Na Loloma Cecere Vei Ira na Luvena na Tamada

Mai vei Elder Quentin L. Cook

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Na loloma me itovo taumada kei na inakinaki ni vei naki vakayalo e noda meda cakacaka kina mai vua noda parofita.

Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, oqo e dua na gauna talei ka cecere ena itukutuku ni veigauna. Eda kalougata ni da mai bula tiko ena iotioti ni itabagauna ni bera na iKarua ni Lako mai ni iVakabula. Ni voleka toka na itekivu ni itabagauna oqo ena 1829, e dua na yabaki ni bera ni tauyavutaki kina na Lotu, a ciqomi kina e dua na ivakatakila lomani e tukuna mai ni dua na “cakacaka veivakurabuitaki.” E yavutaki mai na ivakatakila oqo ni o ira era sa gadreva mera qarava na Kalou sa vakadonui mera na veiqaravi yani ena “vakabauta, na inuinui, na loloma uasivi kei na loloma, ena mata sa vakatabakidua ki na lagilagi ni Kalou.”¹ Na loloma uasivi, sai koya na “loloma taucoko i Karisito,”² e oka kina na loloma tawamudu ni Kalou vei ira taucoko na Luvena.³

Sa noqu inaki ena mataka nikua o ya meu vakamatatataka na itavi bibi ni mataqali loloma oqo ena cakacaka ni kaulotu, cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa kei na cakacaka vakalotu ni matavuvale e kena iusutu na vuvale e tokona na Lotu. Na lomana na iVakabula kei na lomana na wekada tagane kei na yalewa⁴ sa iusutu ni itovo kei na inaki ni veiqaravi kei na inaki vakayalo⁵ eda a lesi meda cakava mai vua noda parofita lomani, o Peresitedi Russell M. Nelson, mai na veisau e vakaraitaki ena 2018.

Na Sasaga ni Kaulotu me Vakasokumuni Isireli sa Veiseyaki

Au raica ena dua na gauna taumada ni noqu bula na veiwekani e tiko ena kedrau maliwa na cakacaka ni kaulotu kei na loloma. Niu sa yabaki 11, au a ciqoma na noqu veivakalougatataki vakapeteriaki mai vua e dua na peteriaki ka tukaqu talega.⁶ E tukuna e dua na tikina, “Au sa vakalougatataki iko mo lomani ira vakalevu na wekamu, ni ko na kacivi mo kauta na kosipeli ki vuravura … mo rawata mai na yalodra na tamata kivei Karisito.”⁷

Au kila mai niu se gone na wasei ni kosipeli e yavutaki tu ena nodra lomani na luvena kece na Tamada Vakalomalagi.

Mai na nodra ilesilesi na Vakaitutu Raraba mera cakacakataka na Vunautaka na Noqu Kosipeli ena 15 na yabaki sa oti, eda sa vakadeitaka ni ivakarau ni loloma sa bibi sara ki na cakacaka ni kaulotu ena noda gauna, me vaka ga sa kena ivakarau tu mai. Na wase 6, e baleta na ivakarau sa Vakarisito, oka kina na yalololoma kei na loloma, sa dau taleitaki vakalevu mai vei ira na daukaulotu.

Me vaka ni ra sa italai ni iVakabula, e vuqa na daukaulotu era vakila na loloma oqo, ni yaco oqo, e vakalougatataki na nodra sasaga. Ni ra rawata na lewenilotu na mataqali rai vakaoqo ni loloma, ka sa bibi sara ki na noda vukea na Turaga ena Nona inaki, na cakacaka ni Turaga ena vakayacori rawa.

iVakatakilakila

R. Wayne Shute

Au a kalougata ni dua na noqu itavi lailai ena ivakaraitaki totoka ni mataqali loloma vakaoqo. Niu a veiqaravi vaka Peresitedi ni iWasewase ena Pasifika, au a ciqoma e dua na qiri mai vei Peresitedi R. Wayne Shute. Ni se cauravou kina o koya a laki kaulotu ki Samoa. E qai lesu tale ki Samoa me laki peresitedi ni kaulotu.⁸ Ena gauna a qiriti au mai kina, sa peresitedi tiko ni Valetabu e Apia Samoa. E dua vei ira na nona daukaulotu, ena gauna a peresitedi tiko kina ni kaulotu, o Elder Vincent Haleck, ka sa Peresitedi tiko oqo ni iWasewase ena Pasifika. E dau lomani ka rokovi Vince vakalevu kei na matavuvale taucoko na Haleck o Peresitedi Shute. Voleka ni matavuvale kece era lewe ni Lotu, ia o tamai Vince, o Otto Haleck, na peteriaki ni matavuvale e sega ni lewenilotu. A kila tu o Peresitedi Shute niu na tiko ena dua na koniferedi ni iteki kei na soqoni tale eso e American Samoa, ka kerei au meu na laki tiko ena nodratou itikotiko o Otto Haleck meu rawa ni laki wasea vua na kosipeli.

