Kapítulo 5
Yakob ta sita Zenos relashoná ku e alegoria di e palunan di oleifi kultivá i shimaron—Nan ta un semehansa di Israel i e gentilnan—Ta presentá e plamamentu i rekohementu di Israel—Alushonnan ta wòrdu hasí na e nefitanan i lamanitanan i henter e kas di Israel—E gentilnan lo wòrdu di ènter den Israel—Eventualmente e hòfi di wendrùif lo wòrdu kimá. Aproksimadamente 544–421 pK.
1 Tende, mi rumannan, boso no ta kòrda di a lesa e palabranan di e profeta Zenos, kual el a papia na e kas di Israel, bisando:
2 Skucha, O boso kas di Israel, i skucha e palabranan di mi, un profeta di Señor.
3 Pasobra tende, asina Señor ta bisa, lo mi kompará boso, O kas di Israel, na un palu di oleifi kultivá, kual un hòmber a tuma i nutri den su hòfi di wendrùif; i el a krese, i bira bieu, i kuminsá dekaí.
4 I a sosodé ku e shon di e hòfi di wendrùif a sali, i el a mira ku su palu di oleifi a kuminsa dekaí; i el a bisa: Lo mi snuié, i koba rondó di dje, i nutrié, pa kisas e por saka takinan yòn i tierno, i no muri.
5 I a sosodé ku el a snuié, i koba rondó di dje, i nutrié di akuerdo ku su palabra.
6 I a sosodé ku despues di hopi dia el a kuminsá saka algun taki chikitu, yòn i tierno; pero mira, e parti prinsipal di dje a kuminsé muri.
7 I a sosodé ku e shon di e hòfi di wendrùif a miré, i a bisa su siervo: Ta duel mi ku lo mi mester pèrdè e palu aki, pues, bai i ranka e takinan for di un palu di oleifi shimaron, i trese nan akinan p’ami; i nos lo ranka e takinan prinsipal kual a kuminsá ta marchitá, i nos lo tira nan den e kandela pa nan por wòrdu kimá.
8 I tende, e Señor di e hòfi di wendrùif ta bisa, mi ta tuma hopi di e takinan yòn i tierno aki, i lo mi ènter nan na unda ku ami lo ke; i no ta importá ku si akaso e rais di e palu aki lo bai pèrdí, ami por preservá e fruta di esaki pa mi mes; pues, lo mi tuma e takinan yòn i tierno aki, i lo mi ènter nan na unda ku ami lo ke.
9 Tuma abo e takinan di e palu di oleifi shimaron, i ènter nan na nan lugá, i esakinan kual mi a ranka lo mi tira den kandela i kima nan, pa nan no opstruí e tera di mi hòfi di wendrùif.
10 I a sosodé ku e siervo di e Señor di e hòfi di wendrùif a hasi di akuerdo ku e palabra di e Señor di e hòfi di wendrùif, i a ènter den e takinan di e palu di oleifi shimaron.
11 I e Señor di e hòfi di wendrùif a kousa pa e wòrdu kobá alrededor, i snui, i nutrí, bisando na su siervo : Ta duel mi ku lo mi pèrdè e palu aki; pues, ku kisas mi por preservá e raisnan di esaki pa nan no muri, ku mi por preservá nan pa mi mes, mi a hasi esaki.
12 Pues, bai; kuida e palu, i nutrié, di akuerdo ku mi palabranan.
13 I esakinan lo mi pone den e parti mas abou di mi hòfi di wendrùif, unda ku mi ke, e no ta di importansia p’abo; i mi ta hasié pa mi por preservá pa mi mes e takinan natural di e palu; i tambe, pa mi por warda fruta di nan den preparashon pa e temporada, pa mi mes; pasobra ta duel mi ku mi mester pèrdè e palu aki i e fruta di dje.
14 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a sigui su kaminda, i a skonde e takinan natural di e palu di oleifi kultivá den e partinan mas abou di e hòfi di wendrùif, algun den un i algun den un otro, di akuerdo ku su boluntat i plaser.
15 I a sosodé ku hopi tempu a pasa, i e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na su siervo: Bini, laga nos baha bai den e hòfi di wendrùif, pa nos por traha den e hòfi di wendrùif.
16 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif, i tambe e siervo, a baha den e hòfi di wendrùif pa traha. I a sosodé ku e siervo a bisa na su shon: Mira, wak aki; mira e palu.
