Nukuchar ne Etipew ngeni Jises Kraist
Kot a tingor sipwe poutano orenien nom me poputani ew manau mi fo non Kraist.
Ewe April, a no ua feiochun ai ua epini ewe Kinashasa Democratic Republic of the Congo tempel. 1 Esapw wor porous epwe awewei usun am pwapwa me ekkewe chon Congo mei nuku me ua mefi ai kuna ew tempel a epinipin non fonuer.
Emon me emon mi tonong non ewe Kinasha tempel repwe kuna ew chungan nom a itenapan Congo Falls.2 Ew achema ngeni kewe chon no non tempel ren ar nukuchar ne etipew mei auchea ar repwe angkoni inisir ngeni Jises Kraist me repwe tapwei ewe anen pwon mi pinen an Samach won Nang we kokkot. Ewe chenupwupwu non ewe chunga a achema ew ereni mi fifis nein ekkewe akkaewin aramas ra choni chon nuku non Kraist non ewe Kongo nu seni ipuku ier a no.
Memwen ar ekkesiwin, ra pin ngeni sokopaten mettoch, o ra nuku pwe ir mi manaman. 3 Mwirin ar ekkesiwin, chommong ra sai ngeni ew nein ekkewe chomongun chenupupu 4 Ekkei minafon chon mwichefen ra monenong neur kewe nios non ewe chenupwupwu pwe repwe pwarata ngeni Kot me ekoch pwe ra aturano ar orenien nom me etiwa Jises Kraist. Rese mwonenong pisekir kewe non konik mi apetpet o nuwa; ra mwonenong non fitikokon ewe konik seni ew watten chenupwupwu, ewe ia ekkewe pisek mi poutuchono non. Ekkei fofor ir esisinen ew minafon ar nukuchar ne etipew ngeni Jises Kraist.
Aramas non pwan ekkoch neni me fansoun ra pwari ar etipew ngeni Jises Kraist non ekkoch napanap mi usun ei.5 Aramasen ewe Puken Mormon ra iteni Antai-Nephi-Lehies “me ikkei ir ekkewe ra watiw pisekin ar ungeni,” o ra peiasereno “anonnon non ewe puun“ ren “pwe ew pisekin pwarata ngeni Kot ... pwe resap chiwen nounou sefan [nour] pisekin maun.“7 Non ar fori ei, ra pwon pwe repwe tapwei an Kot kewe asukun me resapw chiwen forsefani usun met ra pwonei. Ei pekin etipew ina nepoputan ewe “ekesiwin ngeni ewe Samon“ me sisapw chiwen rikino.7
Ren “ekesiwin ngeni ewe Samon“ wewen su seni ew sokkun fofor, a fis ren orenien nomw, me angei ew minafo a anongonong won nuku non an Samach won Nang we kokkot me non Jises Kraist me an Achasefan. Ei siwin a nap seni ewe etiwan ar afanafanen kapas allim. Mi anapanapa nikinikich, a siwini ach weweiti popun manau, me a emwenikich ngeni nukunuk ngeni Kot ese much. Ach kewe pwisin mochen kewe mi sokkono seni ach angko ngeni ewe Chon Amanau me tapwei ewe anen pwon mi pin repwe tenuno me ekkesiwin ngeni ew tipepwos ne etiwa netipan Samach won Nang.
Ekesiwin ngeni ewe Samon a poputa ren ach nukuchar ne etipew ngeni Kot, o mwirin sia weri ena etipew non manauach. Ach anomwu ei nukuchar non netipach mi ew fofor a nakatam ewe epwe fiti ach engino me aier iteitan. Nesoponon, ei etipew a winiti kinikinin usun kich ion, a fot non sinei kich, me epwe chon nom non manauach. Usun chok ach sise menuki itach ika mwo met sia ekieki usun, sise menuki ew etipew mi mak non netipach.8
Kot a tingor sipwe poutano ach orenien nomw me poputani ew manau mi fo non Kraist. Ei a fis nupwen sia anapano nuku non ewe Chon Amanau, minne a poputan ren ach rongorong ngeni ewe kapasen pwarata an ekkewe mi nuku.9 Ina minne, nuku a watteno nupwen sia foffor non napanap mi amwochunuku kich ngeni I.10
Naman, epwe murino ika napenon nuku mi tongeni terfetan usun chok matter are kichimwor. Iwe ew mecheresin “mwesi non ngun” epwe anapano nuku non ekoch. Nge ese fis non na nikinik. Ew chok nikinik nuku epwe tongeni mamarita ren emon an epwe fofor non nuku. Napangeni ekkei fofor ra fisita ren tingor seni pwan ekkoch, nge sise tongeni “amari” an emon nuku ika anongonong won ekkoch ne apochokuna kich. Ach nuku epwe mamarita, mi namwot sipwe fini fofori mi anapano nuku, usun iotek, kaeo ekkewe pukfel, angei ewe scarament, me anisi ekkoch.
