iVakaraitaki Me da Vakamuria
O keda kece eda bula tiko e vuravura nikua eda na gadreva me dua noda ivakarataki vinaka—na ivakaraitaki me da vakamuria.
Ena vica na yabaki sa oti au a qoroya toka kina e dua na waqa ni ivola tabaki ni Lotu ka vakaraitaka tiko e dua na ilavelave ni droini nei Carl Bloch. Na ka e laurai ni a raica na daudroini ena nona vakasama oti —sa qai droinitaka ena laca ena veituberi ni liga ni iVakavuvuli—ka vakaraitaki Elisapeci na wati Sakaraia, ni a kidavaki Meri na tinai Jisu. O rau ruarua me rau vakaluveni tagane— cakacaka mana na nodrau sucu.
Na gonetagane ka sucu vei Elisapeci e qai kilai ni o Joni na Dauveipapitaiso. Me vakataki Jisu na luvei Meri, o Joni talega—e lailai sara na itukutuklu e volai tu me baleta na nodrau gauna ni gone. E dua wale sara ga na iyatu vosa e tukuna vei keda na veika e baleta na bula nei Joni mai na nona sucu me yaco ki na itekivu ni nona cakacaka vakalotu: “A sa tubu cake na gone, a sa yalomatua sara, a sa tiko e loma ni veikau me yaco mada na nona siga me vakaraitaki kina vei ira na Isireli.”1
Na itukutuku i Joni e lekaleka sara. E vunautaka ga na vakabauta, veivutuni, na papitaiso ena veitabadromuci kei na soli ni Yalo Tabu mai vei koya e tiko vua na kaukauwa levu cake mai na kena ka tiko vua.“Au sa sega ni Karisito,” e a tukuna vei ira na nona tisaipeli yalodina, “ia … kau sa talai mai meu liutaki koya.”2 “E dina kau sa papitaisotaki kemudou ena wai, a sa lako mai ko koya e levu cake … : ena papitaisotaki kemudou ko koya ena YaloTabu kei na bukawaqa.”3
Sa qai papitaisotaki na Karisito mai vei Joni na Dauveipapitaiso. E muri e a qai vakadinadinataka o Jisu, “Sa sega ni tubu e dua vei ira sa sucu mai na yalewa me uasivi vei Joni na dauveipapitaiso.”4
O keda kece eda bula tiko e vuravura nikua eda na gadreva me dua na noda ivakaraitaki vinaka. Me da dau vakamuri ira. O Joni na Dauveipapitaiso e sa vakarautaka vei keda e dua na ivakaraitaki cecere ni yalomalua kei na nona raici koya cake tiko o koya ena qai muri mai— na iVakabula ni kawatamata.
Ni vulici na ka e baleti ira na tani ka ra a vakararavi dina vua na Kalou ka vakamuria na nona ivakavuvuli ena vakasolokakanataka ki na yaloda, “Dou tiko lo mo dou kila niu sa Kalou.”5 Ni ra sa talairawarawa tikoga ena ivunau ka vakararavi tiko Vua era sa qai kalougata kina. Ni da vakamuria na nodra ivakaraitaki, o keda talega eda na kalougata kina ena noda gauna. O ira yadua era sa na qai ivakaraitaki me da vakamuria.
