorinano man te kakabwaia are I a ti a ni karekea inanon maiu n tekateka ma naake a tia ni kaikoakaki man te bwainikirinaki ao n noora te kakai ni kamaiu are e roko tii rinanon te Tia Kamaiu. Ngkana ko rootaki, taiaoka n rairaki ma te tataromwaaka ibukin buokam. Ko aki tii uouota te rawawata n tii ngkoe. I ataia E kamaiu, bwa I kakoaua n taai aika mwaiti.