17 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a wak i a mira e palu den kual e takinan di oleifi shimaron a wòrdu di ènter; i el a sprùit i a kuminsá duna fruta. I el a mira ku e tabata bon; i e fruta di dje tabata manera e fruta natural.
18 I el a bisa na e siervo: Mira, e takinan di e palu shimaron a gara e humedat di esaki su rais, ku esaki su rais a produsí hopi forsa; i pa motibu di e hopi forsa di e rais di esaki e takinan shimaron a duna fruta kultivá. Awor, si nos no a ènter den e takinan aki, e palu di esaki lo a muri. I awor, tende, lo mi warda hopi fruta, kual e palu di esaki a produsí; i e fruta lo mi warda den preparashon pa e temporada, pa mi mes.
19 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na e siervo: Bini, laga nos bai na e parti mas abou di e hòfi di wendrùif, i wak si e takinan natural di e palu no a duna hopi fruta tambe, pa mi por warda e fruta di esaki den preparashon pa e temporada, pa mi mes.
20 I a sosodé ku nan a bai kaminda e shon a skonde e takinan natural di e palu, i el a bisa na e siervo: Mira esakinan; i el a mira e promé ku el a duna hopi fruta; i el a mira tambe ku e tabata bon. I el a bisa na e siervo: Tuma di e fruta di esaki, i poné den preparashon pa e temporada, pa mi por preservá esaki pa mi mes; pasobra tende, el a bisa, e tempu largu aki mi a nutrié, i el a duna hopi fruta.
21 I a sosodé ku e siervo a bisa na su shon: Kon bo a bini akinan pa planta e palu aki, òf e taki aki di e palu? Pasobra mira, e tabata e lugá mas steril den henter e tera di bo hòfi di wendrùif.
22 I e Señor di e hòfi di wendrùif a bis’é: No konsehá mi; Mi tabata sa ku e tabata un tereno steril; pues, mi a bisa n’abo, mi a nutrié e tempu largu aki, i bo ta mira ku el a duna hopi fruta.
23 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na su siervo: Wak akinan; mira mi a planta un otro taki di e palu tambe; i bo sa ku e parti aki di e tereno tabata mas steril ku esun promé. Pero, mira e palu. Mi a nutrié e tempu largu aki, i el a duna hopi fruta; p’esei, rekohé, i poné den preparashon pa e temporada, pa mi por konserv’é pa mi mes.
24 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a bolbe bisa na su siervo: Wak aki, i mira un otro taki tambe, kual mi a planta; mira ku mi a nutrié tambe, i el a produsí fruta.
25 I el a bisa na e siervo: Wak aki i mira e delaster. Mira, esaki mi a planta den un bon parti di e tereno; i mi a nutrié e tempu largu aki, i solamente un parti di e palu a duna fruta kultivá, i e otro parti di e palu a duna fruta shimaron; mira, mi a nutri e palu aki meskos ku e otronan.
26 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na e siervo: Ranka e takinan ku no a duna bon fruta, i tira nan den kandela.
27 Pero tende, e siervo a bis’é: Laga nos snuié, i koba rondó di dje, i nutrié un poko mas largu, pa kisas e por duna bon fruta pa bo, pa bo por preparé pa e temporada.
28 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif i e siervo di e Señor di e hòfi di wendrùif a nutri tur e fruta di e hòfi di wendrùif.
29 I a sosodé ku hopi tempu a pasa, i e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na su siervo: Bini, laga nos baha bai den e hòfi di wendrùif, pa nos bolbe traha den e hòfi di wendrùif. Pasobra mira, e tempu ta aserkando, i e fin pronto ta yega; pues, mi mester rekohé fruta den preparashon pa e temporada, pa mi mes.
30 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif i e siervo a baha bai den e hòfi di wendrùif; i nan a yega na e palu ku su takinan natural a wòrdu kibrá, i e takinan shimaron a wòrdu di ènter aden; i mira tur sorto di fruta tabata opstruí e palu.
31 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a purba di e fruta, kada sorto di akuerdo ku su kantidat. I e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa: Mira, e tempu largu aki nos a nutri e palu aki, i mi a warda pa mi mes hopi fruta den preparashon pa e temporada.
32 Pero mira, e biaha aki el a duna hopi fruta, i no tin nada di dje kual ta bon. I mira, tin tur sorto di fruta malu; i e no ta sirbi mi di nada, no opstante tur nos trabou; i awor ta duel mi ku lo mi mester pèrdè e palu aki.
33 I e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na e siervo: Kiko nos lo hasi ku e palu, pa mi por preservá atrobe bon fruta di dje pa mi mes?
