Ko e Fakamoʻuí Pē ʻOkú Ne ʻAfioʻi Lelei Aú
Kuó u ako ha ngaahi lēsoni fakalaumālie lahi ʻi heʻeku fokoutua he kanisaá.
Faitā ʻa Barbara Leite
Naʻe kamata pē mei he langa ʻulú. Hili ha kiʻi taimi siʻi, naʻe fakalalahi e langa ʻulú ʻo hoko fakaʻaho. Naʻe ʻi ai e ngaahi taimi naʻe tupu ai haʻaku lua. Koeʻuhí ko e meʻá ni, naʻe kole ai ʻe heʻeku toketaá ke fai ha fakaʻata.
Naʻe fakahā mai ʻe he ola ʻo e fakaʻatá ʻoku ʻi ai haku foʻi ngungu ʻoku ui ko e seminoma (germinoma) ʻi he konga ki loto ʻo hoku ʻutó. ʻI heʻemau fuofua ʻilo ki he foʻi ngungú ʻi ʻOkatopa 2023, naʻe ʻikai ke mau fakapapauʻi pe ʻoku fakatuʻutāmaki (fakatupu kanisā) pe ʻikai.
Naʻe fai ha ngaahi tafa kehekehe kiate au, pea aʻu ki heʻenau toʻo kakato ʻa e foʻi ngungú. Naʻá ku foki ki ʻapi pea naʻe hangē naʻe lelei ʻa e meʻa kotoa, ka naʻe kiʻi fuoloa pea toki maʻu mai ʻa e ola e sivi fakaʻāulilikí. Hili ha ngaahi uike siʻi mei ai, naʻá ku toe langa ʻulu, pea toe fai leva hoku fakaʻata.
ʻOku Lava ke Teuteuʻi Kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ki he Ngaahi Taimi Faingataʻá
Naʻa mau ʻiloʻi mei hono maʻu e ola ʻo e fakaʻatá, kuo toe foki kakato mai e foʻi ngungú ki hoku ʻutó ʻi ha ʻosi pē ha ʻaho ʻe 20. Naʻe mahino mei he sivi fakaʻāulilikí ʻoku fakatupu kanisā ʻa e foʻi ngungú. Naʻe ilifia ʻaupito ʻeku ongomātuʻá, ka naʻá ku nonga pē. ʻOku ou tui naʻe ʻosi teuteuʻi mo fakamālohia au ʻe he Fakamoʻuí.
Ngaahi Mana ʻi he Taimi Faingataʻá
Hili hono ʻilo ʻoku fakatupu kanisā ʻa e foʻi ngungú, naʻa mau ʻalu mo ʻeku ongomātuʻá mei homau koló ki he falemahaki makehe maʻá e fānau ʻoku kanisaá ʻi he kolomuʻa ʻo e fonuá, ko Kulitipa. Naʻe māhina ʻe ono ʻa e konga ʻuluaki ʻo hoku faitoʻó, koeʻuhí ko e ngaahi tafá mo e kimó.
Naʻe toe fai haku fakaʻata fakafaitoʻo ʻe taha ke fakataimi-tēpileʻi mei ai ʻa e tafa hono hokó. Naʻe tui e kau toketaá ʻe holo e foʻi ngungú ʻo hangē pē ha foʻi pīní tupu mei he kimó.
Ka naʻe hā mei he fakaʻata fakafaitoʻó kuo pulia ʻaupito e foʻi ngungú ia! Naʻe fai ʻe he ʻEikí ha mana. Naʻe ʻikai ke teitei tui e kau toketaá ia ʻe malava ke hoko ha meʻa peheni. Naʻá ku houngaʻia moʻoni ʻi he ngaahi mana kuó u aʻusiá, ka naʻe kei hokohoko atu pē e faingataʻa ʻeku fonongá.
Fefaʻuhi fakataha mo e Fakamoʻuí ʻi he Molé
ʻI he kamakamata mai ʻa e faingataʻa ko ʻení, naʻá ku loto-mamahi koeʻuhí he naʻe lahi e ngaahi meʻa naʻe ʻikai ke u toe lava ʻo faí. Naʻe ʻikai ke u toe ʻalu ki he akó pe lotú. Naʻe ʻikai ke u toe vaʻinga soka, pea ʻikai ke toe fai ha fetuʻutaki mo hoku ngaahi kaungāmeʻá. Naʻe ʻikai ke u toe lava ʻo ʻalu ki he seminelí.
ʻOku ou ʻilo ʻe hanga ʻe he Fakamoʻuí, ʻi Heʻene Fakaleleí, ʻo fakakakato ʻeku ngaahi meʻa ko ʻení. ʻOku ʻikai ke u ʻilo pe ʻe founga fēfē, ʻoku ʻikai ke u ʻilo pe ko e fē ʻa e taimí, ka ʻoku ou tui ʻe totongi huhuʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ngaahi meʻa kotoa ko ʻeni kuo mole meiate aú.