iVakatakilakila

Ni se kaulotu gone o Elder O. Vincent Haleck

Keirau la’ki tiko kei na watiqu o Mary, vata kei Otto kei watina, o Dorothy, ena nodrau vale totoka. Ena gauna ni katalau au a wasea e dua na itukutuku ni kosipeli ka sureti Otto me sotavi rau na daukaulotu. A vosa vinaka, ia a tudei tu ga, ka sega ni ciqoma na noqu veisureti. A kaya ni sa marautaka ni vuqa nona lewe ni vuvale era sa Yalododonu Edaidai. Ia a kaya doudou mai ni so na nodratou qase eliu nei tinana e Samoa era a talatala Vakarisito e Samoa, ka nanuma ni sa solia nona yalayala cecere me tokona na nodra vakabauta Vakarisito.⁹ Ia, keitou a veitalatala ka veitokani vinaka.

E muri, ni sa vakavakarau tiko o Peresitedi Gordon B. Hinckley me la’ki vakatabuya na Valetabu e Suva Viti, a qiriti au sara mai o nona sekeriteri, o Brother Don H. Staheli,¹⁰ e Niu Siladi me sa caka na vakavakarau. A vinakata o Peresitedi Hinckley me vuka mai Viti ki American Samoa me sotavi ira na Yalododonu. A vakaturi sara e dua na otela a vakayagataki ena veisiko e liu. Au a kerea keu rawa ni cakava e dua tale na ituvatuva. A kaya mai o Brother Staheli, “O kemuni na Peresitedi ni iWasewase; sa donu vinaka oqori.”

Au a qiriti Peresitedi Shute sara ka kaya vua ni rairai sa ikarua ni madigi oqo me la’ki vakalougatataki vakayalo o noda itokani o Otto Haleck. Ena gauna oqo sa na daukaulotu kina o Peresitedi Gordon B. Hinckley. Au a taroga ke sa na donu beka vei iratou na Haleck me ratou na qaravi keda kece na ilawalawa veisiko nei Peresitedi Hinckley.¹¹ A lewe talega ni ilawalawa ni veisiko o Peresitedi kei Sister Hinckley, na luvedrau yalewa o Jane, o Elder kei Sister Jeffey R. Holland. A cakacaka vata kei iratou na matavuvale o Peresitedi Shute, me baleta na vakavakarau.¹²

Ni keitou sa yaco yani mai Viti ni oti na vakatabui ni valetabu, keitou a kidavaki ena marau.¹³ Keitou a vosa ena yakavi o ya ki na udolu na lewenilotu e Samoa ka gole sara ki na nodratou itikotiko na vuvale na Haleck. Ni keimami sa mai katalau vata ena mataka e tarava, rau sa mai veitokani vinaka tu o Peresitedi Hinckley kei Otto Haleck. A ka talei vei au ni rau veivosakitaka tiko na ka vata ga keirau a veivosakitaka vata kei Otto ena dua na yabaki vakacaca sa oti. E qoroya o Otto na noda lotu ia a vakadeitaka tikoga nona yalayala ki na nona lotu, a vakataqara o Peresitedi Hinckley na ligana ena tabai Otto ka kaya “Otto, se bera ni vinaka oqori; e dodonu mo na lewena na Lotu. Oqo na Lotu ni Turaga.” E rawa saraga mo raitayalotaka ni sa lutu na isasabai mai vei Otto ka dolava na yalona ki na vosa nei Peresitedi Hinckley.

Oqo sa itekivu ni ikuri ni veivakavulici vakakaulotu kei na yalo raramusumusu a yaco kina vei Otto me papitaiso ka vakadeitaki ni oti toka ga e dua na yabaki. Ni oti e dua na yabaki, e ratou a vauci ena valetabu na matavuvale na Haleck me matavuvale tawamudu.¹⁴

iVakatakilakila

Sa vauci ena valetabu na matavuvale na Haleck

Na ka a tara na yaloqu ena gauna totoka oqo o ya na veiqaravi loloma veiuabaleti a vakaraitaka o Peresitedi Wayne Shute vei nona daukaulotu taumada, o Elder Vince Haleck, kei na nona gagadre me raica na matavuvale kece na Haleck me duabau ka matavuvale tawamudu.¹⁵

Ena gauna me sokumuni kina o Isireli, e dodonu meda yalovata ena mataqali loloma vakaoqo ka gole tani mai na vakasama ni sa ilesilesi walega¹⁶ se cakacaka ia ki na yalo ni loloma ka vakaitavi ena veitokani vakalou me wasei na itukutuku, cakacaka ni lotu, kei na ilesilesi ni iVakabula ki vuravura.¹⁷

