Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 2: Josefa Simici: Parofita, Daurairai, ka Dauvakatakila


Wase 2

Josefa Simici: Parofita, Daurairai, ka Dauvakatakila

O Josefa Simici, na Parofita ni itabagauna oqo, e a dina tu ga ki na ivakatakila e a ciqoma mai lomalagi, ka sa vakavotukanataka kina na nona sa tabaki oti tu mai ka dregata na nona ivakadinadina ena nona dra.

Na Bula nei Wilford Woodruff

Mai na gauna ni nona cauravou ka lewe vou ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, sa vakadinadinataka kina o Wilford Woodruff na veika me baleti Parofita Josefa Simici. E a kaya: “Au a sa vakadeitaka rawa tu ni ko Josefa e Parofita ni bera niu raici koya. E a sega ni vakailowa na veika au nanuma me baleti koya.”1 Ena Epereli, 1834, ni oti e va na vula na nona a papitaiso, e a lako yani o Baraca Woodruff ki Kirtland, Ohio, ka a laki sotavi Parofita Josefa kina ena imatai ni gauna. A kaya kina:

“E a talei na imatai ni noqu a vakaveikilaitaki. Au a raici koya vata kei Hyrum na tuakana ena lomanibai, ka dara tiko e dua na isala makawa, ka vanalaka tiko e dua na maka [se takete]. Au a vakaveikilaitaki vua ka sureti au ki na nona vale.

“Au a vakadonuya na veisureti, kau wanonovi koya matua sara, meu raica na ka e rawa niu vulica. E a kaya o koya ni sa voleka yani ki na nona vale, ni sa dua sara na gauna balavu me qai imatai ni auwa oqo me vakayagataka ena qito.

“Oti ga vakalailai ni keitou yaco ki na nona vale e a gole yani ki na dua na rumu ka kauta mai kina e dua na kuli ni oliva, ka kaya, “au kerei iko Baraca Woodruff, me daru vakamamacataka mada oqo,’ au a luvata na noqu kote, ka laki vukei koya sara, kau doka na noqu cakacaka. … A vinakata na kuli ni oliva oqo me iubi ni nona idabedabe ni qiqi. …

“Oqo na imatai ni noqu vakaveikilaitaki vua na Parofita Josefa Simici, na Daurairai cecere ni itabagauna oqo.”2

Ni vakananuma na ka oqo, e a kaya kina o Peresitedi Woodruff ni so na tamata era na sega ni taleitaka me ra raica e dua na iliuliu vakalotu me vakaitavi ena itavi qaravi vakaoqo. Ia ena nona dau vakadikevi Josefa Simici, ni tiko kei ira na tamata kei na nona dau tiko taudua, e vakaqaqacotaka na nona ivakadinadina me baleta na ilesilesi ni Parofita. Mai na veisiga e liu e Kirtland me yacova ni oti e 10 na yabaki me qai vakamatei kina na Parofita, e a cakacaka vagumatua sara vata kei Josefa Simici o Wilford Woodruff, ena gauna sara mada ga era vukitani kina o ira na itokani kei na vakailesilesi ena Lotu. E a kaya, “Na levu ni vukitani e a yaco, ka lako vata kei na dredre kei na veika rarawa keimami a curuma yani, … Au a sega ni temaki meu vakatitiqataka na cakacaka oqo se vakatitiqataka ni a parofita ni Kalou o Josefa Simici.”3

Ena ika 19 ni Maji, 1897, e a katona kina na nona ivakadinadina o Peresitedi Woodruff ni sa yabaki 90 tiko. E a isevu ni Peresitedi ni Lotu me vakayacora na ka oqo. Ena nona itukutuku lekaleka oqo e cauraka vakalevu ga kina na nona vakadinadinataka na ilesilesi nei Parofita Josefa, ka vakananuma kina na nona yalodina vakabalavu tu vua na nona itokani ka iliuliu:

