Sa Ovici Keda Tu Na Nona Loloma

Elder Neal A. Maxwell

Mai na Kuoramu ni Apositolo Le Tinikarua

E se rawa tikoga ni yaco na veika e veivakasesei, ia me vakataki Nifai, e se rawa tikoga ni kila ni sa lomani keda tiko na Kalou … na dina tudei oqori ena rawa ni tokoni keda yani vakalevu!

Mai na vuqa na veika dredre sa tara tu noda vuravura ena gauna oqo, era na tudei tiko o ira na tisaipeli dina ena nodra vakabauta na Kalou dauloloma ka dau vakaraitaka na ivakatakila kei na Nona ituvatuva ni veivakabulai vei ira na luvena-na vuna kei na inaki ni veika kece e cakava na Kalou! (Raica na Mosese 1:39.) Kena ikuri, na itovo ni Kalou ka sega ni vakaiyalayala, e vakadeitaka ni “rawa” Vua me vakayacora na Nona cakacaka rabailevu ni veivakabulai (raica 2 Nifai 27:20–21; Vakavakadewa i Josefa Simici, Aisea 29:22–23).

Era na tudei talega na tisaipeli dina ena vakabauta na Veisorovaki ni Luvena, ko Jisu Karisito; ia ni da “saumaki vua na Turaga” ( 3 Nifai 1:22), eda sa na curuma yani e dua na gauna marau ni “veisau levu” (raica Mosaia 5:2; Alama 5:12–14).

Na ka dina e yaco kemuni na wekaqu, sa mai qaqa oti ko Jisu ena ivalu levu duadua: “Dou na kunea e vuravura na rarawa: ia mo dou vakacegu; au sa vakamalumalumutaki vuravura” (Joni 16:33; tomani kena vakabibitaki). Na Veisorovaki ka sa mai vakayacori oti ena kauta mai na tucaketale vei ira e bilioni vaka-bilioni, ena kauti ira tani mai vakadua mai na bulubulu—veitalia ga na sala cava se na gauna cava eda lako yani kina ki kea! O koya gona, ena dua na bogi ni draki vinaka, e dina ni da raica na vei kalokalo bula balavu mai lomalagi, era sega ga ni tawamudu. Ia eda vakavinavinaka ni o ikeda eda tawamudu!

E vakatalega kina, “o ira era sa vakabauta sara” (4 Nifai 1:36) era na tudei ena nodra vakabauta ena siga ni Veivakalesui mai muri kei na kena soli mai na kaukauwa vakayalo, vei ira na kena Parofita kei na Apositolo, kei na ivolanikalou “talei ka matata vinaka” (1Nifai. 13:29). Na imatai ni ivakavuvuli ni kosipeli e rauta vakavinaka sara ga na veisiga e muri.

E vakakina na kena vakalesui mai na Lotu “mai na veika sa buwawa ka butobuto” ena kena irairai me vaka walega ni da sotava e dua na bolebole ia ena veivuke ena kena vakatakilai yani na veika ni Lotu. (V&V 1:30). Ia na noda tovolea me da muria ena noda itovo na veika eda vakabauta ena vukei keda me da na nanuma tikoga kina na noda itavi vakatisaipeli.

Na kosipeli vakalesui mai e veivakavukui, rabailevu, ka titobu—e sivia na noda kilaka. E veivakavukui se ituvatuva vakalou ena vuravura, se vakadreta na bibi ni noda bula savasava kei na dina. O ira ga na tisaipeli yalomalumalumu era na rawa ni taura matua na vakasama bibi oqo.

Ni sa tu na ivolanikalou me noda ikelekele ka vakadeitaki keda, sa rawa ni “dou vakararavi vua na Kalou … ia ena vakacegui [keda] ko koya ena [noda] rarawa”( Jekope 3:1; vakasama vakaikuritaki).

O ikeda talega ena rawa ni da:“Vakacegui ira mai na nodra rarawa, io, … sa sereki [keda]” (raica Alama 36:3, 27; vakasama vakaikuritaki).

Ni sa kaya na Turaga: “Au na tiko ena kemudou maliwa” (V&V 49:27). “Niu sa tuberi kemudou tiko” (V&V 78:18).

