Talafaasolopito o le Ekalesia
Mataupu 2: A o Tatou Faamaonia i Tatou Lava Ua Saunia


“A o Tatou Faamaonia i Tatou Lava ua Saunia,” mataupu 2 o le Au Paia: O Le Tala o le Ekalesia a Iesu Keriso i Aso e Gata Ai, Voluma 3, Ma Le Toa, Tamaalii, ma le Tutoatasi, 1898--1955 (2021)

Mataupu 2: “A o Tatou Faamaonia i Tatou Lava Ua Saunia”

Mataupu 2

A o Tatou Faamaonia i Tatou Lava Ua Saunia

Ata
Faatumuina o se siata o gafa

A o i ai le Au Paia i le Iunaite Setete o loo olioli i se vaitau o le ta’uleleia, sa feagai se faifeautalai e igoa ia John James ma tagata taufaaleaga i sisifo i saute o Egelani. I se tasi o fonotaga, sa folafola ai e se alii faapea o le Au Paia i Iuta o ni tagata fasioti tagata. I se isi fonotaga, fai mai se tasi o faifeautalai o loo o mai i Egelani e faamalosi tamaitai talavou ma ave e fai ma a latou autaunonofo. I se taimi puupuu mulimuli ane, sa i ai foi se tasi na taumafai e faatalitonu se motu o tagata faapea o John ma ana soa e lei talitonu i le Tusi Paia---e ui ina sa latou tala’i mai ai i le taimi o le fonotaga.

I se tasi faapotopotoga, sa faasalaveia ai e se tamaloa ia faifeautalai e fai atu i ai sa i ai o ia i le Aai o Sate Leki ma sa ia vaaia ni fafine e luaselau o tata’i atu i se fale, lea e sau i ai Polika Iaga e filifili po o le a le toatele o ni ava sa ia manao ai. O John, o le sa fanau ma ola a’e i Iuta, sa ia iloa e faatauemu le tala. Peitai sa mumusu tagata e faalogo i sana tali tetee atu i ai.

O le tele o nei mea sa fai mai le aufaitio latou te iloa e uiga i le Ekalesia, na masalosalo John, e sau mai ia Viliamu Jarman. O Viliamu ma lona toalua o Malia, sa auai i le Ekalesia i Egelani i le faaiuga o le vaitau 1860. E lei leva mulimuli ane, ae malaga atu i la’ua i Niu Ioka ma le la fanau ma Emily Richards, o se sa aoaoina e Maria i se pisinisi fai ofu---o lē sa lei iloa e Maria, o la e ma’itō ia Viliamu. Na i’u ina masii le aiga i Iuta, lea sa faaipoipo ai Viliamu ia Emily e fai ma ana autaunonofo ma sa amata ai se pisinisi i oloa matūtū i sapalai na ia gaoia mai lona falefaigaluega i Niu Ioka.

Sa le’i suia amio a Viliamu i le olaga i Siona. Na faamaonia o ia o se tane saua, ma sa taufai tatalaina e Malia ma Emily a latou faaipoipoga ma ia. Sa molia foi o ia i lona gaoia o ni meatotino tetele a tagata, lea na i’u ai ina falepuipui seia oo ina faaleaogaina e faamasinoga le moliaga. Sa oo ina ua ia le toe talitonu i le Ekalesia, ma amata ona sue mea e ola ai i lona lauga faasagatau i le ekalesia, ma toe taliu at ai i Egelani. E tele taimi, sa ia faaootia ai aofia ma iu ina fetagisi i se tala faamomoiloto na tuua’ia ai le Au Paia i le fasiotia o lona atalii matua, o Alapati.1

E oo ane i le taimi na taunuu ai John James i Peletania Tele, ua tele tausaga o taamilo Viliamu i le atunuu ma lauga ai. Sa ia lolomiina se tusi e faitioina ai le Ekalesia, ma o nisi taimi sa osofaia ai faifeautalai e i latou na mulimuli ia te ia. I se tasi taulaga, sa tau’aia ai e nisi o soo o Viliamu ia faifeautalai, ma sa ta’e ai le mata o le tasi.2

E ui i le matautia, ae sa filima’oti ia John e faasalalau le talalelei i Peletania Tele. “E tele naua tetee mai alii o e sa faalogo ia Jarman na matou fetaia’i,” na ia lipoti atu ai i taitai o le misiona. “Ou te manatu sa matou taulimaina i latou i se auala tauagafau i ona itu uma ma le faamoemoe e faaauau pea ona faia fonotaga.”3


