2010–2019
Lix tz’aqonikeb’ li komon ixq sa’ lix ch’utub’ankil laj Israel
Octubre 2018


Lix tz’aqonikeb’ li komon ixq sa’ lix ch’utub’ankil laj Israel

Rik’in jun profeetil tz’aam nekexinb’oq, ex ixq sa’ li Iglees, naq teekawresi li kutankil li toj chalel re, rik’in xch’utub’ankil Israel anajwan.

Jwal ch’ina-us li wank eerik’in, ex inraarookil komon ixq. Maare jun ink’ulum toje’ xinnumsi tixk’e chenaw chan ru naweek’a cherix ut chirixeb’ li choxahil seeb’al k’eeb’ileb’ eere.

Jun kutan naq yookin chi aatinak rik’in jun li ch’uut aran Sudamerica, jwal sa inch’ool rik’in li na’leb’ yookin chixk’utb’al, ut sa’ jun nimla hoonal, xinye, “Jo’ na’b’ej reheb’ lajeeb’ lin kok’al, naru tinye eere naq …” Toja’ naq xinchoy li esil xink’e.

Ink’a’ xink’e reetal naq inyehom li aatin na’b’ej. Li ani naxjaltesi ru li waatin xk’oxla naq xinsach chi aatinak, jo’kan naq xjal li aatin na’b’ej rik’in li aatin yuwa’b’ej, jo’kan naq li ch’uut ink’a’ xe’xnaw naq na’b’ej xinye wib’. A’b’an li wixaqil, li xWendy, a’an xrab’i, ut jwal xse’e rik’in xsachik li waatin.

Sa’ li hoonal a’an, lix chamal rajom inch’ool chixjalb’al li ruchich’och’—jo’ ka’ajwi’ naru tixb’aanu jun li na’b’ej—xb’ululnak chaq aran sa’ inch’ool. Chiru xnumikeb’ li chihab’, rajlal sut naq napatz’man we k’a’ut naq xinsik’ wank jo’ aj b’anonel, juntaq’eet lin sumehom: “Xb’aan naq ink’a’ xinru chixsik’b’al wank jo’ jun na’b’ej.”

K’ehomaq reetal naq yalaq jo’q’e nawoksi li aatin na’b’ej, ink’a’ ka’ajwi’ nin’aatinak chirixeb’ li ixq li neke’xk’iresi li kok’al malaj neke’xxokeb’ sa’ li yu’am a’in. Nin’aatinak b’an chirix chixjunileb’ lix rab’in li qaChoxahil Yuwa’. Li junjunq li ixq a’an jun li na’b’ej xb’aan lix choxahilal eechanihom wan re.

Jo’kan ut naq sa’ li ewu a’in, jo’ jun li yuwa’b’ej reheb’ lajeeb’ chi kok’al—b’eleb’ lin rab’in ut jun li walal—ut jo’ li Awa’b’ej re li Iglees, nintz’aama naq teenaw lix nimal inrahom choq’ eere—chirix anihex laa’ex ut chixjunil li us nekeb’aanu. Maa’ani chik naru xb’aanunkil li k’a’ru naru naxb’aanu jun li ixq tiik xch’ool. Maa’ani naru xb’aanunkil li naxb’aanu jun li na’b’ej.

Eb’ li winq neke’ru ut chi kok’ aj xsa’ neke’xk’utb’esi lix rahom li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel choq’ reheb’ li qas qiitz’in. A’b’an wan jun chaab’il maatan ak reheb’ li ixq chixb’aanunkil a’an—jun choxahil maatan. Wan eeseeb’al chixk’eeb’al reetal li neke’raj ru lee ras eeriitz’in—ut jo’q’e neke’raj ru. Naru teeye’ lee ruq’, teek’ojob’ xch’ool, teetzol, ut teekawob’resi anihaq sa’ tz’aqal xhoonalil li rajom ru.

