Kasaysayan sa Simbahan
20 Usa ka Yugto sa Malisod nga Panahon


Kapitulo 20

Usa ka Yugto sa Malisod nga Panahon

Imahe
Tamdanan nga basahon sa Bee-Hive nga Batang mga Babaye

Wala madugay human sa paggradwar gikan sa Utah State Agricultural College, ang baynte dos anyos nga si Evelyn Hodges mibalibad sa usa ka may bayad nga posisyon isip usa ka magtutudlo sa eskwelahan sa pagboluntaryo isip usa ka social worker sa Departamento sa Social Service sa Relief Society [Relief Society Social Service Department] sa Siyudad sa Salt Lake.1

Wala malipay ang iyang mga ginikanan. Bisan aktibo kaayo sa Relief Society, wala maghunahuna ang iyang inahan nga ang social work mao ang matang sa butang nga kinahanglang buhaton sa iyang anak nga babaye. Ug ang iyang amahan yano nga gusto lamang niya nga magpabilin si Evelyn sa umahan sa pamilya diha sa Logan.

“Ako adunay usa ka buhing anak nga babaye, ug ako kinahanglan nga makasuporta kaniya,” miingon siya. “Pagpabilin sa panimalay. Pag-eskwela og master’s degree, pag-eskwela og doctor’s degree––bisan unsay imong gusto. Apan pagpabilin sa panimalay.”2

Sa kataposan si Evelyn mihimo og pakigsabot sa iyang mga ginikanan. Mobulontaryo siya sulod sa siyam ka semana isip usa ka social worker. Kon ang Relief Society dili motanyag kaniya og binayran nga trabaho niana nga panahon, mopauli siya sa panimalay.

Sa iyang unang Dominggo sa Siyudad sa Salt Lake, mireport si Evelyn sa panimalay ni Amy Brown Lyman, ang unang magtatambag sa kinatibuk-ang kapangulohan sa Relief Society ug ang direktor sa Relief Society Social Service. Wala siya sugata ni Amy sa pultahan. Hinoon, nakit-an siya ni Evelyn diha sa ikaduhang andana sa balay, naglingkod nga nanghinangbid taliwala sa katre, nalinga pag-ayo sa usa ka proyekto sa pagtahi. Nagsul-ob siya og kum-os nga sinina ug dihay mga gamitonon sa pagtahi nga tanan nagkatag libot kaniya.

Ang hitsura ug pagkawala motagad ni Amy nakapakuyaw ni Evelyn. Nakahunahuna siya kon nahimo ba niya ang hustong desisyon sa pag-anha sa Siyudad sa Salt Lake. Gusto ba niya sa tinuoray nga motrabaho alang niini nga babaye?3

Sulod sa siyam ka bulan, nadiskobre ni Evelyn nga husto ang iyang desisyon. Ang iyang trabaho isip usa ka tigtoki sa kasaysayan og kahimtang sa otsenta ka pamilya midala kaniya sa tibuok siyudad ug iyang nailhan ang dagkong mga dalan niini ug ingon man ang hilit nga mga dalan. Sa una, maulaw siya mahitungod sa pakigsulti sa mga estranghero, apan sa wala madugay nakakaplag siya og hingpit nga kalipay og katagbawan sa pagtabang sa mga tawo nga nanginahanglan. Sa dihang ang iyang mga ginikanan mianha sa pagkuha niya pauli sa panimalay human sa siyam ka semana, siya nawad-an og paglaom. Ang Relief Society sa gihapon wala motanyag kaniya og trabaho.

Nabalik na si Evelyn sa Logan sulod sa tulo ka adlaw sa dihang nakadawat siya og tawag gikan ni Amy. Usa ka social worker sa Relief Society mao pa gyuy pagdawat sa trabaho sa usa ka duol nga ospital, ug gusto ni Amy nga makahibalo kon si Evelyn makapuli ba sa iyang dapit.

“Ah oo,” miingon si Evelyn. Wala gani siya mangutana kon pila ang isweldo ni Amy kaniya.

Ang amahan ni Evelyn didto sa layo niana nga higayon, ug siya nagmahay sa dihang iyang nasayran nga gidawat ni Evelyn ang trabaho nga wala siya diha. Siya dili gusto nga maguol ang iyang amahan, apan siya may pasalig ngadto sa iyang bag-ong trabaho.4

Balik didto sa Siyudad sa Salt Lake, mitrabaho si Evelyn direkta sa lokal nga mga bishop kinsa moduso og mga biyuda, mga tawo nga may kakulangan, walay trabaho nga mga pamilya, ug uban nga anaa sa makalolooy nga kahimtang ngadto sa Relief Society.5 Ubos sa pagdumala sa bishop, motabang siya sa pag-ugmad og usa ka plano sa kahopayan alang sa matag sitwasyon. Makigtakdo usab siya sa ubang mga ward ug sa lokal nga gobyerno sa paghatag og kwarta alang sa timawa gikan sa mga halad sa puasa, mga pundo sa Relief Society, ug mga gipadagan sa distrito nga mga kalooy.