Nupwen ach nuku non Jises Kraist a napono, Kot a tingor sipwe fori ach pwon ngeni I. Ekkei pwon mi pin, usun pwon mi affatono, pwan ach ekkesiwin. Pwon mi pin ra pwan fori ennetin nongonong ren fefeitan ngun. Nupwen sia finata ne papatais, sia poputani me angei itan Jises Kraist11 me finata ne pwarikicheno ngeni I. Sia pwon pwe sipwe winiti usun I me fori An kewe nikinik.
Pwon mi pin a amwochu kich ngeni we Chon Amanau me uweikicheno won ewe aan mi wenengeni imwach nang. Ewe manamanen pwon mi pin a anisi kich ne anomu ewe siwinin netip mi nap, apochokuna ach ekkesiwin ngeni ewe Samon, me angei nikinikin Kraist won mesemesach.12 Nge ach ekis chok tipew ngeni ach pwon mi pin esap ngeni kich och mettoch.13 Naman sipwe sossot ach sisap wenechar, peutano nikinikich me nom non konik mei nuwa, ika peiaseni pisekich pisekin ungeni ren kamochur mi itita. Nge ew fatangawen tipew ngeni ach pwon mi pin esap suki ewe asam ngeni enimenimochun manamanen Samach won Nang me Jises Kraist.
Meni ach etipew ne apwonueta ach kewe pwon mi pin esapw anongonong ika ekkeswin ren sokopaten ekkesiwinin nonomwun manauach. Ach nukuchar ngeni kot epwe usun ewe Pupu Congo mi pupuno arapakan ngeni ewe Kinshasa tempel. Ei pupu, esapw usun chomong pupu non fonufan, mi chok pu unusen ier14 me a apwu arapakan 11 minion kanonun konik (41.5 minion L) iteiten seken non ewe Setin Atlantic.
Ewe Chon Amanau a tingorei neun kewe chon kaeo pwe repwe angangech me tipepos. A apasa, “Ina minne, afata ei non netipemi, pwe oupwepwe fori ekkewe mettoch meni upwe aiti, me annuku ngenikemi.”15 Ew tipepwos mi “fat“ ne apwonueta ach pwon mi pin mi awora ewe tufichin kuna ewe apwonuetan an Kot kewe pwonen pwapwa ese much.16
Chomong Aramas mi Pin non Fansoun Soponon ra fen pwari pwe ir mi “fat” non ar apwonueta ar pwon mi pin ren kot me ra siwin non manauer fochofoch. Mwut ngeniei upwe erenikemi usun unumen kei sokkun aramas—Pwich Banza Mucioko, Fefinach Banz Régine, me Pwich Mbuyi Nkitabungi.
Non 1977 ewe faminien Banza ra nom non Kinshasa non ewe kinikin Zaire, iei a iteni ewe Democratic Republic of the Congo. Ramen itefouno me non an ewe mwichefenin Pirostan. Pokiten ar nipwakoch, ar we Mwichefen a akokkota pwe ar we kukkun famini epwe no ngeni Switzerland ne kaeo me awora sukun.
Nupwen ar nom Geneva, non ar fiti bus, Pwipwi Banza a soun kuna ew kukun imwen mwich fiti ewe iit “Ewe Mwichefenin Aramas mi Pin non Fansoun Soponon.“ A kan ekieki, “Mei wor noun Jises Kraist Souneng iei, non ewe fansoun sopwonon?“ Iwe a finata pwe epwe ne no me katon.
Chon ewe branch ra awasenaechu Pwich me Fefinach Banza. Ra eis ekkoch ar kapas eis usun nonomwun Kot, usun, “Ika Kot emon ngun, usun ewe asapwan, ifa usun ach sia afor non nikinikin? Ifa usun an epwe mwommwot won effoch mwotun king?“ Resamo menemenoch ren punuwan tori an ekkewe misineri awewei annuk mi niwinsefanito non kukkunun nesen. Nupwen kewe misineri ra no, ewe faminien Banza ra nenefengen me apasa, “esapw iei ewe ennet sia fen rong?“ Ra sopweno me fiti fan me mwich ren ekkewe misineri. Ir mi sinei pwe papatais non ewe Mwichefenin Jises Kraist mi niwinsefanito epwe wor mwirimwirin. Epwe kouk senir nour we monien sukun, nour visa epwe kouno, me ir me nour kewe ruemon kukkun semirit repwe tou seni Switzerland. Ra finata ar repwe paptais me apungano non October 1979.
Ruu wiik mwirin ar we paptais, pwii me fefinei Banza ra niwin ngeni Kinshasa me ra aemonun me eruwemonun chon ewe Mwichefel non fonuwer we. Ekkewe souneng non Geneva Pranch ir mei chiwen pwopworous ngenir me anisir ar repwe chufengen ren nouwisin ewe Mwichefen. Ra pesei ngeni ewe faminien Banza pwe repwe nukunuk ne witi ewe fansoun mi apwon nupwen Kot epwe awora An Mwichefen non Zaire.
Non ei otun, emon chon sukun seni Zaire, Brother Mbuyi, a kaeo non Belgium. A papatais non 1980 non ewe Brussels Wart. Ekkis me mwirin, a no fiti an angangen misineri non England. Me Kot a anganga an angangech. Pwipwi Mbuyi a niwin ngeni Zaire me i eunumonun chon ewe Mwichefen non fonuwan we. Ren mwumwuta seni saman me inan, Fan a fis non imwan an famini. Non February 1986 echo taropwen tingor a for fan iten an kafomen repwe esinna ewe Mwichefen. Mi annuk pwe epwe wor makken iitan unumon chon Zaier. Ekkewe unumon ra makei iter non ewe taropwe Pwich Banza, Fefinach Banza, me Pwich Mbuyi.
Ekkei chon mwichefen mi pechekun ra sinei ewe ennet nupwen ra rongorong usun; ra fori ew pwon mi pin atun paptais mi amwochur ngeni ewe Chon Amanau. Nge usun ra fen nikitano ar kewe orenien nomw non ewe fitikokon chenupupu me rese ekkiekin angeisefanir. Ewe aanen pwon ese mecheres. Osukosuken angangen mwuun, weiresin fos ngeni meinapen Mwichefen, me weiresin emwichafengeni achomongun Souneng epwe afanga aramas rese nukuchar ngeni. Nge Pwii me fefinei Banza me Pwi Mbuyi ra nonnomeoch non ar nuku. Ra fiti epinipinin ewe Kinshasa Tempel, 33 ier mwirin ra sainei ewe taropwen pwapwaiti me esina ewe mwichefen non Zaire.
Ekkewe Banzaz ir mi nom ikei non ewe Conference Center ikenai. Ra fiti nour kewe aat, Junior me Phil, me punuwen nour kewe at, Annie me Youyou. Non 1986, Junior me Phil ir ekkewe ruemon ra aewin papataisinong non ewe Mwichefen non Zaire. Pwich Mbuyi mi katon ekkei mwich seni Kinshasa fiti punuwan we, Maguy, me nour kewe nimmon semirit.
Ekkei akkaewin chon sai ra weweiti wewen me pungun pwon mi pin minne mi esenipato “ar sinei usun ewe Samon ar Kot, me pwapwa non Jises Kraist ar Chon Angasano.”18
Ifa usun sipwe amwochukich ngeni ewe Chon Amanau me sopweno ne nukunuk usun ekkei me chommong engon ngoroun Souneng mi tapweno mwirir me ekkoch minion non unusen fonufan? Ewe Chon Amanau mi aitikich ifa usun. Iteiten wiik sia angei ewe sakrament me fori ach pwon mi pin ren Samach won Nang. Sia pwon ne achufengeni nonnomuch ngeni nonnomun ewe Chon Amanau ren ach pwonei ach mochen ne mwarei Itan, chechemeni I fansoun meinisin, me apwonueta an kewe annuk.19 Ammonataochu ngeni me angei non ach tupwen ekkei pwon mi pin iteitan wiik mi ankonikich ngeni ewe Chon Amanau, anisi kich ne affata ach etipew,20 me apochokuna ne uweikicheno won ewe aanen pwon.
Ua tingor ngeni kemi oupwe etipew ngeni unusan manauemi epwe fis pwe kaeo usun chon kuno. Fori me apwonueta pwon mi pin. Poutano ami kewe orenien nom non chenupupu mi anonon me fitikoko. Unusen peiaseni ami kewe pisekin ungeni me kamwochur resap itita. Pwokiten an Jises Kraist we Achasefan, ami oupwe fori pwon mi pin ren ennetin mochen epwe efeiochu manauemi feinfeino. Oupwe winiti usun ewe Chon Amanau ika oua chok chechemeni I fansoun meinisin, tapweno mwirin I, me tongei I. Ua pwarata pwe I ewe nongonong mi pochokun. I mi nukuchar, me An kewe pwon mi ennet. Non iten Jises Kraist, amen.