O keda kece eda taleitaka na italanoa rogorogo vinaka mai na iVola Tabu baleti Eparaama kei Aisake. E a vakacava li na kena dredre vei Eparaama, ena nona vakamuria na ivakaro ni Kalou, me kauta na luvena lomani ko Aisake ki na ulunivanua mai Moraia, me laki cabori koya kina me isoro kama. E rawa li ni o vakananuma na bibi voli ni yalona ena nona sa vakarautaka na buka ka lako yani ki na vanua sa lokuci oti? Sa dina sara ni na momosi voli na veitiki ni yagona vaka kina na veisiriyaki ni nona vakanananu ena nona sa “vesuki Aisake … ka biuti koya ena icabocabo ni isoro. Kei … na nona dodoka yani na ligana, taura na isele me sa vakamatei luvena.” Sa wacava na lutu ni icegu, kei na vakavinavinaka ni yalo ni a rorogo mai na itukutuku taleitaki: “Mo kakua ni dodoka na ligamu vua na gone, ia mo kakua ni kitaka vua e dua na ka: niu sa qai kila ko sa rerevaka na Kalou, ni ko sa sega ni bureitaka vei au na luvemu, na luvemu e dua bauga.”6
E a rawata ko Eparaama me wili o koya me ivakaraitaki ni sega na lomatarotaro ka talairawarawa.
Kevaka e so vei keda e nanuma tiko ni sa rui sivia vua na nona vakatovolei tiko, me sa laki wilika mada na bula i Jope. Ni caka o ya ena qai lako mai na nomu ni na vakila, “Kevaka me rawata o Jope na vosota ka vorata, o au talega e rawa.”
O Jope na “tamata yalododonu ka dau caka dodonu, e a sa rerevaka tiko na Kalou, ka sa sega ni torova na ca.”7 Rakorako na nona itovo, ka levu na nona iyau, o Jope e a sotava na veivakatovolei ka rawa ni vakarusa e dua. E kau laivi na nona iyau, vakasesei mai vei ira na nona itokani, vakararawataki ena nona leqa, ka qai mai mositi koya tu na kena mai yali na nona matavuvale e a vakauqeti me “vosavakacacataka na Kalou, ka mo mate ga.”8 E a vosota na veitemaki o ya ka qai kacivaka mai na titobu ni yalona vakaturaga, “Raica sa tiko mai lomalagi na noqu ivakadinadina, ia sa tiko mai cake ko koya sa lewa ena vukuqu.”9 “Niu sa kila sa bula tiko na noqu iVakabula.”10
O Jope e a wili me ivakaraitaki ni vosota sega ni vakaiyalayala. Me yacova mai nikua eda vakatokai ira era sa dauvosota vakadede ni sa tiko vei ira “na vosota e a tiko vei Jope” E sa vakarautaka edua na ivakaraitaki me da vakamuria.
O Noa e dua na parofita “yalododonu ka sega ni cala ena nona itabatamata,” o koya e dua erau a “daulako vata kei na Kalou.”11 E a tabaki ki na Matabete ni se cauravou lailai, “sa qai dau vunautaka na kosipeli i Jisu Karisito, ena nona vakavulica na vakabauta, veivutuni, papitaiso, kei na veitokani ni Yalo Tabu.”12 Sa qai vakaroti ira ni o koya ena sega ni veivutuni ena vakavuna na kena lako mai na waluvu vei ira era sa rogoca na domona ka qai sega ni muria na nona vosa.
E a muria na vosa ni Kalou o Noa ka taya e dua na waqa, me rawa ni ratou vakabulai kina mai na veivakarusai na nona matavuvale. E amuria na ivakaro ni Kalou me vakavodoka ki waqa e yarua na veimataqali manumanu kecega, me rawa ni ra bula mai na waluvu.
Tukuna o Peresitedi Spencer W. Kimble, “e a se sega ni dua na ivakatakilakila ni uca kei na waluvu. E a sega ni vakamuri na ivakaro nei Noa. Sa na dua na ka lialia me laki ta tu e dua na waqa ena vanua mamaca vaka o ya me cila tu mai na siga ka mai toso vinaka tu yani na bula ni veisiga me vaka ga na kena ivakarau. Ia e a qai oti koso na gauna. Yaco mai na waluvu. Era luvu na dauvakadrecike. Na mana ni waqa e a muria na vakabauta ni kena laki ta na waqa.”13
E a tu vei Noa na vakabauta ka sega ni yavalati rawa me talairawarawa ki na ivunau ni Kalou. E sa kerei me da cakava talega vaka ko ya. E sa kerei me da nanuma ni vuku ni Kalou e vaka e dau rairai lialia tu vua na tamata; ia na lesoni ga me da vulica ena bula oqo ni sa vosa mai na Kalou ka da talairawarawa kina, eda sa na dina ena veigauna kece.
