2018
Ko Hotau Tefitoʻi Tuʻungá
Siulai 2018


Ko Hotau Tefitoʻi Tuʻungá

ʻI he ʻamanaki ke fakaʻosiʻosi ʻeku fua fatongia ko e Fitungofulu Taki Māʻolungá, kuó u fakakaukauloto mo lotua ke u ʻilo e pōpōaki ʻoku finangalo e ʻEikí ke u vahevahe mo kimoutolu, ko hoku ngaahi tokoua mo e tuofāfine ʻofeina ʻi he Pasifikí. Kuó u maʻu ʻa e talí ko ha konga ʻo ʻeku ngaahi aʻusia lolotonga e taʻu ʻe hongofulu mā ua ʻo ʻeku fua fatongiá—taʻu ʻe nima ʻi he ʻĒlia ʻAfilika Hihifó, taʻu ʻe nima ʻi he Ngaahi ʻUluʻiʻōfisí ʻi Sōleki Sití, pea fakaʻosi ʻaki ʻeni ha taʻu ʻe ua ʻi heni ʻi he Pasifikí.

Kuo tāpuekina e ʻĒlia Pasifikí ʻaki ha ngaahi tupuʻanga mo ha ʻulungaanga fakafonua kehekehe. ʻOku hā mahino ʻeni ʻi he ngaahi tupuʻanga ʻi Maikolonisia, Melanisia pea mo e Pasifikí, pea pehē ʻi he ngaahi tākiekina kimuí ni mai mei ʻIulope mo ʻĒsiá. Neongo e lahi ʻo e tuifio ʻa e ngaahi matakalí mo e ngaahi ʻulungaanga fakafonuá, ka ʻoku kei ʻi ai pē ha ngaahi tōʻonga fakafonua mahino ʻoku kei tala ai ʻa e kakai ʻo e Pasifikí. Kae, makehe mei he ngaahi tuʻunga fakamatelie ko iá, mahuʻingaʻia ʻa e ʻEikí ia ʻi he founga ʻoku lava tala fakalaumālie ai kitautolu ʻi hotau lotó mo ʻetau moʻuí, pea mo ʻene hā ki tuʻa ki hotau kaungā fonongá. Ko hotau tefitoʻi tuʻungá ʻeni, pea ko e tefitoʻi tuʻunga ia ʻoku ou fie lea ki aí.

ʻOku fakamatala ʻa e “Ko e Fāmilí—Ko ha Fanongonongo ki Māmaní” fekauʻaki mo e tuʻungá ʻo pehē:

KO E KAKAI KOTOA PĒ—ʻa e tangata mo e fefine—naʻe fakatupu ia ʻi he tatau ʻo e ʻOtuá. Ko e tokotaha fakafoʻituitui kotoa pē ko e foha [pe] ʻofefine ʻofeina ia ʻo ha mātuʻa fakalangi… . Ko e tuʻunga tangata pe fefiné ko ha ʻulungaanga mahuʻinga ia ʻoku ʻiloʻi ai ʻa e tuʻunga mo e taumuʻa ʻo e tokotaha fakafoʻituituí, ʻi he maama fakalaumālié, mo e moʻui fakamatelié pea mo e taʻengatá.

Ko e ʻuluaki mo e tuʻunga mahuʻinga taha ʻeni ʻo e fānau ʻa ʻetau Tamaí heʻenau omi ki māmaní: Ko e ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine fakalaumālie ʻo ha mātuʻa fakalangi. Ka ʻoku ʻikai ngata ai.

Naʻe tokangaʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻa e kakai ʻo Seilahemalá, ʻa ia naʻe kau ai e kakai Mūlekí mo e kakai Nīfaí.1 Neongo naʻa nau maʻu ha tukufakaholo tatau ka ne mole meiate kinautolu ʻi ha taʻu pē ʻe teau tupu, ka ʻi ha kiʻi taimi nounou, kuo nau fakatupu ha tuʻunga kehekehe. Na mo ʻenau lea fakafonuá ne kehekehe, kae tālunga hono akoʻi ʻo e kakai Mūlekí ʻi he lea ʻa Mōsaiá.2 Naʻe fakatokangaʻi ʻe he Tuʻi ko Mōsaiá, hili hono akoʻi ki he kakaí ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, ʻa e fie maʻu ke fokotuʻu ʻe he kakaí hanau tuʻunga ʻoku langa ʻi he ongoongolelei ko ē ʻe nofo maʻu pē ʻi honau lotó mo hoʻata ki tuʻa, mo muʻomuʻa ʻi ha toe tuʻunga fakaemāmaní.

