Vanua ni Vakacegu
Vei rau na goneyalewa oqo ni Dominican Republic, na valetabu e uasivi cake sara ka sega walega ni dua na vale totoka. E vakamatatataka tale tikoga vei rau na nodrau inuinui kei na inakinaki totoka.
Se nanuma vinaka tikoga o Dilcia Soto, 16, na siga a vakatabui kina na valetabu ena nona taoni o Santo Domingo ena Dominican Republic: “Au a yabaki ciwa tiko kina, kau a kaya, ‘Wou! Sa dua na valetabu eke!’ Au sa dau raica tiko mai na nodra gole na tamata ki na veimatanitu tale eso me ra laki vauci ka veiyalayalati kina. Au a vakasamataka, ‘Oqo keitou sa na sega ni lako vakamatavuvale ki na dua tani tale na matanitu ni sa tu ga oqo na valetabu. ’”
Sa mai duri tu nikua na valetabu ena kaukauwa kei na cecere ena koro turaga oqo, ka laurai levu na kena dudukilagi kei na savasava ka maqosa na lomanibai ka ra nanuma na tamata era lako sivita, ni dua na kacidral (cathedral). E marautaka na tukuna o Dilcia ni vakalou cake sara mai na kena o ya. E dau vakanomodi sara na lomanibai ni valetabu ka sa veibasai sara kei na mauwe ni loma ni taoni kei na kena makete.
Ena vanua ni vakacegu oqo rau a tadu mai kina o Dilcia kei na nona itokani o Kelsia St. Gardien, 14, ena dua na gauna sa oti. Rau lewenilotu ruarua tiko ena Tabanalevu o Mirador ena iTeki o Santo Domingo Dominican Republic Independencia. Rau sa gole oti ki na valetabu me rau laki papitaisotaki ena vukudra na mate. Ia e nikua rau gole mai me rau mai sarava na veisenikau, veitalanoa, ka vakila e tautuba ni valetabu ni Yalotabu sa dau tiko ena loma ni valetabu.
Gagadre nei Dilcia
“Sa dua na ka na noqu lomana na Turaga, kau vakavinavinaka vakalevu ena veika sa vakayacora o Koya ki na noqu bula,” a kaya o Dilcia. “Eratou lewe ni Lotu na lewe ni noqu matavuvale, ia e se bera o iratou o nei, momo, kei iratou na tataciqu. Ni ra dau gole mai vale, au sa dau vakarautaka toka na iVola i Momani baleta ke mani yaco me keitou veiwasei ena kosipeli.” E dau wasea talega na kosipeli vei ira na itokani “kivei ira talega au na sotava ka ra gadreva vakaidina.” Ni dau laki vakayacora oqo, e kaya, “Au dau vakila na kaukauwa ni Yalotabu. Niu dau wasea na noqu ivakadinadina, au dau vakila tale au na dina ni Lotu.”
E nanuma lesu e dua na lesoni ni semineri me baleta na yavu ni veivakabulai. “Ni bera ni buli na vuravura oqo, eda a tiko ena dua na Bose cecere mai Lomalagi, ka da digitaka kina meda muria na Tamada Vakalomalagi ka ciqoma na isoro ena vakayacora o Jisu Karisito ena vukuda,” a kaya. “A vakamacalataka na neimami qasenivuli ni rawa me keimami kila ni keimami a talairawarawa vua na Tamada Vakalomalagi ena gauna o ya baleta ni da sa mai tiko oqo e vuravura ena gauna oqo ka vakayago ena lewe kei na sui. Ni kaya o ya, au kila ni sa dina. Ena bogi niu sa masu, au a tagi ka vakavinavinaka vua na Kalou ena veivakavukui o ya.”
A wilika o Dilcia na 1 Korinica 3:16: “Dou sa sega beka ni kila ni dou sa vale ni Kalou, ka sa tiko vei kemudou na Yalo ni Kalou?” “Kevaka au sa vale ni Kalou,” a kaya, “Sa gadrevi sara meu na savasava ka rairai totoka me vaka na valetabu. Sa qai dua na veivakalougatataki totoka meda mai lewena na Lotu oqo ka yaco me dua na goneyalewa bula dodonu!”
A kaya ni nona gagadre levu o ya me bula vata tale kei na Tamana Vakalomalagi ena dua na siga. “Au sa vakavinavinaka vakalevu ni sa solia mai o Koya e dua na valetabu meda vakayacora kina na veicakacaka e gadrevi me rawa ni da lesu kina Vua,” a kaya. “Na ivakaraitaki vinaka duadua ni noda vakavinavinaka Vua o ya meda bula voli ena ivakarau sa kerea o Koya meda bulataka.”