“Au sa vakadinadinataka ni o Josefa Simici e Parofita dina ni Kalou, lesi mai vua na Kalou me vakatikora na yavu ni Nona Lotu kei na matanitu ena iotioti ni itabagauna oqo kei na taucoko ni gauna. … E a solia na nona bula o Parofita Josefa ki na vosa ni Kalou kei na ivakadinadina i Jisu Karisito, ka na vakacerecerei ena mata ni Kalou kei na Lami ni a vakamatei ena vuku ni Lotu. Mai na nona ivakadinadina taucoko vei keda, sa vakaraitaki vakavinaka sara na kaukauwa ni Kalou vua na Parofita Josefa.”4

iVakavuvuli nei Wilford Woodruff

Na Parofita o Josefa Simici e dau solisoli, loloma veivueti, yalodina ka daudina vei ira na tamata vei koya talega.

Au lakova e udolu na maile vata kei Josefa Simici. Au kila na yalona.5

Au vakila niu marautaka vakalevu sara na veika au a raica me baleti baraca Josefa, ena nona ilesilesi vei ira na tamata ka vakakina vei koya ga e a lako vata tu kei koya na Yalotabu nei koya sa Cecere Sara, ka sa tu vua e dua na yalo sa cecere kau se bera vakadua ni raica vua e dua tale na tamata.6

Sa yavalati sara na vu ni yalona vakalou ena vuku ni nodra bula vinaka na matavuvale ni kawatamata.7

Kevaka me a tu vei Baraca Josefa na kaukauwa e a rawa me lomani ira na kawa taucoko ni matavuvale ni kawatamata ena ivakavuvuli ni veivakabulai.8

Na itabagauna e a kacivi me veiliutaki kina ena kena e cecere duadua e bau soli vua na tamata; e a gadrevi kina e dua na tamata vakaoqo me mai veiliutaki kina—e dua na tamata e dina vua na Kalou kei ira na nona itokani; e dua na daurairai ka dauvakatakila, ka sega mada ni yamekemeke se vakatitiqataka na nona vakabauta na Kalou, ia e vaqaqacotaki koya ka vakayaloqaqataki ira na tani me ra tosoya yani ki liu na cakacaka vakaitamera sa tadravi ira tu.9

Sa lesi rawa tu mai o Josefa Simici me mai tauyavutaka na cakacaka ni Kalou edaidai.

E a bula voli o Josefa Simici ena vuravura ni yalo me dua na udolu na yabaki me mai sucu vakatamata ena kena gauna donu, ka me na vakauqeti koya na Kalou, ka sikovi mai Vua, ka me na digitaki me vakarautaki ki na ilesilesi ena soli vua.10

E a digitaki Josefa Simici na Turaga ni bera ni a sucu me vakataki Jeremaia. A tukuna na Turaga vei Jeremaia: “Niu a bera ni buli iko ena kete, kau sa kilai iko; ia ni ko a bera ni sucu mai, kau sa vakatabui iko, ka lesi iko mo nodra parofita na veimatanitu.” [Jeremaia 1:5.] E a vakaroti o koya me vunauci ira na lewe i Jerusalemi ena nodra ivalavala ca. E a raica ni dua na cakacaka dredre, ia e a qai vakayacora rawa me vaka e a vakaroti vua. Au sa kaya kina me baleti Josefa Simici, ni a taura na nona ilesilesi ni bera ni tauyavutaki ko vuravura, ka a tadu mai ena gauna donu ni Turaga me vakayacora na cakacaka oqo e vuravura.11

E a vakavulici mai lomalagi o Parofita Josefa Simici mai vua na Kalou na Tamada, o Jisu Karisito, na Yalo Tabu, vata kei ira na agilosi.

