General Conference
Defendiendo Nos Konstitushon Dibinamente Inspirá
konferensia general di aprel 2021


Defendiendo Nos Konstitushon Dibinamente Inspirá

Nos kreensha den inspirashon dibino ta duna Santunan di e Delaster Dianan un responsabilidat úniko pa alsa i defendé e Konstitushon di Merka i prinsipionan di konstitushonalismo.

Den e tempu difísil aki, mi a sinti pa papia tokante e konstitushon inspirá di Merka [Estádos Unídos]. E Konstitushon aki ta di sumo importansha pa nos miembronan na Merka, pero e ta tambe un patrimonio komun di konstitushonnan rònt mundu.

I.

Un konstitushon ta e fundeshi di un gobièrnu. E ta proveé struktura i límitenan pa e podernan ehersé dor di gobièrnu. E Konstitushon di Merka ta esun di mas bieu ku a wòrdu skirbi i ta na vigor te ku dia di awe. Ounke originalmente e tabata adoptá dor solamente un kantidat chikitu di kolonianan, pero hopi lihé el a bira un modelo rònt mundu. Awe, kada nashon ku eksepshon di tres tin konstitushonnan adoptá.1

Den e remarkenan mi no ta papia pa ningun partido polítiko òf otro grupo. Mi ta papia pa e Konstitushon di Merka, kual mi a studia pa mas di 60 aña. Mi ta papia di mi eksperensia lomo grifir den abogasia pa e Presidente di Korte Supremo di Hustisia na Merka. Mi ta papia for di mi 15 aña di eksperensia komo maestro di lei i mi 3 aña i mei komo hues na e Korte Supremo di Utah. Mas importante, mi ta papia di mi 37 aña komo Apòstel di JesuCristu, responsabel pa studia e nifikashon e Konstitushon di Merka dibinamente inspirá pa wòrdu apliká pa e obra di Su Iglesia restourá.

Merka Su Konstitushon ta úniko pasó Dios a revelá ku El a “establesé” esaki(Doktrina i Kombenionan 101:77; wak tambe versíkulo 80). Ta p’esei e konstitushon ta di interes speshal pa E Iglesia di JesuCristu di e Santunan di e Delaster Dianan rònt mundu. Si su prinsipionan mester wòrdu apliká den otro nashonnan di mundu i kon tapa nan disidí.

Kiko tabata Dios Su plan den establesé e Konstitushon di Merka? Nos por mira esaki den e doktrina di albedrio moral. Den e promé dékada di e Iglesia restourá, miembronan na e frontera oksidental tabata sufri persekushon públiko i privá. Parsialmente esaki tabata dor di nan oposishon relashoná ku sklabitut kue tempu ei tabata eksistí na Merka. Den e sirkunstanshanan desafortuná aki, Dios a revelá pa medio di e Profeta José Smith bèrdatnan eterno tokante Su doktrina.

Dios a duna Su yunan e albedrio moral.—e poder pa disidí i pa aktua. E kondishon mas deseá pa ehersé ealbedrio ei ta e máksimo libertat pa un persona disidí i aktua di akuerdo ku nan eskohonan individual. E ora ei e revelashon ta splika, pa “tur hòmber por ta responsabel pa nan propio piká riba e dia di huisio” (Doktrina i Konbenionan 101:78). “P’esei,” Señor a revelá, “E no ta korekto ku ningun hòmber ta suheto na otro” (Doktrina i Kombenionan 101:79). Opviamente esaki ta nifiká ku sklabitut humano ta robes. I di akuerdo ku e mesun prinsipio, e ta robes ku siudadanonan den e elekshon di su gobernantenan òf den trahamentu di nan leinan.

II.