E kaya o Dilcia, “E gadreva na Turaga me da curuma na Nona vale, meda vulica na veika baleti Koya, ka meda cakacakataka na noda ilakolako ki na bula tawamudu vata kei Koya. E kaya o koya ni taleitaka na vakaitavi ena nodra papitaisotaki ena vukudra na mate baleta “ni sa salatu ni nodra vukei o ira era sa wawa tiko ena yasana kadua ni ilati, me vakayacori na veika baleti ira era sega ni cakava rawa vakataki ira.”
Na Gugumatua nei Kelsia
E duavata kina o Kelsia. “Era gadrevi keda na noda qase e liu meda vakayacora na cakacaka oqo, kau kila ni ra na vakavinavinaka vakalevu vei keda,” a kaya. “Au sa kakavaki tiko oqo meu raici buqu niu a sega ni raici koya ena bula oqo. Keitou na vakadeitaka me na vakayacori kece sara na cakacaka ni valetabu me baleti koya.”
Ni veivosakitaki na veika ni valetabu e dau vakauqeti sara na yaloi Kelsia. “Au sa vakadeitaka meu na gugumatua ena vakatulewa ka na vukea meu vauci ki na noqu matavuvale,” a kaya. “E dodonu meda rokova na kosipeli ka muria na vunau al pie de la letra [ki na kena vakayadudua sara],” a kaya. “Eda vakayacora baleta ni da lomana na Tamada Vakalomalagi, ni noda talairawarawa sa ivakaraitaki ni noda vakavinavinaka Vua.”
Eratou a qai lewena na Lotu na nona matavuvale ena Tiseba 2006, ni oti e ono na yabaki na nodratou toki mai Haiti ki na Dominican Republic. “Au sa vakavinavinaka vei rau na daukaulotu rau a mai tukituki ena neitou katuba. Sa dua na ka cecere meu vakila na Yalotabu ka vulica na veika me baleta na ituvatuva ni Tamada Vakalomalagi baleti keda. Vakatekivu mai na gauna a cilava kina na neitou bula na kosipeli, keitou sa veivolekati sara vakalevu. Au sa vakavinavinaka vakalevu ni solia mai vei au e dua na matavuvale e duavata sara, ena gauna mada ga ni veika dredre. Eda na vakasamataka ni sa noda madigi meda vauci tawamudu sa vaka e dua na veivakalougatataki cecere duadua.”
Ena gauna oqo rau sa tauri kalasi tiko ni vakavakarau ki na valetabu o rau na nona itubutubu, ka sa vakavotuya vua me vakavakarau ki na siga ena vakamau kina ena valetabu. “Oqori na noqu inaki cecere, kei na tagane me watiqu sai koya me keirau kilikili vata ka kilikili me dua na neirau matavuvale tawamudu.”
Wasei ni Veivakacegui
Rau taubale sivita yani na veitokani oqo na kaunikuila e cecebuya tiko kina na kuila ni nodrau vanua ena kaukauwa ni cagi. “E vakavotuya talega vei keirau na kuila ena valetabu me keirau yalodina tiko,” e kaya o Dilcia “E sega ni baleta walega na kena roka. E tiko kina na kena ibole Dios, patria, libertad [Kalou, matanitu, bula galala] ka vakaraitaki tiko kina e dua na kauveilatai Vakarisito kei na Vunau e Tini. E vakavotuya vei keimami ni neimami matanitu era a tauyavutaka e dua na mataqali tamata era vakabauta na Kalou ka vakakina ni se bibi tikoga ena vanua oqo na Kalou oqo.”
Rau a lako sivita sara na matamata ni valetabu, ka ra volai tu kina na vosa Santidad al Señor, la Casa del Señor (Sa Tabu me Nona na Turaga, na Vale ni Turaga) ena icurucuru ena katuba levu, ni sa vakakina ena veivaletabu yadua.
“Ena veigauna au dau wilika kina na vosa oqori, e vakauqeti vakaukauwa niu kila ni sa ka dina,” e kaya o Dilcia. “Au nanuma sara na yakavi au a gole vata mai kina kei ira na lewe ni Muavata, ka mai sarava na lomanibai. Ni sa oti o ya, a taroga o bisopi na veika keimami bau vakila eke. Keimami a veivosakitaka sara ka dua ga na neimami nanuma: vakacegu.”
Rau sa gole sara yani o Kelsia kei Dilcia ka rau vakasamataka tiko na isau ni taro o ya… e uasivi dina baleta na valetabu e sa vanua ga ni vakacegu.
Veitaba o Richard M. Romney