ʻOku ʻikai ha taha te ne ʻiloʻi lelei au ʻo hangē ko Iá. ʻOku ʻiloʻi lelei pē au ʻe heʻeku faʻeé, ka ʻoku ʻikai ke peseti ʻe 100 ia ʻo hangē ko hono ʻiloʻi lelei au ʻe he Fakamoʻuí. Pea neongo ʻa ʻeku loto-mamahi ʻi he meʻa kotoa pē kuo ʻikai ke u toe faí mo e meʻa kotoa pē naʻe hokó, ka naʻá ku feʻao pē mo e Fakamoʻuí ʻi he taimi kotoa ko iá.
Ko Hono Ikunaʻi ʻo e Ngaahi Faingataʻá ʻi he Ngāue Tokoní
Ko e taha e founga ke ikunaʻi ai e ngaahi faingataʻá ko e ngāue maʻá e ʻEikí. Kuo fakafehokotaki au ʻe he ngāue tokoní mo e ʻEikí mo tokoniʻi au ke u fakafanongo ki Hono leʻó pea muimui kiate Ia.
ʻI he taʻu kuohilí, naʻe fai haʻamau konifelenisi KFT, pea neongo naʻe ʻikai ke u lava ʻo kau ki ai, ka naʻe fakaafeʻi au ʻe he ongomātuʻa naʻá na tataki ʻa e fakatahá ke u faʻu ha foʻi vitiō ʻo vahevahe ai ʻeku fakamoʻoní.
Naʻá ku vahevahe ʻi heʻeku foʻi vitioó ʻa e anga ʻeku maʻu ha holi ke fua hoku fatongiá mo tokoniʻi e niʻihi kehé ʻo tatau ai pē pe ko e hā e meʻa ʻoku hoko ʻi heʻeku moʻuí. Naʻá ku maʻu ha tohi ʻe 571 mei he toʻu tupu naʻa nau sio heʻeku vitioó pea naʻe fakalotolahi ia kiate au.
ʻOku hoko e fāmili ʻo Kusitavó ko ha maʻuʻanga ivi kiate ia. ʻOkú ne laukau ʻaki hono taʻoketé mo hono tuofefiné, ʻa ia kuó na fakatou ʻosi mei he ngāue fakafaifekaú.
Ngaahi Lēsoni ne Akó
ʻOku ou kei fehangahangai pē mo ʻeku faingataʻaʻia fakaemoʻui leleí, ka kuo hanga ʻe he aʻusia ko ʻení ʻo ʻai ke u ofi ange ki he Fakamoʻuí pea kuó u ako ai ha ngaahi meʻa lahi.
Kuó u ako ke faʻa kātaki pea tatali ki he ʻEikí ʻi he taimi ʻoku ou fehangahangai ai mo e ngaahi ongoongo koví, ngaahi aʻusia ʻoku ʻikai ke leleí, pe ngaahi mahamahaki fakatuʻutāmakí. Kuó u ako ke maʻu ʻa e fiefiá ʻi he fanga kiʻi meʻa iiki mo faingofuá. Kuó u ako ke fakakaukau ki he māmaní ʻi ha tafaʻaki kehekehe, ke ako e folofolá, pea fetuʻutaki mo e Laumālie Māʻoniʻoní.
Ko e meʻa ʻokú ne tokoniʻi fakalaumālie aú ko hono ako maʻu pē ʻo e folofolá. Naʻa mo e taimi naʻá ku tokoto falemahaki aí, hili hoku tafá pe lolotonga e kimó, naʻá ku kei lau pē ʻa e folofolá pe ngaahi lea ʻo e konifelenisi lahí. Kapau ʻoku ʻikai ke u lava ʻo laukonga, naʻá ku kole ki heʻeku faʻeé ke ne laukonga mai kiate au, pe te u fakamoʻui pē e folofola kuo ʻosi hiki hono laukongá.
ʻOku ou ʻi ha tūkunga eni ʻo ha toe faitoʻo lahi ange, pea lolotonga ʻeku tatali ki hono fai ʻo e faitoʻó, ʻoku ou fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama FamilySearch Get Involved. Lolotonga hono fai ʻo e faitoʻo lahi ange ko ʻení, ʻoku ou fakakaukau ki he ngaahi folofola mei he seminelí. ʻI he taimi ʻoku tau fili ai ke fakamuʻomuʻa ʻa e ʻEikí, ʻoku hoko ai ha meʻa makehe ʻo aʻu ki he ngaahi taimi faingataʻá. ʻOku ou ongoʻi ʻoku ʻiate au ʻa e ʻEikí he kuó u ʻunu ʻo ofi ange kiate Ia.
Ko Sīsū Kalaisi hoku Fakamoʻuí mo hoku Kaungāmeʻá. ʻOku ou ʻiloʻi ʻokú Ne ʻafioʻi ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku ou ongoʻí, ʻosi ongoʻí, mo ʻamanaki ke ongoʻí. ʻE fakaleleiʻi ʻa e meʻa kotoa pē ʻo fakafou ʻi he Fakamoʻuí.