Sumala sa mga giya sa Simbahan niana nga panahon, ang mga katawhan giawhag sa pagkuha og tabang gikan sa gobyerno sa dili pa moduol sa Simbahan, busa daghan kaayo sa pamilya nga gitrabaho ni Evelyn ang midawat og tabang sa duha ka tinubdan. Ang hinabang kasagaran gamay, hinoon, ug siya kanunay mangutana sa iyang tabanganan unsay dugang nga tabang ang mga paryente, mga higala, ug mga silingan ang ikahatag.6

Sa Oktubre 1929, pipila ka bulan human si Evelyn mibalik ngadto sa Siyudad sa Salt Lake, ang stock market sa Estados Unidos mihagsa. Sa una, ang pagkahagsa sa presyo sa stock didto sa layo nga Siyudad sa New York ingon og wala makaapekto sa gidaghanon sa kaso ni Evelyn. Sa tingpamulak sa 1930, sa tinuod, ang ekonomiya ingon og naulian gikan sa pagkahagsa.7

Apan ang pagkanaulian wala magdugay. Ang mga indibidwal ug mga negosyo nga adunay dagkong utang dili makabayad niini. Ang mga tawo misugod sa paggasto og minos nga kwarta, nag-ubos sa panginahanglan alang sa mga manggad [goods] ug mga serbisyo.8 Ilabing naigo pag-ayo ang Utah. Ang ekonomiya niini, nga dako kaayo ang pagsalig sa minahan ug sa mga pamaligya sa produkto sa uma ngadto sa langyaw nga mga dapit, nagsukarap na sa dihang ang stock market nahugno. Sa higayon nga moubos ang mga presyo sa tanang nag-unang mga palaliton, ang mga manggagama dili makaganansiya o makabayad sa mga trabahador, ug daghang mga tawo ang daling mawad-an sa ilang mga kaugalingon og trabaho. Paghimo sa butang nga mas grabe, diyutay nga mga tawo ang adunay kwarta nga ikahatag sa mga organisasyon sa kalooy sa pagtabang sa timawa. Ang ikapulo ug ubang mga donasyon sa Simbahan mius-os usab.

Wala madugay human sa pagsaulog sa sentenaryo [centennial] sa Simbahan, misugod si Evelyn sa pagkakita og mas daghang mga pamilya kinsa dili makahimo sa paggasto sa tanang panginahanglan. Ang kahadlok misugod sa paggamot diha sa ilang mga kasingkasing.9


Sa gabii sa Mayo 19, 1930, si William ug Clara Daniels miabiabi sa presidente sa South African Mission nga si Don Dalton didto sa ilang panimalay sa Cape Town. Ang pamilya Daniels nagpasiugda og “cottage meeting” sa paghisgot og usa ka kapitulo gikan sa kang James Talmage nga Si Jesus ang Kristo [Jesus the Christ]. Ang hamtong nga anak nga babaye ni William ug Clara, si Alice, didto usab.10

Ang mga Daniels kanunay nga naghimo og mga miting magabii sa Lunes diha sa ilang panimalay sukad pa sa 1921. Ang pagpundok nagtanyag og dangpanan gikan sa panagbangi sa kaliwatan nga ilang nasinati nga naglibot kanila. Sa Cape Town, ang mga simbahan ug mga eskwelahan gilain-lain, ang mga Itom ug “May Kolor,” o mga tawo nga sagol ang kaliwat, nagtambong og usa ka dapit ug ang mga puti sa lain nga dapit. Apan ang kolor sa panit wala magpugong sa mga maninimbahay gikan sa mga cottage miting sa mga Daniels. Si William ug si Clara, kinsa adunay Itom ug habagatan-silangang Asia nga kagikan, miabiabi sa tanan kinsa gustong motambong. Si Presidente Dalton ug ang mga misyonaryo kinsa kanunay nga mitambong sa miting mga puti.11

Si William unang nakakat-on mahitungod sa gipahiuli nga ebanghelyo gikan sa iyang igsoong babaye si Phyllis, kinsa mipasakop sa Simbahan ug mibalhin ngadto sa Utah sayo sa mga 1900. Pila ka tuig ang milabay, sa 1915, si William nakahimamat og usa ka misyonaryo sa Santos sa Ulahing mga Adlaw kansang sinsero ug dili hinakog nga pagkamaunungon ngadto sa ebanghelyo nakakuha sa iyang pagtagad.12

Wala madugay human mainteresado sa Simbahan, mibisita si William sa Utah sa pagkat-on pa og dugang mahitungod sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Unsa ang iyang nakita nakapadani kaniya. Midayeg siya sa hugot nga pagtuo sa mga miyembro sa Simbahan ug mitamod sa ilang pagkamaunungon ngadto ni Jesukristo ug sa Bag-ong Tugon. Nakigkita usab siya og kaduha ni Presidente Joseph F. Smith, kinsa misulti kaniya nga ang panahon wala pa moabot alang sa mga lalaki nga kagikan og Aprikano sa pagdawat og pagkapari.

