Maungatabu ni Kabuta
Katiteuanaaki ma Kristo
Eberi 2024 maungatabu ni kabuta


Katiteuanaaki ma Kristo

Ti katiteuanaaki n ara tangira ao n ara onimaki iroun Kristo ma Ana Mwakuri ni Kamaiu. Oin kainakina ni koaua bon te katiteuanaaki ma Kristo.

I a tia n rang n namakina ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo man uarerekeu, ma koauan ana mwakuri ni kamaiu te Tia Kamaiu I rinanona ngke 25 au ririki. I a bon tibwa angabeeba man Reirein te Tua i Stanford ao I a kamatebwai ibukin te ukeuke ae rang kangaanga i California. E tareboon tinau ao e taku bwa e a kaan mate tibu te unimwaane, Crozier Kimball, are e maeka i Utah. E taku bwa ngkana I kan nooria, I raoiroi riki ngkana I okira mweengau. Ai 86 ana ririki tibu te unimwane ao e rang aoraki. E rang kakukurei rokou. E rang kukurei n noorai ao n tibwaa ana koaua nakoiu.

Ngke ai tibwa teniua ana ririki Crozier, tamana, David Patten Kimball, e mate n ana ririki ae 44. E kantaningaia Crozier bwa tamana ao tibuna are taman tamana Heber C. Kimball a na kakaitau ni maiuna ao n namakinna bwa e a tia n rang kakaonimaki n rikina.

Ana reirei tibu te unimwaane bwa N na totokoa namakinan te kan bwaibwai ke ni mabiao ibukin aia kakaonimaki ara ikawai aikai. E tuangai bwa N na kabanea au iango iaon te Tia Kamaiu ao ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu. E taku bwa ngaira ni kabane bon natin Tamara are i Karawa ae tatangira. N aki taraia bwa antai ara ikawai i aon te aba, ngaira n tatabemaniira ti na ribooti nakon te Tia Kamaiu tamaroan kawakinan Ana tua.

Tibu e arana te Tia Kamaiu bwa te tia “Taraa te Mataroa,” te koroboki ae reke n 2 Nibwaai 9:41. E tuangai bwa ana kantaninga bwa e a tia n tau ana rairannano ni kona ni karekea ana nanoanga te Tia Kamaiu.

E riingaki nanou. I ataia bwa e a tia n riki bwa te aomata ae raoiroi. Ngaia te tamanuea ao e a tia ni beku ibukin tabeua mition. E reireinai bwa akea ae kona n okira te Atua n ti ana mwakuri aika a raraoi n akean ana Mwakuri ni kamaiu te Tia Kamaiu. I ururingnga ni karokoa te bong aei ana tangira ae korakora ao ana kakaitau Tibu nakon te Tia Kamaiu ao ana Mwakuri ni Kamaiu.

N 2019 n tain katabeau i Ierutarem, I kawara te ruu are ieta are e kaan ma te tabo are e tebokii iai waeia ana Abotoro te Tia Kamaiu i mwain matena n te Kaibangaki. E riingaki tamneiu ao ni iangoia n arona n tuangiia Ana Abotoro bwa a na itangitangiri i marenaia.

I uringa ana bubuti te Tia Kamaiu ngke e tataro ibukira. E karaoaki te tataro aei bon i mwain ana kabanea n aoa ni maiuna n rabwata n aron are e koreaki n ana euangkerio Ioane.

Te tataro aei e kaineti nakoia taan iriira Kristo n ikotaki ma ngaira ni kabane. N ana bubuti te Tia Kamaiu nakon Tamana, E bubuti “ba a na bane n riki n teuana; n ai arora, ngkai ko mena I nanou, Tamau, ao Ngai inanom, ba ana mena naba I nanora.” E reitia imwiina te Tia Kamaiu, “Ao I angania te neboaki are Ko anganai; ba ana riki n teuana, n ai arora ngkai teuana Ngaira.” Te riki n teuana ngaia are e tataro ibukina Kristo imwain kamwaneana ao Taurakina n te Kaibangaki. Te riki n teuana ma Kristo ao Tamara are i Karawa e kona n reke rinanon ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu.