Jalaneb’ li ixq rik’ineb’ li winq sa’ chan ru neke’rileb’ li k’a’aq re ru, ut ay, k’a’jo’ wi’chik naq naqaj ru eena’leb’! Li seeb’al ak eere nekexxb’eresi chi k’oxlak chirixeb’ lee ras eeriitz’in xb’een wa, ut chi k’oxlak chirix k’a’ru te’xk’ul a’an rik’in li nekesik’ xb’aanunkil reheb’.

Jo’ xye li Awa’b’ej Eyring, li qachaq’al ru na’, xEva—rik’in lix chaab’il na’leb’ chirix lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’—a’an li kixtikib’ “li T’ane’k” jo’ naqaye re. Li k’a’ru kixsik’ ru xb’aanunkil rik’in xchaab’ilal xna’leb’ ut xkawilal xch’ool chi k’ulub’anb’il xb’aan laj Adan kixk’e chi uxmank naq taa’ok chi k’anjelak lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios re sahil ch’oolejil. Eb’ a’an ke’xk’e chi uxmank choq’ re li junjunq qe naq tooruuq chi chalk sa’ ruchich’och’, naq taaruuq taqak’ul li qajunxaqalil, ut naq taaruuq taqak’ut naq taqasik’ ru xxaqab’ankil qib’ choq’ re li Jesukristo anajwan, jo’ naq ak xqab’aanu rub’elaj xk’ojlajik li ruchich’och’.

Ex inraarookil komon ixq, wan lee musiq’ejil maatan ut seeb’al ak eere. Sa’ li ewu a’in nin’elajink eere, chi anchal xyo’onihom inch’ool, naq textijoq re xtawb’al ru lee musiq’ejil maatan—re xch’olaninkileb’, roksinkileb’, ut xnimob’resinkileb’, q’axal wi’chik chiru li ak eeb’aanuhom junxil. Sa’ xb’aanunkil a’an, teejal li ruchich’och’.

Jo’ ixq, nekemusiq’aheb’ lee ras eeriitz’in ut nekexxaqab’ jun eetalil li jwal us xtaaqenkil. Chinyehaq eere junjunq li na’leb’ chirixeb’ li xninqal ru esil xe’k’utb’esiman sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ toje’ xnume’. Laa’ex, inraarookil komon ixq, k’a’jo’ x’aajelil eeru choq’ re li junjunq.

Xb’een, rilb’aleb’ li komon. Li tz’aqal ut taqenaqil eetalil chirix rilb’aleb’ li komon, a’an li qaKolonel, Jesukristo. Kok’ aj xsa’, eb’ li ixq wankeb’, ut wanjenaqeb’ chalen chaq xtiklajik, nach’ wi’chik rik’in li eetalil a’an chiruheb’ li winq. Naq laa’ex yookex chirilb’aleb’ lee komon chi yaal, yookex chixtaaqenkileb’ li reek’ahom eech’ool re xtenq’ankil anihaq chixk’ulb’al xkomon chik lix rahom li Kolonel. Li ajom re rilb’aleb’ li komon ak reheb’ li ixq tiikeb’ xch’ool. Ninnaweb’ ru li ixq li neke’tijok chi jo’ka’in wulaj wulaj, “Ani taawaj naq tintenq’a anajwan?”

Rub’elaj li esil re abril 2018 chirix li na’leb’ jwal taqenaq ut sant re xch’olaninkileb’ li qas qiitz’in, li k’aynaqeb’ wi’ chixb’aanunkil junjunqeb’ li winq, a’an yal reetalinkil naq “ak b’aanunb’il” li tzolok ochochnal choq’ re li po toja’ ut tikto te’ok chixb’aanunkil jalan chik li k’anjel.

A’b’an naq laa’ex xek’e reetal naq jun li komon ixq li nekerula’ani xraj ru xtenq’ankil, xex’ok chi k’anjelak sa’ junpaat ut chiru chixjunil li po. Jo’kan ut, chan ru naq xexk’anjelak laa’ex, a’an li xmusiq’ank re li jalok chi taqe’q rik’in rilb’aleb’ li komon.