Ang mga pulong sa propeta nakahasol ni William. Bisan og ang Protestante nga simbahan nga iyang gitambongan sa Habagatang Afrika gilain-lain, kini wala magpugong kaniya gikan sa pagserbisyo isip usa ka elder diha sa iyang kongregasyon. Kon siya mopasakop sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, dili siya makahimo sa paghupot sa samang responsibilidad. Si Presidente Smith, hinoon, mihatag ni William og usa ka panalangin nagsaad nga siya makahupot sa pagkapari usa ka adlaw niana, bisan kon kini sa sunod nga kinabuhi. Ang panalangin nakatandog ni William ug mihatag kaniya og paglaom. Gibunyagan siya didto sa Utah ug wala madugay mipauli sa panimalay sa Habagatang Africa.13

Sukad niana, misimba si William sa Cape Town Mowbray Branch kauban sa mga puti nga mga miyembro. Diha sa branch, mipamatuod siya ug mihalad og mga pag-ampo. Mitabang usab siya sa pagpangita og kwarta alang sa usa ka bag-ong organo sa balay tigumanan.14 Siya ug si Clara, kinsa mipasakop sa Simbahan pipila ka tuig human siya mabunyagan, mihatag usab og espesyal nga interes sa mga misyonaryo. Ang magtiayon kasagaran nga mopakaon sa pag-abiabi og bag-ong mga misyonaryo, sa pagpanamilit sa mopauli nga mga elder, ug sa pagsaulog og mga adlawng natawhan ug mga pista opisyal. Sa pagtabang sa batan-ong mga lalaki nga mobati nga giabiabi diha sa iyang panimalay, si William usahay mopatugtog sa nasudnong awit sa Estados Unidos sa iyang record player o mag-organisar og mga dula nga baseball.15

Apan dili tanan diha sa branch nag-abiabi. Bag-ohay nga nahibaloan ni William nga pipila ka mga miyembro dili modawat sa iyang pamilya sa hingpit nga pakigdait. Ug si Presidente Dalton gisultihan kabahin sa mga bisita kinsa mihunong sa pagpakita og interes sa Simbahan sa dihang ilang naobserbahan nga nagsagol ang kaliwat sa kongregasyon sa Mowbray.16

Makausa, gisultihan ni William si Clara nga naghunahuna siya mahitungod sa pagbiya sa Simbahan. “Paminaw,” mitubag siya (si Clara), “ikaw nakaadto na sa Siyudad sa Salt Lake ug nabunyagan.” Nganong mobiya niini karon?17

Ang mga pulong ni Clara, uban sa Lunes sa gabii nga mga cottage miting, naghatag kaniya og kalig-on sa paghupot sa hugot nga pagtuo, bisan pa sa iyang mga kabalaka. Niining gabhiona sa tingpamulak sa 1930, human ang mga Daniels ug ang ilang mga bisita mibanos-banos sa pagbasa gikan sa Si Jesus ang Kristo, sila mihisgot sa Manluluwas nga mihupay sa gitugpo-tugpo sa unos nga dagat.

Ang tudling mipahinumdom kanila sa pagduol ngadto ni Kristo sa mga higayon sa pagsulay. Ang tawhanong gahom sa kasagaran may kinutoban. Apan si Kristo makaluwas sa tanan pinaagi sa usa ka yanong mando: “Kalinaw, hilom.”18


Mga bato nga yelo nga ang gidak-on sama sa itlog sa salampati mibundak diha sa Swiss German Mission nga panimalay sa Basel, Switzerland, sa hapon sa Hunyo, 24, 1930. Sulod sa kataposang semana, si John ug Leah Widstoe nagpuyo diha sa balay, nagbansay sa mga presidente sa misyon ug sa ilang mga asawa sa mga panginahanglan ug mga responsibilidad sa mga misyonaryo. Ang kada adlaw matiman-an pinaagi sa dugay nga mga miting ug makalingaw nga mga panaghisgot mahitungod sa Simbahan sa Europe. Ang bug-at nga kagalkal sa ulan nga yelo usa ka talagsaong pagbalda sa komperensiya.19

