2017
Josephine Scere: Penisilivēnia, USA
December 2017


Ngaahi ʻAta ʻo e Tuí

Josephine Scere

Penisilivēnia, USA

ʻI hono fakatapui ʻo e Temipale Filatāfia Penisilivēniá ʻi he 2016 naʻe maʻu ai ʻe Sosefina ha faingamālie ke maʻu temipale fakauike ai. ʻOkú ne maʻu he temipalé ha mālohi mo ha fakamoʻui ke fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí.

Leslie Nilsson, Faitaá

ʻĪmisi
Josephine Scere

Naʻe fanauʻi au ʻi he faingataʻá. Ko ʻeku faʻeé ko ha fefine ia mei Laipēlia, ne mau masiva, pea ne ngaohi kovia au ʻi heʻeku kei siʻí ʻi heʻeku nofo ʻi ha kakai ne pehē ʻe heʻeku faʻeé ʻe ala falalaʻanga. Naʻe tupu ai ha faingataʻa lahi ʻo ha ngaahi meʻa pau ʻi heʻeku moʻuí.

ʻI he taimi ʻoku ʻahiʻahiʻi ai koe ʻoku teʻeki ke ke aʻusia e taʻu ʻo e haʻisia ki hoʻo ngaahi angafaí, ʻoku ou tui ʻe lava ke fakaloloto ai e vā fetuʻutaki mo e Fakamoʻuí. Ko e vā fetuʻutaki ko iá ʻa e tāpuaki fungani taha kiate au, pea ʻoku ʻikai ha founga ʻe lava ai ke u sītuʻa mei ai.

Ko e meʻa kuó ne ʻai au ke u vilitaki ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí, ko e ngaahi ʻahiʻahí.

ʻOku fakatupu ʻe he anga fakafonua ʻo ʻAfiliká ha ʻofa ʻiate koe ki he ʻEikí ʻi hoʻo kei siʻí. ʻOku ou manatuʻi hono akoʻi mai ʻe heʻeku kui fefiné e Lotu ʻa e ʻEikí ʻi heʻeku kei taʻu faá. Naʻá ne tohi lotoʻi ʻiate au e mahuʻinga ko ia ke ʻi ai haʻate vā fetuʻutaki fakafoʻituitui mo e Fakamoʻuí. Ko ha aʻusia maʻongoʻonga ia kiate au.

Ne u maʻu e ongoongoleleí ʻi heʻeku moʻuí ʻi ha taimi totonu. Naʻá ku taʻu 14. Ne u maʻu ia mei ha ongo faifekau matuʻotuʻa, ko Kalani mo Siosiʻana Haasi, ʻa ia ne na moʻuiʻaki e foʻi lea kotoa ne na akoʻi maí. Ne na tokangaʻi au.

Naʻe hoko ʻeku faʻeé ko ha mēmipa ʻi he 1995. Ko e lolotonga ia ʻo e tau fakalotofonua ʻi Laipēliá. Ne mole ha niʻihi ʻo hono ngaahi fototehiná ʻi he taú. Pea ne tamateʻi e tamai ʻo hoku kiʻi tuongaʻane siʻisiʻí, ʻa ia ne fakataha mo ʻeku faʻeé ʻi he taimi ko iá, ʻi heni ʻi he siteití. Ko ha taimi faingataʻa moʻoni ia kiate ia, pea ne māmālohi he Siasí.

Ne ʻikai ke vahevahe mai ʻe heʻeku faʻeé kiate kimautolu naʻe hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí. Ne u manatu pē ki ha ngaahi folofola naʻe hili ʻi heʻene funga tepile māmá. ʻI he taimi ne omi ai ʻa ʻEletā mo Sisitā Haasi ke fakafeohi ki aí, naʻá na pehē, “ʻOku ʻikai nai ke ke loto ke ʻilo ho tama fefiné e meʻa ʻokú ke ʻilo?” Naʻe papitaiso au ʻi he ʻaho 21 ʻo Mē, 2000.

