2018
Fehangahangai mo e Ngaahi Fehuʻi Faingataʻá: Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻe Tolu ʻe Lava ke Tokoní
Siulai 2018


Fehangahangai mo e Ngaahi Fehuʻi Faingataʻá: Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻe 3 ʻe Lava ke Tokoní

Ko e founga ʻeni ke kumi ai e talí ʻi ha founga te ne fakamālohia ai hoʻo tuí.

ʻĪmisi
young man contemplating scriptures

Kuo ʻi ai ʻapē haʻo fehuʻi fekauʻaki mo e ongoongoleleí pe ko e Siasí? Kuó ke hohaʻa nai pe ko e ʻuhinga hoʻo fehuʻí ʻoku ʻikai ke ke maʻu ha tui feʻunga pe ʻoku ʻikai mālohi feʻunga hoʻo fakamoʻoní?

Ko e fehuʻí ko ha konga angamaheni mo ʻaonga ia hoʻo fononga he moʻui fakamatelié. Te nau lava ʻo tataki koe ki ha ʻilo mo e tui ʻoku lahi ange. Ka neongo ia, ʻe kaunga ho lotó, meʻa ʻokú ne fakaʻaiʻaiʻí, mo e founga kumi ʻo e talí ki he olá.

Te ke ako ʻi he seminelí ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ʻe tolu ‘o e fakataukei fakatokāteliné ʻa ia ʻe lava ʻo tokoni ke tataki koe ki he ngaahi moʻoni taʻengatá.

  1. Ngāue ʻi he Tuí

    Ko e taimi pē ʻoku ʻi ai ai haʻo fehuʻi, te ke lava ʻo ngāue ʻi he tuí ʻaki haʻo fili ke falala ki he ʻOtuá pea ʻuluaki tafoki kiate Ia ke maʻu e ngaahi talí. ʻOku ʻomi ʻe he ʻOtuá ʻa e talí ʻi he “ʻotu lea ki he ‘otu lea, [ʻi he] akonaki ki he akonaki” (2 Nīfai 28:30). ʻOku mahuʻinga ke ke falala ki he fakamoʻoni kuó ke ʻosi maʻú, ʻi he taimi ʻo e veiveiuá.

    “Tomuʻa fakafehuʻia hoʻo veiveiuá ka ke toki fakafehuʻia hoʻo tuí.”1 —ʻEletā Dieter F. Uchtdorf

    “Pīkitai ki he meʻa kuó ke ʻosi ʻiló pea tuʻu maʻu kae ʻoua kuo maʻu ha ʻilo lahi ange.”2 —ʻEletā Jeffrey R. Holland

  2. Siviʻi ʻa e Ngaahi Fakakaukaú mo e Fehuʻí ʻaki ha Fakakaukau ʻo e Ongoongoleleí

    Kapau te ke fakakaukauʻi e ngaahi fehu‘í fekauʻaki mo e palani ‘o e fakamoʻuí pea mo e ngaahi akonaki ‘a e Fakamoʻuí, te ke lava ʻo kamata ke fakatokangaʻi e ngaahi meʻá ʻi he founga vakai ʻa e ʻOtuá. ʻE tokoni ʻeni ke ke toe vakavakaiʻi fakalelei hoʻo ngaahi fehuʻí ʻo fakaʻaongaʻi e tuʻunga ʻo e moʻoni ʻa e ʻOtuá kae ʻikai ʻa e māmaní.

    “[ʻE hanga ʻe he fakamaʻu kitautolu ki] he moʻoni ʻoku taʻengatá … [ʻo] ʻomi kiate kitautolu ʻa e [nonga] ʻoku maʻu mei he tui kia Sīsū Kalaisí pea mo e ʻilo ʻoku tau ʻi he hala ki he moʻui taʻengatá.”3 —Palesiteni Dallin H. Oaks

    “Kapau te ke ʻiloʻi ha meʻa ʻokú [ne] ngali taʻofi hoʻo fiefiá mo e maama ʻo e ongoongoleleí mei hoʻo moʻuí, ʻoku ou fakaafeʻi atu ke ke fokotuʻu ia ki he anga ʻo e fakakaukau ʻa e ongoongoleleí. Sio ʻaki e matasioʻata ʻo e ongoongoleleí pea feinga tōtōivi ke ʻoua naʻa tuku e ngaahi meʻa taʻemahuʻinga mo taʻeʻaonga ʻi he moʻuí, ke ne [fakanenefuʻi] hoʻo vakai taʻengata ki he palani lahi ʻo e fiefiá.”4 —ʻEletā Gary E. Stevenson

