O Le Korama: O Se Nofoaga o le Auai
E finagalo le Alii ia outou faamautuina se korama malosi. A o Ia faapotopotoina Lana fanau, latou te manaomia se nofoaga e auai ma tuputupu a’e ai.
I le 2010, o Andre Sebako o se alii talavou sa saili mo le upumoni. E ui sa ia le’i faia muamua se tatalo faamaoni, ae sa ia filifili e faataitai. Sa le’i pine lena, ae feiloai o ia i faifeautalai. Sa la tuu atu ia te ia se kata e tufa solo sa i ai se ata o le Tusi a Mamona. Sa lagona e Andre se mea ma fesili atu pe mafai ona faatau atu e faifeautalai ia te ia le tusi. Sa la fai atu e mafai ona ave ma ia le tusi e leai se totogi pe afai e sau o ia i le lotu.1
Sa auai atu Andre na o ia i le taimi lena faato’a faatu lava le Paranesi a Mochudi i Botawana, Aferika. Ae o le paranesi o se vaega alolofa ma vavalalata o tagata pe tusa ma le 40.2 Sa latou faafeiloai ia Andre ma lima mafola. Sa ia maua lesona a faifeautalai ma papatiso ai. Sa matagofie!
Ona a lea? O le a faapefea ona tumau le toaga o Andre? O ai o le a fesoasoani ia te ia e alualu i luma i le ala o feagaiga? O le tali e tasi i lena fesili o lana korama perisitua!3
O ē uma e umia le perisitua, po o a lava ona tulaga, e manuia mai se korama malosi. O’u uso talavou o loo umiaina le Perisitua Arona, ua finagalo le Alii tou te faamautuina se korama malosi, o se nofoaga o le auai mo alii talavou uma taitoatasi, o se nofoaga e afio ai le Agaga o le Alii, o se nofoaga e talileleia ma faatauaina ai uso uma o le korama. A o faapotopotoina e le Alii Lana fanau, latou te manaomia se nofoaga e auai ma tuputupu a’e ai.
O outou taitoatasi o uso o au peresitene o le korama e taitaia le ala a o outou saili atu i musumusuga4 ma atia’e le alofa ma le usoga i uso uma o le korama. Tou te gauai faapitoa atu ia i latou o uso fou, o ē ua le toaaga mai, po o i latou e i ai ni manaoga faapitoa.5 Faatasi ma le mana o le perisitua, tou te fausia ai se korama malosi.6 Ma o se korama malosi ma lotogatasi na te faia le eseesega atoa i le olaga o se alii talavou.
Ina ua faasilasila mai e le Ekalesia se polokalama fou o le faatotonugalemu-i-le-aiga e taulai atu i le aoaoina o le talalelei,7 sa mafaufau nisi i tagata o le ekalesia e pei o Andre ma fesili, “Ae faapefea tagata talavou e o mai mai se tulaga faaleaiga lea e le o aoaoina ai le talalelei ma le mea e le o i ai se siosiomaga o le aoaoina ma le ola ai i le talalelei i le aiga? Pe o le a tuulafoaiina ea i latou?”
Leai! E leai se tasi e ono tuulafoaiina! E alofa le Alii i alii talavou taitasi ma tamaitai talavou taitasi. O i tatou, i le avea ai ma ē umiaina le perisitua, o aao o le Alii. O i tatou o le lagolagosua faale-Ekalesia i taumafaiga e faatotonugalemu-i-le-aiga. I tulaga o loo tapulaa ai se lagolagosua i le aiga, e leoleo e korama a le perisitua ma isi taitai ma uo ma lagolago tagata taitoatasi ma aiga taitasi pe a manaomia.
Ua ou vaaia le aoga. Ua ou oo i ai. Ina ua ono o’u tausaga, sa tete’a o’u matua ma sa tuua e lo’u tama lo’u tina ma le fanau e toalima. Sa amata ona faigaluega lo’u tina e tausi i matou. Sa ia manaomia se galuega lona lua mo se vaitaimi, faapea ai foi ma se a’oga faaopoopo. Sa itiiti se taimi mo ia e faafailelei ai [matou]. Ae o matua matutua, o uncles, o aunties, o epikopo, ma faiaoga o aiga sa tutu mai e fesoasoani i lo’u tina ofoofogia.