Xkab’, sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ toje’ xnume’, xqatusub’eb’ ajwi’ chi ak’il li molam re li Tijonelil re Melkisedek. Naq xqayal qaq’e chixnawb’al chan ru taqatenq’aheb’ li winq sa’ li Iglees chi chaab’ilo’k sa’ xteneb’ankileb’, xqatz’il rixeb’ chi us lix b’aanuhom li Komonil re Tenq’ank.

Sa’ li Komonil re Tenq’ank, eb’ li ixq jalan jalanq xchihab’eb’ ut xwanjikeb’ neke’ch’utla sa’ komonil. Li junjunq xtasalil li yu’amej naxk’am chaq li ch’a’ajkilal ak re li hoonal a’an, a’b’an, aran wankex rajlal xamaan, ch’utch’uukex sa’ komonil, yookex chi k’iik ut chixtzolb’al li evangelio sa’ komonil, ut yookex chixjalb’al li ruchich’och’.

Anajwan, rik’in xtaaqenkil li eetalil xek’ut, eb’ laj k’amol re li Tijonelil re Melkisedek a’aneb’ komon sa’ lix molameb’ li xb’eenil. 18 to 98 (malaj numenaq a’an) chihab’ wan reheb’ li winq a’an, ut jalan jalanq xwanjikeb’ ut xnumsihomeb’ sa’ li tijonelil ut li Iglees. Anajwan, eb’ li winq a’an naru te’xjunaji rib’ chi kawaq wi’chik, te’tzoloq sa’ komonil, ut te’rosob’tesiheb’ li ras riitz’in chi chaab’ilaq chik.

Maare jultik eere naq sa’ li junio xnume’, li Hermana Nelson ut laa’in xoo’aatinak rik’ineb’ li saaj re li Iglees. Xqab’oqeb’ chixjunajinkil rib’ rik’in li nimla ch’uut chi saaj re li Qaawa’ re te’tenq’anq chixch’utub’ankil Israel sa’ xka’pak’alil li ramleb’ t’ikr. Li ch’utub’ank a’in a’an li yalok q’e “q’axal nim, li na’leb’ q’axal nim, ut li k’anjel q’axal nim sa’ xb’een li ruchich’och’ sa’ li kutan a’in”!1

A’an jun k’anjel li naraj ruheb’ li ixq, xb’aan naq a’eb’ li ixq li neke’xkawresi li kutankil li toj chalel re. Jo’kan ut naq, sa’ li ewu a’in, rik’in jun profeetil tz’aam nekexinb’oq, ex ixq sa’ li Iglees, naq teekawresi li kutankil li toj chalel re, rik’in xch’utub’ankil Israel anajwan.

B’ar taaruuq teetikib’ a’an?

Ma naru tinye kaahib’eb’ li b’oqom eere:

Xb’een, nekexinb’oq chi okenk sa’ jun kuyuk sa’ chiru lajeeb’ kutan naq ink’a’ teeroksi li redes sociales ut yalaq chik k’a’ru naxk’am li ink’a’ us ut li yib’ aj na’leb’ sa’ lee k’a’uxl. Tijonqex re xnawb’al li k’a’ru teetz’eqtaana chiru li kuyuk sa’ a’an. Li taak’ulmanq xb’aan li kuyuk sa’ chiru lajeeb’ kutan tixk’e tana’ chi sachk eech’ool. K’a’ru nekek’e reetal chirix xkanab’ankil chiru junpaataq lix na’leb’il li ruchich’och’ li yookeb’ chixrahob’tesinkil lee raam? Ma xjala eech’ool anajwan sa’ chan ru teeraj roksinkil lee hoonal ut lee metz’ew? Ma xjala li k’a’ru nekeril jo’ li aajel ru xb’aanunkil sa’ lee yu’am—maare yal b’ab’ay ajwi’? Nintz’aama cheru naq teetz’iib’a li junjunq musiq’anb’il na’leb’ teek’ul ut naq teeyu’ami.