“O loo lauga pea Jarman e faasagatau ia i matou i le gagana aupito pa’a’ā,” na tusi atu ai le aposetolo o Anthon Lund i lona faletua o Sanie i Iuta. I le avea ai o se peresitene faatoā valaauina i le Misiona a Europa, e laumua i Livapulu, Egelani, sa iloa lelei e Anton le taufaamata’u na faia e Viliamu Jarman i le galuega a le Alii. Sa lē o se taufaamata’u moni amio a le failauga i le tele o faifeautalai aua ua latou manatu i ai ua leaga le mafaufau, peitai sa talitonu Anthon o ia o se tagata faitio poto leaga ma e le tatau ai ona le ano i ana taufaasese.4

O le auai ai i le Ekalesia i Tenimaka a o tamaitiiti, sa malamalama foi Anthon i le faigata sa i ai le avea o se Au Paia o Aso e Gata Ai i Eruropa. Pe a oo ina fetaia’i ma tetee i o latou talitonuga, sa mafai e le Au Paia i Iuta ona maua le faamautinoaga ma le malosi’aga i nuu tetele o uso ua talitonu. Peitai i le isi itu o le Atelani, e valu afe Au Paia o Aso e Gata Ai sa salalau solo ai i Europa sisifo ma Take. E toatele Au Pia o ni tagata faato’ā liliu mai e auai i paranesi laiti ia e tele ina faalagolago i faifeautalai mo le taitaiga ma le lagolagosua e tatau ai A oo ina osofa’ia e alii e pei o Jarman le Ekalesia i upu ma faitioga, sa sili ona le mautonu paranesi nei.5

Sa vaaitino Anthon i faigata na oo i ai paranesi a o ia asiasi atu i Peletania Tele, Sikenitinevia, ma Netalani i le taumafanafana ma le tauto’ulu o le1893. E oo lava i Egelani, i le mea sa aupito malosi ai le Ekalesia, sa tauivi le Au Paia e faapotopoto faatasi i le taimi sa latou nonofo vavamamao ai mai le tasi ma le isi. O nisi taimi e maua faafuasei ai e faifeautalai ni Au Paia o e ua motusia fesootaiga ma le Ekalesia mo le luasefulu pe tolusefulu tausaga.6

I se isi vaega o Europa, sa maua ai foi e Anthon faafitauli faapena. Sa ia aoao ai faapea sa i ai se faifeau lauiloa na lauga faalauaitele e faasagatau i le Ekalesia i Tenimaka. I Nouei ma Suetena, sa feiloai ai Anthon ma faifeautalai ma tagata o le Ekalesia o e o nisi taimi e fetaia’i ai ma tetee mai malo i le lotoifale po o isi ekalesia. I Netalani, sa tauivi ai le Au Paia ona sa toetoe lava leai ni a latou tusitusiga a le Ekalesia i la latou gagana e ese mai le Tusi a Mamona.

I le salafa o le konetineta, sa tuuto le Au Paia i le talalelei. Peitai na lauolaola ni nai paranesi, ma sa faaitiitia tagata auai i nisi eria.7

Mo le tele o tausaga, sa potopoto le Au Paia Europa i Iuta, lea sa sili atu ona mautu ai le Ekalesia. Ae o le malo o le Iunaite Setete, i le faamoemoe ai e faamuta le salalau o faaipoipoga fa’a’autaunonofo i le Au Paia, sa taofia le Tupe Fa’aagaga a le Ekalesia mo le Malaga Mai o Tagata i le faaiuga o le 1880, ma taofia ai le Ekalesia mai le fa’a’une atu o tupe i le Au Paia matitiva o e sa mananao e masii mai i Iuta. Talu ai nei lava, o le malaia faaletamaoaiga i le lalolagi atoa na matuai faateteleina ai le matitiva o tagata Europa. O nisi o le Au Paia o e sa sefeina tupe e malaga ese ai sa faamalolosia e lafoai a latou fuafuaga.8