Ana nanoanga ni kamaiu te Uea e aki ti katan iaon te riki, reirei, kaubwain te aba, ke te reeti. E boboto iaon te katiteuanaaki ma Kristo ao Ana tua.

A karekea te kaotioti te Burabeti Iotebwa Timiti ao Oliver Cowdery ni barongaan te Ekaretia ao te tautaeka i nanon 1830, bon imwiin katean te Ekaretia. Are e a riki ngkai bwa mwakoro 20 e warekaki iroun te Burabeti Iotebwa n ana moan maungatabu te Ekaretia ao te moan kaotioti are e kariaiakaki n te nano ae ti teuana .

E bon rangi n tamaroa kanoan te kaotioti aei. E reireiniira kakaawakin ao tibwangan te Tia Kamaiu ao aron karekean mwaakana ao ana kakabwaia rinanon ana mwakuri ni kamaiu. Bon 24 ana ririki te Burabeti ae Iotebwa ao e a tia ni karekei kaotioti aika a mwaiti ao e a bwanin rairan ana Boki Moomon irouna man ana bwaintangira ao mwaakan te Atua. Ni kauoman Iotebwa ao Oliver a kinaaki bwa Abotoro aika katabuaki, ao a karekea te kariaiakakai bwa a na kaira te Ekaretia.

Kibu 17 ni karokoa 36 iai kabwarabwara aika a kimototo ni kakaawakin ana reirei te Ekaretia, n raonaki ma koauan te Atua, Moan Karikaia aomata, te Bwaka, ao ana babaire ni kamaiu Tamara arei Karawa rinanon ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo. Kibu 37 iai kanoana bwaai aika a kakaawaki ibukin te bwabetito n ana Ekaretia te Uea. Kibu 75 ni karokoa 79 a kaoti tataro n toa ake ti kabonganai ni katoa Tabati.

Te tua, reirei, te toa, ao taneiai ake e karaoi te Uea rinanon Iotebwa Timiti, te Burabeti ni Kaokan bwai, iai mwiina ni koaua ae karekea te bitaki.

Bwaai aika a kainnanoaki ibukin te bwabetito, ngkai a rangi tamaroa, bon kanikina aika onoti. A karimoa te nanorinano i matan te Atua, te nano ae uruaki ao te tamnei ae raraoma, te rairannano man bure ni kabane, ni katoka iaora aran Iesu Kristo, n teimatoa ni ua te toki, ao ni kaotaki man ara mwakuri bwa ti karekea Tamnein Kristo.

E kakaawaki bwa bwaai ni kabane ake a kantaningaaki ibukin te bwabetito bon bwain te tamnei. Akea te kaubwai ke te kinaaki ae e na karekeaki ae kantaningaaki. Bon titebo baika a kainnaoaki irouia aika a kainnao ao kaubwai.

Akea te reeti, te aine ke te mwaane, ke rikiaia ae kainnanoaki. E kamatata ana Boki Moomon bwa ni kabane a kaoaki bwa a na butimwaea tamaroan te Uea, “bwatabwata ke mainaina, tautoronaki ke te inaomata, mwaane ke aine, … ni kabane a bane ni ti te arona imatan te Atua.” “A kona aomata ni kabane n akea ae kaokoroaki n taua, ao akea ae aki kariaiakaki.”

Ngkai ti anganaki “katotongan” te Atua, kanga akea nanon kabwarabwaraan kaokoroara. Tabeman a kairua ni kaungaakira bwa tina “iangoia aomata bwa a kaokoro ma ngaira ao i marenara ni bon tein aroia. [Tabeman] a kakoauaa ma kakaokoro aika uarereke ao n karaoia bwa te kakaokoroaki ae bubura.”

N reitia, tabeman a kairua n iangoia bwa aomata ni kabane a kaoaki bwa a na karekea raoiroina ao te maiu ae akea tokina, n akean aroaro aika a katauaki.

Ma, a taekinna koroboki aika a tabu a kaotia bwa a riai aomata ni kabane n rairi nanoia man aia bure ao ni kawakin Ana tua. E kamatata te Uea bwa iai inaomataia ni kabane n rinerine ao “a inaomata n rinea te kainaomataaki ao te maiu ae akea tokina, rinanon Te Tia Raoi ae korakora i aoia aomata ni kabane, … ao ni kawakina ana tua aika korakora; ao ni kakaonimaki nakon ana taeka, ao n rinea te maiu ae akea tokina.” Ni karekean kakabwaia man ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu, ti riai ni kamatoaira ni kamwakuri inaomatara n rinea Kristo ao n irii Ana tua nako.