Xkab’, nekexinb’oq chirilb’al ru chixjunil lix Hu laj Mormon chalen chaq anajwan toj ma naraqe’ li chihab’ a’in. Maare chanchan naq ink’a’ naru xb’aanunkil a’an xb’aan naq ak laatz’ eeru sa’ eeyu’am, a’ut wi teek’ulub’a li b’oqom a’an chi anchal eech’ool, li Qaawa’ taatenq’anq eere chixb’aanunkil. Ut, naq rik’in tijok nekextzolok, ninyeechi’i eere naq li choxa teetooq cheru. Li Qaawa’ texrosob’tesi rik’in jun xk’iijik li musiq’anb’il ut li k’utb’esinb’il na’leb’.

Naq neke’ril ru, tinwaklesi raj eech’ool chireetalinkil li junjunq raqal li na’aatinak chirix li Kolonel. Chirix a’an, k’ehomaq eech’ool chi aatinak chirix li Kristo, chi saho’k sa’ eech’ool rik’in li Kristo, ut chixjultikankil li Kristo chiruheb’ lee junkab’al ut lee ramiiw.2 Laa’ex ut eb’a’an texjilosiiq chi nach’ rik’in li Kolonel xb’aan a’in. Toja’ ut naq te’chalq li jalaak, jo’eb’ ajwi’ li sachb’a-ch’oolej.

Sa’ li eq’la a’in, yaab’asinb’il resil li ak’ xhooril li Iglees sa’ domingo jut li ak’ tzolok li jayalinb’il sa’ li ochochnal ut li tenq’anb’il xb’aan li Iglees. Laa’ex, ex inraarookil komon ixq, k’a’jo’ x’aajelil eeru re taa’elq chi us li ak’ tzolok a’in chirix li evangelio. B’aanuhomaq usilal, k’utumaq chiruheb’ li raarookeb’ eeb’aan li k’a’ru yookex chixtzolb’al sa’eb’ li loq’laj hu. K’utumaq chiruheb’ chan ru xsutq’isinkileb’ rib’ rik’in li Kolonel re te’k’irtesiiq ut te’santob’resiiq xb’aan a’an chirix naq neke’maakob’. Ut k’utumaq chiruheb’ chan ru roksinkil lix wankilal aj kawob’resinel rajlal kutan re lix yu’ameb’.

Rox, chexwulaq chi kok’ aj xsa’ sa’ li santil ochoch. A’in maare taaraj b’ayaq chik li mayejak sa’ lee yu’am. Xnumsinkil lee hoonal chi kok’ aj xsa’ sa’ li santil ochoch tixkanab’ naq li Qaawa’ taaruuq tixk’ut cheru chan ru roksinkil lix wankilal re li tijonlil li k’eeb’il eere sa’ lix santil ochoch a’an. Choq’ eere li najt wankex rik’in jun li santil ochoch, nekexinb’oq chi tzolok rik’in tijok chirixeb’ li santil ochoch sa’eb’ li loq’laj hu ut sa’eb’ li raatineb’ li yo’yookil profeet. Sik’omaq xk’iijik lee nawom, xk’iijik lee tawom u, ut xk’iijik lee reek’ahom chirixeb’ li santil ochoch jo’ maajun wa eeb’aanuhom rub’elaj.

Sa’ li ch’utam choq’ reheb’ li saaj sa’ chixjunil li ruchich’och’ sa’ li junio xnume’, xin’aatinak chirix jun saaj winq li xjala xyu’am naq eb’ lix na’ xyuwa’ xe’xjal lix telefono inteligente rik’in jun li telefono wan xtz’apb’al. Lix na’ li saaj winq a’in, a’an jun ixq maak’a’ xxiw ut tz’aqal aj paab’anel. A’an xril naq li ralal yoo chixb’aanunkil li k’a’ru taaramoq re chi xik sa’ junaq xmision. Xko’o sa’ li santil ochoch re tz’aamank chiru li Dios re tixnaw chan ru tixtenq’a li ralal. Chirix a’an, xb’aanuhatq chixjunil li xmusiq’aak re.