Wala si Leah sukad mas nagkapuliki sa iyang misyon. Siya ang nagdumala sa pagbansay sa mga asawa sa mga presidente sa misyon sa pagtabang sa mga Santos sa Europe sa pagtukod og mga Relief Society, mga Young Ladies Mutual Improvement Association, ug mga Primary sa ilang mga district ug mga branch. Sukad nga ang mga lider sa Simbahan nagtambag sa mga Santos sa pagpabilin sa ilang yutang natawhan sa pagtukod og Zion sa tibuok kalibotan, mituo si Leah nga ang lokal nga mga Santos nagkinahanglan nga moangkon og pagpangulo nga tahas niini nga mga organisasyon.20 Sa pipila ka mga branch, ang mga misyonaryo nagserbisyo isip mga presidente sa gitipon nga mga Mutual Improvement Association. Apan mihangyo si Leah nga ang kada branch adunay YLMIA nga may lokal nga presidente, duha ka magtatambag, sekretarya, ug kutob sa gikinahanglan nga mga kaabag.

Dugang pa, ang usa ka asawa sa presidente sa misyon wala paabuta nga personal nga modumala sa kada organisasyon. Siya nag-inusara lamang nga babaye ug dili makabuhat sa tanang buluhaton sa epektibo nga paagi. Sa tinuod, kon dili siya motugyan og mga responsibilidad ngadto sa lokal nga mga lider, dako kaayo siyang makalangan sa mga organisasyon. Gusto ni Leah nga ang mga lider sa misyon modasig ug mobansay sa mga Santos sa Europe nga mahimong mga lider pinaagi sa ilang kaugalingong abilidad.21

Sa Hunyo 27, namulong si Leah ngadto sa mga kababayen-an mahitungod sa panginahanglan alang sa mas lig-on nga mga YLMIA sa Europe. Ang YLMIA nabahin ngadto sa duha ka programa, ang Bee-Hive nga Batang mga Babaye ug ang Gleaners nga Batang mga Babaye. Ang Bee-Hive nga Batang mga Babaye karon usa na ka tulo ka tuig nga programa alang sa bisan kinsa nga batan-ong babaye katorse ug mas magulang pa. Sa dihang nahuman na niya ang iyang Bee-Hive nga buhat, ang usa ka batan-ong babaye ang mopasakop sa Gleaners nga Batang mga Babaye, usa ka dili kaayo pormal nga programa nga gidisenyo aron maandam siya sa pagkahingkod. Ang Bee-Hive nga Batang mga Babaye aduna nay duha ka libo nga batang mga babaye nga nag-apil sa Europe, ug giaghat ni Leah ang mga kababayen-an sa pagpauswag sa programa sa tibuok misyon.22

Gianunsyo usab niya nga ang YLMIA kinatibuk-ang presidente nga si Ruth May Fox bag-ohay nga gihatagan niya og awtoridad sa paghimo og European nga edisyon sa tamdanan nga basahon sa Bee-Hive nga Batang mga Babaye. Ang karon nga manwal gidisenyo sa paglig-on sa batan-ong mga babaye pinaagi sa nagkalain-laing sulod ug gawas nga mga kalihokan. Apan ang pipila sa sulod sa basahon piho kaayong gipahaom ngadto sa batan-ong mga babaye sa Estados Unidos, naghimo niini nga dili angay alang sa ubang bahin sa kalibotan. Gipahayag ni Leah ang iyang mga ideya alang sa bag-ong tamdanan nga basahon ngadto sa mga asawa sa mga presidente sa misyon, ug mitanyag sila og tambag kon unsaon sa pagpahiangay sa manwal aron sa pagtubag sa mga panginahanglan sa batan-ong mga babaye sa Europe.23

Human sa komperensiya, misulat si Leah ngadto sa Unang Kapangulohan mahitungod sa iyang trabaho. “Akong gibati nga ang pipila ka kalamposan mahimong angay nga ipahibalo,” siya naghunahuna. “Ang mga kababayen-an sa matag misyon mas nakasabot og maayo sa ilang panginahanglan alang sa pagtubo ug sa ilang responsibilidad sa pagpadayon sa ilang bahin sa kalihokan sa Simbahan.”

Nasabtan niya nga aduna pay luna alang sa pagpalambo. “Ang mga tawo wala pa makakat-on sa pagsuporta sa usag usa sa responsibilidad,” misulat siya. “Kinahanglan gayod nga kat-onan kini dinhi ingon man sa panimalay.” Sulod sa sunod nga tuig, giplano niya ang paghatag og gibug-aton sa importansya sa pagsuporta sa lokal nga mga opisyales ug mga lider sa Simbahan.