Ma sa i ai sa’u korama. Ou te matuā faafetai lava mo a’u uo—o’u uso—o ē na alolofa ma lagolagoina a’u. O la’u korama o se nofoaga o le auai. Atonu o nisi na manatu o a’u e mamao mai se tulaga manuia ma o se tasi e vaivai ona o tulaga o lo’u aiga. Atonu sa ou faapena. Ae o korama a le perisitua sa suia na mea le lelei. Sa lagolagoina a’u e la’u korama ma faamanuiaina lo’u olaga i tulaga le mafaatusalia.
O loo i ai le tulaga mamao mai le manuia atoa ma tagata vaivai o loo siomia ai tatou uma. Masalo o loo tatou i ai uma i le tasi po o le isi. Ae o i tatou taitoatasi iinei e tofu ma sana korama, o se nofoaga e mafai ona tatou maua uma ai le malosi ma tuu atu ai le malosi. O le korama o “tagata uma mo le tasi ma le tasi mo tagata uma.”8 O se nofoaga tatou te aoao ai le tasi ma le isi, auauna atu ai i isi, ma fausia ai le lotogatasi ma le usoga a o tatou auauna atu i le Atua.9 O se nofoaga e tutupu ai vavega.
Ou te fia ta’u atu ia te outou e uiga i nisi o vavega na tutupu i le korama a Andre i Mochudi. A o ou faasoa atua lenei faataitaiga, tagai mo ni mataupu faavae o loo faamalosia ai korama uma o le perisitua o loo faaaogaina na [mataupu faavae].
Ina ua mavae le papatisoga o Andre, sa ia malaga faatasi ma faifeautalai a o la aoaoina isi alii talavou e toafa, o ē sa papatisoina foi. O lea la ua toalima alii talavou. Sa amata ona latou faamalosia le tasi ma le isi ma le paranesi.
O se alii talavou lona ono, o Thuso, sa papatisoina. Sa faasoa atu e Thuso le talalelei i ana uo e toatolu, ma sa le’i pine ae toaiva i latou.
O soo o Iesu Keriso e masani ona faapotopoto i le ala lenei—e toalaiti i le taimi e tasi, pe a valaaulia e a latou uo. I anamua, ina ua maua e Aneterea Ie Faaola, sa vave ona ia alu atu i lona uso o Simona ma “aumai foi o ia ia Iesu.”10 E faapena foi, sa le’i pine ona avea Filipo ma se soo o Keriso, ae ia valaaulia lana uo o Natanielu ia “sau ina matamata.”11
I Mochudi, sa le’i pine ae auai se alii talavou lona 10 i le Ekalesia. Sa maua e faifeautalai le lona 11. Ma sa papatisoina le alii talavou lona 12 ina ua mavae ona ia vaai i aafiaga o le talalelei i ana uo.
Sa faagaeetia tagata o le Paranesi o Mochudi. O nei alii talavou sa “faaliliuina … i le Alii, ma faatasia i le ekalesia.”12
Sa faia e le Tusi a Mamona se matafaioi taua i lo latou liuaina.13 E manatua e Thuso, “Sa amata ona ou faitauina le Tusi a Mamona … i taimi uma sa ou avanoa ai, i le fale, i le a’oga, i soo se mea.”14
Sa tosina atu Oratile i le talalelei ona o le faataitaiga a ana uo. Na ia faamatala mai, “Sa foliga mai na suia i latou i le emo o le mata. … Sa ou mafaufau na mafua … i le tama’i … tusi sa latou amata feavea’ia solo i le … a’oga. Sa mafai ona ou vaaia ni alii lelei ua avea ai i latou. … Sa [ou] manao ia sui foi.”15
Sa faapotopoto ma papatisoina alii talavou uma e 12 i totonu o le lua tausaga o le tasi ma le isi. O i latou taitoatasi sa na o le pau lea o le tagata o le Ekalesia i lona aiga. Ae sa lagolagoina i latou e lo latou aiga faale-Ekalesia, sa aofia ai ma Peresitene Rakwela,16 lo latou peresitene o le paranesi; Elder ma Sister Taylor,17 o se ulugalii matutua faamisiona; ma isi tagata o le paranesi.
O Uso Junior,18 o se taitai korama, sa valaauliaina alii talavou i lona fale i aoauli o Aso Sa ma aoao i latou. Sa suesue faatasi e alii talavou tusitusiga paia ma faia ni afiafi faaleaiga e le aunoa.