34 I e siervo a bisa na su shon: Mira, pasobra bo a ènter den e takinan di e palu di oleifi shimaron nan a nutri e raisnan, ku nan ta bibu i nan no a muri; pues bo ta mira ku nan ta bon ainda.
35 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na su siervo: E palu no ta sirbi mi di nada, i e raisnan di esaki no ta sirbi mi di nada tanten ku e ta duna fruta malu.
36 Sin embargo, mi sa ku e raisnan ta bon, i pa mi propio propósito mi a preservá nan; i pa motibu di nan hopi forsa ku nan a produsí bon fruta te awor, for di e takinan shimaron.
37 Pero mira, e takinan shimaron a krese i a surpasá riba e raisnan di esaki; i pa motibu ku e takinan shimaron a surpasá e raisnan di esaki el a produsí hopi fruta malu; i pa motibu ku el a duna asina tantu fruta malu bo ta mira ku e ta kuminsá muri; i pronto e lo bira hechu, pa e por wòrdu tirá den kandela, eksepto ku nos hasi algu p’e pa preservé.
38 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na su siervo: Laga nos baha na e partinan mas abou di e hòfi di wendrùif, i wak si e takinan natural tambe a produsí fruta malu.
39 I a sosodé ku nan a baha bai na e partinan mas abou di e hòfi di wendrùif. I a sosodé ku nan a mira ku e fruta di e takinan natural a wòrdu korumpí tambe; sí, e promé i e di dos i tambe e delaster; i nan tur a wòrdu korumpí.
40 I e fruta shimaron di e delaster a surpasá e parti ei di e palu kual a duna bon fruta, asta ku e taki a marchitá i a muri.
41 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a yora, i a bisa na e siervo: Kiko mas lo mi por a hasi pa mi hòfi di wendrùif?
42 Mira, mi tabata sa ku tur e fruta di e hòfi di wendrùif, ku eksepshon di esakinan, a wòrdu korumpí. I awor esakinan kual un biaha a duna bon fruta tambe a wòrdu korumpí; i awor tur e palunan di mi hòfi di wendrùif no ta sirbi pa nada sino pa wòrdu kòrtá i bentá den kandela.
43 I mira e delaster aki, kende su taki a marchitá, mi a planta den un bon lugá di tera; sí, asta esun kual tabata skohí pa mi riba tur otro parti di e tera di mi hòfi di wendrùif.
44 I bo a mira ku tambe mi a kòrta esun kual tabata opstruí e pida tera aki, pa mi por a planta e palu aki na su lugá.
45 I bo a mira ku un parti di esei a duna bon fruta, i un parti di esei a duna fruta shimaron; i pasobra mi no a ranka su takinan i tira nan den kandela, mira, nan a surpasá e bon taki ku el a seka bai.
46 I awor, mira, no opstante tur e kuido kual nos a duna na mi hòfi di wendrùif, e palunan di esaki a wòrdu korumpí, ku nan no ta produsí bon fruta; i esakinan mi tabatin speransa pa preservá, pa a warda fruta di nan pa prepará pa e temporada, pa mi mes. Pero, mira, nan a bira manera e palu di oleifi shimaron, i nan no tin balor sino pa wòrdu kòrtá i tirá den kandela; i ta duel mi ku lo mi mester pèrdè nan.
47 Pero kiko mas lo mi por a hasi den mi hòfi di wendrùif? Mi a suavisá mi man, ku mi no a nutrié? Nò, mi a nutrié, i mi a koba rondó di dje, i mi a snuié, i mi a pone mèst; i mi a ekstendé mi man kasi henter dia largu, i e fin ta yegando serka. I ta duel mi ku lo mi mester kap tur e palunan di mi hòfi di wendrùif, i tira nan den kandela pa nan lo wòrdu kimá. Ken ta esun ku a korumpí mi hòfi di wendrùif?
48 I a sosodé ku e siervo a bisa na su shon: No ta e elevashon di bo hòfi di wendrùif—no ta e takinan di esaki a surpasá e raisnan kual ta bon? I pasobra e takinan a surpasá e raisnan di esaki, mira nan a krese mas lihé ku e forsa di e raisnan, tumando forsa pa nan mes. Mira, mi ta bisa, esaki no ta e kousa ku e palunan di bo hòfi di wendrùif a wòrdu korumpí?