Sa maua’i foi taitai o femalagaaiga a le Iunaite Setete e uiga i tagata latou te faatagaina i totonu o le atunuu. Talu ai o loo fefefe pea nisi o tagata faapea ua o mai le Au Paia Europa i Iuta e fai ai faaipoipoga faaautaunonofo, sa faatonuina e taitai o le Ekalesia i latou e malaga mai ia malaga agai i Atelani i ni vaega toaitiiti e taumamao ai mai le tosina atu i ai o manatu. O le mea moni, e le’i leva ona taunuu ia Anthon i Europa, ae a’oa’ia o ia e le Au Peresitene Sili i lona auina atu o se vaega e 138 o le Au Paia i Iuta. Aua nei toe auina mai e silia ma le 50 tagata i le taimi, sa latou lapata’ia ai o ia.9

O le leai o ni punaoa po o le pule e faatautaia ai se malaga tele mai Europa, sa seasea ai ona tautala Anthon i nofoaga faitele e uiga i le faapotopotoina. Ae na ia fautuaina patino le Au Paia e malaga ese mai pe afai latou te gafatiaina. I le faaiuga o Novema, ina ua mavae ona toe taliu i Egelani, sa ia feiloai ai i se olomatua o lē sa lava se tupe na ia teuina e malaga ai i Iuta. Sa ia fautuaina o ia e faamautū i Manti, e le mamao mai le mea sa nonofo ai lona lava aiga.

“E mafai ona galue o ia i le malumalu,” sa ia manatunatu ai, “ma fiafia ai i aso o lona olomatua.”10


O le taimi lea, ua toe foi ai Leah Dunford i le Aai o Sate Leki, ma tusia ai ni tusi uumi ia John Widtsoe i le Iunivesite o Harvard. E pei ona folafola atu, sa alu o ia e vaai i lona tina [o John], o Ana, o se tina e fasefulu-fa tausaga ua oti lana tane, sa nofo i saute o le Malumalu o Sate Leki. I le taimi o lana asiasiga, sa faaali atu ai e Ana ia Leah se fatatusi sa faia e John. I le ofo ai i tomai faakamuta o le sikola, sa fai atu ai Leah, “Lelei, ua i ai se mea o le a ou taufaalili ai ia John i le taimi nei.”

“Oi,” sa fai mai ai Ana, “e te tusi ia te ia, e sa’o?”

“Ioe,” sa fai atu ai Leah, ma sa faafuasei ona popole nei avea o se mea e ono tetee i ai Ana. Ae sa fai atu Ana, sa fiafia o ia ona ua i ai se uo a John e pei o Leah.11

Ina ua maea lana kosi i le soifua maloloina ma le malosi, sa mafaufau Leah e uiga i le faaauauina o lana a’oga i se iunivesite i sisifo tutotonu o le Iunaite Setete. E ui o lea, sa feutaga’i lona tina ma Iosefa F. Samita ma George Q. Cannon, ma sa talitonu e sili ona aua le auina atu na o ia i se nofoaga sa lei faavaeina ai le Ekalesia.

Ma le le fiafia, sa lesitala ia Leah i se a’oga e faafoe e le Ekalesia i le Aai o Sate Leki, ma sa ave ai ana vasega faasaienisi ma le kemisi mai ia James E. Talmage,o le peresitene o le a’oga ma o le sikola sili ona faaaloalogia i le Ekalesia. E ui ina sa fiafia Leah i ana vasega ma sa aoaoina ai foi le tele o mea mai ona polofesa, sa ia matau’a i avanoa o John i Harvard.

“Oi! Ma’imau e pe ana o a’u o se tamaloa,” sa ia fai atu ai ia te ia. “E mafai e tamaloloa ona fai soo se mea i le lalolagi, ae afai e i ai se mea e mafaufau i ai fafine ae na o le faatalitali e tuu atu mea e mananao ai tamaloloa , pe kuka a latou taumafataga, ‘ua latou i tua ma lo latou lalolagi o tosinaga.’”‘

Sa ia maua le lagolago tele naua mai ia Polofesa Talmage, o le sa fai atu ia Leah ma’imau e pe a na i ai nisi tamaitai talavou e naunau e faiaoga i aoga a le Ekalesia. Sa tuu atu foi e John lana lagolagosua “O lou filima’oti e tuuto atu oe lava mo le lelei o isi ou te matuai faaneeneeina malosi foi oe,” na ia tusi atu ai. “O le a ou tuu atu ia te oe le fesoasoani uma ou te mafaia e ala ile faatuatua ma le tatalo.”12

I se tasi Aso Sa ia Tesema 1898, sa alu ane ai Ana Widtsoe i le fale o Leah mo sina asiasiga. Sa” ia talanoa e uiga i lona liuaina i Nouei ma ona uluai aafiaga i le Ekalesia. Sa ese le manaia o le ma talatalanoaga,” sa faailoa atu ai e Leah ia John. “Sa ou lagonaina lo’u matuai manatu faapito ma le le agavaa ina ua ou faalogo i le tele o mea sa ositaulagaina e nisi tagata mo a latou tapuaiga faalelotu.