I nanon maiu, nanon te “inaomata” ao ”nano ae aki tianaki” a tia n rinanoaki ao ni kauntaekaaki. A tia n riki ao n reitinako kakauntaekaan te kabo wanawana ni maroro aikai.

I aon ana moanba te alumni n te uniwetiri are e boretiaki, e korea ae kangai te burobetia ae rangi n tanoata i aon bwaai aika a maiu, “Akea nnen te nano ae aki tianaki.” E aki kakubanako, e taekinaki te burobetia n te rongorongo ae e kangai, “Akea te bwai ae aranaki bwa te Atua, … ao akea te nano ae aki tianaki, … ao aio te aonaaba ae bubura, akea manenana, akea kaaina,” I aki kona ni kakorakora riki ni kaitara.

Aan reireiara n ara onimaki bwa bon iai inaomatara n rinerine n te maiu n rabwata, are e raonaki n te nano ae e aki tianaki. Te inaomata bon te konabwai n rinerine ao ni mwakuri. E rang kakaawaki n te babaire ni kamaiu. N akean te inaomata n rinerine, ti aki kona n reiakinaki, n rikirake, ke n rineia ni katiteuanaaki ma Kristo. Ibukin te inaomata n rinerine, ti “kainaomataaki n rinea te inaomata ao te maiu ae akea tokina.” N te kauntira n te maiu i mwain te maiu n rabwata i karawa, e rin n ana babaire te Tama te inaomata n rinerine bwa te bwai ae e kakaawaki. E rawa Tatan ao “e ukeukera kamaunan inanomatan te aomata n rinerine.” Ni kaineti ma te tibwanga ni karekean te rabwata ae mamate a aki anganaki Tatan ao taan iriiria.

Tamnei ake tabeman n te maiu i mwain te maiu n rabwata a kabonganai inaomataia n ira ana babaire Tamara are i Karawa. Tamnei ake a kakabwaiaki ni bungiaki nakon te maiu ae mamate a reitinako ni karekea inaomataia. Ti inaomata n rineia ao ni karaoi, ma akea inaomatara ni aki butimwaea mwiin ara mwakuri. “Rinerine aika a tamaroa man raraoi a kairiira nakon te kukurei, te rau ao te maiu ae akea tokina, ma rinean te bure ao te buakaka a na kairiira nakon te maraki n nano ao te aki rau.” N aron are e taekinna Aramwa, “ Te aro ae buakaka e bon aki kona ni karekea te kakukurei.”

N te aonaaba ae e korakora te kaiangatoa iai, iai te ikekebuti ni karekean te tamaroa riki. Kataakin ara kabanea n tamaroa ti kona ni bane ni karekea ao te konabwai ae e manena. E bon bootau ma ana reirei te Uea. Mwakuri ni kamemereia tabeman ke ni katei tia nakon aia tokanikai e bon kaitaraa ana reirei te Uea. Ti aki kona ni bukini baika a riki ke tabeman ibukin babaire ake a kaitara ma ana tua te Atua.

N te aonaaba ni boong aikai, e beebete iroura bwa tina kabanea ara iango ni kanakoraoan mwakuri ake ti karaoi. Tabeman a kabua noorakin reirei aika akea tokiia ao rinerine ake iai tamaroaia aika akea tokiia. Ti wanawana ngkana ti ira ana reirei Beretitenti Russell M. Nelson n “Iangaoa te Abanuea are Tiretio.”

Te kabanea ni kakaawaki n rinerine e kona ni karaoaki irouia aomata ni kabane n aki tarai aia tarena, konabwai, tibwangaia, ke kaubwaia. Katuruturuan moanibwaian te utu e bon rang kakaawaki. Aio e bon rang matata i nanon koroboki aika tabu. Iangoa te rongorongo 1 Nibwaai ngke Riaai “e nako n te rereua. Ao e kitana ana auti, ma aban rikina, ma ana koora, ma ana tirewa, ma ana bwai aika a kakaawaki, ao akea te bwai teuana ae e uotia, ma ti ana utu.”