Kena ikuri, ena solia vei keda na Kalou na veivakadeitaki yadudua mai vua na Yalo Tabu ka sega ni lavaki e dua na kenai isau (Joni 14:26; V&V 36:2). Se da sotava na gauna vinaka se gauna dredre, sa noda ivurevure uasivi duadua ni veivakacegui na Dauniveivakacegui.

E a tagicaka ko Inoki na ivalavala ca ena nona gauna, taumada, e a “bese ni vakacegui” (raica Mosese 7:4, 44). Ia sa qai yaco mai na ivakatakila, e a laurai vakavinaka ko Jisu ni iVakabula kei vuravura, na Veivakalesui mai ena itabagauna oqo, kei na iKarua ni Nona Lako mai. E a tukuni vei Inoki me “Vakacegu ka marau” (Mosese 7:44). Ena rawa talega ni vakacegui keda na ivakavuvuli kei na ivakatakila—ena gauna mada ga ni “ivalu kei na irogorogo ni ivalu” (Mac. 24:6; Mar. 13:7; raica talega 1 Nif. 12:2; Mom. 8:30; V&V 45:26). Io e gadrevi meda kua ni oca ka waicala na lomamudou (raica Iperiu 12:3; V&V 84:80).

Me kakua ni malai ena katakata ni siga na noda itavi vakatisaipeli, me kua talega ni vakacacani keda na irogorogo eda rogoca, “vakamalumalumutaki [keda]” (Moronai 9:25) ka oka kina ena matada, na veisei vakatamata (raica Alama 32:38).

E matata tu ni da na via levea eso na ivalavala ena bula vakayago oqo, ia o Jisu a sega ni levei Kecisemani se Kalivari ia a “vakacavara na [Nona] itavi ena vukudra na luve ni tamata” (V&V 19:19).

Ia e sega ni dua ena vakuwai mai ena veivakatovolei,—ia e duidui ga (raica Mosaia 23:21). Na veivakatovotovo oqo era nakiti me ra vakalevutaka na noda marau kei na veiqaravi. Ia o ira na yalodina era na sega ni vakuwai sara mai vakadua ena veika e yaco ena vuravura. Ia na itovo ni yaloqaqa eratou a vakaraitaka ko Setareki, Mesake, kei Apeteniko ena gauna eratou sotava kina na leqa e ganita me da vakatotomuria. Eratou sa kila tu ni na vakabulai iratou na Kalou. “Ia ke sega,”eratou a yalataka ni ratou na qarava tikoga na Kalou. (raica na Taniela 3: 16–18). E vakakina na kena muri na imatai kei na ikavitu ni vunau ena rawa ni laurai talega kina na yaloqaqa eratou a vakaraitaka na lewe tolu na gone yalewa ena gauna makawa; eratou a tukuna sega me kua ena nodratou bula na qaravi kalou lasulasu kei na ivalavala tawasavasava (raica Eparaama 1:11).

O koya gona, e rawa ni da na leqa ga, ia e sega ni dua na ka ena tawasei keda rawa mai na loloma i Karisito (raica 2 Korinica 4:8; Roma 8:35–39); na lomaocaoca ni veika vakavuravura e sega ni tiki ni “bula dau vakaogai” (V&V 58:27). E vakakina me vaka e uqeti kina ko Pita, eda rawata ka dodonu me da vakararavi ga vua na Turaga, baleta ni sa daunanumi keda ko Koya! (raica 1 Pita 5:7). Isa kemuni na wekaqu ena sereki keda na noda vakararavi vua na Kalou!

Ni da vakasamataka na iwali ni noda leqa, me kua tale ni dua na ka me tarova na noda veivutuni. Ia na noda bulataka na Veisorovaki nei Jisu ena vakatotolotaka na noda ilakolako ena sala osooso ko ya.

Eda na gadreva beka na ivakasala nei Jecoro ena noda bula (raica Lako Yani 18:14–24) se na gauna ni lialiaci, me vakataki iratou na lewe Tinikarua, eratou a tukuna: “Kemuni na Turaga keitou na lako vei cei? sa tu ga vei kemuni na vosa ni bula tawamudu” (Joni 6:68).

Vakavo kevaka eda sa vakasinaiti tu ena noda inaki, a cava eda na kaya vei ira na yaloqaqa mai na Bure nei Martin, se mai Sweetwater? Eda na kaya, “Keimami dokai kemuni, ia keimami sega ga ni rawa ni qalova yani vakai keimami na neimami uciwai ni veivakatovolei”?