Kada adlaw niining milabay nga tuig nagtrabaho ako sa tibuok adlaw nga hapit walay usa ka oras nga pahulay. Apan wala gayod siya mobati sukad og ka mas maayo. “Gibati nako nga mas mibata ug mas malipayon kaayo nga babaye kay sa akong pag-abot,” misulat siya. “Tungod niini ako mapasalamaton og una ngadto sa Langitnong Amahan, dayon nganha kaninyo, sa atong mga lider ug mga higala.”24


Nianang tinglarag, sa Tilsit, Germany, ang dyes anyos nga si Helga Meiszus gibunyagan didto sa River Memel. Tugnaw kadto, apan ang langit sa ibabaw nindot, tanan gipahayagan sa mga bitoon. Sa pagkawas ni Helga sa tubig, hapit dili siya makapugong sa kalipay nga iyang gibati nga nahimong usa ka miyembro sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.25

Kadto usa ka halandumong hitabo sa iyang kinabuhi. Mihukom siya sa pagtambong og bag-o nga eskwelahan, ug sa una naukyab siya sa kausaban. Ang eskwelahan duol sa panimalay, ug daghan sa iyang mga higala ug mga silingan moadto didto. Apan sa wala madugay gimahayan niya ang iyang desisyon. Ang iyang magtutudlo, si Miss Maul, ingon og wala makagusto kaniya.

Usa ka adlaw niana, gihangyo si Helga sa pagsumiter og porma nga maghatag sa eskwelahan sa iyang personal nga impormasyon. Sa dihang girebyo ni Miss Maul ang porma, nangyam-id siya sa dihang nakita niya nga si Helga usa ka Santos sa Ulahing mga Adlaw. Bisan og mas daghang mga miyembro sa Simbahan ang nagpuyo sa Germany kay sa ubang nasod sa gawas sa Estados Unidos, dili sila mga inila o respetado.

“Dili kini usa ka relihiyon,” gisultihan ni Miss Maul si Helga. “Kini usa ka kulto, ug usa nga ngil-ad!”26

Ang pulong nga “kulto” nakapasakit ni Helga. Wala siya maanad nga tagdon og ngil-ad tungod sa iyang relihiyon, busa mipauli siya ug misumbong sa iyang inahan sa unsay gisulti ni Miss Maul. Yano lamang nga mikuha og palid nga papel ang iyang inahan ug gisulatan ang magtutudlo, nagpahinumdom kaniya nga siya walay labot unsa nga simbahan si Helga ug ang iyang pamilya mitambong.

Wala madugay, mianha si Miss Maul sa klase kauban ang prinsipal. Ang tanang mga babaye mitindog, ug si Miss Maul miduol ni Helga, kinsa duol sa atubangan sa klasroom.

“Tua ra siya,” miingon siya, nagtudlo ngadto ni Helga. “Siya sakop nianang ngil-ad nga kulto.”

Ang prinsipal mibarog sa makadiyot, nagtan-aw ni Helga ingon og siya usa ka mangtas. Mapagarbuhong gipataas ni Helga ang iyang ulo. Mahal niya ang iyang relihiyon ug wala maulaw niini.27

Human niana, daghan sa mga higala ni Helga mihunong sa pakigdula kaniya. Kon siya molakaw paingon o gikan sa eskwelahan, usahay ang mga estudyante molabay og mga bato o moluwa kaniya. Makausa, human miabot sa panimalay gikan sa klase, naamgohan ni Helga nga nakalimtan niya ang iyang kupo. Midali siya sa pagbalik ngadto sa eskwelahan ug nakit-an ang iyang kupo diha gyod diin iyang nabiyaan kini. Apan sa dihang gipunit kini niya, iyang nakita nga gisikmahan kini og usa ka tawo.28

Mipadayon ang mga klasmeyt ni Helga sa pagdaug-daog kaniya, apan bisan kanus-a nga sila mihimo, sa hilom mokanta siya og awit nga iyang nakat-unan sa simbahan, ug kini mohatag kaniya og kalig-on. Sa Iningles, ang ulohan mao ang “I Am a Mormon Boy,” apan ang hubad sa German niini magamit ngadto sa tanang mga bata nga Santos sa Ulahing mga Adlaw:

Batang Mormon, batang Mormon,

Bata ko nga Mormon;

Kanako hari masina,

Kay bata ko nga Mormon.29


Sa Enero 30, 1931, si Evelyn Hodges ug ubang mga social worker sa Relief Society sa Siyudad sa Salt Lake mibarog sa may mga bintana sa ikaduhang andana sa Presiding Bishop’s Building, diin anaa ang mga opisina sa Relief Society Social Services. Sa dalan sa ubos, hapit kinse ka gatos ka mga raliyesta nagmartsa pa amihan paingon sa kapitolyo sa Utah sa paghangyo sa mambabalaod og tabang sa nagtubo nga gidaghanon sa walay trabaho nga mga tawo sa estado.30