Na ivakaraitaki vinaka duadua vei ira na marama o Ruci. E a siqema na kena momosi voli na yalo i vugona o Naomi, ena nodrau sa mai mate na luvena tagane, ka sa vaka e mai vesuka voli na nona bula na vuturi kei na galili: sa qai tukuna kina o Ruci na vosa ka sa vaka tu me itakele ni yalodina: “Mo kakua ni cikevi au meu laivi iko, ka meu lesu meu kua ni muri iko: niu na lako ki na vanua ko sa lako kina, ia na vanua ko na tiko kina au na tiko talega kina: ia na kai nomu era na kai noqu, na nomu Kalou talega ena noqu Kalou.”14 Na ka e qai cakava o Ruci e vakaraitaka sara ga na dina ni nona vosa.
Ena vuku ni nona sega ni veisau o Ruci mai na nona dina vei Naomi, e a qai mai vakawatitaki vei Poasa me qai mai yaco kina o koya,—e dua mai Moapi ka a veisau nona lotu - me mai bubu vakarua i Tevita, ka sa mai wili kina o koya me dua na itubutubu ni noda iVakabula ko Jisu Karisito.
Au sa na toki oqo ki na dua na parofita yaloqaqa mai na iVola i Momani—o ya o Nifai na luvei Liai kei Seraia. O koya e a vakabauta ka talairawarawa vua na Kalou, kaukauwa ka doudou. Ni soli vua na itavi dredre me laki kauta mai na peleti parasa mai vei Lepani, e a sega ni vosa kudrukudru, ia e kaya, “Au na lako ka kitaka na ka sa vakarota na Turaga, ka niu kila ni sa dau vakarautaka na Turaga na sala me ra rawata kina na luve ni tamata na ka kece sa vakarota vei ira ko Koya.”15 De rairai ivakarau ni qaravi itavi vaka ko ya e vakavuna me na vakasalataki keda kina e dua na qaqa ni sere, “The Iron Rod”:
To Nephi, Seer of olden time, a vision came from God… .
Hold to the rod, the iron rod, ‘Tis strong, and bright, and true
The iron rod is the word of God; ‘Twill safely guide us through.16
O Nifai e ivakaraitaki ni gugumatua ni qaravi itavi.
Ena sega ni dua na ivakamacala ni ivakairaitaki vinaka ena taucoko kevaka me sega ni wili talega kina o Josefa Simici, na parofita ni itabatamata oqo. Ni se qai yabaki 14 ga na cauravou yaloqaqa oqo e a curuma kina e dua na veiruku ni vunikau, ka a qai vakatokai e muri me vanua tabu, ka qai saumi kina vua na nona masu ni vakabauta.
Sa qai muria mai o ya vei Josefa e dua na veibeitaki e sega ni cegu ena nona sa wasea na italanoa ni raivotu e a raica ena ruku ni veikau o ya. Ia ena nona a vakalialiai ka dusi, e a dei tu ga o koya. E kaya vaka oqo, “Au a raica dina e dua na raivotu; au sa kila na ka oqori, kau kila ni sa kila talega na Kalou, sa dredre sara meu cakitaka, au sega mada ga ni doudou meu kitaka vaka kina.”17
Dua na vu dua na toso, sotava na veisaqasaqa ena veigauna kecega, ia e a tuberi voli ena liga ni Turaga, sa qai tauyavutaka o Josefa na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. E vakadinadinataka na nona yaloqaqa ena veika kece e cakava.
