2010
Taimi Tonu ʻo aʻu ki he ʻAhó ni
Sānuali 2010


Taimi Tonu ʻo aʻu ki he ʻAhó ni

ʻOkú ke pehē ʻoku fuʻu motuʻa ʻa e Fuakava Motuʻá ke ne akoʻi atu ha meʻa? Toe kiʻi fakakaukau angé.

Neongo ko e ngaahi fakalea, taimi, mo e tūkunga ʻo e Fuakava Motuʻá ʻoku fuʻu faikehekehe mei he kuongá ni, ka te ke ʻohovale ʻi he lahi ʻo e meʻa te ke lava ʻo ako mei he Fuakava Motuʻá. Te ke lava ke ako ʻi ha lotu lahi, ke ʻilo ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi talanoa ʻo e Fuakava Motuʻá ʻa ia ʻe lava ʻo fakaʻaongaʻi ki hoʻo moʻuí he ʻahó ni. Ko ha sīpinga pē ʻeni ʻe hiva:

  1. Naʻe hola ʻa Siosefa ʻo ʻIsipité mei he fakatauelé (vakai, Sēnesi 39:12). ʻOku faingofua maʻu ange pē ke hola mei he fakatauelé ʻi he faiangahala pea toki fakatomalá.

  2. Naʻe fakamolemoleʻi ʻe Siosefa ʻa e niʻihi kehé, ʻo aʻu ki hono ngaahi tokoua naʻa nau fakatau ia ke ngāue pōpulá (vakai, Sēnesi 45). ʻOkú ke fakamolemoleʻi ʻa e kakai kehé, ʻo tautautefito kiate kinautolu ʻoku ʻi ho fāmilí?

  3. Naʻe tuku mai ʻe he ʻEikí ha mana ʻi he ʻaho taki taha ke fafanga ʻa e kakai ʻIsilelí (vakai, ʻEkesōtosi 16:15). Kuo ʻosi foaki mai foki ʻe he ʻEikí ha ngaahi meʻa lahi ke ne fafangaʻi hotau laumālié: ʻa e lotú, folofolá, sākalamēnití, mo e temipalé.

  4. ʻOku fakamahino mai ʻe he ʻEkesōtosi vahe 28 ʻa e founga ʻoku totonu ke teuteu ai ʻa ʻĒlone mo e kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki kehé. Naʻe kole ʻe he ʻEikí ke nau teuteu ʻi ha faʻahinga founga pau ke fakamanatu ai kiate kinautolu ʻa e ngaahi konga mahuʻinga ʻo ʻenau lotú. Ko e taimi ʻokú ke ʻalu ai ki he lotú pe temipalé, ʻoku uesia fēfē hoʻo ʻapasiá mo hoʻo lotú ʻe he founga hoʻo teuteú?

  5. Ko e konga lahi ʻo e tohi ʻa Levitikó ʻoku fekauʻaki ia mo e feilaulaú mo hono ngaahi tāpuakí. ʻE hanga ʻe hoʻo feilaulauʻi—ho taimí, ngaahi talēnití, pe paʻangá—ʻo ʻomi kiate koe ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e langí.

  6. ʻOku tau ʻilo mei he sīpinga ʻa Samuelá, hono mahuʻinga ʻo e fakafanongo mo fakatokangaʻi e leʻo ʻo e ʻEikí (vakai, 1 Samuela 3:4–10). ʻE fakalakalaka hoʻo moʻuí ʻi he taimi te ke ako ai ke fakatokangaʻi mo muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

  7. Naʻe fakahaaʻi ʻe he ngaahi fili ʻa e talavou ko Tēvitá naʻá ne tui “ ʻoku ʻi ai ha ʻOtuaʻ i ʻIsileli” (1 Samuela 17:32–51). ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe hoʻo ngaahi filí pe ʻokú ke tui ki he ʻOtuá pe ʻikai.

  8. Naʻe fakafepakiʻi ʻe Taniela ʻa e fekau ʻa e tuʻí pea naʻe maʻu ia ʻokú ne lotu (vakai, Taniela 6:11). Ko e hā hano tuʻo lahi hono maʻu atu koe ʻokú ke lotu, ʻo aʻu ki he taimi ʻoku ngali faingataʻa aí?

  9. Naʻe ʻilo ʻe Neamani ʻoku maʻu ʻa e mālohí ʻi he taimi ʻoku tau talangofua ai ki he palōfitá (vakai, 2 Ngaahi Tuʻi 5:1–14). ʻE hanga foki heʻetau muimui ki he faleʻi ʻa e kau palōfita mo e kau ʻaposetolo ʻo e ʻaho ní ʻo ʻomi foki ʻa e mālohi ʻo e ʻEikí ki hoʻomou moʻuí.

Naʻe lī ʻe he Tuʻi ko Nepukanesá ha kau ʻIsileli ʻe toko tolu ki he loto afí. Ka ʻi he taimi naʻe ʻafio atu ai ʻa e tuʻí ki he loto afí, naʻe mamata ia “ki ha kau tangata ʻe toko fā, ʻoku ʻataʻatā, pea ʻoku nau ʻeveʻeva ʻi he loto afí … pea ko e anga ʻo hono toko faá [naʻe] hangē ia ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá” (Taniela 3:24–25). ʻI hoʻo vakai ki he Fuakava Motuʻá, te ke lava ʻo fakatokangaʻi ai ʻoku ʻaʻeva ʻa e ʻOtuá mo ʻEne fānaú. ʻE lava ke akoʻi koe ʻe he ngaahi meʻa ne nau fouá ke ke hoko ai ko ha foha mo ha ʻofefine lelei ange ʻo e ʻOtuá.

Ko e fakafanongo ki he Laumālié (toʻohema ʻi ʻolungá), lotu neongo e taimi ʻoku faingataʻa aí (ʻolunga), pea mo e muimui ʻi he faleʻi ʻa e palōfitá (ʻi laló) ko ha niʻihi pē ia ʻo ha ngaahi meʻa mahuʻinga ʻoku tau lava ʻo ako ai mei he Fuakava Motuʻá.

Toʻohemá: Ko Siosefa ʻo ʻIsipité, tā ʻe Michael T. Malm; tā fakatātaaʻi ʻe Ted Henninger; toʻomataʻú: Tamasiʻi ko Samuelá ʻi Hono Ui ʻe he ʻEikí, tā ʻe Harry Anderson; Ko Taniela ʻi he ʻao ʻo e Tuʻi ko Nepukanesá, tā ʻe Simon Harmon Vedder; Ko Hono Fakamoʻui ʻo Neamani mei he Kiliá, tā ʻe Paul Mann