Nagtan-aw sa mga raliyesta sa ubos, natingala si Evelyn nga sila dili suko o manggugubot og hitsura. Nagdala sila og duha ka banderang Amerikano nga adunay mga timaan ug mga banner nga nag-aghat sa ubang mga trabahador sa pag-apil kanila. Daghan sa mga raliyesta nagsaguyod sa ilang mga tiil ug nagduko agi og pagdawat sa dautang kapalaran. Sa tinuod, magul-anon sila.31

Sa wala pa magsugod ang yugto sa malisod nga panahon, si Evelyn kasagaran mitrabaho uban sa mga tawo kinsa walay mga trabaho tungod sa dili maayo nga panglawas o sa kakulangan. Karon nakita niya ang mas nagkadaghang andam nga motrabaho kinsa yanong dili makakita og mga trabaho. Ang uban kanila hanas nga mga trabahador. Ang uban mga estudyante sa kolehiyo o gradwado sa kolehiyo. Daghan kanila ang nawad-an og dignidad ug dili gusto nga mangayo og tabang.32

Usa ka lalaki nga iyang gikasulti nagbuhi sa iyang asawa ug mga anak sulod sa daghang mga tuig. Mipuyo sila sa usa ka komportable nga panimalay diha sa maayong kasilinganan. Apan karon dili siya makakita og trabaho, ug ang iyang pamilya nagtubo ang kawalay paglaom. Naghilak, miangkon siya ngadto ni Evelyn nga ang pagkaon lamang nga nahibilin sa balay mao ang harina ug asin. Kini dayag nga nakapasakit kaniya sa pagpangayo og kwarta sa pagtabang og suporta sa iyang pamilya, apan unsay iyang kapilian?33

Kanunay nga giatubang ni Evelyn ang mga sitwasyon sama niini. Ug samtang ang ekonomiya nagkalisod og samot, ang Relief Society dili makahimo sa pagpatrabaho og labaw sa lima ka social worker nga magdungan, nagbiya ni Evelyn nga nagkapuliki sa trabaho. Kasagaran, makahimo siya og dugang pa og gamay kay sa dali nga pagbana-bana sa sitwasyon sa tawo sa dili pa sulatan ang porma nga mahatagan sa unang mga panginahanglan sa pagkaon, tabang sa usa ka bulan nga renta sa balay o gamay nga karbon [coal] diha sa tingtugnaw.34

Ang Relief Society nga kinatibuk-ang presidente nga si Louise Y. Robison ug ang iyang mga magtatambag makigkita kanunay sa Tigdumalang Bishopric [Presiding Bishopric] sa paghan-ay og mga paningkamot sa kahopayan taliwala sa mga Santos. Sa samang paagi, ang mga bishop ug mga lider sa Relief Society nag-uban sa pagtrabaho sa pag-ila sa nakigbisog nga mga tawo sa ilang mga ward ug sa paghatag alang sa ilang nag-unang mga panginahanglan. Ang lokal nga mga gobyerno ug pipila ka mga negosyo nangayo usab og maayong pagkahunahuna nga mga paagi sa pagpabilin sa mga trabahador nga makakaon ug makatrabaho. Usa ka bodega nga gipadagan sa distrito nanghatag og pagkaon nga walay bayad didto sa Siyudad sa Salt Lake. Ang gobyerno sa siyudad nagbuhat og temporaryo nga mga trabaho, sama sa pagpala sa yelo o pagbugha og kahoy, sa paghimo og trabaho alang sa mas daghan pa sa napulo ka libo nga walay trabaho nga mga lalaki.

Sa gihapon, ang mga lider sa Simbahan ug komunidad dali nga nakaamgo nga ang ilang mga paningkamot ug mga kapanguhaan dili igo sa pag-atubang sa krisis sa ekonomiya.35

Wala madugay nakaplagan ni Evelyn ang iyang kaugalingon nga nagtrabaho og dugay nga mga oras uban ni Amy Brown Lyman ug sa ubang mga social worker sa Relief Society. Usahay ang mga adlaw ingon og dili gyod matapos. Mga adlaw sa semana ug katapusang mga adlaw sa semana kasagarang nagsagol. Gumikan nga ang mga rekord sa social work tinago, naninguha si Evelyn sa pagtrabaho sa mga kaso diha sa opisina lamang. Apan samtang ang iyang responsibilidad midaghan, midala siya og mga rekord sa panimalay gisulod sa gamay nga maleta [briefcase] aron makatrabaho siya og mga hapon sa Sabado o mga Domingo.

Ang mga gipangayo sa trabaho ni Evelyn makahago, ug kini nakadaot sa iyang panglawas. Apan dili siya makalimot sa masulub-ong mga nawong sa nabug-atan sa kalisod nga mga lalaki ug mga babaye nga nagmartsa padulong sa kapitolyo sa estado. Ang balaoran sa kinatibuk-an wala manumbaling sa ilang mga hangyo ug midumili sa pagtanyag og mga kaayohan ngadto sa walay trabaho. Karon ang imahe sa ilang pagkawalay paglaom ug pagbiya sa paglaom nagpabilin sa iyang hunahuna. Gusto niyang mohilak kon siya makahunahuna niini.36

  1. “Large Class of Graduates at U.S.A.C.,” Journal (Logan, UT), Mayo 25, 1929, 8; Lewis, Oral History Interview, 1–2.