Nos kreensha ku e Konstitushon di Merka tabata dibinamente inspirá no ta nifiká ku e revelashon dibino a dikta kada palabra i frase, manera e provishonnan ku ta aloká kantidat di representantenan di kada estado òf e kantidat mínimo di kada un.2 E Konstitushon no tabata “un dokumento kompletamente desaroyá,” Presidente J. Reuben Clark. a bisa. “Di otro banda,” el a splika, “nos ta kere ku e mester krese i desaroyá pa satisfasé e kambionan nesesario di un mundu ku ta avansando.”3 Por ehèmpel, kambionan di amiendanan inspirá a abolí sklabitut i a duna hende muhénan e derechi pa vota. Sinembargo, nos no ta mira inspirashon den kada desishon di Korte Supremo interpretando e Konstitushon.

Mi ta kere ku e Konstitushon di Merka ta kontené por lo mé sinku prinispionan dibinamente inspirá.4

E promé ta e prinsipio ku e fuente di poder di e gobièrnu ta e hende. Den un époka kaminda poder soberano tabata asumí en general ku e tabata bini for di e derechi dibino di reinan òf di e poder militar, pa atribuí un poder soberano na e hende e tabata revolushonario. Filósofonan a boga pa esaki, pero Konstitushon di Merka tabata e promé ku a aplik’é. Poder soberano den e hende no ta nifiká ku atakadónan òf otro grupo di hendenan por intervení pa intimidá òf fòrsa akshonnan di gobièrnu. E Konstitushon a establesé un repúblika konstitushonal demokrátiko, kaminda e hende por ehersé su poder pa medio di nan representantenan skohí.

Un di dos prinsipio inspirá ta e divishon di poder òf poder delegá entre e nashon i su estadonan supsidiario. Den nos sistema federal e prinsipio sin presidente aki tin bes a wòrdu kambia dor di amiendanan inspirá, manera esun ku a abolí sklabitut i ekstendé derechi di voto na muhénan, kual a wòrdu menshoná promé. Signifikativamente, e Konstitushon di Merka a limitá e gobièrnu nashonal na ehersimemtu di podernan otorgá èksplisitamente òf pa implikashon, i ta reserva tur otro poder di gobièrnu “na e respektivo Estadonan òf na e hende.”5

Un otro prinsipio inspirá ta e separashon di podernan. Hopi despues di e promé siglo ku e Konveshon di Konstitushon di 1787, e Parlamento Ingles ku a kuminsá e separashon di e outoridat legislativo i ehekutivo ora ku kita algun di e podernan di e rei. E inspirashon pa e konvenshon Merikano tabata pa delegá podernan independiente ehekutivo, legislativo, i podernan hudisial di manera ku e tres ramonan aki por a kontrolá otro.

Un di kuater prinsipio inspirá ta den e klùster di garantia vital òf di derechinan individual i limitashon spesífiko di outoridatnani gubernamental den e deklarashon di Derechinan, adoptá pa solamente tres aña despues ku e Konstitushon a drenta na vigor. Un deklarashon di Derechi no tabata nobo. Aki e inspirashon tabata den e implementashon práktiko di prinsipionan ku a kuminsá na Inglatera, kuminsando ku e Magna Carta. E skritornan di e Konstitushon tabata konosí ku esaki pasó algun di e dokumentunan kolonial tabata tin tipo di garantia aki.

Sin un deklarashon di Derechi, Merka no por a sirbi komo e nashon anfitrion pa e Restourashon di e evangelio, kual a kuminsá solamente tres dékada despues. Tabatin un inspirashon dibino den e provishon original ku no mester tabata tin tèst di religion pa tareanan públiko,6 pero e adishon di e libertat religioso i garantia pa anti stablesementu den e Promé Amienda tabata vital. Tambe nos ta wak inspirashon dibino den e Promé Amienda su libertat di ekspreshon i prensa i den protekshon personal den otro amiendanan, manera pa persekushonnan kriminal.