Sa matuā faanoanoa ia Leah ona e i ai le Au Paia latou te tupulaga sa tele ina foliga mai sa sili ona fiafia e sue a latou tupe nai lo le aga’iga’i i luma faaleagaga. Ina ia puipuia le tupulaga faia’e, sa faatuina ai e le Ekalesia ia Asosi a Tamaitai Talavou ma Alii Talavou mo le Faaleleia Masani i le 1870. O tupulaga talavou i nei faalapotopotoga sa masani ona feiloai i se afiafi o le vaiaso e suesue ai le talalelei, atiina a’e taleni ma uiga lelei, ma fiafia i mafutaga ma le tasi ma le isi. Sa lolomiina foi e faalapotopotoga ni mekasini se lua, o le Young Woman’s Journal ma le Contributor, ma tusitaulima e fesoasoani ai i taitai o le autalavou e saunia lesona mai tusitusiga paia, talafaasolopito o le Ekalesia, soifua maloloina, saienisi, ma tusitala fatua’iupu.13

Sa mafai foi e alii talavou ona sagisagi atu i le galuega faafaifeautalai e fesoasoani ai ia latou tuputupu a’e faaleagaga. Peitai o lenei avanoa sa lei i ai aloaia mo tamaitai. Sa mafai e tamaitai talavou matutua ona auauna atu i o latou tuaoi e ala i le avea ai ma ni uso o le Aualofa, ae o le tupulaga a Leah e foliga e vaai i ai o se faalapotopotoga faaolomatutua mo o latou tina. Mo se malosiaga faaopoopo faaleagaga, sa masani ona tapuai Leah ma lana aulotu i le lotoifale, sa anapogi e le aunoa, sa sailia isi avanoa e suesue ai i le talalelei.

I Le Po o le Vaeluaga o le Tausaga Fou, sa alu ai Leah i se sauniga faaptioa faatasi ma teine o le vasega o le Aoga Sa a lona tina i Provo. Sa asiasi atu i le vasega ia Zina Young ma Mary Isabella Horne, o ni o le Aualofa i Navu, ma sa la talanoa atu e uiga i pōpōfou o le Ekalesia ma le valaauga faaperofeta o Iosefa Samita.

“Sa fai sa matou taumafataga faaleagaga,” sa ta’u atu ai e Leah ia John. Sa taitoatasi teine uma i le potu ona faasoa atu molimau. “O le taimi muamua lea ua tuu atu ai la’u molimau pe tautala atu ai i se aofia e uiga i se mataupu faalelotu,” na ia tusi atu ai. “Sa matou taufai fiafia uma i ai.”14


I le uluai aso o le 1894, sa maleifua mai ai George Q. Cannon ua tumu i le lotofaafetai i le Alii mo le soifua manuia o lona aiga. Sa i ai a matou meaai, o lavalava, ma le malutaga,” na ia tusia ai i lana ’apitala’aga. “E lagolelei o matou fale, ma e leai se mea matou te manaomia e faaopoopo i lo matou tulaga lagolelei faaletino o i ai.”15

Sa lelei le tausaga talu ai mo le Ekalesia. Na faapa’ia e le Au Paia le Malumalu o Sate leki, sa manuia le faamoemoe o le Aualofa ma le Aufaipese a le Tapeneko i le Faaaliga a Sikako i le Lalolagi, ma sa mafai e le Ekalesia ona fo’ia faigata tautupe. I le faaiuga o Tesema, na to mai ai e le Maota o Sui o le Iunaite Setete le faatagaga i le Teritori o Iuta e talosagaina ai lo latou tulaga faalesetete, ma aumaia ai le Au Paia i se laasaga e tasi e latalata atili ai i se sini sa latou tulitulia talu mai le 1849.

