Kapitulo 15

Ang Matarung nga Impluwensya sa mga Inahan

Sa unsa nga paagi nga ang mga inahan makatuman sa ilang sagrado nga tahas sa pagtudlo ug sa pag-amuma sa ilang mga anak?

Pasiuna

Si Presidente Harold B. Lee sa makausa nag-asoy kabahin sa usa ka inahan kinsa nagpasinaw og mga piraso sa pilak nga kutsara ug tinidor agi og pagpangandam alang sa usa ka salo-salo nianang pagkagabii. “Taliwala gayud diha sa tanan niya nga pagpangandam, ang iyang gamay nga otso anyos nga batang lalaki misulod dala ang iyang baboy nga alkansiya ug miingon ngadto sa iyang inahan, ‘Mama, unsaon nimo sa pagbayad ang imong ikapulo?’

“Ug karon sa tanang mga higayon nga dili siya gusto nga samukon, mao kining higayona, apan gitrapohan niya ang iyang kamot ug milingkod siya ug gilu-go nila ang mga tagsa ka dako ug mga singko sintabos, ug mga dyes sintabos pagawas sa baboy nga alkansiya ug dayon mipasabut kon unsaon niya sa pagbayad sa ikapulo. Sa diha nga nahuman na siya, migakos ang bata sa liog sa inahan ug miingon, ‘Ay, salamat kanimo, mama, tungod sa pagtabang kanako; karon kahibalo na ako kon unsaon sa pagbayad sa ikapulo.’”

Sa pagkomentaryo mahitungod sa kasinatian, ang inahan makasulti og usa ka butang nga “hilabihan, hilabihan ka importante alang sa tanang … mga inahan sa paghinumdom, ‘Sa tinuod, sa tibuok kong kinabuhi ako adunay panahon sa paghinlo sa pilak nga tinidor ug kutsara, apan mahimo nga kini ra ang higayon nga ako gayud makatudlo sa akong batang lalaki sa baruganan sa ikapulo.’”¹

Si Presidente Lee nagtudlo nga “ang malampuson nga pagkainahan karon molungtad sa mga katuigan ug sa mga kahangturan.” ² Iyang gipasabut og maayo nga ang mahimayaon nga katuyoan sa inahan “mao ang pagtukod og panimalay dinhi ug sa pagpahimutang og pundasyon alang sa usa ka panimalay sa kahangturan.”³

Mga Pagtulun-an ni Harold B. Lee

Sa unsa nga paagi nga ang mga inahan makabaton og matarung nga impluwensya diha sa ilang mga anak?

Sa babaye anaa diha kaniya ang gahum sa paglalang uban sa iyang legal ug subay sa balaod nga bana dinhi, ug kon nabugkos sa celestial nga kaminyoon, mahimo nga makabaton siya og mahangturon nga binhi sa umaabut nga kalibutan. Ang babaye mao ang tig-atiman diha sa iyang kaugalingong panimalay ug usa ka ehemplo sa iyang kaliwatan sa mga henerasyon nga mosunod kaniya. Ang babaye mao ang usa ka katabang sa iyang bana ug makahimo kaniya nga labaw kahingpit kay sa siya mahimo sa laing bahin. Ang impluwensya sa babaye makapanalangin sa usa ka komunidad o sa usa ka nasud ngadto niana nga modangat sa paglambo sa iyang espirituhanon nga gahum diha sa panag-uyon sa pinadala sa langit nga mga gasa diin gitugahan siya sa kinaiyahan. … Sulod sa mga katuigan, mahimo siya nga mopakatap sa iyang malumo ug mahapsay nga impluwensya aron sa pagpiho nga ang iyang kaliwatan makapahimulos sa mga kahigayunan sa pagpalambo sa ilang labing hingpit nga potensyal sa ilang espirituhanon ug pisikal nga mga kinaiya.⁴

Ang mga inahan mao ang tigmugna sa kondisyon diha sa panimalay ug tighimo og daghan aron sa paghatag og lig-on nga pundasyon alang sa ilang mga anak nga lalaki ug babaye, aron sa paghatag kanila og kalig-on kon mobiya na sila sa impluwensya sa ilang mga panimalay.⁵

Ang mga inahan magpabilin diha sa mga kinasang-an sa panimalay. Pipila ka panahon ang milabay, nagtambong ako og matag tulo ka bulan nga komperensya sa stake. … Miingon ako ngadto sa presidente sa stake, … “Kamo ba adunay mga inahan dinhi, usa ka mas edaran nga inahan, kinsa adunay dakong pamilya ug nakabaton og kalipay sa pagtan-aw sa matag usa sa iyang pamilya nga naminyo didto sa templo?”