Sa dau tukuni tu vakawasoma ni tamata lecaika, ka tawavuli o Josefa Simici. E luve ni dauteitei o koya ka sega ni rawarawa me laki vuli. Na vuku cava taumada e tu vua me vakatakila mai kina ki vuravura na taucoko ni kosipeli? E sega sara ga ni dua, ia e a vakavulici mai lomalagi mai vei ira na agilosi dauveiqaravi, mai na domo ni Kalou kei na veivakauqeti kei na kaukauwa ni Yalo Tabu. Na ivakavuvuli sa vakatakila mai o koya ki vuravura sa ka dina sara me vaka na itikotiko vakatui ni Kalou. Sa vakilai e vuravura na nodra veivakayarayarataki, ka na yaco tikoga vakaoqo me yacova na lesu mai ni Luve ni Tamata.12

E a yavalati Josefa Simici na Yalo Tabu, ka sa vakavulici vakakina, me idolei ni nona masu, mai vua na Tamada kei na Luvena; ka qai kaya mai vua na Tamada, “Oqo na noqu Gone ni Toko, mo rogoci Koya.” [Raica Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:17.] E a vakamuria vakadodonu sara na vosa i Jisu Karisito, ka vakayacora tiko vakaoqo, me yacova sara, me vaka na iVakabula, a vakamatei.13

Au se bera ni bau wilika ena dua na vanua, au bau kila, na kaukauwa vakaoqo ka sa vakatakilai mai ki na dua na itabagauna vei ira na luve ni tamata, ka a vakamatatataki vua na Parofita ni Kalou ena ituvatuva ni Lotu oqo, ena gauna erau a rairai kina na Tamana kei na Luvena vei Parofita Josefa me isau ni nona masu. … Oqo e dua na ivakatakila bibi ka a se bera mada ni bau vakaraitaki ena kena iwalewale oqo ena dua na itabagauna ni vuravura oqo, ka a solia mai na Kalou me baleta na Nona cakacaka. Ena kena tuvanaki, era a veivakarautaki vua na Parofita ni Kalou o ira na agilosi ni lomalagi. Era a nona qasenivuli, ka ra nona dauveituberi, na veika kece sara e vakayacora, kei na veika taucoko e a cakava mai na ivakatekivu, mai na siga o ya ki na siga a vakamatei kina, e a yaco mai na ivakatakila nei Jisu Karisito.14

Au na kaya kina niu sega ni vakabauta ni bau dua na tamata … me a bau duavata vakavoleka ka veiwekani kei na Kalou na Tamada, na Kalou na Luvena, kei na Kalou na Yalo Tabu me vakataka na Parofita o Josefa Simici. E a sa tiko vata kei koya na kaukauwa ni ivakatakila mai na siga e a kacivi kina me taura na Matabete me yacova na gauna a vakamatei kina. E a sa tu vua ena veisiga yadua na kaukauwa ni veivakauqeti. Sa vakatakilai e matanavotu na ka oqo ena ivakatakila era volai tu ena iVola ni Vunau kei na Veiyalayalati. Ena gauna e dau gadreva kina na Turaga me vakadodonutaki koya, e dau vakadodonutaki koya sara o Josefa Simici ena veika e cavuta me vunauci koya vakaikoya, ka sega ni waraka tale me solia e dua na vosa ni Turaga, e dina ga ni sa baleti koya. E a duabau kei na Turaga; e a duabau vata kei na Yalo Tabu; e a duabau vata kei ira na agilosi e lomalagi.15

Sa rawa ni tukuni eke ni sa solega tu na tamata oqo na parofisai, ivakatakila, kei na lawa nei koya sa Cecere Sara, ka sa gadrevi me vakavulici o koya, sega ni mai vua na tamata se vakasama vakatamata, ia e a gadreva me ra tadu mai ka vakavulici koya o ira na agilosi ni Kalou; e gadrevi ga kina na ivakatakila ni Kalou me vakavulici koya, e vuqa na yabaki e a vakavulici tu ena raivotu kei na ivakatakila, mai vei ira na agilosi tabu era talai mai vua na Kalou mai lomalagi me veivakavulici ka vakasalataki koya ka vakarautaki koya me vakatikora na yavu ni lotu oqo.