“O ai se e faafia toa ma valoia se mea faapea e faatatau ia Iuta?” Sa tusia e George i lana ’apitala’aga. “E leai se mana ae ua na o le Silisiliese e mafai ona faamatua’ia lenei mea.”16

Peitai, a o sagai mai le tausaga fou, sa fetaia’i George ma isi taitai o le Ekalesia ma ni faafitauli fou. I le aso 12 o Ianuari, sa toe faafoi mai ai e le malo o le I.S. Pe tusa ma le $438,000 o mea na ia aveesea mai le Ekalesia i lalo o le Tulafono o le Edmunds-Tucker Ae paga lea, o tupe na toefuatai mai sa le’i lava e totogi uma ai nonogatupe a le Ekalesia. Ma e ui i le lotofaafetai o taitai o le Ekalesia i le tupe, ae sa latou talitonu e itiiti ifo ma le ‘afa o mea na aveesea e le malo mai le Au Paia, na latou toe faafoi maia.17

Ona o le utiuti pea o tupe, o lea sa faaauau ai pea e le Au Peresitene Sili ona fai mai nonogatupe e faatupe ai faagaoioiga a le Ekalesia. O le faamoemoe ia fatuina ni galuega mautū e maua ai tupe maua e le teritori, o lea sa teu faapunafanau ai foi le Ekalesia i le tele o pisinisi i le lotoifale. Sa fesoasoani nisi o teugatupe faapunafanau i le Au Paia e maua ai galuega. Sa lei manuia isi teugatupe faapunafanau, ma sa atili ai ona faaopoopo i aitalafu a le Ekalesia.18

I le amataga o Mati, na saili atu ai Lorenzo Snow, le peresitene o le Korama a Aposetolo e Toasefululua i se fautuaga a le Au Peresitene Sili i se auala e faatino ai le galuega o le malumalu mo ona augatuaa patino. Sa patino lona naunau i le faamauina o fanau i matua o e e lei taliaina le talalelei i o latou olaga.19

O uluai faamauga o fanau i matua na faia i Navu. I le taimi lea, e toatele le Au Paia o o latou matua sa le o ni tagata o le Ekalesia, na filifili nai lo le faia o lea, ae ia faamauina e ala i le vaetamaina i taitai o le Ekalesia. Sa latou talitonu faapea o le faia o lena mea, o le a faamautinoa ai so latou nofoaga i se aiga faavavau ma fesootai ai faatasi ma le nuu o le Au Paia i le isi olaga.

I le mavae ai ona taunuu le Au Paia i Iuta, sa lei faatinoina ni faamauga faavaetama ma faamauga o fanau-matua seia oo ina faapaiaina le Malumalu o St. George i le 1877. Talu mai lena taimi, sa toatele isi Au Paia na filifili e faamauina e ala i le vaetamaina i totonu o aiga o aposetolo po o isi taitai o le Ekalesia. O le mea moni, o le faiga masani a le Ekalesia o le le faamauina lea o se tamaitai i se alii na te lei taliaina le talalelei a o ola. O lona uiga o se tina ua oti lana tane o le Au Paia o Aso e Gata Ai i lena taimi, sa le mafai ona faamauina o ia i se tane ua maliu pe afai e lei auai o ia i le Ekalesia. O lea faiga o nisi taimi e mafai ona avea o se mea tiga e tauave.20

Sa lei maua e George se lagona to’afimalie i faamauga vaetama mo le tele o tausaga. A o avea o se alii talavou i Navu, sa faamauina o ia e ala i le vaetamaina i le aiga o lona uncle o Ioane Teila, e ui ina sa o ni tagata faamaoni ona matua i le Ekalesia. Sa filifili foi isi tagata o le Ekalesia e faamauina i aposetolo nai lo o latou lava matua faamaoni o le Au Paia o Aso e Gata Ai. Ua talitonu nei George o lea faiga ua amatalia ai ni uiga fa’aitu’au i le Au Paia. Ma i le 1890, sa faaleaogaina ai e ia ma nai ona tei lo latou faamauga i le aiga o Teila ma sa faamau ai loa i o latou lava matua ua maliliu i le Malumalu o St. George, ma faamautuina ai noataga o le alofa totino i totonu o lo latou lava aiga.21

E pei ona sa talanoaina e le Au Peresitene Sili le mataupu e uiga i le aiga o Lorenzo, sa fautuaina atu e George se vaifofo e mafai ona fai. “”Aisea e le faamau ai lona tamā ma ona uso i lona tamāmatua,” sa ia fesili ai, “ona faamau lea o lona tamāmatua ma ona uso ma tuafafine i o latou mātua, ma faapena ai lava agai i tua i le mamao e mafai ai?”