Mitan-aw siya sa mga nanambong ug miingon, “Sa tinuod, anaay usa ka Sister (ako siya nga tawgon og Sister Jones), aduna siyay napulog usa sa pamilya, ug silang tanan naminyo sa templo.”…

Ug samtang kining matahum nga puti’g buhok nga inahan mibarug tupad kanako diha sa mikropono, miingon ako, “Mahimo ba nga sultihan mo kami sa imong kasinatian, unsay imong gibuhat aron makab-ut kining labing maanindot nga kalampusan?”

Ug siya mitubag, … “tingali mohatag ako kaninyo og duha ka mga sugyot. Una sa tanan, sa diha nga ang among pamilya nagtubo pa, kanunay akong anaa sa kinasang-an sa panimalay, sa higayon nga ang akong mga anak mosulod o mogawas sa panimalay. Ug ikaduha: Bisan unsay among buhaton among gibuhat nga nagtambayayong isip usa usa ka pamilya. Manag-uban kami nga magdula, manag-uban kami nga mag-ampo, manag-uban kami nga magtrabaho, manag-uban nga nagbuhat sa tanang butang. Sa akong hunahuna mao ra kana ang akong mahinumduman.”

Ako miingon ngadto kaniya, “Karon nakasangyaw ikaw og duha ka mahinungdanon nga mga wali.”⁶

Ipabilin ang inahan sa inyong panimalay diha sa “mga kinasang-an” sa panimalay. Adunay dakong kuyaw sa mga panimalay karon nga mabungkag tungod sa mga pagtintal aron madani ang mga inahan sa pagpasagad nga wala sila sa panimalay samtang ang mga miyembro sa pamilya moabut o mogawas gikan sa panimalay. Karon ako nakaamgo sa panginahanglan sa pipila ka mga inahan nga kinahanglang motrabaho sa pagsustento alang sa ilang pamilya. Apan bisan gani dinhi, ang mga presidente sa Relief Society ug mga bishop kinahanglan nga magbantay aron dili sila mapakyas sa paghatag sa tanang tabang nga mahimo ngadto sa inahan sa gagmay nga mga bata ug sa pagtabang kaniya, kon mahimo, sa pagplano sa matang sa trabaho o sa Iskedyul sa oras. Ang tanan niini anaa sulod sa pagdumala sa Relief Society nga nagtrabaho uban sa panimalay.⁷

Karon akong gibati nga ang mga babaye nahimong mga biktima sa kakusog sa moderno nga pagpuyo. Diha sa pagpalig-on sa ilang inahanon nga salabutan ug nianang nindot kaayo nga pagkasuod ngadto sa ilang mga anak nga sila nakahimo sa pagpahiangay sa mga hunahuna sa ilang mga anak ug sa pag-ila sa unang mga timailhan sa kalisud, sa kuyaw ug sa kaguol, nga kon maatiman dayon makaluwas kanila gikan sa katalagman.⁸

Gibasa nako pag-usab sa miaging adlaw ang mga pulong sa gipaka-santos nga inahan ni Propeta Joseph sa gabii nga siya milakaw aron sa pagkuha sa mga palid. Akong gibasa ang iyang sinulat:

“Nianang pagka-gabii sa [Septyembre 21] dugay kaayo ako nga natulog. … Wala ako mohigda hangtud milapas ang alas dose sa gabii. Mga alas dose si Joseph miduol ngari kanako ug nangutana kanako kon ako aduna bay kahon nga may kandado ug yawe. Nasayud dayon ako kon unsay iyang kinahanglan niini, ug tungod kay walay kahon nabalaka ako og maayo, kay nagtuo ako tingali og usa kini ka butang nga hilabihan ka mahinungdanon. Apan si Joseph, nga nakamatikod sa akong kabalaka, miingon, ‘Ayaw na lamang pagtagad, makahimo ra ako og maayo sa pagka karon nga wala kini––pagmalinawon––maayo ra ang tanan.’

“Wala madugay human niini ang asawa ni Joseph milabay lahus sa lawak nagsul-ob sa iyang bandana ug pangsakay sa kabayo nga sinina, ug sa pipila ka minutos nagkuyog sila nga mibiya, dala ang kang Mr. Knight nga kabayo ug karomata. Gigahin nako ang kagabhion sa pag-ampo ug pangamuyo ngadto sa Dios, tungod kay ang kabalaka sa akong hunahuna dili motugot kanako nga matulog. …” [Lucy Mack Smith, History of Joseph Smith, ed. Preston Nibley (1958), 102.]