Pea ko ʻeni, ko e meʻa ʻi he fuakava kuo mou faí ʻe ui ai ʻa kimoutolu ko e fānau ʻa Kalaisi, ko hono ngaahi foha, pea mo hono ngaahi ʻofefine … he ʻoku mou pehē kuo liliu ʻa homou lotó ʻi he tui ki hono huafá; ko ia, kuo fanauʻi ʻa kimoutolu ʻiate ia ʻo mou hoko ko hono ngaahi foha mo hono ngaahi ʻofefine. … ʻOku ʻikai ke ʻi ai mo ha toe huafa kehe kuo foaki ʻa ia ʻe maʻu ai ʻa e fakamoʻuí; ko ia, ʻoku ou fakaʻamu ke mou toʻo kiate kimoutolu ʻa e huafa ʻo Kalaisí. …3

Kiate kitautolu ʻi he Siasí, ko hotau tuʻunga mahuʻinga hono hokó ʻeni: Fānau ʻa Kalaisi, kuo fanauʻi ʻiate Ia. ʻI he taimi ʻe tuʻu maʻu ai e tuʻunga ko ʻení, ʻe tupulekina e ngaahi taumuʻa ʻa e kakaí mo e ʻEikí. Ko e taimi ʻe fakafeʻātungiaʻi ai ʻe he ngaahi tuʻunga fakamatakalí mo e tukufakaholó ʻa e tuʻunga ʻo ʻetau hoko ko e fānau ʻa Kalaisí, ʻe faingofua leva ke fekainaki pea mole ʻi he kakai ʻo e ʻOtuá e ngaahi tāpuaki ʻo e Laumālié.

Naʻe lekooti ʻe Molomona e tūkunga fakamamahi naʻe hoko kimuʻa pea hā ʻa Kalaisi, hili ʻEne toetuʻú, ʻi he ʻikai lava ʻe he kakaí ʻo ʻilo ko kinautolú ko e ngaahi foha mo e ʻofefine fakalaumālie ʻo e ʻOtuá pea mo e fānau ʻa Kalaisí.

Pea nau mavahevahe ki he ngaahi faʻahinga kakai; ko e tangata taki taha ʻo fakatatau mo hono fāmili mo hono kāinga mo e ngaahi kaumeʻa … ʻi heʻenau tukulolo ki he mālohi ʻo Sētané … Pea naʻa nau fakatupu ʻa e fuʻu fakakikihi lahi ʻi he fonuá. …4

ʻI he lotoʻi Siasí mo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá, kapau ʻe ikunaʻi ʻe he tuʻunga fakamatakalí pea naʻa mo e tuʻunga fakafāmilí hotau tuʻunga ko e kāinga fakalaumālie mo e fānau ʻa Kalaisí, ʻe mamahi ʻa e Laumālié. ʻOku fie maʻu ke tau tomuʻa hoko, ʻi hotau ngaahi siteikí, misioná, vahefonuá, uōtí mo e koló, ko e ngaahi foha mo e ʻofefine ʻo e mātuʻa fakalangí, ko e kāinga mo e fānau ʻa Kalaisi, kuo fanauʻi ʻiate Ia, kae ʻikai ko e fuofua hoko ko ha tokotaha ʻAositelēlia, Nuʻusila, Papua Niu Kini, Niu Kaletōnia, Vanuatu, Solomone, Māsolo, Kilipati, Fisi, Tonga, Haʻamoa, Polinisia-Falanisē pe ko ha toe tuʻunga fakamatakali pē.

ʻOku ou ʻofa atu kiate kimoutolu, ʻe hoku ngaahi tokoua mo e tuofāfine, mo fakamoʻoni ʻoku moʻui ʻa Sīsū Kalaisi pea ko hotau Fakamoʻuí Ia. ʻOfa ke tau muimui ki Heʻene akonaki, “… ke mou taha pē; pea kapau ʻoku ʻikai te mou taha, ʻoku ʻikai ʻaʻaku ʻa kimoutolu,”5 koeʻuhí kae lava ke Ne pehē fekauʻaki mo kitautolu “Pea naʻe ui ʻe he ʻEikí ʻa hono kakaí ko Saione, koeʻuhí he naʻa nau loto-taha pē mo fakakaukau taha… .”6

Notes

  1. ʻAmenai 1:15; Mōsaia 25:2.

  2. ʻAmenai 1:17–18.

  3. Mōsaia 5:7–8.

  4. 3 Nīfai 7:2–7.

  5. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:27.

  6. Mōsese 7:18