Sa foliga fiafia Uilifoti Uitilafi ma Iosefa F. Samita i le fautuaga a George. Sa i ai foi atugaluga o nei alii e toalua e uiga i faamauga vaetama. Ae sa lei saunia ia Peresitene Uitilafi e faamaonia se isi suiga i lea faiga. Sa faaauau pea ona faamoemoe ia George e le o toe mamao ae faaalia mai e le Alii Lona finagalo e uiga i le mataupu.22

“O le mea moni , sa lei tele se mea na iloa e uiga i lenei aoaoga faavae o le vaetamaina,” na tusia ai e George i lana apitalaaga. “O la tatou aia tatau le iloa e faatatau i nei mea, ma ou te talitonu o le a agalelei le Alii ia i tatou ma aumai ia i tatou le malamalama.”23


O Albert Jarman, le atalii o le tagata aupito faitio i le Ekalesia i Egelani, sa lei aafia fua i se fasiotiga tagata matagā. I le tautotogo o le 1894, sa faamisiona ai o ia i Peletania Tele, ma o lona i ai iina o se faamaoniga lea sa le’i tautala lona tama i le mea moni.24

Ina ua faatoa taunuu Albert i le misiona, sa manao o ia e faafesagai loa lava ma lona tama. Ae sa mafai ona iloa e peresitene Anthon Lund, e lei saunia Albert e fetaiai ma se tasi e matuā poto leaga ma atamai. Sa ia auina atu le taulealea i Lonetona, ma fautuaina o ia e suesue i le talalelei ma ia saunia ia lava mo osofaiga mai lona tama. I le taimi nei, sa fautuaina e Peresitene Lund, “Tusi atu ia te ia se tusi manaia.”25

Na tusi atu Albert i lona tamā i le taimi lava na mautu ai o ia i Lonetone. “Lo’u tama pele,” na ia amata ai, “Ou te faamoemoe ma tatalo ma le lotofaamaoni ia mafai ona e sau i se taimi vave ma vaai i le mea sese o le ta’u i tagata faapea na fasiotia e Mamona lou atalii.”

“Ua matua lou soifua, ma ou te lagonaina le tiga tele pe a ou faitau ma faalogo i tagata o toe ta’u mai mea sa e tautala ai,” na ia faaauau ai. “O le a ou fiafia lava e u’u le lima o se tamā ua salamo, ma mitamita e faailoa atu le ta sootaga, ma toe faaaloalogia tasi oe.26

A o faatalitali Albert i se tali mai lona tama, sa ia folafola ma aoao atu i Lonetona. “O loo ou suesue i le mea sili ou te iloa,” sa ia faailoa atu ai i lona tina, o Malia Barnes. “E lei matuai avea au o se e folafola atu, ae ou te faamoemoe e avea o se tasi, ae ou te lei foi atu i le fale.”

E lei leva ae maua e Albert se tali puupuu, faatopetope mai lona tama. “E sili lou sau,” na tusia ai e Viliamu i se tusi. “O le a ou fiafia e vaai ia te oe.”

O le iloa ai o le mateletele o Viliamu, o lea sa atuatuvale ai Malia mo lana tama. Ae sa ta’u atu e Albert ia te ia e aua le popole i se afaina o ia mai lona tama. “E leai sona malosi,” na faamautinoa atu ai Albert ia te ia. O le tele lava, sa naunau o ia e talanoa ma Viliamu po o nisi o ona tau’āiga i Egelani.

“Ou te manao ia mafai ona ou tuu atu la’u molimau ia i latou,” na ia tusi ai, “pe afai e finagalo ai le Atua ou te faia.”27


I le Aai o Sate Leki, sa faasilasila atu ai e Uilifoti Uitilafi i ona fesoasoani ma le Korama a Aposetolo e Toasefululua e faapea, ua ia mauaina se faaaliga e uiga i le tulafono o le vaetamaina. “Ua ou lagonaina ua tatou soona maua’i e tusa ai ma nisi o a tatou sauniga o le malumalu,” sa ia folafola atu ai i le po a o lumanai le konafesi aoao ia Aperila 1894. “Aemaise ai lava o le mataupu e faatatau i tane ma matua ua maliliu.”

“Ua ta’u mai e le Alii ia te a’u e faapea ua sa’o le faamauina o fanau i o latou matua, ma i latou i o latou matua seia oo atu i tua i le mea e mafai ona oo i ai lo tatou mauaina o faamaumauga,” na ia faaauau ai. “E sa’o foi mo ava, o e e lei faalogo lava a latou tane i le talalelei, ona faamauina i na tane.”

