General Conference
Kurasonnan Mará Huntu
konferensia general di aprel 2021


Kurasonnan Mará Huntu

Ora bo ta ekstendé bo mes ku bondat, kuido, i kompashon, mi ta primintí bo ku lo bo alsa brasanan ku tabata kologá abou i lo bo sana kurasonnan.

Introdukshon

No ta fasinante ku e diskubrimentunan sientífiko importante tin biaha ta inspirá dor di susesonan simpel manera un apel kayendo for di un palu?

Awe, laga mi komparti un diskubrimentu ku a sosodé danki na un grupo di konènchi di muestra.

Den añanan setenta, investigadónan a organisá un eksperimentu pa eksaminá e efektonan di dieta riba un kurason salú. Durante di vários luna, nan a duna un grupo di konènchi un dieta haltu na vèt i a kontrolá nan preshon [di arteria], ritmo di kurason, i kolesteròl.

Manera a spera, hopi di e konènchinan aki a mustra un oumento di depositonan di vèt den nan arterianan. I tòg esaki no tabata tur kos! Investigadónan a diskubrí algu ku tabatin poko sentido. Ounke tur e konènchinan tabatin un oumento, un grupo sorprendentemente tabatin hasta 60 porshento ménos ku e otronan. Tabata parse manera ku nan tabata mira dos grupo diferente di konènchi.

Pa e sientífikonan, resultadonan manera esaki por pone ku nan ta pèrdè soño. Kon esaki por ta? E konènchinan tabata di e mesun rasa di Nueva Selandia, for di virtualmente un grupo di gene idéntiko. Kada un a risibí e mesun kantidat di e mesun kuminda.

Kiko esaki por nifiká?

E resultadonan aki lo hasi e estudio inbálido? Tabatin fayo den e diseño di e èksperimènt?

E sientífikonan a lucha pa komprondé e resultado inesperá!

Finalmente, nan a dirigí nan atenshon na e personal di inbestigashon. Ta posibel ku e inbestigadónan a hasi algu ku a influensiá e resultado? Miéntras nan a sigui buska esaki, nan a diskubrí ku kada konènchi ku depósito di vèt ménos tabata bou di e kuido di un inbestigadó. E [señora] tabata duna e konènchinan e mesun kuminda ku tur otro hende. Pero, manera un di e inbestigadónan a raportá, “e tabata un persona inusual amabel i kuidadoso.” Ora e tabata alimentá konènchinan, “e tabata papia ku nan, brasanan, i karisiá nan. … ‘E no por a yuda. Ta asina e tabata.’”1

Imagen
enbestigador amabel ku konènchi

El a hasi mas ku simplemente duna e konènchinan kuminda. El a duna nan amor!

Na promé bista, no tabata sigur ku esei lo tabata e motibu pa e diferensia dramátiko, pero e tim di inbestigashon por mira ningun otro posibilidat.

E ora ei nan a ripití e eksperimentu—e biaha aki kontrolando mas estrikto pa tur otro variabel. Ora nan a analisá e resultado, e mesun kos a pasa! E konènchinan bou di e kuido di e mesun inbestigadó amoroso tabain un resultado di salú signifikativamente mas haltu.

E sientífikonan a publiká nan resultado di e estudio aki den e revista prestigioso Science.2

Añanan despues, e resultadonan di e eksperimentu aki te ainda ta parse di tin influensia den e komunidat médiko. Den e delaster añanan, Dra. Kelli Harding a publiká e buki titulá The Rabbit Effect ku ta derivá su nòmber for di e eksperimentu. Su konklushon: “Kue un konènchi ku un estilo di bida [ku] no saludabel. Papia ku n‘e. Karg‘é. Dun‘é afekto. … E relashon a hasi un diferensia. … Finalmente,” el a konkluí, “loke ta afektá nos salú den e maneranan mas signifikante tin hopi di aber ku e manera kon nos ta trata otro, kon nos ta biba, i kon nos ta pensa tokante kiko ta nifiká ta humano.”3

Den un mundu sekular, brùgnan konektando siensia ku bèrdatnan di evangelio tin biaha ta parse tiki i leu for di otro. Pero komo Cristian, siguidónan di JesuCristu, Santunan di Delaster Danan, e resultado di e estudio sientífiko por ta mas intuitivo ku asombroso. Pa ami, esaki ta pone un otro blòki riba e fundeshi di bondat komo un prinsipio fundamental i sanadó di evangelio— un [prinsipio] ku por sana kurasonan emoshonal, spiritual, i, manera demonstrá aki, asta físiko.