Ngkai ti kaitarai kangaanga n te maiu, a mwaiti bwaai aika a riki aika ti aki kona n tiani. Kangangan te aoraki ao kabuanibwai a kona n rin i nanon bwaai aikai. Butin te aoraki ae te COVID-19 e rootia aomata aika a mwaiti ake a karaoi bwaai aika a eti. Bwa rinerine aika a rang kakaawaki, bon iai ara kona n tiani. N oki rikaaki nakon au tai ni mitinare, Unimwaane Marion D. Hanks, ara beretitenti n te mition, e anganiira bwa ti na kamatenanoi mwakoron ana kamatenano Ella Wheeler Wilcox:

Bon akea te tai ae e na reke, akea tokin kawaira, akea n te bwai ae na riki,

Ni Kona n anainano ke n totoko ke n tianna

Katiaan ae matoatoa e reke man te nano ae nanomwaaka.

Ni bwainakin te tua, aroaro, tauakin te aro, ao maiuakinan te etieti, ti karekea te mwaaka n tautaeka. Ara onimaki ao neboan te Atua te Tama ao te Nati, Iesu Kristo, bon rinerine ake ti karaoi.

Taiaoka ataia bwa I aki taekina kaakean te nano n reirei ke te nakoa. Te bwai ae I taekinna bwa ngkana a irekereke ara mwakuri ma te reirei ao te nakoa a karietataki n te utu ke te katiteuanaaki ma Kristo, kaotan mwiina ae aki nanonaki e kona ni kaotinakoa kaitaraana.

Te reirei ae mataata man beebete e katereaki i nanon Reirei ao Berita aika Tabu 20 e riinga te nano ao e anainano ngkai e kabwarabwarai koaua n te maiu n tamnei ae tabu. E reirei bwa te kamaiuaki e reke ngkai e motikitaeka Iesu Kristo ao e kaitiaki tamnei aika a rairannano ibukin ana akoi te Tia Kamaiu. E katea te tia ibukin tibwanga aika kakaawaki n Ana mwakuri ni kamaiu.

Ti riai ni kataia ni kariniia aomata i nanon ara mronron ni katiteuanaaki. Ngkana ti na ira ana reirei Beretitenti Russell M. Nelson n ikotakiia Iteraera ni kauaitera n te rabuna, ti riai ni kairiia aomata i nanon ara kamronron n te katiteuanaaki. N aron are e tamaroa n taekinaki iroun Beretitenti Nelsont: “Iaon aba nako ao rinuukan aban marawa, aomata aika a kakaonimaki a ikotaki inanon ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira. Te kakaokoro n te katei, taetae, anuan te aomata, baronga, ao te aba e aaki kakaawaki ngkana aomata aika a kakaonimaki a rinnako ni kawain te berita ao n nakon ara Tia Kabooira ae tangiraki.”

Ti katiteuanaaki inanon ara tangira ao ara onimaki iroun Iesu Kristo bwa natin Tamara are i Karawa ae tatangira. Oin kainakina ni koaua bon te katiteuanaaki ma Kristo. Otenanti n te bwabetito ao te toa e katereaki n Reirei ao Berita aika Tabu 20, n ikotaki ma ara berita n te tembora, a katiteuanaira n aro aika onoti ao ni kariaira bwa tina katiteuanaaki n aanga aika a tamaroa ao ni maiu i nanon te rau ao te inanoi.

I kaota au koaua ni kakoaua bwa Iesu Kristo e maiu, ao ibukin ana Mwakuri ni Kamaiu, ti kona ni katiteuanaaki ma Kristo. N aran Iesu Kristo ae tabu, amen.

Bwaai aika a na taraaki

  1. David, n ana ririki ae 17, e buokiia tabeman aika Itiaki n rinuukan te Karaanga ae onrake n te aiti n te Sweetwater River ngke a bae iaon te tabo ae aoraoi ae rietata i Wyoming (taraa Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, volume 2, No Unhallowed Hand, 1846–1893 [2020], 237).