49 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di e wendrùif a bisa na su siervo: Laga nos bai i kòrta e palunan di e hòfi di wendrùif i tira nan den e kandela, pa nan lo no opstruí e tera di mi hòfi di wendrùif, pasobra mi a hasi tur kos. Kiko mas mi por a hasi pa mi hòfi di wendrùif?
50 Pero, tende, e siervo a bisa na e Señor di e hòfi di wendrùif: Lag’é un poko mas.
51 I e Señor a bisa: Sí, lo mi lag’é un tiki mas, pasobra e ta duel mi ku lo mi mester pèrdè e palunan di mi hòfi di wendrùif.
52 Pues, laga nos kue di e takinan di esakinan kual mi a planta den e partinan mas abou di mi hòfi di wendrùif, i laga nos ènter nan den e palu for di unda nan a bini; i laga nos piki for di e palu e takinan ei ku su fruta ta mas marga, i ènter den e takinan natural di e palu na lugá di esaki.
53 I esaki lo mi hasi pa e palu no bai pèrdí, ku, kisas, mi por preservá pa mi mes e raisnan di esaki pa mi propio propósito.
54 I, mira, e raisnan di e takinan natural di e palu kual mi a planta kaminda ku a parse mi bon ta na bida ainda; pues, pa mi por preservá nan tambe pa mi propio propósito, lo mi tuma for di e takinan di e palu aki, i lo mi ènter nan den nan. Sí, lo mi ènter den nan e takinan di nan palu di origen, pa mi por preservá e raisnan tambe pa mi mes, ku ora nan lo ta sufisiente fuerte kisas nan por duna bon fruta pa mi, i ainda mi por tin gloria den e fruta di mi hòfi di wendrùif.
55 I a sosodé ku nan a tuma for di e palu natural kual a bira shimaron, i ènter den e palunan natural, kual tambe a bira shimaron.
56 I nan a tuma tambe di e palunan natural kual a bira shimaron, i ènter den e palu di origen.
57 I e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na e siervo: No ranka e takinan shimaron for di e palunan, eksepto ku ta esnan kual ta mas marga; i den nan lo bo ènter di akuerdo ku lokual mi a bisa.
58 I nos lo nutri atrobe e palunan di e hòfi di wendrùif, i nos lo snui e takinan di esaki; i nos lo ranka for di e palunan e takinan kual ta hechu, ku mester muri, i tira nan den e kandela.
59 I mi ta hasi esaki pa, kisas, e raisnan di esaki por fortalesé pa motibu di nan bondat; i pa motibu di e kambio di e takinan, pa e bon por surpasá e malu.
60 I pa motibu ku mi a preservá e takinan natural i e raisnan di esaki, i ku mi a ènter den e takinan natural atrobe den nan palu di origen, i a preservá e raisnan di nan palu di origen, ku, kisas, e palunan di mi hòfi di wendrùif por duna bon fruta atrobe; i ku mi por tin goso atrobe den e fruta di mi hòfi di wendrùif, i, kisas, pa mi por regosihá ekstremadamente ku mi a preservá e raisnan i e takinan di e promé fruta—
61 Pues, bai, i yama siervonan, pa nos por laborá diligentemente ku nos forsa den e hòfi di wendrùif, pa nos por prepará e kaminda, pa mi por trese atrobe e fruta natural, kual fruta natural ta bon i esun di mas presioso riba tur otro fruta.
62 Pues, laga nos bai i laborá ku tur nos forsa e delaster bia aki, pasobra tende e fin ta yegando serka, i esaki ta pa e delaster bia ku lo mi ta snui mi hòfi di wendrùif.
63 Ènter den e takinan; kuminsá na e delaster pa nan por ta promé, i ku e promé por ta delaster, i koba rondó di e palunan, tantu bieu i yòn, e promé i e delaster; i e delaster i e promé, ku tur por wòrdu nutrí un biaha mas pa e delaster bia.
64 Pues, koba rondó di nan, i snui nan, i duna nan mèst un biaha mas, pa e delaster bia, pasobra e fin ta yegando. I si t’asina ku e delaster ènter aki lo krese, i duna fruta natural, e ora ei lo bo prepará e kaminda pa nan, pa nan por krese.
65 I segun nan kuminsá krese lo bo kita e takinan kual a duna fruta marga, di akuerdo ku e forsa di e bon i e tamaño di esaki; i lo bo no kita tur e malu di esaki den un bia, sino ta ku e raisnan di esaki lo ta muchu fuerte pa e ènter, i e ènter di esaki lo bai pèrdí, i mi pèrdè e palunan di mi hòfi di wendrùif.