Kurasonnan Mará Huntu

Ora nan a puntr‘É, “Maestro, kua ta e gran mandamentu?” e Salbador a kontestá pa “stima Señor bo Dios ku tur bo kurason.” siguí pa, “Lo bo stima bo prohimo manera bo mes.”4 E Salbador Su kontesta a reforsá nos deber selestial. Un profeta di Antiguedat a duna e mandamentu ku “no mester tin kontenshon un ku otro, pero ku [nos] mester wak dilanti … , teniendo [nos] kurasonnan mará huntu i den amor di un pa otro.”5 Asina tambe nos ta wòrdu siña ku “poder òf influensiha… mester wòrdu mantené… dor di gentilesa i mansedumbre, … dor di amabilidat, … sin engaño.”6

Mi ta kere ku e prinsipio aki tin un aplikashon universal pa tur e Santunan di e Delaster Dianan: adulto, hóben, i mucha.

Ku esaki den mente, pèrmití mi, pa un momento, papia direktamente ku boso esnan ku ta muchanan di Primaria.

Boso ya kaba ta komprondé kon importante ta pa ta bondadosol. E koro di un di bo kansionnan di Primaria, “Yo trato de ser como Cristo” [Mi ta purba di ta manera Jesus,] ta siña nos:

Stima otro manera Jesus ta stima bo.

Ta bondadoso den tur kos ku bo ta hasi.

Ta sensibel i amoroso den aktonan i den pensamentu.

Esaki ta e kosnan ku Jesus a siña nos.7

Asta e ora ei, por ta ku lo bo tin tempu difísil. Ata un historia aki ku lo por yuda bo tokante un mucha hòmber di Primaria ku su nòmber ta Minchan Kim di Sur Korea. Su famia a uni na e Iglesia mas o ménos seis aña pasá.

Imagen
Minchan Kim

“Un dia na skol, algun di mi kompañeronan di klas tabata tenta un otro studiante insultamd‘é. E tabata parse prèt, pues pa algun siman mi tambe a partisipá.

“Vários siman despues, e mucha hòmber a bisa mi ku maske e ta pretendé di ku e no tin kunes, e tabata wòrdu lastimá pa nos palabranan, i e tabata yora tur anochi. Kasi mi a yora ora el a konta mi. Mi a sinti duele i kier a yud‘é. Siguiente dia mi a bai serka dje i pone mi brasa riba su skouder i pidié despensa, bisando, “di bèrdat ta duel mi ku mi a hasi bofon di bo.” El a sakudí su kabes skuchando mi palabranan, i su wowo a yena ku awa.

“Pero e otro muchanan ainda tabata hasi bofon di dje. E ora ei, mi a kòrda loke mi a siña den klas di Primaria: skohe lo korekto. P‘esei, mi a pidi mi kompañeronan di klas pa stòp. Mayoria di nan a disidí pa no kambia, i nan tabata rabiá ku mi. Pero un di e otro muchanan a pidi diss[ensa, i nos tres a bira bon amigu.

“Maske ainda algun hende ta hasi bofon di dje, e ta sinti mihó pasó e ta tin nos.

“Mi a skohe lo korekto dor di yuda un amigu den nesesidat.”8

Imagen
Portrèt di Minchan Kim

Esaki no ta un bon ehèmpel pa bo pa purba pa ta manera Jesus?

Awor, pa nos hombres jovenes i mujeres jovenes, ora bo ta kresiendo, tentando otronan por bira masha peligroso. Ansiedat, depreshon, i pió por ta hopi biaha e kompañá di tentamentu. “Miéntras ku tentamentu no ta un konsepto nobo, e medio sosial i teknologia a trese tentamentu na un nivel nobo. E ta bira un menasa konstante semper presente— sibertentamentu.”9

Klaramente, e atversario ta usando esaki pa hasi daño na boso generashon. No tin lugá pa e kos aki den bo espasio sibernetiko, besindario, skolnan, quorum òf klasnan. Por fabor hasi tur loke bo por pa hasi e luganan aki mas amabel i sigur. I bo opservá pasivamente òf partisipá den kualke un di e kosnan aki, mi no sa di ningun konseho mihó duna previamente dor di Elder Dieter F. Uchtdorf:

“Ora ta trata di odio, redu, ignorá, ridikulisá, wanta resentimentu, òf gana di hasi daño, por fabor apliká lo siguiente:

“basta!”10

Bo a tende esei? Basta! Ora bo ta ekstendé bo mes ku bondat, kuido, i kompashon, hasta digital, mi ta primintí bo ku lo bo alsa brasanan ku tabata kologá abou i lo bo yena kurasonnan.