Moingon ako nganha kaninyo mga inahan, kon ugaling kamo adunay anak nga mga lalaki ug mga babaye kinsa modangat sa unsay kinahanglan nga sila mahimo dinhi sa kalibutan, dili kini mahimong gamay ang gidak-on tungod sa kamatuoran nga ang inyong mga anak adunay usa ka inahan kinsa migahin og daghang mga gabii diha sa iyang pagluhod sa pag-ampo, nag-ampo sa Dios nga ang iyang anak nga lalaki ug ang iyang anak nga babaye, dili mapakyas. Nahinumdom ako sa naglatagaw nga katuigan sa akong pagkabatan-on nga kinabuhi, ang akong inahan miduol kanako uban sa usa ka kalit nga panghunahuna ug pahimangno diin akong gibaliwala sama sa pagabuhaton sa latagaw nga mga batan-on. “Ay, mama, binuang kana,” miingon ako, unya sulod lamang sa usa ka bulan, nagbarug nga nag-atubang sa tintasyon nga gipahimangno sa akong inahan. Wala gayud akoy kaisog sa pagbalik ug pagsulti kaniya kon unsa siya ka husto, apan mabinantayon ako tungod kay usa ka tawo mipahimangno kanako––ang akong inahan.⁹

Usa ka pamilya nga naglangkob sa akong apohan nga babaye, akong inahan, ug duha o tulo sa gagmay nga mga bata naglingkod sa atubangan sa abli nga pultahan, nagtan-aw sa nindot nga pasundayag sa mga matang sa kwitis samtang usa ka grabe nga kilat ug dugdog miulbo duol sa bukid diin nahimutang ang among panimalay. Usa ka kidlap sa nagkutay nga kilat gisundan dayon sa lanog nga lagapak sa dugdog nagpasabut nga ang kilat miigo sa hilabihan ka duol.

Nagbarug ako duol sa pultahan sa diha nga kalit ug sa walay pahimangno gitukmod ako og kusog kaayo sa akong inahan nga nakapalagput kanako nga naghayang pagawas sa pultahan. Niana gayud nga higayon, usa ka kilat milusot gikan sa pugon sa kusina, lahus ngadto sa abli nga pultahan, ug mipikas gikan sa tumoy ngadto sa ubos sa usa ka dakong kahoy duol sa atubangan sa balay. Kon nagpabilin pa ako diha sa bukana sa pultahan, dili na unta ako makasulat niini nga istorya karon.

Ang akong inahan dili gayud makapasabut sa iyang kalit kaayo nga desisyon. Ang tanan nga akong nasayran mao nga ang akong kinabuhi naluwas tungod sa iyang maaghaton, kalit nga nahunahuna nga lihok.

Sa paglabay sa katuigan, sa dihang akong nakita ang lawom nga uwat nianang dakong kahoy diha sa karaang panimalay sa pamilya, nakaingon lamang ako gikan sa mapasalamaton nga kasingkasing: Salamat sa Ginoo tungod nianang bililhon nga gasa nga gipanag-iya sa akong kaugalingong inahan sa dakong kabuhong ug sa daghang ubang matinud-anon nga mga inahan, pinaagi kang kinsa ang langit mahimo nga duol kaayo sa panahon sa panginahanglan.¹⁰

Sa unsa nga paagi nga ang mga inahan makatuman sa ilang reponsibilidad sa pagtudlo sa ebanghelyo ngadto sa ilang mga anak?

Ang kasingkasing sa inahan mao ang lawak klasehanan sa bata. Ang mga panudlo nga nadawat sa gagmay nga mga bata diha sa paglingkod sa sabakan sa inahan, ug sa pagkaginikanan nga mga leksyon inubanan sa maka-diyos ug matam-is nga handumanan diha sa halingan, [fireplace] dili gayud mapapas sa kinatibuk-an gikan sa kalag.

May usa ka tawo nga miingon nga ang labing maayo nga eskwelahan sa pagdisiplina mao ang panimalay, tungod kay ang kinabuhi sa pamilya mao ang kaugalingong paagi sa Dios sa pagbansay sa mga batan-on, ug ang mga panimalay mao sa kadaghanan kon giunsa paghimo sa mga inahan niini.¹¹

Busa, unsa ang tahas sa inahan, diha sa mahinungdanon nga serbisyo sa gingharian? Ang iyang una ug labing importante nga katungdanan mao ang paghinumdom sa pagtulun-an sa ebanghelyo diha sa pamilya.¹²

[Ako buot nga mopasabut sa] katungdanan sa babaye sa pagbansay sa iyang pamilya. … Ang Ginoo miingon:

“Apan tan-awa, Ako moingon nganha kaninyo, nga ang gagmay nga mga bata natubos gikan sa sinugdanan sa kalibutan pinaagi sa akong Bugtong Anak;

“Busa, sila dili makasala, kay ang gahum wala ihatag ngadto kang Satanas sa pagtintal sa gagmay nga mga bata, hangtud nga sila magsugod nga mahimo sa pagkamay tulubagon sa akong atubangan;

“Kay kini gihatag ngadto kanila gani sa akong kabubut-on, sumala sa akong kaugalingon nga kahimuot, nga ang mahinungdanon nga mga butang mahimo nga gikinahanglan diha sa mga kamot sa ilang mga amahan.” (D&P 29:46–48.)