ʻOku faingataʻa e moʻuí ʻo tatau ai pē pe ʻokú ke kau he Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui Ní pe ʻikai. ʻOku maʻu hoku mālohí mei hoku vā fetuʻutaki mo e Fakamoʻuí pea mo hoku foha, ko ʻĪnoké. ʻOku ou maʻu foki ha mālohi mei hono tauhi ʻeku ngaahi fuakava ʻi he temipalé.

Kuo liliu ʻe he temipale ko ʻeni ʻi Filatāfiá e fōtunga ʻo e fonuá ni. Ne u ʻi he temipale he meimei ʻaho kotoa lolotonga hono mamataʻí. Ne tuʻu e kakaí ʻo sio mo moʻusioa he temipalé. Ne u ngāue ko ha leʻo ʻi ha pō ʻe taha, pea ne tuʻu mai ha fefine ʻo fehuʻi mai kiate au, “Ko e hā e fale ko ʻení?”

Ne u tala ange, “Ko e fale ʻeni ʻe lava ke hū ki ai e kau mēmipa faivelenga ʻo e Siasi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ke fefuakavaʻaki mo e ʻEikí.”

Naʻá ne sio ki lalo mo pehē, “ʻOku ou tuʻutuʻukina.”

Ne u ofo ʻi he meʻa ne u fakatokangaʻi ʻi he momeniti ko iá. Ko ha tokotaha Filatāfia e fefine ko ʻení. Naʻe ʻikai ke ne ʻilo e meʻa oku hokó, ka naʻá ne ongoʻi mālohi e Laumālié koeʻuhí ʻoku moʻoni ʻa e ongoongoleleí.

ʻE moʻoni ʻa e moʻoní, ʻo tatau ai pē. ʻOku ʻikai fie maʻu ia ke ke fakafekiki. ʻOku ʻikai fie maʻu ia ke ke fakamoʻoniʻi. ʻOku moʻoni pē ia. ʻOku moʻoni, pea ʻoku moʻoni ia ki he tokotaha kotoa. ʻOku moʻoni ia ki he kakai ʻoku nofo ʻi Sōleki Siti ʻIutaá, pea ʻoku moʻoni ia ki he kakai ʻoku nofo ʻi he ngaahi feituʻu fakaʻofa ʻo Filatāfiá. ʻOku ou tui ko e meʻa ia ʻoku totonu ke ne fataki kitautolú.

ʻĪmisi
reading from notebook

Naʻe pehē ʻe Sosefina, “ʻOku faingataʻa e moʻuí ʻo tatau ai pē pe ʻokú ke kau he Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui Ní pe ʻikai.” Ka naʻá ne pehē, kuo ueʻi ia ʻe heʻene ngaahi ʻahiʻahí ke vilitaki ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí.

ʻĪmisi
doing homework with son

ʻOku kau ʻi he taimi tēpile efiafi ʻo e fāmili Sikeá ha ngaahi ngāue mei ʻapi.

ʻĪmisi
Josephines son, Enoch

Naʻe fakamuʻomuʻa ʻe Sosefina hono vā fetuʻutaki mo e Fakamoʻuí pea mo hono foha ko ʻĪnoké, ʻi heʻene moʻuí.

ʻĪmisi
spending time with son

Naʻe pehē ʻe Sosefina, “ʻOku ʻi ai hotau tufakanga mo e fatongia ki he taha takitaha.” “Ko e founga ʻoku ʻafio hifo ai e ʻEikí kiate kitautolú ʻa e founga ʻoku totonu ke tau fesiofakiʻaki aí.”

ʻĪmisi
mother and son playing basketball

Naʻe hanganaki atu ʻa ʻĪnoke ki hono taimi fakaʻaho mo ʻene faʻeé.

ʻĪmisi
mother and son playing

Naʻe kiʻi mālōlō ʻa ʻĪnoke mei heʻene ngāue fakaako mei ʻapí ke vaʻinga pasiketipolo mo ʻene faʻeé ʻi honau ʻapi ʻi Filatāfiá.