Despues di a papia ku muchanan di Primaria, i hóben, awor mi ta dirigí mi mes na e adultonan di e Iglesia. Nos tin responsabilidatnan primordial pa pone e tono i ta un modelo di amabilidat, inklushon, i bon manera—pa siña komportashonnan Cristian na e generashon kresiente den loke nos ta bisa i kon nos ta aktua. E ta spesialmente importante miéntras nos ta opservá e kambio marká pa sosiedat den direkshon di divishon polítiko, klase sosial, i kasi tur distinshon krea dor di hende.

Presidente M. Russell Ballard a siña nos tambe ku Santunan di e Delaster Dianan mester ta amabel no solamente ku otro pero tambe ku tur ku ta rondoná nos. E la opservá: “Okashonalmente mi ta skucha miembronan ofendé esnan di otro kreensia dor di pasa nan por alto i laga nan afó. Esaki por sosodé espesialmente den komunidatnan kaminda nos miembronan ta den mayoria. Hopi biaha mi ta tende di mayornan mente chikí ku ta bisa muchanan ku nan no por hunga ku un mucha en partikular di e bario simplemente pasó su famia no ta pertenesé na nos Iglesia. E tipo di komportashon aki no ta kuadra ku e enseñansanan di Señor JesuCristu. Mi no por komprondé kon kualke miembro di nos Iglesia por pèrmití e tipo di kosnan aki pasa. … Nunka mi a skucha e miembronan di e Iglesia aki wòrdu urgi pa ta nada mas ku amoroso, bondadoso, tolerante, i benevolente na nos amigunan i próhimonan di otro kreensia.”11

Señor ta spera nos di siña ku inklushon ta un manera positivo pa union i ku eksklushon ta hiba na divishon.

Komo siguidónan di JesuCristu, nos ta asombrá ora nos skucha di kon yunan di Dios ta wòrdu maltratá basá riba nan rasa. Nos kurason ta kibrá pa skucha e atakenan resiente di hendenan ku ta Skur, Asiátiko, Latino, i òf di kualke otro grupo. Prehuisio, tenshon rasial, òf violensia no mester tin nunka ningun lugá den nos barionan, komunidatnan, òf den e Iglesia.

Laga kada un di nos, sin importá nos edat, hasi nos esfuerso.

Stima Bo Enemigu

Ora bo ta esforsá pa ekstendé bo mes den amor, respèt, i bondat, lo bo wòrdu heridá indudablemente òf wòrdu afektá negativamente dor di mal eskohonan di otronan. Kiko nos ta hasi e ora ei? Nos ta sigui Señor Su atmonishon pa “stima bo enemigunan … i hasi orashon pa esnan ku ta usa bo malamente.”12

Nos ta hasi tur loke nos por pa surpasá e atversidat ku a wòrdu poné den nos kaminda. Nos ta esforsá pa perseverá te na final, semper hasiendo orashon pa e man di Señor por kambia nos sirkunstansia. Nos ta ofresé gratitut pa esnan ku E ta buta den nos kaminda pa asistí nos.

Imagen
Milager na Quincy, Illinois

Mi ta konmové pa un ehèmpel for di e historia di nos Iglesia di antaño. Durante di e invierno di 1838, José Smith i otro lidernan di Iglesia a wòrdu detené den e Prisòn di Liberty ora e Santunan di Delaster Dianan a wòrdu forsá pa sali for di nan kasnan den e estado di Missouri. E Santunan tabata distitui, sin amistat, i sufriendo hopi di e friu i falta di rekurso. E residentenan di Quincy, Illinois, a mira nan lucha desesperá i a saka man den kompashon i amistat.

Wandle Mace, un residente di Quincy, despues a rekordá ora el a mira e Santunan pa promé biaha banda di e riu di Mississippi den tèntnan improvisá: “Algun di nan tabatin pañanan ekstendé pa traha un protekshon kontra di e bientu, … e muchanan tabata tembla rònt di un kandela ku bientu tabata supla p‘esei e no tabata sirbi nan masha. E Santunan pober tabata sufri teriblemente.“13

Mirando e situashon di e Santunan, e residentenan di Quincy a uni huntu pa proveé yudansa, algun a hasta asistí den transportá nan amigunan nobo krusando e riu. Mace a kontinuá, “[Nan] a duna na kantidat grandi, e komersiantenan pusta ku otro ken por a duna e kantidat mas grandi … ku … porko, … suku, … sapatu i paña, tur kos ku e pober desteradonan aki tabatin mester.”14 No hopi tempu despues, e refugiadonan tabata hopi mas ku e residentenan di Quincy, ku a habri nan kasnan pa kompartí e poko rekursonan bou di sakrifisio personal grandi.15