  3. Fekumi ki ha Mahino Lahi Ange ʻo Fou ʻi he Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kuo Fokotuʻu Fakalangí

    Kuo foaki atu ‘e he ʻOtuá ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lahi ke fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo fekumi ki he moʻoní. ʻOku kau heni ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, ngaahi folofolá, ho fāmilí, kau taki ʻo e Siasí, mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku mavahe mei he Siasí ʻokú ne fakamālohia hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí. Ko e taimi ʻokú ke kumi ai ki he ngaahi talí, fakapapauʻi ke ke fakafaikehekeheʻi ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni taʻe falalaʻangá mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni falalaʻangá, ʻa ia te ne fakamālohia hoʻo tuí mo fakaafeʻi mai e Laumālie Māʻoniʻoní ki hoʻo moʻuí.

    “ʻOku [maʻu] ʻa e ngaahi faingamālie [lahi fau] … mei hoʻo ngaahi feinga ke fakalahi, fakahoko, mo fakatupulaki hoʻo mahino ki he moʻoní. Fakaʻaongaʻi e folofolá mo e ngaahi fakamatala ʻa e kau palōfitá ke fakalahi hoʻo ʻiló.”5 —ʻEletā Richard G. Scott (1928–2015)

    “ʻOku tau fekumi maʻu ai pē ki he moʻoní mei he ngaahi tohi lelei kotoa pē mo ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lelei kehe. ‘Kapau ʻoku ai ha meʻa ʻoku māʻoniʻoni, fakaʻofoʻofa, pe ongoongo lelei pe feʻunga mo hono vīkivikiʻí, ko e ngaahi meʻa ia ʻoku mau fekumi ki aí’ [Ko e Ngaahi Tefito ʻo e Tuí 1:13].”6 —ʻEletā Dieter F. Uchtdorf

ʻAhiʻahiʻi ia!

ʻOku fakahā ʻe he ngaahi sīpinga ko ʻení ʻa e founga ʻe lava ke fai iá. Fakatokangaʻi ange, ʻoku ʻikai kakato ʻa e ngaahi tali ko ʻení, ka ko e ngaahi sīpinga pē ʻo e founga ‘e feinga ai ha talavou pe finemui ke tali e ngaahi fehuʻí ʻiate kinaua pē. Mahalo te ke fie hokohoko atu hoʻo ako mo lotua e ngaahi tefito ʻoku ʻi ai haʻo fehuʻi ki aí ke maʻu ha tali mo fakamālohia hoʻo fakamoʻoní.

Ko e hā ʻoku tuku ai ʻe ha Tamai Hēvani ʻofa ke hoko ha ngaahi meʻa ʻoku kovi?

Ngāue ʻi he tuí: Kuó u ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá kiate aú peá u ʻiloʻi ʻokú Ne moʻui, neongo ʻoku ʻikai ke mahino kiate au e ʻuhinga ʻoku tuku ai ʻe he ʻOtuá ke hoko e ngaahi meʻa ʻoku koví.

Vakaiʻi ʻa e ngaahi fakakaukaú mo e fehuʻí ʻaki e fakakaukau ʻo e ongoongoleleí: Ko e tauʻatāina ke filí ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e palani e fakamoʻuí. Naʻe ʻomi kitautolu ‘e he ʻOtuá ki māmani ke tau foua e ngaahi ʻahiʻahí, fai ha ngaahi fili, mo maʻu ha sino fakamatelie. Ka ko hono fakaʻatā ʻo e kakaí ke fai ha ngaahi filí ʻoku ʻuhinga ia ʻe fai ʻe he kakaí ʻi he taimi ʻe niʻihi ha ngaahi fili hala pea uesia ai e moʻui ʻa e niʻihi kehé. Pea ko e ngaahi faingataʻa ʻoku ʻikai ko ha nunuʻa ʻo e ngaahi fili koví—hangē ko e ngaahi fakatamaki fakaenatulá, faingataʻaʻia fakaesinó, mo e maté—ʻe lava ke nau ʻomi ha ngaahi faingamālie ke fakamālohia ai ʻetau fakamoʻoní mo e falala ki he ʻOtuá.

Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí: Ko e hā e meʻa ʻoku fakahā mai ʻe he folofolá mo e kau palōfita ʻo onopōní fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku tau foua ai ʻa e ngaahi meʻa faingataʻá? “ʻE kiʻi fuofuoloa siʻi pē ʻa hoʻo faingataʻaʻiá pea mo hoʻo ngaahi mamahí; pea ʻe toki hakeakiʻi koe ʻe he ʻOtuá ʻi ʻolunga ʻo kapau te ke kātakiʻi ia ʻo lelei” (T&F 121:7–8). Naʻe pehē ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá: “ʻOku ʻikai liʻaki kitautolu ʻe he ʻOtuá, ʻikai taʻetokoniʻi kitautolu ʻi he ngaahi faingataʻa ʻoku tau fehangahangai mo iá.”7 ʻOku ʻikai ke u ʻilo ʻa e ʻuhinga kotoa ʻo hoku ngaahi faingataʻaʻiá, ka ʻoku ou tui ʻoku fai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Fakaleleí [maʻaku] [maʻá e] taha kotoa. Te u lava ʻo tafoki kiate Ia pea ki he Tamai Hēvaní ke maʻu ha nonga, mālohí, mo ha poupou ʻi hoku ngaahi faingataʻaʻiá (vakai, ʻAlamā 7:11–12).

Te u ʻiloʻi fēfē ʻa e taimi ʻoku folofola mai ai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní?

ʻĪmisi
young woman reading scriptures

Ngāue ʻi he tuí: Neongo ʻoku faʻa faingataʻa ke u tala e taimi ʻoku ou maʻu ai e ueʻi fakalaumālié, ka ʻoku ou ʻiloʻi ʻi heʻeku fanongo ki he ngaahi fakamoʻoni ʻa e niʻihi kehé mo hono lau e folofolá, ʻe tokoniʻi au ʻe he Laumālié ke mahino kiate au ʻo kapau te u feinga ke fakafanongo ki Heʻene faleʻí.

Vakaiʻi ʻa e ngaahi fakakaukaú mo e fehuʻí ʻaki e fakakaukau ʻo e ongoongoleleí: ʻOku foaki mai ʻe he ʻOtuá ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke tau lava ʻo maʻu ha ueʻi fakalaumālie ke fai e meʻa ʻoku totonú. Kapau te u maʻu ha ueʻi ke fai ha meʻa lelei, ʻoku ou ʻiloʻi ʻoku haʻu ia mei he Laumālié, neongo kapau ʻoku ngali hangē pē haʻaku fakakaukaú.

Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí: ʻOku akonaki e folofolá ʻo pehē: “Ke ke loto-fakatōkilalo; pea ʻe tataki nima koe ʻe he ʻEiki ko ho ʻOtuá, pea foaki kiate koe ʻa e tali ki hoʻo ngaahi lotú” (T&F 112:10). Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kolomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá “ʻoku fakaafeʻi mai ki heʻetau moʻuí ʻa e laumālie ʻo e fakahaá ʻe he holi fakamātoató mo e moʻui tāú.”8 Kapau ʻoku ou feinga ke loto-fakatōkilalo pea fai hoku lelei tahá ke moʻui taau mo e Laumālié, ʻe tokoni e ʻEikí ke tataki au ki he ngaahi talí. Te Ne akoʻi au ki he founga ʻoku folofola mai ai kiate au ʻa e Laumālié.

Fakamāʻopoʻopó

ʻOku ʻikai hoko ʻa e ngaahi fehuʻí ko ha fakaʻilonga ʻo e siʻi e tuí; ka ʻoku faʻa hoko ia ko ha fakaʻilonga ʻo ha fakamoʻoni ʻoku tupulaki. ʻI hoʻo ngāue ʻi he tuí, vakaiʻi ʻa e ngaahi fakakaukaú mo e fehuʻí ʻaki e fakakaukau ʻo e ongoongoleleí, pea fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí, te ke lava ʻo maʻu e ngaahi tali ki hoʻo ngaahi fehuʻí mo ha tui lahi ange kia Sīsū Kalaisi.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Dieter F. Uchtdorf, “Haʻu, ʻo Kau mo Kimautolu,” konifelenisi lahi ʻOkatopa 2013.

  2. Jeffrey R. Holland, “ʻEiki, ʻOku ou Tui,” konifelenisi lahi ʻEpeleli 2013.

  3. Dallin H. Oaks, “As He Thinketh in His Heart” (Church Educational System devotional for young adults, ʻaho 8 ʻo Fēpueli, 2013), lds.org/prophets-and-apostles.

  4. Gary E. Stevenson, “Mate Fakalaumālié,” konifelenisi lahi ʻOkatopa 2017.

  5. Richard G. Scott, “Acquiring Spiritual Knowledge,” konifelenisi lahi ʻOkatopa 1993.

  6. Dieter F. Uchtdorf, “What Is Truth?” (Church Educational System devotional for young adults, ʻaho 13 ʻo Sānuali, 2013), broadcasts.lds.org.

  7. Jeffrey R. Holland, “Ko e Tauhi Mai ʻa e Kau ʻĀngeló,” konifelenisi lahi ʻOkatopa 2008.

  8. David A. Bednar, “Ko e Laumālie ʻo e Fakahaá,” konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2011.