Sa ave e Uso Junior i latou e asiasi tagata o le au paia, o tagata sa aoao e faifeautalai, ma soo se tasi na manaomia se asiasiga. Sa feosofi uma alii talavou e 12 i tua o le loli a Uso Junior. Sa momoli i latou i fale i soa taitoalua pe taitoatolu ma toe piki i latou i se taimi mulimuli ane.
E ui sa faato’a aoaoina e alii talavou le talalelei ma sa le’i lagonaina na latou iloa ni mea se tele, ae sa ta’u atu e Uso Junior ia i latou e faasoa atu se mea se tasi pe lua ua latou iloa i tagata latou te asiasi i ai. O nei uso talavou o loo umiaina le perisitua sa aoao atu, tatalo, ma fesoasoani e leoleo i le Ekalesia.19 Sa latou faataunuuina o latou tiutetauave o le perisitua ma lagonaina le olioli o le auauna atu.
Sa fai mai Andre, “Sa matou tatalo faatasi, toē faatasi, fetagisi faatasi, ma avea o se usoga.”20 O le mea moni, ua latou ta’ua i latou lava “o le Au Uso.”
Ua latou setiina faatasi se sini o le a latou auauna uma i ni misiona. Talu ai sa na o i latou tagata o le Ekalesia i o latou aiga, sa tele ni o latou faafitauli na faatoilaloina, ae sa latou fesoasoania’i i le tasi ma le isi i na faigata.
Sa taitoatasi ma maua e alii talavou valaauga o misiona. O i latou na ō muamua sa tusi atu ni tusi i aiga ia i latou sa sauniuni pea, faasoa atu i ai aafiaga ma faamalosiau atu ia i latou ia auauna atu. E sefulutasi alii talavou sa auauna atu i misiona.
Na faasoa atu e nei alii talavou le talalelei i o latou aiga. O tina, tuafafine, uso, uo, faapea ai foi ma tagata na latou aoaoina i a latou misiona, sa liliu mai ma papatisoina. Na tutupu vavega ma sa faamanuiaina olaga lemafaitaulia.
E mafai ona ou faalogo atu i nisi o outou o mafaufau e faapea masalo o se vavega faapena e mafai ona tupu i se nofoaga e pei o Aferika, o se laufanua lauusiusi o loo faanatinatiina ai le faapotopotoina o Isaraelu. Peitai, ou te molimau atu o mataupu faavae o loo faaaogaina i le Paranesi o Mochudi e moni i soo se mea. Po o fea lava o e i ai, e mafai ona tuputupu a’e lau korama e ala i le faatoaagaina ma le faasoaina atu o le talalelei. E oo lava i se soo se toatasi e aapa atu i se uo, o le tasi e mafai ona avea ma lua. O le lua e mafai ona avea ma fa. O le fa e mafai ona avea ma valu. Ma le valu e mafai ona avea ma sefululua. O paranesi e mafai ona avea ma uarota.
Na aoao mai le Faaola, “Aua o le mea ua faapotopoto ai se toalua [pe sili atu] i lo‘u igoa, [faauta] ou te i ai faatasi ma i latou.”21 O loo sauniaina e le Tama Faalelagi mafaufau ma loto o tagata o siomia ai tatou. E mafai ona tatou mulimuli i uunaiga, tuu atu se lima o le faaaumea, faasoa atu le upumoni, valaaulia isi ia faitau le Tusi a Mamona, ma alolofa ma lagolago i latou a o latou o mai ia iloa lo tatou Faaola.
Ua toetoe 10 tausaga talu ona amatalia faatasi e le Au Uso a Mochudi la latou malaga, ma o loo avea pea i latou o se au uso.
Sa saunoa Katlego, “Atonu o loo matou valavala i nofoaga mamao, ae o loo matou i ai pea iina mo le tasi ma le isi.”22
O la’u tatalo ia tatou taliaina le valaaulia a le Alii ina ia lotogatasi faatasi ma Ia i a tatou korama o le perisitua ina ia avea korama taitasi ma se nofoaga o le auai, o se nofoaga e faapotopoto ai, o se nofoaga e tuputupu a’e ai.
O Iesu Keriso o lo tatou Faaola, ma o Lana galuega lenei. Ou te molimau atu ai i le suafa o Iesu Keriso, amene.