  2. Lewis, Oral History Interview, 1–2, 25. Hilisgotan: Relief Society

  3. Lewis, Oral History Interview, 2. Hilisgotan: Amy Brown Lyman

  4. Lewis, Oral History Interview, 2–3.

  5. Lewis, Oral History Interview, 3; tan-awa usab sa, sama pananglit, “Relief Society Social Service Department Report for January 1930,” [1]–[4], Presiding Bishopric General Files, 1872–1948, CHL.

  6. Ward Charity, [3]–6; Derr, “History of Social Services,” 40–41; Lewis, Oral History Interview, 3; Bell salmot sa pamilya, Relief Society Family Welfare Department Budget, Nob. 24, 1928, Presiding Bishopric General Files, 1872–1948, CHL. Mga Hilisgotan: Bishop; Mga Programa sa Welfare [Welfare Program]

  7. Lewis, Oral History Interview, 6; Payne, Crash!, 5, 83–84; Shlaes, Forgotten Man, 85–93, 101; Kennedy, Freedom from Fear, 56–58. Hilisgotan: Dakong Pagkahugno sa Ekonomiya [Great Depression]

  8. Payne, Crash!, 84–85; Shlaes, Forgotten Man, 95–104; Kennedy, Freedom from Fear, 58–69.

  9. Bluth ug Hinton, “Great Depression,” 481–85; Alexander, Utah, the Right Place, 310–11; Orval W. Adams to John A. Widtsoe, Mayo 26, 1930, Widtsoe Family Papers, CHL; Lewis, Oral History Interview, 6; Heber J. Grant to Reed Smoot, Ene.14, 1932, First Presidency Miscellaneous Correspondence,CHL.

  10. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Mayo 19, 1930. Hilisgotan: Habagatang Africa [South Africa]

  11. Mowbray Branch, Cottage Meeting Minutes, Abr. 25–Dis.12, 1921; Stevenson, Global History of Blacks and Mormonism, 49–50; Bickford-Smith, Ethnic Pride and Racial Prejudice in Victorian Cape Town, 210–11; Chidester, Religions of South Africa, 81–83; Adhikari, Not White Enough, Not Black Enough, 2–5. Hilisgotan: Paglain sa Kaliwat [Racial Segregation]

  12. Wright, History of the South African Mission, 2:252–54; Philles Jacoba Elizabeth February Sampson salmot, Cape Town Conference, South African Mission, nu.153, diha sa South Africa (Country), bahin1, Record of Members Collection, CHL; tan-awa usab sa William P. Daniels, “My Testimony,” Cumorah’s Southern Messenger, Peb. 20, 1935, 9:28. Ang mga pangtitik [spellings] sa ngalan nga “Phyllis Sampson” wala magkapareha diha sa mga rekord.

  13. Wright, History of the South African Mission, 2:252–55; Love Branch, Miscellaneous Minutes, Dis.14, 1931; Okkers, Oral History Interview, 3–4. Mga Hilisgotan: Joseph F. Smith; Restriksyon sa Pagkapari ug sa Templo [Priesthood and Temple Restriction]

  14. Stevenson, Global History of Blacks and Mormonism, 50; Mowbray Branch, General Minutes, Hulyo 24, 1921–Ene.1, 1928; Nicholas G. Smith, Diary, Nob. 5, 1920.

  15. Wright, History of the South African Mission, 2:253, 256; South Africa Mission, Manuscript History and Historical Reports, Ene.4, 1923; Martin, Autobiography, Ene.1, 1927; tan-awa usab sa, sama pananglit, Love Branch, Miscellaneous Minutes, Peb.20, 1929–Abr.28, 1930; ug Mowbray Branch, Cottage Meeting Minutes, Ago.29, 1921.

  16. Stevenson, Global History of Blacks and Mormonism, 49–50; Don M. Dalton ngadto sa Unang Kapangulohan [Don M. Dalton to First Presidency], Abr. 11, 1930, First Presidency Mission Files, CHL.

  17. Okkers, Oral History Interview, 4. Ang kinutlo gi-edit aron sayon nga masabtan; orihinal nga kapanguhaan adunay “Nakaadto ka sa Siyudad sa Salt Lake ug nabunyagan.”

  18. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Mayo 19, 1930; Talmage, Si Jesus ang Hari [Jesus the Christ], 308–9.