Imagen
Nos e pueblo

Di sinku i último, mi ta mira inspirashon dibino den e propósito vital di hinter e Konstitushon. Nos mester eòrdu goberná pa lei i no pa personanan, i nos loyalidat ta pa e Konstitushon i su prinsipionan, pero no na ningun funshonario. Di e manera aki, tur persona lo ta igual dilanti lei. E prinsipionan aki ta blòkia é ambishonnan outokrátiko, kual a korumpí demokrasia den algun pais. Esaki ta nifiká tambe ku ningun di e tres ramonan di gobièrnu aki por ta dominante riba e otronan òf ta prevení e otronan di realisá nan funshonnan konstitushonal di kontrolá otro.

III.

Apesar di e prinsipionan dibinamente inspirá di Merka su Konstitushon, ora e wòrdu ehersé pa e mortalnan imperfekto nanefektonan intenshonal no semper a wòrdu lorá. Tópikoanan importante pa traha lei, manera leinan ku ta regla relashonnan familiar, a wòrdu kita for di e estadonan dor di gobièrnu federal. E Promé Amienda ku ta garantisá e libertat di ekspreshon tin biaha dor di diskursonan inpopular ta wòrdu disminuí. E prinsipio di separashon di podernan semper tabata bou di preshon dor di e bahada i subida di un di e ramonan ku ta ehersé gobernashon òf ku ta stroba e poder ku a wòrdu delegá na otro.

Tin otro menasa ku ta oprimí e prinsipionan inspirá di e Konstitushon di Merka. E postura di e Konstitushon ta wòrdu minimalisá dor di intenshonnan ku ta supstituí e tendensianan soshal aktual komo e rason pa di su establesementu, na lugá di libertat i outo gobernashon. E outoridat di e Konstitushon ta wòrdu bagatelisá ora kandidatonan òf ofisialnan ta ignorá su prinsipionan. E dignidat i forsa di e Konstitushon ta wòrdu redusí pa esnan ku ta referí na dje manera un tèst di lealtat òf un lema polítiko, na lugá di su status elevá komo e fuente di outorisashon pa i límitenan pa e outoridat gubernamental.

IV.

Nos kreensha den inspirashon dibino ta duna Santunan di Delaster Dianan un responsabilidat úniko pa lanta ariba i defendé e Konstitushon di Merka i prinsipionan di konstitushonalismo unda ku nos ta biba. Nos mester konfia den Señor i tin a positivo tokante futuro di e nashon aki.

Kiko mas e Santunan di Delaster Dianan tin ku hasi? Nos mester hasi orashon na Señor pa guia i bendishoná tur nashon i nan lidernan. Esaki ta parti di nos artíkulo di fe. Ta suheto na presidentenan òf gobernantenan7 naturalmente no ta representá ningun opstákulo pa nos leinan ku ta kontra di e individuo òf polítika. E ta rekerí ku nos tin ku ehersé nos influensia sivíko i pasífiko, denter di e kuadronan di nos konstitushon i leinan aplikabel. Riba temanan kontroversia nos mester trata di moderái unifiká.

Tin otro deber ku ta parti di defende di e Konstitushon inspirá. Nos mester siña i defendé e prinsipionan inspirá di e Konstitushon. Nos mester buska i sostené personanan sabi i bon ku ta sostené e prinsipionan ei den nan akshonnan públiko.8. Nos mester ta siudadanonan informá ku ta aktivo den laga nos influensha wòrdu sintí den asuntunan sivil.

Na Merka i den otro demokrasianan, influensia polítiko ta wòrdu ehersé dor di postulá pa puesto den gobièrnu (loke nos ta stimulá), dor di vota, sostené finansieramente, dor di miembresia i servisio den partidonan polítiko, i pa medio di komunikashon kontinuo ku funshonarionan, partidonan i kandidatonan. Pa funshoná bon, un demokrasia mester di tur e kosnan aki, pero un siudadano konsiente no mester ofresé tur esakinan.