Kemuni na wekaqu, sa tabaki mai vua na Kalou “[eda] sa mai bula ena gauna oqo” (Ilamani 7:9), me vaka ni “na yaco na ka kecega ena kena gauna” (V&V 64:32). E dina ni da bula tiko ena vuravura ni leqa oqo, eda sega ni talai mai ki ke me da mai leqa.

Ko nanuma beka na kalokalo vou ka mai tukuna na Sucu mai Peceliema? E a sa tekivu makawa mai na nona ilakolako ni bera ni qai mai vakaraitaki. Eda sa talai mai ena noda ilakolako me da mai ivakaraitaki. Na ituvatuva vakalou e sega walega ni basika ena vei vuravura eso, ia ena vuravura tale ga oqo. E vakakina na iVola i Momani, e a sega ni laki bulu sara tu mai Belgium me qai laki sucu sara mai Bombay o Josefa Simici ena vica tale na senitiuri e muri.

Na nodratou basika mai na ilawalawa “tamata vuku” Na iVuvu ni Tubuda me ratou mai bulia na yavu ni vakavulewa ni vanua ko Amerika, na kena ivakavuvuli e baleti ira “kece na itabatamata,” e sega talega ni ka wale (raica V&V 101:77–78, 80). A vakatokai ira na iVuvu ni Tubuda o Barbra Tuchman e dua na daunivolaitukutuku makawa “na itabatamata uasivi duadua ena itukutuku makawa kei Amerika se ena dua tale na vanua,” (Arthur M. Schlesinger, The Birth of the Nation [1968], 245). E dua tale na daunivolaitukutuku makawa a tomana, E na sega ni yaga vinaka sara kevaka e da kila na ka e bucina mai na kena mai basika na taledi mai vei ira walega e lewe rua veimama na milioni na lewenivanua” (Barbara W. Tuchman, The March of Folly: From Troy to Vietnam [1984], 18).

Ia e so era se taleitaka tiko ga na kalou ka yalani na nodra kaukauwa. Erau sa kila tu ko Leimani kei Lemueli ni a vakabulai ena caka mana ko Isireli ena gauna makawa mai na mataivalu nei Fero, ia erau a vosa kudrukudru ga ni rau a bolei ena kaukauwa nei Lepani. E rawa talega ni qiqo noda bula ka da kauwaitaki keda ga. Sa dina sara, ni Kalou e raica tu na nodra cakacaka vata na veikalokalo ni lomalagi, kei na vei vuravura eso, ka kerei keda me da vakadinata na cakacaka vakaitamera ni ligana ena noda bula (raica V&V 59:21). E sega beka ni se tukuni vei keda na lutu ni dua na separo ka wiliki vakaduaga na drauniuluda? (raica Maciu 10:29– 30; V&V 84:80). E kilai keda yadudua na Kalou! Me vaka ga na nona kila na Turaga na ibulibuli kece ni ligana, e kila talega ka lomani ira yadua ena veilawalawa kece sara—io, e kilai ira kece sara na kawatamata ko Koya! (raica 1 Nifai 11:17).

Me vaka a laurai ena malumu ni nona a kidavaki Mosese—“Au sa kila na yacamu, ia kau sa lomani iko talega” (Lako Yani 33:12)—ka tukuna vei Josefa: “Oqo na noqu gone ni toko. Mo rogoci Koya!” (Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:17).

Oqo na vuna e vakamasuti keda kina na Tui o Penijamini me da vakabauta ni da sa sega ni kila rawa na tamata na ka sa kila na Turaga (Mosaia 4:9). Ni da lecava na ivakatakila me baleta na cecere ni veika e rawata na Kalou e tautauvata kei na noda qitotaka tu ga vakaveitalia na tiki ni kau ka volai kina na matanivola, ka da guilecava na serekali nei Shakespear ka bulia mai na veitikitiki ni kau vata ga oqori.

Na Tamada o Eparaama e “sega ni lomalomarua” ena yalayala ni kawa vakalou baleta ni a “vakadinata sara, sa rawa vua na [Kalou] me vakayacora na ka sa yalataka” (Roma 4:20–21). Me da “vakadinata sara.”

