2002
Lesi mai vua na Kalou
Noveba 2002


Lesi mai vua na Kalou

Sa soli oti mai vei keda na kaukauwa levu oqo ni matabete. E vakalougatataki keda yadudua ka solia talega na veivakalougatataki ki na noda dui matavuvale.

E tukuni ena ikalima ni Yavu ni Vakabauta, “Keimami vakabauta ni sa kilikili me lesia na tamata na Kalou ena parofisai, kei na veitabaki ni liga, me soli kina vua na kaukauwa me vunautaka nai tukutuku vinaka ka vakayacora na veicakacaka tabu vakalotu.”1

E dua na noda ilesilesi bibi ni matabete, e dua ka gadrevi vakalevu sara kina na noda kauwai, sai koya na noda matavuvale. Kemuni na taciqu, me vaka ni da sa tama ka peteriaki ni noda dui matavuvale, ka “Sa bulia mai na Kalou, … me ra veiliutaki ena veilomani na tama ena [noda] dui vuvale, ena ivalavala dodonu, ka … nodra itavi talega me ra qarava na nodra susugi vakayago, ka maroroi tiko na [noda] dui vuvale… .

“E bibi na nodra dui itavi na tagane kei na watina yalewa, me rau dau veilomani ka veikaroni, ena nodrau bula vakavuvale, ka vakakina vei ira na luvedrau yadudua… . E icolacola bibi sara na itavi oqori vakaitubutubu, ena vuku ni nodra susugi ka karoni na luveda, ena yalololoma kei na ivakavuvuli dina, me ra qaravi kina ena nodra bula vakayago ka vakabibi sara ena nodra bula vakayalo, me ra tuberi me ra dau veilomani ka veivukei, me ra dau muria na ivunau ni Kalou, ka me ra daudoka na lawa, ena veivanua era tiko kina. O koya gona oqo na vuna, kemuni na turaga kei na marama veiwatini—kemuni na tinada kei na tamada—ni o ni na qai tarogi mai vua na Kalou, ena siga ni veilewai levu sa bera mai, ena vuku ni nomuni dui qarava na itavi bibi o ni sa vakacolati kina oqo.”2

Eda sa bula tiko ena dua na vuravura ka gadrevi sara kina vakalevu na veiliutaki dodonu ka yavutaki mai na ivakavuvuli uasivi.

Ena noda Lotu eda sa vakavulici, ena noda ivakarau uasivi, na ivakavuvuli dodonu ni veiliutaki, ka dusimaki tiko mai na kaukauwa kei na lewa ni matabete. Au vakabauta ni vica vei keda era kila rawa na bibi ni matabete kei na veivakalougatataki e solia. Na levu ga ni noda vulica na matabete ka kila vinaka na kena ivalavala, na levu ni noda na vakavinavinakataka na veivakalougatataki sa solia tu mai vei keda na Turaga.

E a vakarota ena dua na gauna o John Taylor:

“Au na … sauma vakalekaleka ni [na matabete] sa ikoya na matanitu ni Kalou, na vanua cava ga e vuravura se mai lomalagi, mai na kaukauwa oqori, galala ni digidigi, se ivakavuvuli ni veika taucoko sara [e tauri cake kei] era lewai e vuravura kei lomalagi, mai na kaukauwa [oqori] ni veika taucoko sara ena tauri cake ka tokoni. E lewa na veika taucoko sara—e liutaka na veika taucoko sara—ka vakaitavi ena veika taucoko sara—ni Kalou kei na dina era veitokani vata kaya.

