Upoko 5
(Hune-Oketopa 1830)
Ka whakaputa i a Arama rāua ko Iwi ngā tamariki—Ka tāpae a Arama i tētahi whakahere, ā, ka mahi ki te Atua—Ka whānau mai a Kaina rāua ko Apera—Ka haututū a Kaina, ka nui ake tōna aroha ki a Hātana i tōna ki te Atua, ā, ka meinga he kaiaru nā Hātana—Ka tipu haere te kōhuru me te whakarihariha—Ka kauhautia te rongopai mai i te tīmatanga.
1 Ā, i pahawa ake, nā, whai muri iho i tāku, tā te Ariki te Atua, peinga atu i a rātou ki waho, nā, ka tīmata a Arama ki te ngaki i te whenua, me te whakahaere rangatiratanga i runga i ngā kararehe katoa o te pārae, me te kai i tana paraoa he mea nā te werawera o tōna rae, e rite ana ki tā te Ariki i whakahau ai i a ia. Ā, i mahi tahi anō tana hoa wahine, a Iwi.
2 Ā, i mōhio a Arama ki tana hoa wahine, ā, ka whānau mai ngā tama me ngā tamāhine, ā, ka tīmata tā rātou tini, tā rātou kapi i te whenua.
3 Ā, mai i taua wā haere ake nei, ka tīmata ngā tama me ngā tamāhine a Arama kia wehe, takirua, takirua ki runga i te whenua, ki te ngaki i te whenua, me te tiaki i ngā kāhui, ā, ka tīmata tā rātou whānau mai i ngā tama me ngā tamāhine.
4 Ā, i karanga ake a Arama rāua ko Iwi, tana hoa wahine, ki te ingoa o te Ariki, ā, i rongo rāua i te reo o te Ariki mai i te huarahi e ahu atu ana ki te Kāri o Erene, e kōrero ana ki a rāua, ā, kīhai rāua i kite atu i a ia; i te mea kua aukatia atu rāua i tōna aroaro.
5 Ā, i hoatu e ia ngā whakahaunga, kia koropiko rāua i te Ariki tō rātou Atua, ā, kia tāpaea ngā hua mātāmua o ā rātou kāhui, hei tāpaenga ki te Ariki. Ā, i whakarongo a Arama ki ngā whakahaunga a te Ariki.
6 Ā, whai muri iho i ngā rā maha ka puta mai tētahi anahera ki a Arama, e mea ana: He aha koe e tāpae ai i ngā whakahere ki te Ariki? Ā, ka kī atu a Arama ki a ia: Kāore au i te mōhio, hāunga nā te Ariki au i whakahau.
7 Kātahi ka kōrero mai te anahera, e mea ana: He ritenga tēnei ki te whakahere o taku Tama Kotahi Anake a te Matua, e kikī ana i te aroha me te pono.
8 Nā reira, māu e mahi i tāu katoa i runga i te ingoa o te Tama, ā, māu e rīpenetā, ā, e karanga ake ki te Atua i runga i te ingoa o te Tama mō āke tonu atu.
9 Ā, i taua rā taka iho ai te Wairua Tapu ki runga i a Arama, te mea e whakaatu ana mō te Matua me te Tama, e mea ana: Ko au te Tama Kotahi Anake a te Matua mai i te tīmatanga, haere ake nei āke tonu atu, nā, i te mea kua taka iho koe ka hokona, me ngā tāngata katoa hoki, te hunga katoa e hiahia ana.
10 Ā, i taua rā i whakapaingia te Atua e Arama, ā, pūrena noa, ā, ka tīmata tāna poropiti atu e pā ana ki ngā whānau katoa o te whenua, e mea ana: Kia whakapaingia te ingoa o te Atua, nā te mea kua huakina ōku karu, he mea nā taku hara, ā, ka koa au i tēnei oranga, ā, ka kite anō au i te Atua i a au tonu i te kikokiko.
11 Ā, i rongo anō a Iwi, tana hoa wahine i ēnei mea katoa, ā, ka koa, e mea ana: Me i kore ō tāua hara kua kore tāua i whai uri, ā, kua kore e mōhiotia te pai me te kino, me te koa o te hokonga, me te oranga tonutanga kua hoatu nei e te Atua ki te hunga ngohengohe.
12 Ā, i whakapaingia e Arama rāua ko Iwi te ingoa o te Atua, ā, i whakamōhiotia atu ngā mea katoa ki ā rāua tama me ā rāua tamāhine.