Hopi di e Santunan a sobrebibí e invierno pisá ei solamente dor di e kompashon i generosidat di e residentenan di Quincy. E angelnan terenal aki a habri nan kurason i hogarnan, tresiendo nutrishon ku a salbabida, kalor, i—kisas mas importante—un man di amistat pa e Santunan ku tabata sufriendo. Ounke nan tempu na Quincy tabata relativamente kòrtiku, e Santunan nunka a lubidá nan debe di gratitut pa nan kerido bisiñanan, i Quincy a bira nan “siudad di refugio.”16

Ora atversidat i aflikshon ta bin riba nos dor di echonnan kritiko, negativo i hasta maligno, nos por skohe di tin speransa den Cristu. E speransa aki ta bin dor di Su invitashon i promesa pa “ta di bon ánimo, pasó ami lo guia bo den bo kaminda”39 i E lo konsagrá bo aflikshonnan pa bo ganansia.18

E Bon Wardadó

Laga nos konkluí kaminda nos a kuminsá, un dunadó di kuido ku kompashon, ekstendiendo su mes den bondat ku un spiritu nutriente, i un resultado ku no a wòrdu sperá—sanando e kurasonnan di animal riba kual e tabatin e mayordomia. Di kon? Pasó esei ta djis e manera ku e tabata!

Ora nos ta wak dor di e lèns di evangelio, nos ta rekonosé ku nos tambe ta bou di e kuido intensivo di un dunadó di kuido ku kompashon, ku ta ekstendé Su mes den bondat i un spiritu nutritivo. E Bon Pastor konosé kada un di nos na nòmber i tin un interes personal den nos.19 Señor JesuCristu Mes a bisa, “Mi ta e bon Pastor, i Mi konosé Mi karnénan, … i Mi [lo] pone mi bida abou pa e karnénan.”20

Imagen
Hañando e karné pèrsí

Den e wikènt di Pasku [di Resurekshon] aki, mi ta haña pas duradero den sa ku “Señor ta mi wardadó”21 i ku kada un di nos ta konosí serka DjE i ta bou di Su kuido. Ora nos konfrontá bida su bientunan i awaseru torensial, malesa i leshonnan, Señor—nos Pastor, nos Kuidadó—lo nutri nos ku amor i bondat. E lo kura nos kurason i restourá nos alma.

Di esaki mi ta tèstifiká—i di JesuCristu komo nos Salbador i nos Redentor—den nòmber di JesuCristu, amèn.

Notanan

  1. Kelli Harding, The Rabbit Effect (2019), xxiii–xxiv.

  2. Wak Robert M. Nerem, Murina J. Levesque, and J. Frederick Cornhill, “Social Environment as a Factor in Diet-Induced Atherosclerosis,” Science, vol. 208, no. 4451 (June 27, 1980), 1475–76.

  3. Harding, The Rabbit Effect, xxiv, xxv.

  4. Wak Mateo 22:36–39.

  5. Mosía 18:21 énfasis añadí.

  6. Doctrina y Convenios 121:41–42.

  7. “I’m Trying to Be like Jesus,” Himnario di Primaria,, 78.

  8. Adaptá di Minchan K., “The Apology,” Friend, Jan. 2020, 35.

  9. Frances Dalomba, “Social Media: The Good, the Bad, and the Ugly,” Lifespan, lifespan.org.

  10. Dieter F. Uchtdorf, “The Merciful Obtain Mercy,” Liahona, Mei 2012, 75.

  11. M. Russell Ballard, “Doctrine of Inclusion,” Liahona, Jan. 2002, 41.

  12. Lukas 6:27–28.

  13. Wandle Mace autobiography, circa 1890, typescript, 32–33, Church History Library, Salt Lake City.

  14. Wandle Mace autobiography, 33; spelling and capitalization standardized.

  15. Wak Richard E. Bennett, “‘Quincy—the Home of Our Adoption’: A Study of the Mormons in Quincy, Illinois, 1838–40,” Mormon Historical Studies, vol. 2, no. 1 (Spring 2001), 110–11.

  16. Wak Susan Easton Black, “Quincy–A City of Refuge,” Mormon Historical Studies, vol. 2, no. 1 (Spring 2001), 83–94.

  17. Doctrina y Convenios 78:18

  18. Wak 2 Nefi 2:2.

  19. Wak James E. Talmage, Jesus the Christ (1916), 417.

  20. Juan 10:14, 16.

  21. Salmonan 23:1.