“Sa ikoya na kaukauwa ni Kalou e vakatala na kilaka mai lomalagi vata kei ira na tamata e vuravura… . Ena gauna eda sa tadu yani kina ena matanitu silesitieli ni Kalou, eda na kunea na uasivi ni lewa matau kei na veimaliwai vinaka ka tu mai kea, baleta ni tiko kina na ituvatuva matau, na uasivi ni lewa matau ni matanitu e vakayacori tiko, kei na gauna se evei na vanua cava ga e vuravura e vakatoroicaketaki tiko kina na ivakavuvuli oqori, e wasewasei ena kena vakatetei kei na kena cakacakataki, na kena wasewasei oqori era sa kauta mai kina na veivakalougatataki kei na veivakabulai ki na vuvale vakatamata; ena gauna me sa qai vakarabailevutaki kina vakalevu na qaravi ni matanitu ni Kalou, kei na nona a masu o Jisu, ka vakatavulica vei ira nona tisaipeli, e sa saumi mai, kei na lako mai ki vuravura na matanitu ni Kalou, me caka na lomamuni e vuravura me vaka sa caka tiko mai lomalagi, me yacova na gauna o ya, na yalo vakacegu, veimaliwai vinaka, kei na duavata ena yaco.”3

Sa solia vei keda na Turaga e dua na raivotu ena ivakatagedegede ena rawa ni rawata na matabete me vaka na Nona veidusimaki vua nona i Apositolo, o koya ka mai tomana tiko na cakacaka ni oti na nona mai mate. A vakarota vei ira: “Dou sa sega ni digitaki au, ia au sa digitaki kemudou ka lesi kemudou, mo dou lako ka vua, ka me tiko talega na vuamudou; me solia kina vei kemudou ko tamaqu na ka kecega dou na kerea vua ena yacaqu.”4

E dua na veivakalougatataki ni kena ciqomi na matabete ko ya me rawa ni da lewena kina e dua na kuoramu. E dua na kuoramu ni matabete ka ra lewena e dua na isoqosoqo lagilagi ni turaga ka ra taura ena duavata ga na ilesilesi vakamatabete, ka yavutaka me veivuke sara vakavinaka ena kena tarai cake na matanitu ni Kalou.

Ena dua na gauna e a solia kina vei keda o Peresitedi Stephen L. Richards e tolu na iwasewase ni ivakamacala ni kuoramu ni matabete. E tukuna o koya ni kuoramu ni matabete e tolu tiko na ka: “matai, e dua na kalasi; karua, e dua na tabana; kei na kena ikatolu, e dua na taba ni veiqaravi.”5

Ena vica na yabaki sa oti au a vakavulici kina ena dua na soqoni ni bete levu mai na dua na itikotiko lailai ena ceva kei Wyoming, na sala e cakacaka kina e dua na kuoramu ena tolu na iwasewase oqo. Na lesoni ena macawa ko ya na vakadonui ka vakasavasavataki. E kilai vinaka sara, ni se qai tekivu ga na lesoni, ni sa vakavakarau vinaka sara mai o qasenivuli me vakavulici ira na tacina. E a qai dua na taro ka laki vakavurea sara mai e dua na kena isau ka veisautaka sara ga na vakasama e a mua tiko kina na lesoni. Ena nona sauma na taro, e a tukuna kina e dua na turaga, “Au a vakarorogo toka e yaloqu taucoko niu taleitaka na lesoni. Na vakasama e vure mai vei au ni na yali tale na itukutuku kevaka e sega ni vakatovotovotaki sara ena neimami bula ena veisiga yadua.” Sa mani tomana sara ena nona vakatura mai e dua na itavi me ra qarava vata na kuoramu.

Ena dua na bogi sa oti e a leqa kina e dua na turaga ena itikotiko oya. O watina a sa lewenilotu, ka se bera ga o koya. E a veisiko vua na marama yada oya, o koya na betelevu oqo me laki duavata ena lolosi. Ni sa biuta mai na vuvale o ya ni oti na veisiko, e a veiraiyaki wavoki ena iteitei rairai vinaka nei koya na turaga sa leqa o ya. E a solia taucoko na nona bula ena cakacakataki ni kena teivaki. Sa vakarau sara tu ga oqo me na musu na itei ni kedra co na bulumakau ka sa na gauna ni tatamusuki. Ena qarava rawa vakacava na itavi oqo na marama yada. Ena gadreva vakalailai o koya na gauna me na vakasamataka kina na nona itavi vou oqori.