Sa rawa vei keda na lewenilotu meda vakaraitaka ni da lomana na iVakabula kei ira na tacida kei na ganeda e vuravura taucoko ena noda veisureti yani. Na gauna vou ni soqoni ena Sigatabu sa vakaraitaka tiko ni sa gauna donu vei ira na lewenilotu mera qacoya ena loloma nodra sureti ira na itokani kei na veiwekani mera lako mai ka raica ka vakila na yalo ni Lotu.¹⁸ Eda sa kila tiko ni soqoni vakayalo ni sakaramede sa raicimatua kina na iVakabula ka na tarava mai e 50 na miniti ni soqoni e raicimatua kina na Veiyalayalati Vou kei na iVakabula se vosa ni koniferedi raraba sa baleta talega na iVakabula kei na Nona ivunau.

Eso na marama ni iSoqosoqo ni Veivukei era sa vakataroga tiko na vuna e soli kina vei ira na ilesilesi ni “vakasokumuni” vata kei ira na kuoramu ni matabete. E tiko na vuna, ka sa mai vakaraitaka kina o Peresitedi Nelson e vuqa vei ira ena koniferedi raraba sa oti.19 Qai tinia o koya, “E sega ni rawa me sokumuni o Isireli ke sega oi kemuni.”¹⁹ Ena gauna oqo eda sa kalougata ni voleka ni 30 na pasede era kaulotu tudei tiko era goneyalewa. Sa mai kuri kina ni veika e gadrevi ka vinakati vei ira na marama ni iSoqosoqo ni Veivukei mera taleitaka na wasea na kosipeli. Na ka e gadrevi o ya na loloma, yalololoma, kei na noda dui yalayala vakayalo—na tagane, yalewa, itabagone, kei ira na gone lalai—meda wasea na kosipeli i Jisu Karisito. Kevaka meda vakaraitaka na loloma, yalovinaka, kei na yalomalumalumu, e vuqa era na ciqoma na noda veisureti. Vei ira era na sega ni ciqoma na noda veisureti era se noda itokani tikoga.

Na Sasaga ni Valetabu kei na Tuva Kawa me Vakasokumuni Isireli

Na loloma sa tiko talega ena loma ni noda sasaga ni valetabu kei na tuva kawa me vakasokumuni o Isireli ena yasa kadua ni ilati. Ni da sa mai kila na veivakatovolei kei na bula dredre era a sotava na noda qase e liu, sa mai vakalevutaki na noda loloma kei na vakavinavinaka vei ira. Na noda sasaga me baleta na valetabu kei na tuva kawa sa mai vaqaqacotaki ki na dua na itagede bibi ena veisau vou ni gauna ni soqoni ni Sigatabu kei na veitosotosoi cake ni itabagone ena kalasi kei na kuoramu. Na veisau oqo e vakarautaka na sasagataki vakatotolo ka vakaukauwa cake na vuli baleti ira noda qase e liu kei na vakasokumuni o Isireli ena yasa kadua ni ilati. Na cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa sa toro cake sara vakalevu.

Na initaneti e yaragi kaukauwa sara; na noda itikotiko sa mai valenivolavola taumada ni tuva kawa. Na noda lewenilotu itabagone era sa kenadau sara ena dikevi ni tuva kawa ka ra sa vakauqeti vakayalo mera papitaisotaki ena vukudra na nodra qase e liu era sa mai vulica mera lomana ka taleitaka. Mai na gauna e yaco kina na veisau ka vakatara me vuqa na yabaki 11 me ra vakayacora na papitaisotaki ni mate, era tukuna mai na peresitedi ni valetabu ena veiyasai vuravura na tubu levu ena nodra tiko e valetabu. E dua na peresitedi ni valetabu a kaya “sa toso cake sara na iwiliwili ni tamata mera papitaiso … ka mai vakaikuritaki ni yabaki 11 era kauta mai e levu na matavuvale. … E dina ni ra se yabaki [gone], e vaka mera sa kila tiko na rokova kei na inaki ni cakacaka vakalotu era cakava tiko. Sa ka totoka na sarava!”²⁰

Au kila ni o ira na noda iliuliu ni Lalai kei na itabagone era na cakava ka tomana cake sara na cakacaka ni tuva kawa kei na valetabu. Sa rawa vei ira na marama ni iSoqosoqo ni Veivukei kei na veitacini matabete mera taleitaka nodra vukei mera cakava nodra ilesilesi yadua ni valetabu kei na tuva kawa ka vukea ka uqeti ira na lalai kei na itabagone me vakasokumuni o Isireli ena yasa kadua ni ilati. E bibi na veika oqo ka vakatabakidua ena itikotiko ena Siga ni Vakacecegu. Au yalataka na noda taleitaka me cakava na nodra cakacaka vakalotu na qase e liu era na qaqaco ka taqomaki na noda itabagone kei na matavuvale ena vuravura sa butobuto cake tikoga mai. Sa noqu ivakadinadina talega ni sa mai ciqoma o Peresitedi Russell M. Nelson na veiivakatakila bibi me baleta na valetabu kei cakacaka ni valetabu.