… Unsa kadtong mahinungdanong mga butang nga gikinahanglan sa Dios sa mga amahan sa mga bata (diin, pinaagi sa pagpasabut nagkahulugan usab sa mga inahan) atol niining panahon sa dili pa ang gagmay nga mga bata mahimong may tulubagon sa atubangan sa Ginoo? … Ang mga ginikanan gipahimangnoan nga pabunyagan ang ilang mga anak kon mag-edad na sila og otso ug sa pagtudlo kanila sa sukaranan sa mga baruganan sa ebanghelyo. Ang ilang mga anak pagabunyagan alang sa kapasayloan sa ilang mga sala ug dayon makadawat sa pagpandong sa mga kamot. Sila pagatudloan sa pag-ampo ug sa paglakaw nga matarung sa atubangan sa Ginoo.

Dako nga mga kalampusan ang gikinahanglan sa mga amahan ug sa mga inahan sa dili pa si Satanas makabaton og gahum sa pagtintal sa gagmay nga mga bata. Responsibilidad kini sa mga ginikanan sa pagtukod og lig-on nga pundasyon pinaagi sa pagtudlo sa mga sumbanan sa Simbahan pinaagi sa ehemplo ug pinaagi sa lagda.

Ngadto sa mga sister, nagpasabut kini nga kinahanglan gayud nga himoon nila nga usa ka trabaho ang pagka-inahan. Kinahanglan gayud nga walay butang nga mopuli niana nga trabaho.¹³

Bag-o pa lamang ako nga nakabasa sa usa ka pagkigpulong nga gihatag sa usa sa akong anak nga mga babaye ngadto sa usa ka pundok sa mga inahan ug mga anak nga mga babaye. Nagsulti siya og usa ka kasinatian uban sa iyang unang natawong anak nga lalaki kinsa misugod sa pagtudlo kaniya sa mga responsibilidad nga kinahanglan gayud nga himoon niya isip usa ka inahan. Siya miingon, “Daghang mga tuig na ang milabay sa diha nga ang akong kinamagulangang anak nga lalaki gamay pa kaayo nga bata, akong nakaplagan ang akong kaugalingon usa ka init nga gabii sa ting-init human sa panihapon nga nagdali-dali sa pagsulay nga mahuman ang paghimo og juice sa pipila ka prutas.” Nakasiguro ako nga kamong mga batan-on nga mga inahan makahulagway niana nga talan-awon. Ang tanang butang nahitabo nianang adlawa sa pagpugong kanimo nga mahimo kana nga buluhaton ug buot nimo nga mahuman kini. Karon uban sa masuso nga natulog na alang sa kagabhion ug ang imong bana miadto sa iyang miting sa untop nga oras, ang imong gagmay nga tulo ug upat ka tuig ang pangidaron hapit na mahuman og sulob sa ilang mga pajama ug nangandam aron matulog. Naghunahuna ka sa imong kaugalingon, “Sa tinuod, karon atubangon na nako kana nga prutas.”

[Ang akong anak nga babaye mipadayon:] “Kini mao ang kahimtang nga akong nakit-an sa akong kaugalingon nianang gabhiona samtang misugod ako sa pagpanit ug paglungag niana nga prutas, sa diha nga ang akong duha ka gagmay’ng bata nga mga lalaki mitunga didto sa kusina ug mipahibalo nga andam na sila sa ilang mga pag-ampo.” Apan dili gusto nga mabalda, miingon siya sa dinalian nga paagi ngadto sa iyang mga anak nga lalaki, ‘Karon nganong dili kamo mosulod ug mag-ampo sa inyong kaugalingon ug si Mama magpadayon lamang pagpanit niini nga prutas.’ Si David, ang kinamagulangan, mipahiluna og maayo sa iyang gagmay’ng mga tiil diha sa akong atubangan ug nangutana, sa mabination nga paagi, ‘Apan, Mama, hain ang labing importante, ang mga pag-ampo o prutas?’ “Wala kaayo ako makaamgo nianang higayuna isip usa ka batan-ong inahan ug usa ka nagkapuliki nga asawa nga sa umaabut nako nga kinabuhi adunay daghang ingon niana nga mga kalibug samtang akong gituman kini nga tahas sa asawa ug inahan diha sa akong panimalay.”