  2. Taraa Moronaai 7:27–28.

  3. Chief Rabbi mai Norway, Rabbi Michael Melchior, ao ngai bon taan taetae aika a kakaawaki n aia maroro taan rabakau n te Jewish–Latter-day Saint scholar’s dialogue are e karaoaki n Tuun 5, 2019, n te BYU Jerusalem Center i Israel.

  4. Taraa Ioane 17:20.

  5. Ioane 17:21–22.

  6. Taraa “The Conference Minutes and Record Book of Christ’s Church of Latter Day Saints, 1838–1839, 1844” (commonly known as the Far West Record), June 9, 1830, Church History Library, Salt Lake City; Steven C. Harper, Making Sense of the Doctrine and Covenants (2008), 75.

  7. Reirei ao Berita aika Tabu 20 bon te moan kaotioti are e boretiaki n ana beeba ni kaongora te Ekaretia ao are e kabonganaaki irouia mitinare ma te karineaki ibukin te reirei ao karaoan otenanti n te bwabetito ao te toa. (taraa Harper, Making Sense of the Doctrine and Covenants, 75).

  8. Taraa 2 Nibwaai 2:7.

  9. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:37.

  10. 2 Nibwaai 26:33.

  11. 2 Nibwaai 26:28.

  12. Peter Wood, Diversity: The Invention of a Concept (2003), 20.

  13. E taua te nakoa aei Neoa (taraa Aramwa 1:4).

  14. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 29:49–50.

  15. 2 Nibwaai 2:27–28.

  16. Stanford (ana rongorngo te Stanford Alumni Association), Ritembwa 2023.

  17. I nanon Sam Scott, “As If You Had a Choice,” Stanford, Dec. 2023, 44. E kaotaki n te rongorongo te burobetia bwa Robert Sapolsky, te burobetia i Stanford n te biology, neurology, ao neurosurgery, ao te tia korokaraki ae tanoata n taian boki n Tiaenti. I nanon te rongorongo a kaotaki iango n kaaitara, ae irouia Alfred Mele, te burobetia n te philosophy i Florida State University, are e kaira te John Templeton Foundation Project i aon ae nako man te nano. E taekinna, “Taan rabakau n te Tiaienti a tuai kona ni kakoaua bwa te inaomata—riki te inaomata ni bon oin te nano—bon akea koauana” (in Scott, “As If You Had a Choice,” 46).

  18. Taraa D. Todd Christofferson, “Moral Agency” (Brigham Young University devotional, Jan. 31, 2006).

  19. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 58:27.

  20. 2 Nibwaai 2:27.

  21. Mote 4:3.

  22. True to the Faith: A Gospel Reference (2004), 12.

  23. Aramwa 41:10.

  24. Russell M. Nelson, “Iangoa te Abanuea ae Tiretio!,” Riaona, Nobembwa 2023, 117–20.

  25. 1 Nibwaai 2:4.

  26. Poetical works of Ella Wheeler Wilcox (1917), 129.

  27. I rangi n tatangirii kibu n taeka ake a tibwaaki iroun Unimwaane Neal A. Maxwell are e taekina aio n te kawai n ae kimototo ao ni mataata: “Ngkana ko tuai n rinea abanuean te Atua moa, e na karekea n te kabanea n tai akean kaokoron are ko rineia” (e koreaki nakon William Law, an 18th-century English clergyman; quoted in Neal A. Maxwell, “Response to a Call,” Ensign, May 1974, 112).

  28. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:29–31. Calvinist theology e katuruturua te motikitaeka ao te kaitiakaki ni bwakan te tamnei rinanon ana nanoanga Iesu Kristo. E reirei bwa n te tai are e a tia iai te Atua n rinea te tamnei bwa e na kamaiuaki, akea riki ae e kona ni bita anne. Reirei ao Berita aika Tabu 20 e karekea te maenako man mwaangan te Boretetanti. E kangai taekana, “Ma iai te kantaninga ae kona n riki bwa a na kona aomata ni bwaka man te akoaki ao ni kitana te Atua ae e maiu” (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:32–34; Harper, Karekean te matata n Reirei ao Berita aika Tabu, 74).

  29. Russell M. Nelson, “Building Bridges,” Liahona, Dec. 2018, 51.