Sa qai vakatura vei ira na ilawalawa me ra vakayacora na ivakavuvuli ka tuberi tiko—me ra cakacaka vata kei koya na yada me na cicivaki tikoga kina nona iteitei, me yacova ni sa kunea na matavuvale oya e dua na kena iwali tudei. Na vo ni gauna ni kalasi e a vakayagataki ena kena veivosakitaki na veika me vakayacori ena itavi oqo me vukei kina o koya.

Ni keimami sa dui gole yani, e a vakilai na yalo ni veimaliwai vinaka ena kedra maliwa na veitacini. Au a rogoca e dua ni a kaya cake mai ni sa curu yani ki tautuba, “Oqo sara ga na itavi e gadrevi tiko me rawa ni na cakacaka vata tale kina na ilawalawa oqo.” Sa mai tuberi eke e dua na lesoni, sa mai vakaukauwataki e dua na isema vakaveitacini; sa mai vakarautaki e dua na itavi ni veiqaravi me vukei kina e dua ka leqa tu.

Ia na ivakavuvuli lalai eda mai tuberi kina oqo me vakayagataki ena cicivaki ni dua na kuoramu, e sega walega ni okati ki na kuoramu, ia na ivakavuvuli oqo e okati talega ki na veiliutaki ni matabete ena vuvale. Eda sa okati ena ruku ni veidusimaki vakalou me da: “tuberi ira na luveda ena rarama kei na dina.”6 Kevaka era sega ni tuberi luvedra na tama ena rarama kei na dina ena cudru kina na Turaga ka na tarava mai na veivakarusai. Sa ikoya oqo na kena itukutuku:

“Ia au sa kaya vakaidina vei iko, na noqu tamata … , ni ko sa cala … ena ka oqo;

“Raica ko sa sega ni vakavulici ira na luvemu ena rarama kei na dina, me vaka na vunau; a sa rawai iko kina na tevoro; oqo na vu ni nomu leqa.

“Ia au sa vakaroti iko oqo—kevaka ko sa via bula mo vakavulici ira vinaka na lewe ni nomu vuvale; raica e vuqa na ka e sega tiko ni dodonu ena nomu vuvale.”7

E dodonu me na vakaliuca tikoga na Lotu na kena vakabibitaki na vuvale. E gadrevi me da na vakavulica na vakasama ni kena tarai cake e dua na itaba-lewenilotu me ra na laki vakamau ena valetabu ka talairawarawa. E gadrevi me da vakavulica na ivakavuvuli matailalai ka me da kila vinaka na isema ni noda tubu cake yadudua vakayalo kei na isema ni matavuvale. E dodonu me na matata vakavinaka na vuana: me ra sureti na lewenilotu me ra lako mai vei Karisito ka vosota me yacova na ivakataotioti.

E dua na imatai ni ivakaro ka soli vua na tagane kei na yalewa na, “O koya oqo sa na biuta kina na tamana kei na tinana na tagane ka kabita na watina a rau sa na lewe dua ga.”8

Ena nona ituvatuva vakayalo na Kalou, sa lesia na vakamau me rawati kina na yavu matailalai duadua ni nona ituvatuva—na matavuvale. E dua na imatai ni ivakavuvuli erau a vakavulici kina o Ivi kei Atama me rau tara cake e dua na veiwekani ena cakacaka. E tukuni ena ivolanikalou:

“Erau sa masu vua na Turaga, ko Atama kei Ivi na watina, a rau sa rogoca na domo ni Turaga ni sa vosa vei rau mai na were ko Iteni, ia erau a sega ga ni raici Koya; raica erau sa muduki tani mai matana.