Kana mao ang hagit nga kamo isip mga inahan aduna kon ang inyong gagmay nga mga anak mamugos kaninyo sa pagpabilin ug sa pagtabang kanila sa pagtubo. …

Mga inahan, kon ang inyong mga anak magsugod sa pagpangutana kaninyo, bisan mahitungod sa delikado nga mga butang sa kinabuhi, ayaw sila ibaliwala. Hatagi og panahon sa pagpasabut ngadto sa ilang binata nga mga hunahuna, o samtang sila nagtubo, ngadto sa ilang mas hingkod nga mga hunahuna. Ang usa ka malampuson nga inahan mao ang usa kinsa wala gayuy kakapoy alang sa iyang anak nga mga lalaki ug mga babaye sa pagduol ug sa pagpakigbahin sa ilang kalipay ug sa ilang mga kagul-anan nganha kaniya.¹⁴

Mag-ampo ako nga ang mga panalangin sa Ginoo maanaa kaninyo [akong minahal nga mga sister]. Kamo adunay mas mahinungdanon nga gahum ibabaw sa kaayohan niini nga Simbahan kay sa inyong nahibaloan. Kon sa unsa nga paagi kamo makatuman sa inyong responsibilidad isip mga inahan, mao ang mopiho og dako kon sa unsa nga paagi molambo ang Simbahan. Nga unta ang Ginoo motabang kaninyo sa mao aron sa pagbuhat ug sa pagtukod og lig-on nga pundasyon sa panimalay, mao ang akong mapainubsanon nga pag-ampo, ug ihatag ko kaninyo ang akong mapainubsanon nga pagpamatuod nga sulod sa Simbahan ni Jesukristo pagakit-an ang mga pagtulun-an ug mga plano diin ang atong mga panimalay mahimong magpabilin nga walay kuyaw, ug akong ihatag kana nga pagpamatuod diha sa pangalan ni Jesukristo.¹⁵

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Panaghisgutan

Unsa nga sakripisyo ang gihimo sa inahan alang sa iyang mga anak? Unsang mga panalangin ang modagayday gikan sa mao nga mga sakripisyo?
Sa unsa nga paagi nga ang “malampuson nga pagka-inahan karon” makapanalangin sa umaabut nga henerasyon alang sa kahangturan?
Unsa ang gipasabut sa pagpabilin diha sa mga kinasang-an sa panimalay? Ngano nga importante sa mga inahan nga magpabilin diha sa mga kinasang-an sa mga kinabuhi sa ilang mga anak?
Sa unsa nga paagi nga ang mga babaye usahay mosimang gikan sa ilang sagrado nga mga katuyoan pinaagi sa kakusog ug sa mga pagkalinga sa moderno nga panginabuhi? Sa unsa nga paagi nga kining mga pagkalinga mahimo nga makunhuran?
Unsay ikatudlo sa mga istorya mahitungod sa inahan ni Joseph Smith ug sa inahan ni Presidente Lee kabahin sa paagi nga ang mga inahan mahimong matarung nga impluwensya sa ilang mga anak?
Sa unsa nga paagi ang mga pag-ampo sa inyong inahan nakapanalangin sa inyong kinabuhi? Sa unsa nga paagi nga ang inyong pag-ampo isip usa ka inahan mipanalangin sa inyong mga anak?
Sa unsa nga paagi nga ang mga bana ug mga amahan makatabang sa mga inahan sa pagtuman sa ilang mga responsibilidad diha sa panimalay? Sa unsa nga paagi nga ang mga lider sa priesthood ug Relief Society makatabang?
Ngano nga kinahanglan gayud nga hatagan og dakong pagtagad sa mga inahan ang ilang responsibilidad sa pagtudlo sa ebanghelyo diha sa pamilya? Sa unsa nga paagi nga ang mga inahan makahimo niini?
Sa unsa nga paagi nga ang mga ginikanan makaandam sa ilang anak nga mga babaye nga mahimong maayo nga mga inahan?

Pinaagi sa ilang mahigugmaon ug walay pagkakapoy nga mga paningkamot, ang matinud-anon nga mga inahan sa tibuok kalibutan mohimo kutob sa ilang mahimo aron sa pagsiguro nga ang ilang kaliwatan “makapahimulos sa mga kahigayunan sa pagpalambo sa ilang labing hingpit nga potensyal.”