Ni voleka me mai cava na nona bula, ena nodrau sa mai kau kei tuakana o Hyrum ki na valeniveivesu mai Carthage, e a tu vakatagane me sa qarava na veika e sega ni vakatitiqataka ni na yaco vei koya ka sa qai mai dave na nona dra me vakadeitaka kina na nona itukutuku.
Ena noda sotava na veivakatovolei ni bula oqo, sa kerei me da na vakatotomuria na mataqali ivakaraitaki ni yaloqaqa ka sa biuta koto mai o Josefa Simici.
Nikua sa tu oqo e matada e dua na Parofita ni Kalou—noda dauloloma o Presitedi Gordon B. Hinckley. O koya e sa liutaka tiko mai na vakatorocaketaki levu duadua ni Lotu—ruarua , vakaiwiliwili kei na veivanua—ena keda itukutuku. E sa sikova na veivanua e se bera ni bau taleva e dua na iliuliu ni lotu, veivosaki kei ira na iliuliu ni veimatanitu kei na lewenilotu ena veiyasai vuravura. Na nona lomani ira na tamata e ulabaleta na ilati ni vosa kei na itovo.
Ena rai vakaparofita, e sa mai tekivutaka kina o koya na iLavo Vakarautaki ni Vuli, ka sa mai tagutuva na ivesu ni bula dravudravua ni lewenilotu ena levu sara na vanua ena veiyasa ivuravura, ka sa mai vukea me ra vulica na itaba gone na kila vakacakacaka me rawa kina e dua na cakacaka saumi. Na ituvatuva veivakauqeti oqo e sa mai vakabulabulataka na vakanuinuitaki ni veigauna vinaka mai vei ira era sa sega sara tu ga ni na rawata e dua na ka me ra bula kina, ia oqo e sa tu vei ira na kaukauwa me ra na rawa ka kina ena veisiga ni mataka.
O Peresitedi Hinckley e sa cakacaka vagumatua sara tiko ena kena kau na veivakalougatataki tabu kivei ira na lewe ni Lotu ena veiyasai vuravura ena kena laki tara na veivaletabu ka me voleka sara ki na vanua era dui tiko kina. E tiko vua na kila me vueti ira cake mai na veidraki ni bula kecega ka sega ni dua na ka se yavu ni vakabauta vakacava era lewena tiko. O koya e ivakaraitaki ni nuidei sega ni soreva ka da rokovi koya ni parofita, daurairai ka daunivakatakila.
Na veika vinaka e tu vei ira na turaga kei na marama au sa cavuti ira oti e rawa ni da maroroya me na vukei keda ni da dau sota kaya na leqa kei na veivakatovolei e dau basika mai vei keda. Kerei meu wasea mada na ka e yaco ki na matavuvale nei Jerome Kenneth Pollard mai Oakland, Carlifornia.
Ena vula o Me, ni a lako tiko ki na Valenivolavola ni daukaulotu o Elder Taavili Joseph Samuel Pollard ni sa mai cava na nona kaulotu mai Zimbabwe, e a qai tavuki na motoka ka vodo tiko kina ka coqa sara e dua na vunikau. E a donumaki rau e dua ka mani vueta na itokani nei Elder Pollard, ia o Elder Pollard ka sa sega tu ni vakilai koya e sa sega ni vueti rawa mai ki tuba ni sa tao tu e loma ni motoka ka kacabote ena yameyame. Sa mani leqa o Elder Pollard. E a mate o tinana ena walu na yabaki yani ki liu, ka sa mani susugi iratou duadua voli ga mai o tamadratou. E dua na tacina e kaulotu tiko mai na West Indies Mission.
Ena gauna e sa yaco yani kina vei tamana na itukutuku ni mate i Elder Pollard, na turaga yalomalua qo—ka sa mate oti o watina—e sa qai qiria na luvena ka kaulotu tiko mai na West Indies Mission me tukuna vua na mate nei tacina. Ena kena veiyawaki na vanua erau veivosaki tiko kina ena talevoni, o Baraca Pollard kei na luvena, sega ni vakatitiqataki na levu ni rarawa kei na mosi ni yalo, e rau sa qai lagata vata na sere, “Au Luve Ni Kalou.”18 Ni se bera ni oti na nodrau veivosaki, sa qai cabora e dua na masu o tamana vua na Tamada Vakalomalagi, vakavinavinakataka Vua na Nona veivakalougatataki ka kerei na Nona veivakacegui.