… E sega ni rawa vei Josefa me kila, vakavo ga ni sa solegi ena raivotu ni veika tawamudu na bibi ni cakacaka sa yaco me mai vakatikora na kena yavu. Na gauna sa tadola kina na nona vakasama sa qai rawa me kila vakavinaka, na ituvaki e vuqa, ni ituvatuva ni Kalou; ka sa ovici koya tu na veivakatakila oqo ka dusimaka na nona ilakolako.16

Se vakacava sara na veivakatovolei kei na veivakacacani, e a dina tu ga o Parofita Josefa Simici ki na nona ivakadinadina.

Ena gauna e a vakaraitaka kina o Josefa ki na vuravura lotu Vakarisito na ivakavuvuli sa vakatakila vua na Kalou, e a vakayavalata sara ga na nodra vakasama butobuto; e a tovolea me vorata na veivakasama makawa era susugi kina mai vei ira na tamadra ka ra sega kina ni kila na Kalou se nona sala, na veivakasama makawa e vakadewataki mai ena veitabagauna ka veisaqasaqa sara kei na dina veivakabulai kei lomalagi.17

E saqati koya ko vuravura taucoko—o ira na bete kei ira na tamata. Na cava beka? Io o Josefa Simici e vakataki ira sara ga na parofita kei na iapositolo tale eso. E a kauta mai e dua na itabagauna ni kosipeli i Jisu Karisito, ka sa mai veisotari oqo kei na ivakavuvuli ni tamata—na ivakavuvuli ka vakadewataki mai na dua na kawatamata ki na dua tale.18

E sotava tu ga na dredre ena nona bula taucoko, sotava na vakaitamera ni veisaqasaqa, vakabibi mai vei ira na bete ni nona gauna; ia e curuma yani ka rekitaka vakalevu na nona ilesilesi me yacova ni sa vakacavara na nona ivakadinadina ena bula oqo, ni mai oti e tinikava na yabaki ni cakacaka ki na icavacava oqori. E a vavaca yani na veika dredre; ia e a sega sara ni yalolailai se soro ka sega ni wili kina na nona vosota na meca mai na taudaku kei na loma ni Lotu. E a sega ni vukitani mai na cecere ni nona ilesilesi, se na vakalou ni nona cakacaka; ia e vunau ka veiqaravi ena kedra maliwa na tamata ena ivakarau taucoko ni kena ituvaki ni nona bula—na parofita ni Kalou, na daurairai kei na dauvakatakila ni iotioti ni itabagauna oqo.19

Na ituvaki taucoko ni yalona, na vakauqeti taucoko ni nona vakasama, kei na nona bula ni veisiga, e vakadeitaka kina ni sa lomana dina sara me bulataka na ivakavuvuli ni ka dina, ka yacova sara na nona solia na nona bula.20

E a kaya na Turaga vei Josefa ni na vakatovolei koya, me raica kina na nona dei se sega ki na nona veiyalayalati, ka yacova sara mada ga na mate. E a vakadeitaki koya Vua; e dina ga ni saqati koya o vuravura taucoko, ka vorata rawa na nodra ilawaki na nona itokani lasulasu, ka dina ga ni nona bula taucoko e kune kina na leqa kei na oca kei na oga ni veiqaravi, ia ena loma ni nona vakararawataki kece oqo, nona vesu, na nodra veivakacacani na ilawalawa ca e curuma yani, a dina tu ga o koya vua na nona Kalou, ka dina vei ira na nona itokani.21

Mai na nona raica rawa na ilesilesi ni Lotu o Parofita Josefa Simici, e a vakarautaki ira kina na iApositolo Le Tinikarua ka solia vei ira na kaukauwa me ra cakava na cakacaka ni Turaga.