13 Ā, ka uru mai a Hātana ki waenganui i a rātou, e mea ana: He tama anō hoki au nā te Atua; ā, nāna rātou i whakahau, e mea ana: Kaua e whakapono atu; nō konā kīhai rātou i whakapono, ā, i nui ake tō aroha ki a Hātana i tō rātou aroha ki te Atua. Ā, ka tīmata te tangata i taua wā tonu kia mate tāne, kia mate wahine, kia tūkari, ā, kia mahi i ngā mahi a te rēwera.
14 Ā, ka karangatia te tangata kei ngā wāhi katoa e te Ariki te Atua he mea nā te Wairua Tapu, ā, ka whakahaua rātou kia rīpenetā.
15 Ā, ko te hunga katoa i whakapono ai i te Tama, me te rīpenetā i ō rātou hara, ka whakaorangia; ā, ko te hunga katoa kīhai i whakapono, ka pāpunitia; ā, ka rere atu ngā kupu i te māngai o te Atua i runga i te whakapuaki kaha; nā reira e tika ana me tutuki ērā.
16 Ā, kīhai i mutu i a Arama rāua ko Iwi, tana hoa wahine, tā rāua karanga ake ki te Atua. Ā, i mōhio a Arama ki tana hoa wahine, ā, ka hapu, ā, ka whānau mai a Kaina, ā, ka mea: Kua whakawhiwhia au tētahi tama e te Ariki; nā reira e kore ia e whakaparahako i ana kupu. Engari nana, kīhai a Kaina i whakarongo mai, e mea ana: Ko wai te Ariki e tika e tika ana kia mōhio au ki a ia?
17 Ā, ka hapu anō ia, ā, ka whānau mai anō tana teina a Apera. Ā, i whakarongo a Apera ki te reo o te Ariki. Ā, ko Apera te kaitiaki hipi, engari ko Kaina te kaingaki whenua.
18 Ā, i nui ake tō Kaina aroha ki a Hātana i tōna ki te Atua. Ā, ka whakahau a Hātana ki a ia, e mea ana: Meatia tētahi tāpaenga ki te Ariki.
19 Ā, nāwai rā, ka pahawa ake, nā, ka haria mai e Kaina te hua o te whenua hei tāpaenga ki te Ariki.
20 Ā, ka mauria mai hoki e Apera ngā hua mātāmua o tana kāhui, me te ngako o reira. Ā, ka aro mai te Ariki ki a Apera, ki tana tāpaenga hoki;
21 Engari ki a Kaina, ki tana tāpaenga hoki, kīhai i aro atu. Nā, i mōhio a Hātana ki tēnei, ā, i āhuareka ki a ia. Ā, i tino riri rawa a Kaina, ā, ka taka tōna āhua.
22 Ā, ka mea atu te Ariki ki a Kaina: He aha koe e riri ai? He aha i pōuri ai tō āhua?
23 Ki te mahi pai koe, ka whakaaengia koe. Ā, ki te kore koe e mahi pai, e huapae ana te hara ki tō kuaha, ā, e manakohia ana koe e Hātana; ā, ki te kore koe e whakarongo mai ki aku whakahaunga, māku koe e tuku atu, ā, ka meatia ki a koe e rite ana ki tāna e hiahia nei. Ā, māu e whakahaere tikanga ki runga i a ia;
24 Nā te mea, mai i tēnei wā haere ake nei māu hei matua mō ana teka; ka karangatia koe he kaiuru nā Hātana; i te mea i mua hoki koe i te ao.
25 Ā, ka kī ak e a tōna wā e kainamu mai ana—I ahu mai ēnei mōrikarika i a Kaina; i te mea nāna i whakaparahako ngā tohutohu nui mai i te Atua; ā, koinei tētahi kanga e whakatau iho ai ki runga ki a koe, ki te kore koe e rīpenetā.
26 Ā, i tino riri rawa a Kaina, ā, kīhai ia i whakarongo atu anō ki te reo o te Ariki, ki a Apera rānei, tana teina, te mea i hīkoi i runga i te tapu i te aroaro o te Ariki.
27 Ā, i tangi a Arama rāua ko tana hoa wahine i te aroaro o te Ariki, mō Kaina rātou ko ana teina.