E muri e qai tukuna o Baraca Pollard ni kila ni na vinaka na bula ni nona matavuvale, ka ni dei vinaka tu na nodratou ivakadinadina ni Kosipeli kei na Yavu ni Veivakabulai.
Kemuni na taciqu kei na ganequ, na iotioti ni gauna oqo, ni da lako voli yani ena noda veivakatovolei kei na bolebole ni veisiga ni mataka, me da sa nanuma na nodra ivakaraitaki o ira oqo kau sa wasea vei kemuni ena mataka nikua. Me noda mada ga na yalomalua sega ni veivakaisini nei Joni na Duveipapitaiso, na talairawarawa sega ni lomatarotaro nei Eparaama, na vosota sega ni vakaiyalayala nei Jope, na vakabauta sega ni yavalati rawa nei Noa, na yalodina sega ni veisau rawa nei Ruci, na qaravi itavi gugumatua nei Nifai, na yaloqaqa sega ni rawai vakarawarawa nei Josefa Simici, kei na nuidei ka sega ni soreva nei Peresitedi Hinckley. Ni da rawata o ya e sa na yavu ni noda kaukauwa ena noda bula taucoko.
Me da sa tuberi tiko mada ga mai vua na noda iVakaraitaki cecere, o koya na luvei Meri, na iVakabula o Jisu Karisito – na nona bula e sa ivakaraitaki vinaka sara ga vei keda me da vakamuria.
E a sucu ena valenimanumanu, ka vakadavori ena tikina sa davo kina na manumanu, e a lako mai Lomalagi me mai bula e vuavura me vaka na tamata ka me mai tauyavutaka na Matanitu ni Kalou. Ena nona veivakavulici, e a vakatavuvulitaka na lawa cecere. Na nona kosipeli e a veisautaka sara ga na itovo ni vakasama e vuravura. E a vakalougatataki ira na tauvimate. E a vakaturi ira na paralasi me ra lako, na mataboko me ra rai, na didivara me ra rogo. E a vakatura talega na mate.
E a vakacava na ciqomi ni nona itukutuku ni loloma, na nona vosa ni vuku, na nona vakavuvuli ni bula? E a tiko e lewe vica wale sara ka ra vakavinavinakataki Koya era savata na yavana. Era vulica na nona vosa. Era muria na nona ivakarau.
Ia era qai tiko o ira era cakitaki koya.Ni ra tarogi mai vei Pailato, “A cava meu qai kitaka vei Jisu, ko koya sa vakatokai na Karisito?”19 “Vakota ki na kauveilatai.”20 Era vakalialiai Koya. Era solia vua na wai wiwi me gunuva. Era vosa vakacacataka. Era sa vakanakuitataki koya ena gasau. Era kasiviti koya. Era vakoti koya.
Mai na veitabatamata ni veitabagauna, na itukutuku mai vei Jisu e se tautauvata tiko ga mai. Kivei Pita kei Adriu ena baravi rairai vinaka ni Wasawasa mai Kalili e a tukuna, “Drau Muri Au.”21 Kivei Filipi ena gauna makawa e lako kina na kaci, “Muri Au.” 22 Kivua na Livai na dau kumuni ivakacavacava, e lako kina na veikacivi, “Muri Au.”23 Ka vakakina vei kemuni kei au, kevaka walega me da na vakarogoca, na kaci vata ga o ya ena lako mai vei keda, “Muri Au.”
Sa noqu masu nikua ni da na vakayacora o ya. Ena yaca tabu iJisu Karisito, emeni.