  19. Widtsoe, Diary, Hunyo 18–24, 1930; “Conference on Womans Activity in European Missions,” Hunyo 18–24, 1930, 1–2, Susa Young Gates Papers, CHL; European Mission Presidents Conference, June 18–24, 1930.

  20. Leah D. Widtsoe ngadto ni Anna W. Wallace ug Eudora Widtsoe [Leah D. Widtsoe to Anna W. Wallace and Eudora Widtsoe], Abr. 8, 1930, Widtsoe Family Papers, CHL; “Conference on Womans Activity in European Missions,” Hunyo 25–28, 1930, 2–7, Susa Young Gates Papers, CHL; Presiding Bishopric, Office Journal, Sept. 3, 1929, 244. Hilisgotan nga: Ang Pagpundok sa Israel

  21. Conference on Womans Activity in European Missions,” Hunyo 28, 1930, 8–11, Susa Young Gates Papers, CHL; tan-awa usab, sama pananglit, German-Austrian Mission, General Minutes, Mayo 1930,130.

  22. “Conference on Womans Activity in European Missions,” Hunyo 27, 1930, 3, 13, Susa Young Gates Papers, CHL; European Mission Relief Society Presidents’ Conference, Minutes, [Ago. 21], 1929, 28–29; Eudora Widtsoe, “The Bee-Hive Girl,” Latter-day Saints’ Millennial Star, Abr. 3, 1930, 92:273. Hilisgotan: Mga Kapunongan sa Batan-ong mga Babaye [Young Women Organizations]

  23. “Conference on Womans Activity in European Missions,” Hunyo 27, 1930, 3, 12–13, Susa Young Gates Papers, CHL; Hand Book for the Bee-Hive Girls of the Y.L.M.I.A. [10th ed.], 9; Handbook for the Bee-Hive Girls of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, [5]; Leah D. Widstoe ngadto sa Unang Kapangulohan [Leah D. Widtsoe to First Presidency], Sept. 16, 1933, First Presidency Mission Files, CHL.

  24. Leah D. Widtsoe ngadto sa Unang Kapangulohan [Leah D. Widtsoe to First Presidency], Okt. 8, 1930, First Presidency Mission Files, CHL.

  25. Meyer ug Galli, Under a Leafless Tree, 36; German-Austrian Mission, General Minutes, Sept. 1930, 143.

  26. Meyer ug Galli, Under a Leafless Tree, 32, 34; Scharffs, Mormonism in Germany, xiv, table 1; Naujoks ug Eldredge, Shades of Gray, 30. Hilisgotan: Germany

  27. Meyer ug Galli, Under a Leafless Tree, 34.

  28. Meyer ug Galli, Under a Leafless Tree, 34–36.

  29. Meyer ug Galli, Under a Leafless Tree, 34; tan-awa usab Evan Stephens, “The ‘Mormon’ Boy,” Deseret Sunday School Songs, nu. 269.

  30. Lewis, Oral History Interview, 8; “Unemployed Plan to Ask State Aid,” Salt Lake Tribune, Ene. 29, 1931, 9; “Idle Workers March upon Utah Capitol,” Salt Lake Tribune, Jan.31, 1931, 7. Hilisgotan: Mga Kapangulohan sa Simbahan [Church Headquarters]

  31. Lewis, Oral History Interview, 8; “Unemployed March on Utah Capitol,” Salt Lake Telegram, Ene. 30, 1931, 8B; Alexander, Utah, the Right Place, 312.

  32. Derr, “History of Social Services,” 42; Lewis, Oral History Interview, 7, 15.

  33. Lewis, Oral History Interview, 16.

  34. Derr, “History of Social Services,” 39; Lewis, Oral History Interview, 6–8, 15–16; Tigdumalang Bishopric ngadto ni LouiseY. Robison [Presiding Bishopric to LouiseY. Robison], Peb.4, 1930; Amy Brown Lyman ngadto sa Tigdumalang Bishopric [Amy Brown Lyman to Presiding Bishopric], Mar. 5, 1930; [Tigdumalang Bishopric ngadto ni Amy Brown LymanPresiding Bishopric to Amy Brown Lyman, [Mar. 1930], Presiding Bishopric General Files, 1872–1948, CHL; Hall, Faded Legacy, 112–13.

  35. Relief Society, Minutes of Meetings with the Presiding Bishopric, Ene–Dis. 1930; Mayo 24, 1932; Nob. 2, 1932; Derr, Cannon, ug Beecher, Women of Covenant, 251; Hall, Faded Legacy, 113; Bluth ug Hinton, Great Depression,” 484–85. Mga Hilisgotan: Dakong Pagkahugno sa Ekonomiya [Great Depression]; Mga Programa sa Kahopayan [Welfare Program]

  36. Lewis, Oral History Interview, 8–9; Bluth ug Hinton, “Dakong Pagkahugno sa Ekonomiya [Great Depression],” 484.