“A sa vakarota vei rau ko Koya me rau vakarokoroko vua na Turaga na nodrau Kalou, ka vakacabora na ulumatua ni nodrau sipi, me imadrali vua na Turaga. A sa talairawarawa ko Atama ki na ivakaro ni Turaga.”9

A sa vakasalataki rau na tubuda na Turaga me rau vakavulici ira na luvedrau me ra talairawarawa ki na Nona ivunau ka “rau sa vakarokorokotaka na Kalou ko Atama kei Ivi; ia erau sa vakatavulica na ivakavuvuli oqo vei ira na luvedrau.”10

E a vakavulica vei keda o Peresitedi Spencer W. Kimball me baleta na ituvaki tawamudu ni matavuvale:

“E rawarawa wale na kena sala; e lailai walega na veika e gadrevi, e dina ni na duidui sara na kena ivalavala.

“iMatai, e dodonu me tiko na itovo ni veidokai ena loma ni vakamau, ka ganita na nona a digitaki na itokani o koya me na rawata mai na veika vinaka duadua ka bibi vua e dua tale na itokani. Ka me rau na lako vata mai kina na lewe rua oqori ki na valetabu ka me rau kila ni dodonu me rau na cakacaka vakaukauwa me na rawati vakavinaka kina na nodrau bula vata.

“iKarua, me torocake sara na ivakatagedegede ni bula ni sega ni dau nanumi koya vakaikoya, na guilecavi ni nomu bula ka liutaka tiko na itavi kece ni matavuvale kei na veika kece sara me na vinaka tikoga kina na matavuvale, ka levea na kocokoco ni lomamu.

“iKatolu, me tomani tikoga na nomudrau duavata ena veilomani kei na vakaraitaki ni nomudrau veivinakati, veilomani, kei na nomudrau sasaga me vakabulabulataki ka me tubu cake tiko na nomudrau veidomoni.

“iKava, me taucoko na kena bulataki na ivunau ni Turaga me vaka e tukuni ena kosipeli i Jisu Karisito.”11

Na matavuvale e dodonu me ivakadei, me da taqomaki kina vakavinaka, me vanua ni vakaruru, me vanua marautaki me ra bula vata kina na lewe ni matavuvale, na vanua era lomani kina na gone ka rawa me ra lomani kina. Ena matavuvale, e dodonu me ra veituberi mai na itubutubu vei ira na luvedra ena lesoni lelevu ni bula. Na matavuvale sai koya na vanua me na sota kaya kina e dua na bula ena vuravura, me rau vakaduavatataki kina na loloma kei na duavata.

Na ikarua ni ka bibi ka tarava yani na veitokani tawamudu sai koya mo mai itubutubu ena vuravura. E gadrevi vei ira na itubutubu me ra vakasamataka na veika era vakaitavi kina ena itavi levu oqo. Ena vica na yabaki sa oti eratou a vakavulica vei au na luvequ e dua na lesoni levu. E a toki mai na neitou matavuvale mai Kalifonia ki Niu Ioka ni sa mai dua na noqu cakacaka ena dua na kabani vou. Sa tekivu sara na itavi ni neitou vakasaqara e dua na neitou vale vou ka keitou vakasaqaqara ena veiitikotiko era voleka ga ki na siti. Keitou a qai laki kunea sara e muri e dua na neitou itikotiko ka yawa sara mai na siti, ka sa bau ganiti keitou vakavinaka. Keitou a kunea e dua na itikotiko totoka ka yawa toka yani mai na Siti ko Niu Ioka. E dua na vale tabadua ka tiko ena loma ni dua na veikau vavaku mai Connecticut. Na iotioti ni ka me na laurai ko ya meu na vodo ena sitima-ni-vanua me kilai kina se cava na kena dede na ilakolako ki na Siti ko Niu Ioka. Au a lako yani ka lesu tale mai ena yalolailai. E taura e dua veimama ni auwa na lako yani ka vakatalega kina na gauna ni lesu mai. Au curu yani ena rumu ni otela eratou sa waraki au tiko mai kina na noqu matavuvale kau tukuna me ratou digia mai se i vei.