Sa talitonu Peresitene Uitilafi, o loo tele pea lava mea latou te aoaoina e uiga i sauniga o malumalu. “O le a faailoa mai e le Atua,” na ia faamautinoa atu ai ia te i latou, “a o tatou faamaonia i tatou lava ua saunia e maua.”28

O le Aso Sa na sosoo ai, i le konafesi aoao, sa talosagaina ai e Peresitene Uitilafi ia George Q. Cannon e faitau atu se fuaitau mai le vaega 128 o le Mataupu Faavae ma Feagaiga i le potopotoga. I lea fuaitau, na saunoa ai Iosefa Samita e uiga ia Elia i le faaliliuina o “loto o matua i fanau, ma loto o fanau i o latou matua i aso amuli. “O le a taia le lalolagi i se fetuu,” na tautino atu ai e le perofeta o Iosefa, “vagana ua i ai se ituaiga o sooga mau po o se isi mea i le va o tamā ma fanau,”29

Ona toe foi ai lea o Peresitene Uitilafi i le pulelaa. “E lei uma ona tatou maua faaaliga, “ na ia tautino mai ai. “E le’i mae’a foi ona tatou faia o le galuega a le Atua.” Sa ia saunoa e uiga i le auala na tauaveina ai e Polika Iaga le galuega a Iosefa Saita o le fausiaina o malumalu ma faatulaga ia sauniga o le malumalu. “Ae na te lei mauaina faaaliga uma o lenei galuega,” sa toe faamanatu mai ai e Peresitene Uitilafi i le potopotoga. “E lei maua e Peresitene Teila, e lei maua foi e Uilifoti Uitilafi. O le a leai lava se mutaaga o lenei galuega seiloga e faaatoatoaina.”

I le maea ai ona matauina ua faatino e le Au Paia e tusa ai ma le malamalama uma ma le iloa ua latou maua, sa faamalamalama mai ai e Peresitene Uitilafi e faapea ua loa ona latou talitonu ma isi taitai o le Ekalesia, o loo tele isi mea e faaalia mai e le Alii e uiga i galuega o le malumalu. “Matou te mananao i le Au Paia o Aso e Gata Ai mai lenei taimi e saili i tua o latou gafa i le mamao latou te mafai, ma ia faamauina i o latou tama ma tina,” na ia tautino mai ai. “Ia faamauina fanau i o latou matua, ma faasolo atu lenei fesootaiga ia oo atu i le mamao e mafai ona oo i ai. “

Sa ia faasilasila mai foi se mutaaga o le aiaiga faavae lea na papuipuia ai se tamaitai mai le faamauina i se tane ua maliu e aunoa ma le taliaina o le talalelei. “E tele loto o tamaitai na tiga ona o lenei mea,” na ia saunoa ai. “Aisea e taofia ai se tamaitai mai le faamau atu i lana tane ona sa lei faalogo lava o ia i le talalelei? O le a se mea o iloa e se tasi o i tatou e uiga ia te ia? Mata na te le faalogo i le talalelei ma taliaina i le lalolagi o agaga?

Sa ia faamanatu atu i le Au Paia e uiga i le faaaliga vaaia a Iosefa Samita e uiga i lona uso o Alevini i le Malumalu o Katelani. “O i latou uma o e na maliliu e aunoa ma se malamalama e uiga i lenei talalelei, o e semanū latou te taliaina pe a na faatagaina i latou e ola,” na aoao mai ai le Alii, “o le a avea ma suli o le malo selesitila o le Atua.”

“E faapena foi i o outou tama,” na saunoa ai Peresitene Uitilafi e uiga ia i latou i le lalolagi o agaga. “O le a toaitiiti lava, pe afai e i ai, e o le a le taliaina le talalelei.”

A o lei faaiuina lana lauga, sa ia fautuaina le Au Paia e manatunatu loloto i upu---ma saili i o latou tagata ua maliliu. “Uso e ma tuafafine,” na ia saunoa ai, “tatou galulue i o tatou faamaumauga, faatutumu ma le amiotonu i luma o le Alii, ma faataunuu lenei mataupu faavae, ma o le a tatou maua faamanuiaga a le Atua, ma o le a faamanuiaina i tatou e i latou ua togiolaina i aso a sau.”30