Tin hopi kuestionnan polítiko, i ningun partido, ni plataforma, òf kandidato individual por satisfasé tur preferenshanan personal. Kada siudadano mester p‘esei disidí kua asuntu ta mas importante p‘e na determinado momentu. Despues, miembronan mester buska inspirashon kon pa ehersé nan influensia di akuerdo ku nan prioridatnan personal. E proseso aki no lo ta fasil. E por rekerí kambio di apoyo di un partido o eskoho di kandidato, te asta di elekshon pa elekshon.

E tipo du akshonnan independiente tin biaha lo rekerí votadónan pa sostené kandidatonan òf partidonan polítiko òf plataformanan kual nan ptro posishonnan no por wòrdu aprobá.9 Esei ta un motibu pa kua nos ta enkurashá nos miembronan pa apstené di husga otro den asuntunan polítiko. Nunka nos mester pretendé ku un Santu di Delaster Dianan fiel no por pertenesé na un partido polítiko òf vota pa un kandidato partikular. Nos ta siña prinsipionan korekto i ta laga na nos miembronan pa skohe kon pa duna prioridat i apliká e prinsipionan den e asuntunan ku tin biaha ta presentá. Tambe nos ta insistí, i ta pidi nos lidernan lokal pa insistí, ku eskohonan polítiko i afiliashon no mester ta parti di enseñansa òf wòrdu defené den ningun di nos reunionnan di Iglesia.

E Iglesia di JesuCristu di e Santunan di e Delaster Dianan naturalmente ta ehersé su derechi pa apoyái òf oponé na proposishonnan legislativo ku nos ta kere ku lo impaktá e ehersementu liber di religion òf e interes esensial di e interesnan di Iglesia.

Mi ta testifiká di edibinidat di e Konstitushondi Merka i ta hasi orashon pa nos ku ta rekonosé e Ser Dibino ku a inspir’é, semper lo mantené i defendé su gran prinsipionan. Den e nòmber di JesuCristu, amèn.

Notanan

  1. Wak Mark Tushnet, “Constitution,” in Michel Rosenfeld and András Sajó, eds., The Oxford Handbook of Comparative Constitutional Law (2012), 222. E tres paisnan ku un konstitushon sin kódigo skirbí ta Gran Bretania, New Zealand, i Israel. Kada un di esakinan tin tradishonnan di konstitushonalismo fuerte, ounke e klóusulanan provishonnan gubernamental no ta kompilá den un solo dokumento.

  2. Wak Konstitushon di Merka, artíkulo 1, sekshon 2.

  3. J. Reuben Clark Jr., “Constitutional Government: Our Birthright Threatened,” Vital Speeches of the DayJan. 1, 1939, 177, quoted in Martin B. Hickman, “J. Reuben Clark, Jr.: The Constitution and the Great Fundamentals,” in Ray C. Hillam, ed., By the Hands of Wise Men: Essays on the U.S. Constitution (1979), 53. Brigham Young tabata tin un vishon similar pa desaroya e Konstitushon, siñando ku e formadonan “a pone e fundeshi, i tabata na e generashonnan ku ta sigui pa sigui traha riba e” (Discourses of Brigham Young, sel. John A. Widtsoe (1978), 359.

  4. E sinku nan aki ta similar pero no idéntiko ku esnan sugerí den J. Reuben Clark Jr., Stand Fast by Our Constitution (1973), 7; Ezra Taft Benson, “Our Divine Constitution,” Ensign, Nov. 1987, 4–7; i Ezra Taft Benson, “The Constitution—A Glorious Standard,” Ensign, Sept. 1987, 6–11. Wak, generalmente, Noel B. Reynolds, “The Doctrine of an Inspired Constitution,” den By the Hands of Wise Men, 1–28

  5. Konstitushon di Merka, amienda 10.

  6. Wak Konstitushon di Merka, artíkulo 6.

  7. Wak Artíkulonan di Fe 1:12.

  8. Wak Doctrina y Convenios 98:10.

  9. Wak David B. Magleby, “The Necessity of Political Parties and the Importance of Compromise,” BYU Studiesvol. 54, no. 4 (2015), 7–23.