A’an xye: “Naweek’a li Musiq’ej chixk’amb’al inb’e chirilb’al lix telefono li walal sa’ tz’aqal junaq hoonal re xtawb’al li yoo chirilb’al a’an. Ink’a’ mas ninnaw roksinkileb’ li telefono inteligente, a’b’an li Musiq’ej xinixb’eresi sa’ rilb’al chixjunil li wan aran li ink’a’ ninnaw roksinkil! Ninnaw naq li Musiq’ej naxtenq’aheb’ li na’b’ej yuwa’b’ej li neke’xsik’ lix b’eresinkileb’ re xkolb’aleb’ lix kok’al. Sa’ xtiklajik, jwal xjosq’o’ li walal wik’in. … A’b’an chirix xnumik oxib’ kutan, xb’antioxi we! A’an xru chireek’ankil li jalaak.”

K’a’jo’ naq xjala li ralal sa’ li naxb’aanu ut sa’ li naxk’oxla. X’ok chi tenq’ank sa’ li ochoch, mas wi’chik naq nase’ek, ut na’ab’ink chik sa’ iglees. A’an jwal xwulak chiru k’anjelak chiru jun hoonal sa’ li kub’sib’aal ha’ re li santil ochoch. Ut anajwan chik, a’an yoo chixkawresinkil rib’ re xik sa’ xmision.

Li xkaa inb’oqom, choq’ eere li tz’aqal eechihab’, a’an li tz’aqonk chi tz’aqal sa’ li Komonil re Tenq’ank. Nintz’aama cheru naq teetz’il rix li jolomil na’leb’ re li Komonil re Tenq’ank. Jwal chaab’il li aatin a’an. Naru tixk’am eeb’e laa’ex sa’ xyiib’ankil jun jolomil na’leb’ choq’ re lee yu’am eejunes. Nintz’aama ajwi’ cheru naq teetzeka xsahil li yaalil na’leb’ sa’ lix jolomil esil li Komonil re Tenq’ank li kipuktesiman haye’ 20 chihab’ chaq.3 K’utb’esinb’il sa’ jun jalam-uuch li esil a’an sa’ li oficina re li Xb’eenil Awa’b’ejil. Nasaho’ inch’ool rajlal sut naq nawil ru. Naxch’olob’ anihex laa’ex ut chan ru naraj li Qaawa’ naq texwanq sa’ tz’aqal li hoonal a’in naq nekeyal eeq’e chi tenq’ank chixch’utub’ankil li jek’inb’il aj Israel.

Ex inraarookil komon ixq, naqaj eeru! Laa’o “naqaj ru lee kawilal, xjalajik lee ch’ool, xxaqxookilal lee ch’ool, lee seeb’al chi jolomink, xchaab’ilal eena’leb’, ut xyaab’ eekux.”4 Relik chi yaal naq ink’a’ naru taqach’utub’ Israel chi maak’a’ lee tenq’ laa’ex.

Nekexinra ut ninb’antioxi eere ut nekexwosob’tesi rik’in li wankilal re xkanab’ankil cherix li ruchich’och’ naq nekextenq’ank sa’ li aajel ruhil k’anjel a’in. Sa’ komonil tooruuq chixb’aanunkil chixjunil li naraj li qaChoxahil Yuwa’ naq taqab’aanu re xkawresinkil li ruchich’och’ choq’ re li xkab’ xk’ulunik li Raarookil Ralal.

Li Jesus a’an li Kristo. A’an a’in lix Iglees. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Russell M. Nelson, “Xyo’onihom laj Israel” (ch’utam choq’ reheb’ li saaj chiru chixjunil li ruchich’och’, 3 junio, 2018), HopeofIsrael.lds.org.

  2. Chi’ilmanq 2 Nefi 25:26.

  3. Naru xtawb’aleb’ li hu a’in sa’ li internet. Re rilb’al li jolomil na’leb’ re li Komonil re Tenq’ank, chi’ilmanq lds.org/callings/relief-society. Choq’ re li jolomil esil re li Komonil re Tenq’ank, chi’ilmanq Mary Ellen Smoot, “Alégrense, hijas de Sión,” Liahona, enero 2000, 111–14.

  4. Russell M. Nelson, “Jun tz’aamahom reheb’ li ixq,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2015; k’eeb’il xkawil li aatin.