“E rawa ni o taura na vale se o tamamudou,” au kaya yani. E ka ni kurabuitaki sara vei au ni ratou sauma, “Keitou sa digitaka na vale. Ka ni o sega mada ga ni dau tiko vakalevu e vale.” E a ca sara na yaloqu. E dina na ka eratou a tukuna vei au na luvequ. Ena gadrevi meu na veivutuni sara vakatotolo. Eratou gadreva na luvequ e dua na tamadratou me na dau tiko vakalevu e vale. E muri keitou sa qai duavata me keitou volia e dua na vale ka voleka ga ena siti, ka lekaleka ga na gauna ni kena veilakoyaki. Au sa qai veisautaka na itovo ni noqu cakacaka me rawa ni dau levu na noqu gauna vata kei iratou na noqu matavuvale.

Ena veiyabaki sa oti, sa vakarota na Turaga vei ira Nona tamata me ra vakavulici ira na luvedra ena dina kei na buladodonu. Keitou vakauqeti iko mo vakasoqona vata na nomu matavuvale e yasamu ena masu vakamatavuvale, vulici ni kosipeli, ena cakacaka ni matavuvale, kei na qaravi itavi ni matavuvale. Keitou sureti iko mo veitalanoa vata kei iratou na lewe ni nomu matavuvale ka vakauqeti ira me ra vakaitavi ena vei vakatulewataki ni veika bibi me vaka na qaravi itavi vata vakamatavuvale.

E a vakatavulica ko Peresitedi Brigham Young, “Na Matabete … sa ikoya na ituvatuva dodonu [ka] ivakarau ni veiliutaki, oqo walega na ka ena sereka na matavuvale mai na ivesu ni vunica ka sa vesuki ira tu na lewena edaidai ka vakadeitaka vei ira na bula marau ena gauna mai muri.”12

Sa soli oti mai vei keda na kaukauwa levu oqo ni matabete. E vakalougatataki keda yadudua ka solia talega na veivakalougatataki ki na noda dui matavuvale; e vakalougatataka na kuoramu eda lewena; e vakalougatataka na ivavakoso eda kacivi me da laki qarava; ka vakalougatataka talega na vuravura eda bula tiko kina. E gadrevi me da na vulica na sala me da na muria kina vakadodonu na ivakavuvuli kei na veituberi sa solia mai vei keda na Turaga me vaka ni da sa taukena tu na Nona matabete tabu. Eda sa vakasalataki:

Raica sa kilikili ki na tamata yadua, me vulica ka kila na nona itavi; io me vakayacora ena yalodina na itavi ni ilesilesi sa digitaki kina.

“Ia ko koya sa vucesa, sa sega ni kilikili me vakailesilesi; io ko koya talega sa sega ni vulica me kila na nona itavi, ka sega ni vakadinadinataki ena nona cakacaka ni ganiti koya, sa sega talega ni kilikili me vakailesilesi.”13

Me vakalougatataki keda na Turaga, ni da sa lewe ni Nona Lotu, ka me da na vakila na kena veivakalougatataki ni sa mai tiko e vuravura na matabete ka me rawa ni da vakayagataka me yaga ki na noda matavuvale ka vakakina ki na itabatamata. Sa noqu masu, me da na tubu ka kila vinaka na noda isema vua na Kalou na Tamada Tawamudu kei na matabete e sa solia mai vei keda, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

Ivakamacala

  1. Yavu ni Vakabauta 1:5.

  2. “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki na Vuravura Raraba,” Liaona, Okt. 1998, 24.

  3. “On Priesthood, Improvement Era, June 1935, 372.

  4. Joni 15:16.

  5. Ripote ni Koniferedi, Okt. 1938, 118.

  6. V&V 93:40.

  7. V&V 93:41–43.

  8. Mosese 3:24.

  9. Mosese 5:4–5

  10. Mosese 5:12

  11. Marriage and Divorce ( 1976], 17–18.

  12. Discourses of Brigham Young, digitaka ka tuva o John A. Widtsoe (1954), 130.

  13. V&V 107:99–100