Oqo na veivosa ni Anselm ka sa dua na ivakasala vinaka: “Vakabauta me rawa ni o na qai kila”, ka sega ni “kila [me rawa ni o] vakabauta” (St. Anslem, vakadewa Sidney Norton Deane [1903], 7).

Kemuni na taciqu lomani, e dina ni da sa mai bula ena dua na gauna ni yavavala, eda na rawa ni tu ena veivanua tabu ka sega ni yavalati (raica V&V 45:32; 87:8). E dina ni da mai bula ena dua na gauna ni ivalavala kaukauwa, eda na rawa ni kunea na vakacegu ni yalo ka sivita yani na kilaka (raica na Filipai 4:7). E se rawa tiko ga ni yaco na veika e veivakasesei, ia me vakataki Nifai, e se rawa tikoga ni da kila ni lomani keda tiko na Kalou, na dina tudei oqori ena rawa ni tokoni keda yani vakalevu! (raica 1 Nifai 11:17).

Eda na kila rawa vakacava ni kauwaitaki keda ka lomani keda tiko na Kalou? E tukuna vei keda mai na ivolanikalou—e vakatalega kina, mai na noda wilika vakadodonu na noda veivakalougatataki kei na vuqa na ka sa solia mai vei keda mai na Nona loloma. Kena ikuri, e tukuna vei keda ena domo rogo lailai ni Yalo Tabu! (raica Alama 34:38; V&V 78:17–19).

Na “veisau levu” duadua ka gadrevi vakatisaipeli, e na vaka na sitima e cabe ka siro vakusakusa, ena gauna e lako mai kina na raivotu ka kauta mai na malumalumu ni yalo. E vakatalega kina vei Mosese ni a “bale sobu ki na qele” ka kaya, “sa ka wale ga na tamata; oqo na ka au a sega sara tu ga ni kila” (Mosese 1:9–10). Sa qai tarava mai na vakasama va-kalou: “Raica oqo na inaki kei na lagilagi ni noqu cakacaka— io me ra tucake tale mai na mate na tamata kecega, ka rawata na bula tawamudu” (Mosese 1:39).

Na “veisau levu” e dusia na cakacaka levu, ena vakadredretaki mai na ile vakatamata. E vakavuqa meda dau laiva na noda sasaga me vakamalumalumutaki mai na veika tawayaga vakavuravura. Eda dau vakavudua sara ni vakavakarau ki na raivotu tudei. Vakasamataka mada—e dua na tiki ni dui yaloda e tawamudu ka da a bula vata kei na Kalou mai na ivakatekivu! (raica V&V 93:29; 33).

E dina ni sega ni rawa ni da vakasamataka taucoko na veika oqori ena gauna oqo! E dina ni sega ni rawa ni da kila na ibalebale ni veika kecega ena gauna oqo. Ia eda sa rawa ni kila, ena gauna oqo, ni kilai keda ka lomani keda vakayadudua na Kalou!

Ia vei kemuni na taciqu kei na ganequ na cava e qai vakataotaki keda tiko, meda kilai Koya ka lomani Koya vakalevu cake? Na noda lomaqa meda biuta laivi kece na noda ivalavala ca—ka da nanuma ni sa na rauta ke da biuta tani ga vakalailai. Na noda lomaqa me da laiva na gagadre ni lomada me okati ena loma ni Nona gagadre—ka da nanuma tiko ni sa rauti keda me da kila wale tu beka ga na lomana! (raica Mosaia 15:7).

Na Parofita o Josefa Simici a tukuna ni Kalou, “e kila na veika kece e yaco tu e [vuravura] … , ni bera ni ra vakabasikataki mai, e kila [na Kalou]… . na titobu ni ivalavala ca ka na coko tu kina na vuvale vakatamata, na nodra malumalumu kei na nodra kaukauwa, … na ituvaki ni veimatanitu kecega kei na … nodra ilesilesi … ka sa vakarautaka oti o [Koya] na sala me vakabulai kina [na mata-tamata]” (Teachings of the Prophet Joseph Smith, sel. Joseph Fielding Smith [1976], 220).

E tiki ni “nona veivakarautaki” na Kalou na veika lalai me vakataki iko kei au, eda sa solia tiko na noda igu taucoko me da veiqaravi ena vanua eda sa lesi mai kina kei na itavi eda sa dui kacivi kina, ka da sa kila tu “ni sa ovici keda tu na[Nona] loloma” (V&V 6:20).

Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.