Pagpangita kang Lola
Reuben Wadsworth, Utah, USA
Paghulagway pinaagi ni Allen Garns
Usa sa akong pagmahay mao ang wala nako pagpakig-istorya sa akong lola bahin sa iyang kinabuhi ug rekord sa mga panumduman sa iyang kaliwatan. Human siya namatay ang akong papa ug mga uyoan misulti nako nga wala siya malipay sa iyang kaugalingon ug gani kausa nakapangutana siya, “Nganong ang tanan gusto man nga mahibalo mahitungod kanako?”
Dihang ang kapig-ot sa pinansyal mipugos sa akong pamilya nga mobalhin sa daang balay ni lola, usa ka bul-og sa halandumong mga kalipay ang nanumbalik, inubanan sa pagmahay. Usa ka gabii pipila ka adlaw human sa among pagbalhin, gitan-aw nako ang pipila ka karaang album sa mga litrato ug karton sa mga handumanan, nga naglakip sa karaang mga sulat nga sinulat sa akong uyoan, karaang mga temple recommend, ug gani sa programa sa paglubong sa akong lolo. Human matan-aw kining mga handumanan, naghunahuna ko kon duna pay lain.
Nadasig ko nga tan-awon ang attic ug naggiyahan ko diretso sa usa ka sako nga may sulod nga usa ka blue nga binder nga daw angayan nang ilabay. Niana nga binder akong nadiskubrihan ang sinugdanan sa sugilanon sa kinabuhi sa akong lola nga gisulat 30 ka tuig nang milabay. Akong nahibaloan, sa akong katingala, nga walay bisan usa sa pamilya ang nahibalo nga ania kini. Eksakto ang akong papa ug akong mga uyoan—si Lola wala malipay sa iyang kaugalingon nga siya wala gani mohisgot ni bisan kinsa nga may gihimo siya nga usa ka sugilanon sa kinabuhi!
Nianang gabhiona gibasa nako ang matag pulong niana nga walo ka pahina, ug sa akong pagbasa, nakakat-on ko og daghan mahitungod sa akong lola—ang iyang kinabuhi sa pagka-high school, sa unsang paagi nagkita sila sa akong lolo, ug ang kalisud nga masarado ang sinehan nga ilang negosyo ni lola ug ni lolo.
Akong gibati ang iyang presensya samtang gibasa kadto nga mga pahina, sama nga nag-ingon siya nako nga dili mabalaka nga wala makompleto ang oral nga sugilanon nga tuyo unta nakong buhaton. Ang pagbasa mahitungod sa kinabuhi sa akong lola nga iyang gisulat usa ka butang nga dili mapalit ug mipaminos kini sa pagmahay nga akong gibati sa dugay nang panahon. Usa kadto ka kasiguroan sa malumo nga grasya ug testamento nga ang family history dili lamang mao ang pagkahibalo mahitungod sa mga katigulangan nga wala nato mailhi niining kinabuhia. Pagdiskubre usab kini og daghan mahitungod sa atong mga gimahal kaayo ug ngadto kanila nga atong gikauban sa bililhon nga panahon dinhi sa kalibutan.
Dihang kauban nako ang ubang sakop sa pamilya sa pagsulat sa ilang mga kasaysayan ug nangutana sila nako nganong ang uban gustong mahibalo bahin kanila, gipaniguro nako sa ilaha nga ang ilang mga sugilanon may igong bili nga isugilon ug ang ilang kaliwatan magpasalamat kanila, sama sa akong pagpasalamat sa akong lola sa pagbilin niya og walay katugbang nga istorya.