E a tauyavutaki na lotu ena ika 6 ni Epereli, 1830 ka ra lewe ono na lewena, ia e vakabauta o Josefa ni sa tekivu na matanitu, me vakataka na sore ni mosita, me na yaco me dua na lotu kei na matanitu vakaitamera e vuravura.22

Sa yaco dina o Josefa Simici me vaka e vakaraitaka, o ya e dua na parofita ni Kalou, daurairai ka dauvakatakila. E a vakadavora o koya na yavu ni lotu kei na matanitu, ka bula tiko me solia na idola ni matanitu vei ira na italatala qase e Isireli, o iratou na iapositolo le tinikarua. E volekata ni tolu se va na vula ena iotioti ni vulaililiwa ni nona bula e a vakavulici iratou tiko kina na kuoramu ni le tinikarua. E sega ni vica walega na auwa me vakarautaki iratou ena cakacaka tabu ni kosipeli; ia e a taurivaka na veisiga yadua, na veimacawa yadua kei na veivula yadua, ena nona vakavulici ira kei ira e lewe vica tale ena veika ni matanitu ni Kalou.23

Ni vo toka vakalailai na gauna me vakamatei kina, e a vakauqeti Parofita Josefa na Turaga me vakavakarau ki na nona lako tani mai na vuravura oqo. Oqo e a vakatakilai mai ena vuqa na sala; ka vakabibi ena nona ogataka me vakatikora vei iratou na iApositolo Le Tinikarua na idola kei na lewa taucoko ni Matabete Tabu e taura tu o koya. E a vakaraitaka vei ira na tamata ka vakatikitiki talega ni ra sa vakavukui ka kilikili, ka sa vakadewataka na matanitu ni Kalou me nodratou ilesilesi na iApositolo Le Tinikarua.

Oi au, o Wilford Woodruff, na iotioti ni tamata ka a bula tiko ena veivakatikori o ya, kau kaya ni sa dua na cakacaka meu na vakayacora ki na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, ki na Mataqali o Isireli, ki vuravura taucoko talega, meu wasea kina na iotioti ni noqu ivakadinadina ki na veimatanitu taucoko, ni a yaco ena vulaililiwa ni 1843–4, na nona a kacivi ira na iApositolo Le Tinikarua o Josefa Simici na Parofita ni Kalou ki na Korolevu o Nauvoo, ka tiko vata kei keimami ena nona solia vei keimami na neimami edaumeni, ka tuberi keimami ena ivakavuvuli lagilagi sai koya ka a vakatakila vua na Kalou. Ka vakakina ena nona a tucake tu ena keimami maliwa me rauta e tolu na auwa, ni tukuna tiko vei keimami na cecere ka iotioti ni itabagauna sa vakarautaka na Kalou, me na vakayacora e vuravura ena iotioti ni gauna. Sa curuma na rumu e dua na katakata e vaka na bukawaqa; vakasulumi na Parofita ena kaukauwa levu ni Kalou, e a ramase ka serau vinaka mai na matana, ka tinia na vosa o ya, ka me kakua tale ni guilecavi ena veigauna se ki na tawamudu, ena malanivosa oqo:

“Kemudou na taciqu, sa dua na ka na levu ni rarawa ni yaloqu ena noqu rerevaka deu na kau tani mai vuravura oqo vata kei na idola ni matanitu ni Kalou e tiko vata kei au, kau se bera ni bau vauca e buradeladra na tamata. Sa vauca na Kalou e buradelaqu na idola taucoko sara ni matanitu ni Kalou e gadrevi me tauyavutaki ka taraicake kina na Lotu, o Saioni, kei na matanitu ni Kalou ena vuravura, ka vakarautaki ira na Yalododonu ena nona lako mai na Luve ni Tamata. Ia oqo, kemudou na taciqu, au vakavinavinakataka na Kalou niu sa bula donuya na siga meu rawa kina ni solia vei kemudou na nomudou edaumeni, kau sa vauca kina e buradelamudou na kaukauwa taucoko ni Matabete i Eroni kei Melikiseteki kei na cakacaka vakaiapositolo, kei na kena idola kei na kaukauwa taucoko, ka a vauca vei au na Kalou; au sa solia kina oqo na kena cakacaka, icolacola kei na qaravi ni Lotu oqo kei na matanitu ni Kalou ena vatuvatu ni tabamudou, oqo au vakaroti kemudou ena yaca ni Turaga o Jisu Karisito mo dou ciqoma na ilesilesi e tabamudou ka taqomaka na Lotu oqo kei na matanitu ni Kalou e matai lomalagi kei vuravura, vua talega na Kalou, na agilosi kei na tamata; kevaka dou na sega ni vakayacora dou na vakarusai.”