28 Ā, i pahawa ake, nā, ka mau i a Kaina te tamāhine o tētahi o ana teina hei hoa wahine māna, ā, i nui ake tō rāua aroha ki a Hātana i tō rāua ki te Atua.
29 Ā, ka mea atu a Hātana ki a Kaina: Oati mai koe ki ahau mā tōu ake korokoro, ā, kia te whāki atu ka mate koe; ā, oatitia āu teina mā ō rātou ake māhunga, mā te Atua ora hoki, kia kaua rātou e whāki atu; nā te mea ki te whākina atu e rātou, ka mate rawa rātou; ā, ka pēnei kia kaua tō matua e mōhio; ā, i tēnei rā māku tō teina a Apera i tuku ki ō ringaringa.
30 Ā, ka oati a Hātana ki a Kaina ka rite tāna ki ana whakahaunga. Ā, i meatia hunahia ēnei meatanga katoa.
31 Ā, ka mea ake a Kaina: E pono ana ko au a Mahana, te rangatira o tēnei mea ngaro nui, kia kōhuru au, ā, kia rapu taonga ahau. Nā reira karangatia ai a Kaina ko te Rangatira o Mahana, ā, ka whai korōria ia i roto i te whakarihariha.
32 Ā, ka haere atu a Kaina ki roto i te pārae, ā, ka kōrero tahi me Apera, tana teina. Ā, i pahawa ake, nā, i a rāua i te pārae, ka tū ake a Kaina ki a Apera, tana teina, ā, ka patua ia.
33 Ā, ka korōria a Kaina i tāna i mahi ai, e mea ana: Kua here kore au; kāore e kore kua taka mai ngā kāhui o taku teina kua hinga mai nei ki ōku ringaringa.
34 Ā, ka mea atu te Ariki ki a Kaina: Kei hea a Apera, tō teina? Ā, ka mea atu ia: Kāore au i te mōhio. Ko au te kaitiaki o taku teina?
35 Ā, ka mea te Ariki: He aha tāu i mahi ai? E karangahia ake ana te toto o tō teina ki ahau mai i te whenua.
36 Ināianei ā, ka kangaia koe i te whenua kua tūwhera nei tōnamāngai kia whakawhiwhia te toto o tō teina i tō ringa.
37 Ina ngaki koe i te whenua e kore rawa e puta ake tōna kaha ki a koe. Ka waiho koe hei tangata kāinga kore, ā, he kaikora i runga i te whenua.
38 Ā, ka mea atu a Kaina ki te Ariki: Nā Hātana au i whakawai he mea nā ngā kāhui o taku teina. Ā, i te riri ahau anō hoki; i te mea i aro koe ki tana tāpaenga, engari kīahi i aro mai ki tāku; he nui noa atu te taumaha o taku whakawhiunga i te mea e taea ana e au te pīkau.
39 Nana, nāu ahau i pei atu i tēnei rā mai i te mata o te Ariki, ā, ka hunaia au i tō mata; ā, ka meinga au hei tangata kāinga kore, ā, hei kaikora i te whenua; ā ka pahawa ake, nā, ka patua au e te tangata e rapu mai i ahau, nā ōku hara, i te mea kāore ēnei mea e hunaia ana i te Ariki.
40 Ā, ka mea atu au, te Ariki ki a ia: Ko te tangata e patu i a koe, ka whakarea whitu te rahio te utu ka rapua i a ia. Ā, nāku te Ariki i whakanoho i tētahi māka ki runga i a Kaina, kei patua ia e tētahi e rapu ana i a ia.
41 Ā, i aukatia atu a Kaina i te aroaro o te Ariki, me tana hoa wahine me ana teina tokomaha i noho ai i te whenua o Nora, i te rāwhiti o Erene.
42 Ā, i mōhio a Kaina ki tana hoa wahine, ā, ka hapu, ā, ka whānau mai a Enoka, ā, ka puta i a ia ngā tama me ngā tamāhine tokomaha. Ā, nāna tētahi pā i hanga, ā, i huaina e ia te pā rā ki te ingoa o tana tama, arā, ko Enoka.
43 Ā, ka whānau tā Enoka ko Irara, me ētahi atu tama me ētahi atu tamāhine. Ā, nā Irara ko Mehutaere me ētahi atu tama eme ētahi atu tamāhine. Ā, nā Mehutaere ko Metuhaere, me ētahi atu tama me ētahi atu tamāhine. Ā, nā Metuhaere ko Rameka.
44 Ā, ka mau i a Rameka ngā hoa wāhine e rua; ko Araha te ingoa o tētahi, ā, ko Tira te ingoa o tētahi atu.
45 Ā, nā Araha ko Iapara; ko ia te matua o te hunga e noho tēneti ana, ā, ko rātou ngā kaitiaki kau; ā ko te ingoa o tana teina ko Upaia, koia te matua o te hunga e whakatangi ana i te hāpa me te ōkena.
46 Ā, nā Tira, ka puta ko Tupara Kaina, he kaiako ia nō ngā mahi pārahe me te rino. Ā, ko te tuahine o Tupara Kaina ko Nāma.
47 Ā, ka mea atu a Rameka ki ana hoa wahine tokorua, arā, ki a Araha rāua ko Tira: Whakarongo mai ki tōku reo, e kōrua ngā hoa wāhine o Rameka, whakarongo mai ki aku kōrero; i te mea kua whakamatea e au tētahi tangata mō ōku tūnga, ā, he taiohi tāne mō tōku mamae.
48 Mēnā ka whakarea kia whitu te utu e rapua ai mō Kaina, e pono ana ka whitu tekau mā whitu tā Rameka;
49 Nā te mea kua uru atu a Rameka ki roto ki tētahi oati ki a Hātana, i runga i te ritenga o Kaina, nā konā meinga ia ko te Rangatira o Mahana, te rangatira o te mea ngaro nui i whakaheretia ki a Kaina e Hātana; ā, ko Irara, te tama a Enoka, e mōhio ana ki tō rāua whakaritenga huna, ka tīmata tana hura atu ki ngā tama a Arama;
50 Nā reira a Rameka, i riri ai, ka whakamatea ia, kāore e rite ana ki tā Kaina, ki tana teina a Apera, kia rapu taonga te take, engari i whakamatea ia mō te oati te take.
51 Nā te mea, mai i ngā rā o Kaina, i reira tētahi kotahitanga huna, ā, i te pōuritanga ā rātou mahinga, ā, i mōhio rātou ki ngā tāngata katoa, ki ō rātou teina.
52 Nā reira ka kangaia a Rameka e te Ariki, me tōna whare, me te hunga katoa i oati ai ki a Hātana; i te mea kīhai rātou i pupuri i ngā whakahaunga o te Atua, ā, kāore i pai ki te Ariki, ā, kāore ia i minita atu ki a rātou, ā, he mōrikarika ā rātou mahinga, ā, ka tīmata te tipu ki roto i ngā tama katoa a te tangata. Ā, i roto i ngā tama a te tangata.
53 Ā, kāore i kōrerohia ēnei mea i roto i ngā tamāhine a te tangata, i te mea i kōrerotia aua mea huna e taua Rameka ki ana hoa wāhine, ā, i haututū rāua ki a ia, ā, ka whakapuakina atu ēnei mea kia horapa haere, ā, kāore he aroha ki a ia;
54 Nā reira a Rameka i kinongia ai, ā, peia atu ai, ā, kīhai i haere mai ki waenganui i ngā tama a te tangata, kei mate ia.
55 Ā, pēnei tīmata ai ngā mahinga o te pōuritanga kia tipu kaha ki roto i ngā tama katoa a te tangata.
56 Ā, ka kangaia te whenua e te Atua ki tētahi kanga kino, ā, i te riri ki te hunga whakarihariha, ki ngā tama katoa a te tangata nāna nei i hanga;
57 Nā te mea kīhai i pai kia whakarongo ki tōna reo, kia whakapono ki tana Tama Kotahi Anake, ki te mea pū anō nāna nei i whakapuaki ka uru mai i te waenganuitanga o ngā wā, te mea i whakaritea ai mai i te ōrokohanganga rā anō o te ao.
58 Ā, pēnei tīmata ai te kauhautanga o te Rongopai, mai i te tīmatanga, e whakapuakina ana e ngā anahera tapu kua tonoa mai i te aroaro o te Atua, ā, nā tōna ake reo, ā, nā te takohatanga o te Wairua Tapu.
59 Ā, pēnei whakaūngia ai ngā mea katoa ki a Arama, nā tētahi tikanga tapu, ā, ka kauhautia te Rongopai, ā, ka tukuna atu tētahi ture, kia noho mai i te ao, tae noa atu ki te mutunga o reira; ā, pēnei te āhua. Āmine.