2019
Ko Ha Tāpuaki Makehe
ʻOkatopa 2019


Leʻo ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní

Ko Ha Tāpuaki Makehe

Roberto Atúncar Nieto

Lima, Pelū

ʻĪmisi
man holding bags of food

Tā Fakatātā ʻa Ale + Ale, Morgan Gaynin

Naʻá ku maʻu mo hoku uaifi ko Kalamení ʻema ʻuluaki fānaú ʻi he taimi ne ui ai au ke u hoko ko ha pīsope ʻi homau uōtí. ʻI he taimi ko iá, ne ma faingataʻaʻia fakapaʻanga. Naʻe fakaʻau ke u loto-mafasia ʻi hono tauhi hoku fāmilí pea mo hono tauhi mo tokangaʻi ʻa e kāingalotu ʻo e uōtí ʻi he taimi tatau.

ʻI ha Sāpate ʻe taha, naʻá ku fakatokangaʻi ha faʻē taautaha mo ʻene fānau iiki ʻe toko fā ʻi he houalotu sākamēnití. Naʻá ne tangutu ʻi he sea fakamuimui he falelotú ʻo ne fai hono lelei tahá ke taʻotaʻofi ʻene fānaú ke nau fakalongolongo. Naʻá ku ʻiloʻi naʻe kau mo ia ʻi he fefaʻuhi fakapaʻangá, ka naʻe ʻikai ke ne teitei kole ha tokoni. Ne ʻosi atu ha ngaahi uike naʻá ne kei haʻu pē mo ʻene fānaú ki he lotú he Sāpate kotoa.

ʻI ha ʻaho ʻe taha, ne u maʻu ʻeku vahe mei he ngāué. Naʻá ku monūʻia ke maʻu ha pōnasi, naʻá ku fakakaukau ke u fakaʻaongaʻi ʻa e toenga paʻangá ke fakatau mai ʻaki ha meʻangāue ke monomono ʻaki e maumau hoku falé. Ka naʻe lolotonga ʻeku ʻalu ki he māketí, naʻá ku fakakaukau ki he fefine ko ʻení mo ʻene fānaú. Ne u ongoʻi ʻoku totonu ke u fakaʻaongaʻi ʻa e toenga paʻangá ke fakatau mai ʻaki ha meʻakai maʻanautolu. Naʻá ku tā kia Kalameni ʻo talaange ʻa e meʻa naʻe ongo kiate au ke u faí. Naʻá ne loto-fimālie ki ai.

Lolotonga ʻeku fakataú, naʻá ku sio ki ha kofu pisikete. Naʻá ku fakakaukau mahalo pē naʻa saiʻia e fānaú ha meʻa melie. Naʻá ku fakafonu ha milemila meʻakai ʻe ua peá u ʻalu leva ki he ʻapi ʻo e fefine ko ʻení.

Naʻá ku toutou tukituki ʻi he matapā papa motuʻá. ʻI heʻeku tafoki ke u ʻalú, naʻe toki fakaava ʻa e matapaá. Naʻe pehē mai ʻe he fefiné, “Pīsope, ʻoku ou ʻohovale hoʻo ʻasi hení.” Naʻe lele mai ʻene fānaú mei mui he taimi pē ko iá.

Naʻá ku pehē ange, “Naʻá ku haʻu mo haʻamou meʻakai.”

Naʻe maʻu ʻe ha taha ʻo hono ngaahi ʻofefiné ʻa e pisiketé peá ne kaila, “Pisikete!” Naʻe haʻohaʻo fiefia atu ʻa hono ngaahi tuongaʻané mo e tokouá. Ne fāʻofua kiate au ha ʻofefine taʻu fitu. Naʻá ne pehē mai, “Mālō ʻaupito, Pīsope!”

Naʻá ku sio ki loto ki honau ʻapí peá u ʻiloʻi naʻe fō pē ʻa e fefine ko ʻení ʻi ha kapa ʻi he falikí. Naʻe hala ʻa e fāmilí mo ha tēpile pea naʻa nau mohe pē ʻi ha fakamolū he falikí. Naʻá ku ʻiloʻi ne nau fuʻu fie maʻu ha tokoni. Naʻá ku aleaʻi ke fakapapauʻi ʻe ʻave haʻanau tēpile mo nau taki taha ha mohenga.

Naʻe tokoni ʻa e aʻusia ko ʻení ke u ʻiloʻi ʻoku tataki mo tāpuekina ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne kau tamaioʻeikí. ʻOku ʻikai fie maʻu ke uiuiʻi makehe kitautolu kae lava ke tau toki tokoni ki hotau kāingá. ʻOku fie maʻu pē ke tau feongoongoi mo e Laumālié, ʻiloʻi pe ko hai ʻokú ne fie maʻu ʻetau tokoní, pea loto-fiemālie ke hoko ko ha meʻangāue ʻi he toʻukupu ʻo e ʻEikí.