Na Yalotabu vata ga e a vakasinaita na rumu ena siga o ya e serauna na lomaqu niu a vola tiko na ivakadinadina oqo.24

E a dregata na Parofita o Josefa Simici na nona ivakadinadina ena nona dra.

E a bula tiko o Josefa Simici me yacova ni sa solia na nona ivakadinadina ki vuravura, kei na gauna e sa vauca kina o koya na idola taucoko, kaukauwa kei na veivakalougatataki ena buradela i Brigham Young kei iratou na nona itokani veitacini; kei na gauna sa vakatikora kina o koya na idola oqo e vuravura me ra kakua tale ni kau tani; kei na gauna sa vakayacora kina oqo, ka vakatakila mai na itukutuku o ya, na ivola ni ivakatakila o ya, na ivakaro raraba ka baleta tiko na ilesilesi ni kawatamata taucoko—o ira na Jiu, kai Matanitu tani, Saioni kei Papiloni, na veimatanitu taucoko e vuravura, ka a dregata na nona ivakadinadina ena nona dra ena valeniveivesu e Carthage, ka a vakamatei kina kei Hyrum na tuakana mai vei ira na tamata ca ka tawalotu.25

Au sa rawa ni kaya ni a vaka me ka vakatani vei au ena gauna o ya na vuna e vakatarai kina me rau kau tani mai na keimami maliwa na Parofita kei Hyrum na tuakana. Ia ena ivakaro ni Kalou kei na kaukauwa kei na ivakatakila mai lomalagi e a tabaki o Josefa Simici ka vakadavora na yavu ni itabagauna cecere oqo kei na taucoko ni gauna. E a kau mai o koya ki vuravura ka tabaki me tauyavutaka na Lotu i Karisito e vuravura ena iotioti ni itabagauna, ka vakarautaka rawa me baleta na lako mai ni Luve ni Tamata. Ni sa mate oti, kau qai vakasamataka, sa yaco meu vakadeitaka ni sa nona ilesilesi me mai vakamatei—ka dave na nona dra me ivakadinadina ki na itabagauna oqo.26

E dodonu, yalodina ka a qaqa tu o Josefa … ena nona ivakadinadina me baleti Jisu me yacova na siga a mate kina.27

E a wasea na nona ivakadinadina, vola ena dua na ivola, ka dregata ena nona dra ka solia na nona bula, ka sa bula tikoga na ivakadinadina o ya e vuravura taucoko edaidai, ka na vaka tu oqo me yacova na iotioti ni gauna.28

Vakatutu ni Vuli kei na Veikavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko ni vulica na kena iwase oqo se ni ko ni vakavakarau mo ni veivakavulici. Raica na tabana vi–x, me ikuri ni veivuke.

  • Na cava e duatani kina na nona a vakaveikilaitaki o Wilford Woodruff vei Josefa Simici? (Raica na tabana e 13–15.) Na cava na ivakavuvuli ni italanoa oqo me baleta na Parofita Josefa Simici?

  • Raica na tabana e 15–16, ka raica lesu na iwase me baleta na ituvaki ni bula i Josefa Simici. Na cava e bibi kina me da kila na itovo ni bula sara ga i Josefa Simici ka vakakina ena kedra maliwa na tamata? E vakayavalata vakacava na noda rawa ni veivakavulici ka veiliutaki ena noda itovo sara ga vakaikeda?

  • Na veika cava o ni vakauqeti kina ena sala e a vulica kina o Josefa Simici na taucoko ni kosipeli? (Raica na tabana e 17–18.)

  • E a vorata vakacava o Parofita Josefa na veika ca? (Raica na tabana e 19–20.) Eda na kalougata vakacava mai na nona ivakaraitaki?