66 Pasobra e ta duel mi ku lo mi pèrdè e palunan di mi hòfi di wendrùif; pues lo bo ranka esnan malu di akuerdo manera e bon ta krese, pa e rais i e punta ariba por ta igual den forsa, te ora e bon lo surpasá e malu, i e malu wòrdu kòrtá i tirá den kandela, pa nan no opstruí e tera di mi hòfi di wendrùif; i asina lo mi bari e malu for di mi hòfi di wendrùif.
67 I e takinan di e palu natural lo mi ènter aden atrobe den e palu natural;
68 I e takinan di e palu natural lo mi ènter den e takinan natural di e palu; i asina lo mi trese nan huntu atrobe, pa nan lo por duna e fruta natural, i nan lo ta unu.
69 I esnan malu lo wòrdu tirá afó, sí, asta for di henter e tera di mi hòfi di wendrùif; pues mira, solamente e biaha aki lo mi snui mi hòfi di wendrùif.
70 I a sosodé ku e Señor di e hòfi di wendrùif a manda su siervo; i e siervo a bai i a hasi manera e Señor a mand’é, i a trese otro siervonan; i nan tabata poko.
71 I e Señor di e hòfi di wendrùif a bisa na nan: Bai, i traha den e hòfi di wendrùif, ku boso forsa. Pasobra tende, esaki ta e delaster biaha ku lo mi nutri mi hòfi di wendrùif; pasobra e fin ta yegando lihé, i e temporada ta yega pronto; i si boso laborá ku boso forsa ku mi boso lo tin goso den e fruta kual lo mi warda pa mi mes den preparashon pa e tempu ku pronto lo bini.
72 I a sosodé ku e siervonan a bai i laborá ku nan forsa; i e Señor di e hòfi di wendrùif a laborá tambe ku nan; i nan a obedesé e mandamentunan di e Señor di e hòfi di wendrùif den tur kos.
73 I a kuminsá tin e fruta natural atrobe den e hòfi di wendrùif; i e takinan natural a kuminsá krese i prosperá ekstremadamente; i a kuminsá ranka e takinan shimaron i tira nan afó; i nan a tene e rais i e punta di esaki igual, di akuerdo ku e forsa di esaki.
74 I asina nan a laborá, ku tur diligensia, di akuerdo ku e mandamentunan di e Señor di e hòfi di wendrùif, asta te ora ku e maldat a wòrdu saká for di e hòfi di wendrùif, i Señor a preservá pa su mes ku e palunan a bolbe bira e fruta natural; i nan a bira manera un kurpa; i e frutanan tabata igual; i e Señor di e hòfi di wendrùif a preservá pa su mes e fruta natural, ku tabata mas presioso p’e for di komienso.
75 I a sosodé ku ora e Señor di e hòfi di wendrùif a wak ku su fruta tabata bon, i ku su hòfi di wendrùif no tabata korumpí mas, el a yama su siervonan, i a bisa na nan: Mira, pa e delaster biaha aki nos a nutri mi hòfi di wendrùif; i boso ta mira ku mi a hasi di akuerdo ku mi boluntat; i mi a preservá e fruta natural, ku e ta bon, meskos ku e tabata na komienso. I bendishoná boso ta; Pasobra pa motibu ku boso tabata diligente den laborá huntu ku mi den mi hòfi di wendrùif, i a warda mi mandamentunan, i a trese e fruta natural pa mi atrobe, ku mi hòfi di wendrùif no ta korumpí mas, i e malu ta wòrdu saká afó, mira, boso lo tin goso huntu ku mi pa motibu di e fruta di mi hòfi di wendrùif.
76 Pasobra mira, pa un tempu largu lo mi prepará e fruta di mi hòfi di wendrùif pa mi mes, den preparashon pa e temporada ku ta yega lihé; i pa e delaster biaha mi a nutri mi hòfi di wendrùif, i a snuié, i a koba rondó di dje, i a dun’é mèst; pues lo mi warda pa mi mes di e fruta, pa un tempu largu, di akuerdo ku lokual mi a papia.
77 I ora e tempu yega ku fruta malu lo bini atrobe den mi hòfi di wendrùif, e ora ei lo mi laga e bon i e malu wòrdu rekohé; i e bon lo mi preservá pa mi mes, i e malu lo mi tir’é afó na su mes lugá. I despues ta bini e temporada i e fin; i mi hòfi di wendrùif lo mi kousa pa e wòrdu kimá ku kandela.