Vakarautaki na Matavuvale Tawamudu kei na Tamata Yadua me Bula Vata kei na Kalou

Na inaki vou ni vuli kei na bulataki ni kosipeli e kena iusutu na vuvale kei na ivurevure sa vakarautaka na Lotu era sa madigi cecere me taleitaki me vakarautaki na matavuvale tawamudu kei na tamata yadua me sotava ka bula vata kei na Kalou.²¹

Ni rau sa vauci vata e dua na tagane kei na dua na yalewa e valetabu, rau sa curuma na ivakarau tabu ni vakamau ena veiyalayalati vou ka tawayalani, na ivakarau ni matabete.²² Rau sa na taura ka ciqoma na veivakalougatataki ni matabete kei na kaukauwa me dusimaki kina na bula ni nodrau vuvale. Na yalewa kei na tagane e rau vakailesilesi cecere me vaka e tukuni tiko e “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba,”²³ ia na nodrau veiqaravi e tautauvata na kena yaga kei na kena bibi.²⁴ E tautauvata na nodrau kaukauwa me rau ciqoma na ivakatakila ni nodrau vuvale. Ni rau cakacaka vata ena loloma kei na ivalavala dodonu, ena vakalougatataki vakalomalagi na nodrau lewa.

O ira era vakasaqara na lewa ni Turaga vei ira yadua kei na nodra matavuvale era saga mera valavala dodonu, yalomalumalumu, yalovinaka, ka dauloloma. Na yalomalua kei na loloma sa nodra ivakatakilakila tudei era sa vakasaqara na lewa ni Turaga, vakabibi ki na nodra vuvale.

Ni da saga meda uasivi sara, ka rawata na veivakalougatataki ni veiyalayalati, ka vakavakarau meda sotava na Kalou sa itavi ni tamata yadua. Sa gadrevi meda bula-rawati keda ka maqusataka na kena caka noda itikotiko me idrodro mai na cagi tovuki e voliti keda tu²⁵ ka “vanua tabu ni vakabauta.”²⁶ Sa nodra itavi na itubutubu me ra vakavulici ira na luvedra ena loloma. Na itikotiko e sinai kina na loloma sa ka rekitaki, e taleitaki, ka sa lomalagi dina e vuravura.²⁷

E serenilotu taleitaki nei tinaqu na “Loloma e Vale.”²⁸ Ena gauna ga e rogoca kina na imatai ni qaqana, “Sa totoka na vale, veilomani tu,” sa luluvu sara na yalona ka matatagitagi. Ni keitou se gone keitou vakila tiko na mataqali vale vakaoqori; o ya e dua na ka e dau vakaliuca o koya.²⁹

Me ikuri ki na ituvaki veilomani e vale, sa vakanamata kina o Peresitedi Nelson meda dau yalana na vakayagataki ni itukutuku raraba e vakataotaka na noda inaki taumada.³⁰ E dua na veisau ena yaga ki na matavuvale cava ga o ya me lewa na initaneti, itukutuku raraba, kei na tv me kakua ni veivagolei tani, se lewai kemuni. Na ivalu ni yalo ni tamata kecega, vakabibi o ira na gone, e yaco wasoma e vale. E gadrevi meda raicamatua na itubutubu na lewe ni itukutuku me savasava, rauta na yabaki, ka vakaivakarau ena ituvaki veilomani eda via tauyavutaka tiko.

Na veivakavulici ena noda vale e gadrevi me matata ka veivakauqeti³¹ ia me vakayalo, rekitaki, ka sinai ena loloma.

Au sa yalataka ni da raicamatua meda lomana na iVakabula kei na Nona Veisorovaki, cakava me iusutu ni noda sasaga me vakasokumuni o Isireli ena yasa ruarua ni ilati, qaravi ira na tamata, ka vakarau na tamata yadua me sotava na Kalou, ena yali na veivakauqeti ni meca ka yaco na reki, talei, kei na vakacegu ni kosipeli me vakaceretaka noda vale ena loloma Vakarisito.³² Au sa vakadinadinataka na yalayala vakaivunau oqo ka vakadeitaka noqu vakadinadinataki Jisu Karisito kei na Nona solibula veisorovaki ena vukuda ena yaca i Jisu Karisito, emeni.