  • Na cava na vuna e a solia kina o Parofita Josefa Simici na idola ni matanitu vei iratou na iApositolo Le Tinikarua? (Raica na tabana e 20–22.) Na cava e bibi kina vei keda me da kila ni sa yaco na ka oqo?

  • Raica lesu na vosa nei Peresitedi Woodruff me baleta na mate nei Josefa Simici (tabana e 22–23.) Na cava na nomuni nanuma ni ko ni vakasamataka na nodrau solibula o Josefa kei Hyrum Simici?

  • Na veika cava e sa vakauqeti kemuni ni ko ni wilika na vosa nei Peresitedi Woodruff me baleti Parofita Josefa Simici?

  • Na cava na vuna e bibi kina na ciqomi ni ivakadinadina ni Parofita Josefa Simici? Na cava e rawa ni da cakava me qaqaco kina na noda ivakadinadina me baleta na Parofita?

iVolanikalou Veisemati: 2 Nifai 3:6–15; V&V 5:10; 135; Josefa Simici—Ai Tukutuku

Me Kilai

  1. Deseret News, 20 ni Janueri, 1858, 363.

  2. Deseret News, 20 ni Janueri, 1858, 363.

  3. The Discourses of Wilford Woodruff, digitaka o G. Homer Durham (1946), 29–30.

  4. Nodra iVakadinadina na Peresitedi ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai (tepi ni vidio, 1986, kena naba 53242).

  5. The Discourses of Wilford Woodruff, 31.

  6. Deseret News, 20 ni Janueri, 1858, 363.

  7. The Discourses of Wilford Woodruff, 36.

  8. Deseret News, 16 ni Tiseba, 1857, 324.

  9. Deseret Weekly, 26 ni Okotova, 1889, 560.

  10. “Revelation and Judgment,” Deseret Weekly, 25 ni Okosita, 1894, 289.

  11. The Discourses of Wilford Woodruff, 281–82.

  12. Deseret News: Semi-Weekly, 20 ni Me, 1873, 1.

  13. Deseret Weekly, 14 ni Noveba, 1891, 658.

  14. Millennial Star, 28 ni Epereli, 1890, 258.

  15. Deseret Weekly, 30 ni Okosita, 1890, 306.

  16. Deseret News: Semi-Weekly, 25 ni Noveba, 1873, 1.

  17. The Discourses of Wilford Woodruff, 31.

  18. The Discourses of Wilford Woodruff, 42–43.

  19. The Discourses of Wilford Woodruff, 31–32.

  20. The Discourses of Wilford Woodruff, 36.

  21. The Discourses of Wilford Woodruff, 33.

  22. Deseret News: Semi-Weekly, 21 ni Tiseba, 1869, 1.

  23. The Discourses of Wilford Woodruff, 35.

  24. “An Epistle to the Members of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints,” Millennial Star, 14 ni Noveba, 1887, 722.

  25. Deseret News: Semi-Weekly, 25 ni Noveba, 1873, 1.

  26. Deseret Weekly, 14 ni Noveba, 1891, 658–59.

  27. Deseret News: Semi-Weekly, 21 ni Tiseba, 1869, 1.

  28. Deseret News: Semi-Weekly, 2 ni Me, 1876, 4.

iVakatakilakila
Prophet Joseph Smith

Me baleti Parofita Josefa, e kaya kina o Peresitedi Woodruff, “Ena nona ilesilesi vei ira na tamata ka vakakina vei koya ga e a lako vata tu kei koya na Yalo Tabu nei koya sa Cecere Sara, ka sa tu vua e dua na yalo sa cecere kau se bera vakadua niu bau raica vua e dua tale na tamata.”

iVakatakilakila
stained glass

E a “vakauqeti vakakina o Josefa Simici me idole ni nona masu mai vua na Tamada kei na Luvena.”

iVakatakilakila
Joseph Smith teaching

E a tiko talega o Elder Wilford Woodruff ena gauna e a solia kina o Parofita Josefa Simici na idola ni matanitu ki na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua.