Na Bula kei na Veiqaravi nei Godon B. Hinckley

Ena ika 9 ni Feperueri 1998, era a osota yani kina e rauta na 6,700 na Yalododonu Edaidai na Independence Square, mai Accra Ghans. Era lako yani mera laki kidavaka na nodra parofita, o Gordon B. Hinckley.¹ E a tucake e matadra, ena matadredredre ka kacivaka na itukutuku rogorogo vinaka ni sa na tara e dua na valetabu ena nodra vanua. E a kaya o Elder Jefrey R. Holland mai na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ni ena gauna e a vakaraitaka kina o Peresitedi Hinckley na itukutuku o ya, era a “tucake ka kaila na tamata, turu na wainimata ka ra meke, era a veimokomoko ka veitagicaki.”² Vica na yabaki e muri, ni sa mai tara ka vakatabui na valetabu e dua na yalewa ka a tiko ena siga o ya e nanuma lesu na veika marautaki e vakila ena siga o ya ka vakaraitaka na veika sa vakalougatataki koya kina na valetabu.

“Se matata tikoga qo vei au na veisiko mai ya nei Peresitedi Gordon B.Hickley kei na nona mai vakaraitaka ni sa na vakarau tara e dua na valetabu ena neimami vanua. Se matata tikoga qo vei au na nodra marautaka na lewevuqa na yalomamarau, na kailavaki ni itukutuku. …

“Nikua, baleta ni sa dua tiko na valetabu ena neimami vanua, au sa vakawati ka vauci vei watiqu ena bula oqo kei na bula sa bera mai. Na kalougata ni laki bulavata kei na noqu matavuvale ena bula sa bera mai sa vakadeitaka vei au e dua na vakanuinui vakaitamera niu segata meu cakava na veika kece au rawa ni cakava me tawamudu na noqu matavuvale.”³

Sa vukei ira na tamata ena veiyasai vuravura o Peresitedi Hinckley mera kunea na “vakanuinui levu” oqo ena bulataki ni kosipeli i Jisu Karisito. Me vaka e vakaraitaki ena ka e yaco mai Ghana, e dauveivakavulici vei ira e udolu ena dua ga na gauna. E dau dolele talega vei ira na tamata ena duavata ga na gauna. O Elder Adney Y. Komatsu ena kuoramu ni Vitusagavului e vakaraitaka na itukutuku oqo ena nona a qarava tu na itavi ni peresitedi ni kaulotu ni sikova yani o Peresitedi Hinckley na nona vanua ni kaulotu.

“Sega vakadua ena tolu na yabaki ni noqu veiqaravi me vakalewai au, dina ga ni tu na noqu malumalumu. Oqori sara ga na ka e a vukei au. …Na veigauna e sobu mai kina ena waqavuka e dau dreta na ligaqu me vakaga e pamutaka tiko na wai mai na dua na toevu ena yalo vakavinavinaka. ‘Vinaka, Peresitedi Komatsu, sa vakaevei tiko na bula.? …O iko o sa caka vinaka sara tikoga.’ E dau vakauqeti au vaka o ya, … ia ni sa dau biubiu au dau vakila ni dodonu meu laveta cake na noqu ivakarau ni veiqaravi kina 105 na pasede sega walega ni 100 na pasede.”⁴

Era vakila na tamata na veivakauqeti mai vei Peresitedi Hinckley, sega walega mai na nona vosa veivakauqeti ia sa vakatalega ena nona ivakarau ni bula. E vakaoqo na ka e a kaya o Peresitedi Russell M. Nelson mai na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua:

“Ena nodrau sa biubiu mai na dua na valenilotu me rau lako kina rara ni waqavuka, o Peresitedi Hinckley kei Sisita Hinckley, mai na iWasewase e Loma kei Amerika, qai yaco e dua na vakacalaka ena nodrau motoka. Keirau a muri rau tiko mai kei Sisita Nelson ena dua tale na motoka ka raica vinaka sara ga na ka e a yaco. Dua na lori levu ka sinai tu mai ena kaukamea makawa qai sega ni vesu tu e a takosovi ratou ena dua na ilesu ni sala. Me drovaka na kena rawa ni yaco na coqa, e qai kele vakasauri na draiva, ka vakavuna na nodra tatacokacoka mai ki ra na kaukamea makawa ka ra bini tu ena dela ni lori mera laki vanalaka ka waboraka na nodrau motoka na Hinckleys. Kakavorovoro na katubaleka ka vurumemea na katuba kei na muailiu kei na muaimuri ni motoka. Ke a dua na mavoa levu e a yaco ena siga o ya. Ni sa kaliraki laivi mai na nodrau isulu kei na kuli ni yagodra na ikakavorovoro ni iloilo, qai vakaoqo na ka e kaya o Peresitedi Hinckley: ‘Vakavinavinakataki ga na Turaga ena Nona veivakalougatataki, qo meda sa toso sara yani ena dua tale na motoka.’”⁵

Na itukutuku o ya e a kainaki ena dua na gauna dredre sara, ia sa ivakaraitaki ni bula kei na veiqaravi nei Peresitedi Hinckley ena nona itutu vaka tisaipeli i Jisu Karisito. O koya, me vaka e vakaraitaka o Elder Holland, “e sinai tu ga ena vakabauta na Kalou kei na veika ena yaco ni mataka.”⁶

iVakatakilakila

Gordon B. Hinckley

iYau ni Matavuvale—Dua na Yavu ni Vakabauta ni Vosota Vakadede

Ena gauna a sucu kina o Gordon Bitner Hickley ena ika 23 ni June 1910, o koya e imatai ni luvei tinana, ia e walu na gone eratou kidavaki koya mai ki vale ni sa tadu mai kina matavuvale. Na tamai Gordon o Bryant Stringham Hinckley, e a vakawatitaki Ada Bitner ni a mai mate na imatai ni watina, o Christine. E a va tale na luvedrau o Bryant kei Ada taravi Gordon ka rau susuga cake na nodrau matavuvale levu ena loloma—ka sega kina na veivakaduiduitaki me vaka na tacina tagane kei na tacina yalewa vakacabecabe. E a se karona vinaka sara mai o Gordon na nona matavuvale ni a se gonelailai.

Na iotioti kei na yaca i Gordon kei na kena e toka e loma, e ivakaraitaki ni iyau vakaturaga. Ira na nona qase mai na yasana vei Hinckley e wili kina na i matai ni tawavanua ena vanua ka sa qai mai vakatokai me o Amerika. E so era a vakau vakaukauwa kina vanua o ya baleta na nodra vakabauta Vakarisito ena yabaki 1600 vakacaca. Eso tale era a pasidia ena 1620 ena Mayflower, dua vei ira na imatai ni waqa ni usa tamata biu vanua mai Iurope ki Vualiku kei Amerika. Sivia na rua na senitiuri, e muri sa qai basika na tubui Hinckley ena yasana vei tamana o Ira Nathaniel Hinckley e dua vei ira na ivuvu ni Yalododonu Ena yabaki 1843 ka se qai yaco walega na nona sa luveniyali o Ira ni yabaki 14, sa curu kina ena lotu ni oti na nona rogoca nodrau vunau o Josefa kei Hyrum Smith. Na bui Gordon vakarua o Anna Barr Musser Bitner Starr e a ivuvu talega. Na luvena tagane o Brenema Barr Bitner, na tukai Gordon e qai vakaoqo na ka e kaya baleta na nodra ilakolako ki na Bucabuca o Salt Lake ena 1849. “Au [yabaki 11] draivataka yani e rua na bulumakau lelevu ka rau dreta tiko e dua na qiqi sinai tu ena iyaya ena maliwa ni katakata kei na batabata takosova na vanua dravuisiga kei na veiuciwai vakakina na veiulunivanua me yaco mai kina bucabuca oqo.”⁷.

Dau vakananumi iratou wasoma na luvena kei na makubuna o Bryant Hinckley na nodratou iyau vakamareqeti. Ni talanoataki tiko na Mayflower kei na nona ilakolako mai vata kei ira na pasidia, ena dredre ni batabata ni vulaililiwa ka ra a sotava ni ra sa yaco mai kina vanua mera sobu kina; qai kaya vaka oqo: “Na gauna sa Vakarau lesu na Mayflower ena vula i tubutubu e 49 walega mai na [102] era a bula. Sega ni dua e via lesu tale [ki Igiladi] Na yalo oqo e sucu vata mai kei kemudou na luvequ—na yalo ni sega ni via lesu tale”⁸ Ena nona a dei tu ena ivakavuvului oqo o Gordon, e a nona na madigi me vulica ka qarava ka vakadinadinataka ni a sega ni rawa ni ka ga ni vakasama.

Gauna ni gone---Vulica mo Rai Vakararama, Yalodina, ka Vakabauta

Ena nona gauna ni gone, a sega ni tubu bulabula o Gordon Hinckley, me vaka na nona sa qai waribariba ena gauna ni nona veiliutaki ni sa qase cake mai kina O koya e sega sara ni tu vinaka ka ni “gogo voli ga” ka tautauvi mate.⁹ Na gauna sa tauvi Gordon yabaki rua na vu-koli, … a kaya o vuniwai vei Ada ni kena iwali ga na cagi bulabula ni vanua. Sa mani laki volia o Bryant e dua na vanua ni teitei lima na eka na kena levu … ka tara kina e dua na vale ni vagalala ni vulaikatakata.”¹⁰ Na iteitei, ka tiko ena dua na vanua ena Bucabuca o Salt Lake ka vakatokai na East Mill Creek, sa veivuke sara ga kina matavuvale ka ni solia na galala vei iratou na gone me ratou veiciciyaki ka qito wavoki ka vulica na lesoni bibi kecega ni ratou sa mai cakacaka vata sara ga.

O Ada kei Bryant erau sa dau raiyawa sara ga, itubutubu gugumatua ka rau solia na madigi vei iratou na luvedrau me ratou tubucake ka rawa-ka. Erau gumatuataka na qaravi ni Lotu vakamatavuvale ena gauna ga sa tavoci mai kina ena yabaki 1915. Erau dau wasea na italanoa mai na ivolanikalou ni sa vakarau na moce. Erau vagalalataka sara ga e dua na rumu me vanua ni nodra wilika na ivola vivinaka na luvedrau. Erau vakauqeti ira na luvedrau ena bula vakaivakarau ena nodrau veivakayarayarataki ka namaki ira mera na vinaka sara.

Ni sa tubucake o Gordon, sa tubucake talega vakakina na nona vakabauta ka bucini cake sara ga mai na nodrau vakabauta na nona itubutubu. Dua na siga sa qai sotava kina o koya e dua na ka ka vukei koya me rawata e dua na nona ivakadinadina baleta na Parofita o Josefa Simici.

“Niu a se gonetagane, yabaki 12, e a kauti au o tamaqu kina dua na soqoni ni matabete ena iteki ena vanua keitou vakaitikotiko kina. Au laki dabe sara mai muri ia, o koya me vaka ni peresitedi ni iteki e laki dabe vakatulewa sara mai cake. Ena itekivu ni soqoni o ya, na kena imatai meu qai tiko kina, rauta ni tolu kina va na drau na tagane era tucake. Duidui na vanua era dui lako mai kina ka duidui nodra cakacaka ia, o ira yadua e tiko e yalodra na ivakadinadina ni veivosa era cavuta ni ra sa lagata vata mai na veivosa cecere oqo:

Dokai koya ka kilai Jiova. 
Jisu, parofita, daurairai.
Sa mai dolava tu na gauna e dai,
Tui, na vanua rokovi Koya tu.

“Dua na ka e tamoi e loma ni ketequ niu rogoci ira na tamata vakabauta oqori ni ra sa lagata. Curuma mai na yaloqu niu a se gonetagane e dua na kila ka sa vakabira kina na Yalotabu ni o Parofita Josefa Simici e parofita dina ni Kalou Qaqa.”¹¹

Gordon B. Hinckley ena gauna ni cauravou

Tomani na Vuli kei na Veigauna Dredre

Ena nona gauna ni gone, e a sega ni dau taleitaka o Gordon na vuli, ka taleitaka na tu e tuba mai na tiko e loma ni vale vakakina na desi kei na loma ni rumu ni vuli. Ia, ni sa qase cake sa qai vulica na talei ni ivola, na vuli, kei na rumu ni ivola mai vale ni vakatauvatani kei na lomanibai e dau veiciciyaki kina ni se gone lailai ka sega ni vakaivava. Au a qeretueti mai koronivuli torocake ena 1928 ka laki tomana sara na vuli ena University of Utah ena yabaki vata ga.

Na va na yabaki ni nona vuli voli mai na univesiti e a sotava kina e levu sara na bolebole. Ena 1929 e a caqera kina na makete ni veisau ilavo mai Amerika vakakina na kena ena veiyasai vuravura ka sala muria mai na Gauna ni Vakaloloma Levu. Na sega ni cakacaka sa laki yacova sara na 35 na pasede mai Salt Lake City ia e kalougata o Gordon ni sa dua toka na nona cakacaka me rawa ni sauma toka kina na nona icurucuru kei na iyaya ni vuli. O Bryant ka cakacaka tu vaka manidia ena Church Deseret Gymn e a musuka na kena isau me rawa ni ra na cakacaka tikoga e so tale na tamata cakacaka.¹²

E qai ilutua ni dredre vakailavo oqo na kena sa qai kilai ni sa tiko vei tinai Gordon na kenisa. E a mate ena 1930 ni se qai yabaki 50 ka yabaki 20 o Gordon. Na mavoa e a yaco ni sa mai leqa o tinana “sa rui titobu ka mosimosi dina,” e a kaya o Gordon¹³ Na veivakatovolei oqo kei na veirawai ni veivakavuvuli vakavuravura kei na ituvaki ni bula e a vakavuna vua me vataroga e levu sara na taro dredre. “Sa dua na gauna ni lomaleqa,” e a nanuma lesu o Gordon, ka sa vakilai sara vakalevu ena lomanibai ni univesiti. Au a vakila e so vei ira. Au sa tekivu taroga e so na ka, wili kina, ena dua na kena iwase lailai ga na nodrau vakabauta na noqu itubutubu. Oqo e sega ni ka vou vei ira na gonevuli ena univesiti ia na ituvaki ni veika e yaco tiko sa vaka e bibi toka ena gauna o ya.”¹⁴.

Na taro nei Gordon sa basika e dina ga ni veivakayavalati toka ia e sega ni yavalata nona vakabauta. Qai vaqo nona vakanananu “Vei au sa yaco vata mai na dei ni veilomani ena matavuvale ka yaco tiko ni rau liutaka tiko e dua na itubutubu totoka, dua na bisopi vinaka sara, qasenivuli yalodina ka gugumatua, kei na ivolanikalou me wiliki ka vakananumi vakatitobu.” Ena nona vosa tiko baleta na bolebole ni gauna o ya vei koya kei ira na tani ka ra itaba vata, e a kaya kina: “Dina ga ni levu na ka keimami sega soti ni kila vinaka ia e tiko ena yaloi keimami e dua na ka baleta na lomana na Kalou kei na Nona cakacaka ka a vakauti keimami me ulabaleta na lomalomarua kei na taqaya. Keimami lomana na Turaga, ka keimami lomana na itokani vinaka ka yalodina. Keimami vakaukauwataki sara vakalevu mai na mataqali loloma vakaoqori.”¹⁵

Cakacaka ni Kaulotu kei na Saumaki Yadudua

A taura mai na University of Utah ena June 1932 na nona koroi ka a rawata na iveta e cake ni Vosa vakavalagi kei na veivosa makawa tale e so. Dua na yabaki e muri sa mai tu sara ena dua na ilesu ni sala. Sa vakanamata sara tikoga kina nona rawa-ka vakavuli me rawa ni dua na dauvolaitukutuku. Ena loma sara ga ni Gauna ni Vakaloloma Levu sa marororya rawa e dua na ilavo me vukea na nona vuli. E a vakasamataka tale tu ga me na vakawati. O koya vata kei Marjorie Paya e dua na goneyalewa ka vakaitikotiko ena tai ni gaunisala ka dua erau sa tekivu veigadivi sara tiko vakalevu.

Ia, ni bera ni yabaki 23 e a sotavi nona bisopi, ka tukuna sara vua se sa bau vakasamataka me lako ikaulotu. Oqo sa “veivakurabuitaki” sara ga vei Gordon,¹⁶ me vaka ni vica wale sara ga na cauravou era a kacivi mera laki kaulotu ena gauna ni Vakaloloma Levu. E sega sara ga ni tu na ilavo vei ira na matavuvale mera tokoni kina na laki kaulotu.

Tukuna o Gordon vei Bishop Duncan ni sa rawa ni laki kaulotu, ia, e lomaleqataki iratou ga na nona matavuvale se ratou na sauma vakacava nona ilavo ni kaulotu. Sa qai tosocake ga nona lomaleqa ni rogoca ni baqe e maroroi tu kina na nona ilavo maroroi sa karusa talega. “Sega na leqa,” e a kaya, “Au nanuma ni a kaya tiko o tamaqu, ‘Keitou na cakava na ka kece e rawa ni keitou cakava me sotavi na nomu gagadre,’ ka rau sa qai lomavata kei tuakaqu me rau na raica niu na rawa ni lako ki kaulotu. Keitou sa qai raica ena gauna o ya e dua na ilavo a dau maroroya tu mai o tinaqu—na veisau e dau vakavotaka mai ena nona lako ki volivoli kei na veivoli tale eso. Ni sa mai kuri na ilavo lailai vaka oya, sa laurai ni sa rairai rawa niu na lako ki kaulotu.” E vakatoka na ilavo maroroi nei tinana me ilavo tabu. “Au a taqomaka ena noqu doka,” e a kaya.¹⁷ E a kacivi me laki veiqaravi ena Kaulotu mai Iurope.

Ni vakila ni vaka e se lomaleqa voli ga o luvena sa qai vakarautaka o Bryant e dua na itukutuku rawarawa sara mai na ivurevure ni veivakaukauwataki. “Ena noqu sa lako ki kaulotu,” e a kaya o Gordon, “e a solia vei au na tamaqu yaloyalovinaka e dua na kadi ka volai tu kina e lima na vosa … : ‘Kakua ni yalolailai, vakadinata ga’ (Marika 5:36).”¹⁸ Na veivosa oqori e dau vakauqeti Elder Gordon B. Hinckley me dinata ka doka na itavi ni kaulotu, vakabibi ni qai semati tale yani ena ono na vosa mai vei tamana ena vica tale na macawa e muri.

A lako mai na ono tale na vosa ena gauna ni veivakayalolailaitaki ca sara ka a tekivu ena ika 29 ni June 1933, na imatai ni siga nei Elder Hinckley mai Preston Igiladi. Ni yaco yani kina nona itikotiko sa tukuna sara vua o nona itokani ni rau na laki vosa tiko ena loma ni tauni ena yakavi o ya “Au sega ni tamata e dodonu mo drau lako vata,” e a kaya yani vua o Elder Hinckley, ka qai laki tini lagalaga sere ka vosa vei ira na tamata ena bogi o ya ni o sa qaravi ira tu e levu na tamata era sega ni kauwai ena veika e wasea tiko.¹⁹

A gadreva vakalevu sara o Elder Smith na veivakayaloqaqataki vakaoqo, baleta ni a ka dredre toka vua me kunea mai kea e dua ka via ciqoma na kosipeli vakalesuimai. Na bula dravudravua e kauta mai na qera ni makete vakailavo e vuravura raraba e vaka me tara na yalodra na tamata ka ra biliraki koya ena saqata ka sega ni raica rawa e dua na sala me semati rau rawa kina. Kena ikuri ni o koya sa vakamalumalumutaki sara ga vakayago. Sa qai nanuma, “Mai Igiladi na co e dau qai se ka vua ena mua ni vula o June kina itekivu ni Jiulai na gauna sara ga au yaco yani kina.”²⁰ Qo e vakayavalata sara ga na nona dau surusuru ka sa vakacacana sara ga na veika taucoko. Sa nanumi ira sara ga na nona matavuvale. Sa nanumi Marjorie sara ga. Sa nanuma sara ga na nona vanua ni gagade. Sa veivakayalocataki sara ga na cakacaka. Sa lailai sara ga na nodra rawa ni soli lesoni o koya kei ira na nona ilawalawa ni kaulotu, vei ira na dauvakatataro dina ga ni ra veivakavulici ka vosa ena veitabanilotu lalai ena vei-Sigatabu.

Ni vakila ni sa mai vakaoti gauna wale tu ga ka vakamaumautaka na ilavo ni nona matavuvale, e a qai vola o Elder Hinckley vei tamana me vakamacalataka na veika dredre sa mai sotava tu. E a sauma lesu o Bryant Hinckley ena ivakasala ka na dau nanuma tu o luvena ena nona bula taucoko. “Isa lei Gordon,” e a vola, sa tu qo e ligaqu na nomu ivola. Dua walega na noqu vakatutu vei iko.” Sa qai basika na ono na vosa ka kuria na lima ka sa vola oti vua e liu “Guilecavi iko ka lako ki cakacaka.”²¹ Na ivakasala oqo e vakavoqataka lesu mai vei Elder Hinckley e dua na tiki ni ivolanikalou ka rau a wilika kei nona itokani ena itekivu ni siga o ya. “Ia ko koya yadua sa via maroroya na nona bula ena vakayalia; ia ko koya yadua ena vakayalia na nona bula ena vukuqu kei na itukutuku vinaka ena maroroya.” (Marika 8:35).

Ni sa mai taura tu e ligana na ivola nei tamana, sa qai tekiduru o Elder Hinckley ka cabora e dua na masu ni nona sa solia na nona bula Vua na Turaga. Na kena revurevu e yaco mai voleka ni gauna vata ga. “Veisau sara ga vakadua na vuravura taucoko,” e a kaya “Sa seyavu na kabu. Sa tekivu cila sara ga na matanisiga ena noqu bula. Sa vakavoui sara ga na veika au dau taleitaka. Au sa qai kunea na totoka ni vanua au sa mai tu kina. “Au raica na nodra sa rui vinaka na tamata. Au sa vakaitaukeitaki sara ga ena vanua totoka au sa mai tu kina oqo.”²²

Elder Gordon B. Hinckley ena nona kaulotu, e vunau tiko ena Hyde Park mai Lodoni.

Ni nanuma lesu na veigauna oqori, e kaya kina o Gordon ni a ciqoma tale e so na veivuke mai vei tinana. E a vakila na nona dau veivakalomavinakataki vakauasivi na veigauna butobuto ni veilecayaki. “Au sa qai tovolea me vaka au a sa tovolea oti meu na bulataka na ivakarau au sa vulica mai ka dinata noqu itavi ka meu na vakamareqeta kina na yacana,” e a kaya o koya. “Na vakasama niu sa tiko ena boto ni nona ivakarau ni vakasama na tinaqu sa ka mosimosi sara ga ka sa vakavinakataka sara ga na ivakarau ni bula vakaivakarau.”²³

Sa yaco kina o koya me dua na daukaulotu yalodina ka gugumatua. Na itukutuku ni imatai ni walu na vula ni nona a kaulotu e vakaraitaka ni dina e sega ni papitaisotaka e dua e a veisoliyaka e 8,785 na tikidua, vakayagataka e 440 na aua vei ira na lewenilotu, tiko ena 191 na soqoni, 220 na veivosakitaki ni kosipeli, ka vakadeitaka e dua na tamata.²⁴

Ena Maji ni 1934 e a tokitaki mai kina o Elder Hinckley mai Preston ki Lodoni me laki cakacaka kina vakaivukevuke vei Elder Joseph F. Merrill ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ka a vakatulewa voli ena Kaulotu mai Iurope kei Igiladi.²⁵ E a mai qarava vakaoti na nona kaulotu ena vanua o ya, cakacaka ena valenivolavola ena siga ka laki vunautaka na kosipeli ena bogi. Lailai sara na papitaiso ni saumaki, ia ena uto ni luvedrau o Bryant kei Ada Hinckley na caudre ni saumaki mai sa itakele ni yameyame ena waqa sara vakadede.

Dua na Madigi Vou ni Qarava na Turaga.

Ni sa lesu mai o Gordon na kaulotu, sa qai kaya, “Au sega tale vakadua ni vinakata na veilakoyaki. Au sa lakova na veivanua kece au na via lakova.”²⁶ Eratou a lako wavokiti Iurope kei Amerika o koya kei na rua na nona itokani daukaulotu ena nodratou ilesulesu mai e dua na ka e dau yaco wasoma ena gauna o ya ka sa oca sara ga o koya. Ni ratou daulako vakagade na nona matavuvale ena gauna e se qai lesu mai kina o koya e dau vakatawa vale tu ga mai Dina ga ni a oca, ia e levu na ka e yaco e taleitaka ni vakananuma na nona ilakolako, ka nanuma ni sa vakavotukana e so na nona veivakalougatataki ni peteriaki. Ena vica vata na yabaki e muri e a qai kaya kina vakaoqo:

“Au a ciqoma na noqu veivakalougatataki ni peteriki niu a se gonetagane lailai. Ena veivakalougatataki o ya e kaya niu na tucake ka wasea na noqu ivakadinadina ni dina ena veivanua e veiyasai vuravura. Au a veiqaravi mai Lodoni ena dua na gauna balavu ka wasea na noqu ivakadinadina mai kea vakawasoma. Keitou [lako ki Armsterdam], kau a wasea talega mai kina na noqu ivakadinadina ena dua na gauna ni soqoni. Vakatalega kina mai Berlin ni keitou a gole talega kina. Mai Parisi sa vakatalega kina. Ni keitou a gole ki Amerika au laki wasea noqu ivakadinadina mai Washington DC ena noqu a lotu tiko mai kina. Niu yaco mai ki vale au sa oca sara ga. … Au a kaya, ‘… Au sa vakacavara na iwase ni noqu veivakalougatataki [o ya]. Au sa vakadinadinataka oti ena veivanua kece ena veiyasai vuravura. …’ Sa vaka sara ga o ya na ka au vakila.”²⁷

Ni bera ni vakananuma o Gordon me sa oti na nona kaulotu, sa gadreva me laki cakava tale e dua na itavi. E a sa kerei koya mai o Elder Joseph F. Merrill me laki sotavi iratou na Mataveiliutaki Taumada ni Lotu ka laki solia na nona ripote ni veika ena gadrevi mai na tabana ni Kaulotu mai Iurope kei Igiladi. Ena mataka ni ika 20 ni Okosita 1935 bera ni dua na vula na nona lesu mai na kaulotu, sa curumaki yani o Gordon kina rumu ni matabose ni Vale ni iTikotiko Liu ni Lotu. Lululu vei iratou na lewe ni Mataveiliutaki Taumada…Peresitedi Heber J. Grant, J. Rueben Clark Jr., kei David O McKay…sa vaka e louvaki ena itavi sa tu e matana me qarava. Kaya cake o Peresitedi Grant, “Baraca Hinckley, keitou na solia vei iko e tinikalima na miniti mo na tukuna vei keitou na veika ena gadreva o Elder Merrill me keitou rogoca.”²⁸

Ena loma ni 15 na miniti e a tasereka kina na daukaulotu ka se qai lesu mai na kaulotu na lomai Elder Merrill—ni o ira na daukaulotu era na gadreva na ivola ni lotu tabaki vakamatau me vukei ira ena nodra cakacaka. Me kena isau, eratou a vakataroga o Peresitedi Grant kei rau na nona daunivakasala na veitaro e so ka laki yacova ni sa laki dua na auwa na dede ni soqoni.

Ni sa lako yani ki vale mai na soqoni e a sega vakadua ni kila o Gordon na veika ena tara na nona bula mai na ka e sa yaco ena 75 na miniti ni nodratou veitalanoa. Rua na siga e muri sa ciqoma e dua na qiri mai vei Peresitedi McKay ka solia vua e dua na cakacaka me sa sekeriteri liu ni tabana vou ni Church Radio, Publicity, kei na Komiti ni Mission Literature. Eratou lewena na komiti oqo e ono na lewe ni Kuoramu ni Le Tinikarua ka na cakacaka me walia na leqa e a vakaraitaka o Gordon ena nona a sotavi iratou na Mataveiliutaki Taumada²⁹

Gordon B. Hinckley, ni a cakacaka tiko ena Church Radio, Publicity, and Mission Literature Committee

Sa qai vakatikitikitaka o Gordon na taurivola mai na vuli kei na nona sasaga me dua na dauvolaitukutuku. Sa qai laki cakacaka me vakacokotaka na ituvatuva ni parokaramu ni retio kei na iyaloyalo yavala ena nona vakavola na veika baleti ira na daukaulotu ka tauyavutaka na veimaliwai kei ira na painia ni dauvolaitukutuku kei na nona vakaraica na ivolatukutuku ka vola baleta na itukutuku makawa ni Lotu. E a vakaitavi ena vakarautaki ni itukutuku me tara cake na nodra vakabauta na lewe ni Lotu ka semata yani vei ira ena taudaku ni Lotu. Dua na nona itokani e a vola vua na nona marautaka ni cakava e dua na parokaramu ena retio ka taroga se cava e a cakava me matai kina vaka o ya ena volavola kei na vosa. Kaya ga mai o Gordon:

Kevaka me tiko na noqu taledi ni vosa kei na volavola, au sa vakavinavinaka ga Vua na Tamaqu Vakalomalagi. Au dau sega soti ni vakasamataka vakalevu ia, kevaka me tiko e dua na kaukauwa e tiko vei au oqori e lako mai na madigi ni kena sa dola vei au e dua na sala³⁰

Na cakacaka nei Gordon ena komiti e vakarabailevutaka na nona kila vakadauvolavola. Sa solia talega vua na madigi me vuli mai vei ira na iapositolo kei na parofita. Ni raici iratou na ono na lewe ni Le Tinikarua o Gordon ena nodratou vakatulewa kei na veivakavulici sa kila vinaka cake sara kina na nodratou qarava na itavi bibi ena nodratou ciqoma na ivakatakila ka veivosakitaka vata.

E a jeameni ni komiti o Elder Stephen L. Richards ka qai veiqaravi e muri me iMatai ni daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada. Vakamacalataki koya o Gordon me “dauvakasama, yalodei, qaqarauni, ka yalomatua. Dau sega ni vakariri ia e dau raica vakavinaka sara na veika e yaco tiko sa qai dau vakaitavitaki koya yani. Au vulica ni ko na vakaivotavota sara vakavinaka ena ka e yaco ena cakacaka oqo, baleta na vakatulewa cava ga o vakayacora ena tara na nodra bula e lewe levu sara na tamata.”³¹

O ratou na vo ni lewe lima na lewe ni komiti o Elder Melvin J. Ballard, John A. Widtsoe, Charles A. Callis, Alonzo A. Hinckley (momo nei Gordon), kei Albert E. Bowen. Kaya vakaoqo o Gordon baleti iratou:

“Au veimaliwai vinaka sara kei iratou na turaga rogo levu oqo ni ratou sa rui cakavinaka kecega vei au. Ia, au vulica ni o ratou eratou tamata ga. Tiko na nodratou malumalumu kei na leqa, ia na veika oqori e sega niu mai lomaleqa kina. Na ka dina ga ni a mai vukei au meu vakalevutaka kina na noqu vakadikevi iratou baleta ni a tubucake sara ga na nodratou kila vakalou se na kena itukutukuni ga me kilai kina ni nodratou dinata na itavi kei na cakacaka oqo sa ratou vakaliuca sara ga ena nodratou bula. Au raica na veivakauqeti ka sa cakacaka tiko ena nodratou bula. Au sega ni vakatitiqataka na veikacivi vakaparofita sa tiko vei iratou se na dina ni sa vosa tiko na Turaga ka cakacaka ena nodratou bula. Au raica na nodratou bula vakatamata, nodratou malumalumu lalai…tiko kece vei iratou e vica Ia, au raica talega na qaqaco kei na dei ni nodratou vakabauta ka lomana na Turaga kei na nodratou sa yalodina sara ga kina itavi eratou sa vakatikori kina.”³²

Vakamau, Matavuvale, kei na Veiqaravi ena Lotu

E ka dina ni o Gordon e sega walega ni nanuma tiko na cakacaka. Na nodrau gauna vata kei Marjorie Pay e a mai tomani tiko ni sa lesu mai Igiladi. Na nona a biubiu sa ka dredre sara vei Marjorie vakatalega kina vei koya. “Au a vinakati koya sara ga me lako i kaulotu,”e a kaya o Marjorie,“Ia au na sega ni guilecava na kena sa vaka me lala na noqu bula kei na bula galili ni sa tekivu me biubiu yani na sitimanivanua.”³³

Ena vula itubutubu ni 1929, va na yabaki ni bera ni biubiu o Gordon me gole yani ki Igiladi, sa laki vola yaca o Marjorie me tauri kalasi ena University of Utah, qai kila e muri ni o tamana sa sega ni cakacaka baleta na Gauna ni Vakaloloma Levu. Sa mani sega ni laki vuli ka kunea e dua na cakacaka vakasekeriteri me vukei rau na nona itubtutubu kei na lima na tacina— e a tomana tikoga ena gauna sa lesu mai kina o Gordon na kaulotu ena 1935. Sa qai sega tale ni dua na madigi me lesu kina ki vuli ia sa gu tikoga na yalona me tomana nona vulika ka sa qai mai nona cakacaka yani na wilivola.

Na yaloyalovinaka nei Marjorie, nona gumatua ena cakacaka, kei na yalodina kina kosipeli e dreti koya voleka sara vei Gordon ka sa vesuki koya talega na vinaka kei na vakabauta e tu vei Gordon. “Ni sa voleka mai na gauna ni vakamau,” e a nanuma lesu o Marjorie, “Au sa vakila tu ni o Gordon e domoni au dina. Ia au sa vakila talega niu na sega ni vakaliuci ena nona bula. Au sa kila sara tu ga niu na ikarua ena nona bula, ka na liu tu ga na Turaga ena nona bula. Na veika oqori sa dodonu vei au.” E a tomana ka kaya: “Sa kena irairai vei au ni kevaka mo kila na kosipeli kei na inaki ni noda mai tiko eke, ko na vinakata e dua na watimu me vakaliuca na Turaga. Au sa vakila niu na maroroi niu kila ni o koya na mataqali tamata vaka o ya.”³⁴

Rau a vakamau o Marjorie kei Gordon ena Salt Lake Temple ena ika 29 ni Epereli 1937 ka rau lesu kina itikotiko ni matavuvale na Hinckley mai East Mill Creek. Erau vakadabeca e dua na vanua ni vakawaqa buka ka rau vakavinakataka na veika tale e so me rawa ni rau bula kina ena loma ni yabaki taucoko, ka rau teivaka na okiti kei na loga ni senikau tale e so ka rau tekivu tara na nodrau vale vakataki rau ena dua na tiki ni qele veitikivi toka ga. Sa qai kilai ni vanua e a dau bula voli kina o Gordon ni se gonetagane lailai sa mai yaco me vanua era na mai susu kina o Kathleen, Richard, Virginia, Clark, kei Jane na luvedrau kei Marjorie.

Erau a tauyavutaka o Gordon kei Marjorie e dua na matavuvale veilomani, veimaroroi, cakacaka vagumatua, kei na bulataki ni kosipeli. Na masu vakamatavuvale ena veisiga sa ivakaraitaki sara ga vei iratou na gone ni nodrau vakabauta kei na loloma na nodratou itubutubu. Ni ra sa dau masu vata na matavuvale, era sa dau vakila na gone na voleka mai ni Tamada Vakalomalagi.

Na matavuvale na Hinckley e lailai sara na kena lawa ia sa gadrevi ga vakalevu na bula vakaivakarau. Dau tukuna o Marjorie na veika e sega ni yaga me veiqatitaki. Ni vakamacalataka tiko na itavi vakaitubutubu ka rau dau cakava kei watina, e a kaya vakaoqo “Au vulica ni na ganita meu vulica meu dau vakararavi vei ira na luvequ, kau sa qai tovolea meu kakua ni tukuna na sega kevaka me rawa niu tukuna na io. Ni keirau susuga cake tiko e dua na matavuvale, sa ka sara ga ni sasaga mo lakocuruma rawa e dua na siga ka so na kena gauna ni veidredrevaki. Au sa raica rawa ni na sega ni rawa meu vakayacora na vakatulewa yadua vei ira kecega na luvei keirau, au tovolea meu kakua ni leqataka na veika lalai e so.”³⁵ Me ilutua ni nodrau dau vakararavi vei ira na itubutubu era sa vakila na gone ni ra rokovi ka vulica e levu na ka kei na dei ni yalodra. Ia, ni sa isaunitaro na sega era sa kila vinaka tu na gone ni o ya e vagauna walega.

Sinai tu ena loma ni matavuvale na Hinckley na veidredrevaki. Dua na gauna e a kaya o Marjorie: “Na sala duadua ga me da lakocuruma kina na bula oqo sai koya mo dredre tu ga. Na ka ga mo cakava sa ikoya mo na dredre se tagi. Au na vinakata meu dredre. Na tagi e kauta mai na mosi ni ulu.”³⁶ Ira na itubutubu e rawa ni ra dredrevaki ira ga ka sotava na yalomarau ena veisiga, era na kila na luvena ni nodratou matavuvale e sa ivakaruru mai na cagi ca.

Na veiqaravi ena lotu sa dua tu na tiki ni nodrau bula o Gordon kei Marjorie. O Gordon e a kacivi me suparitedi ni Matawilivola ni Sigatabu ni iteki, sa qai kacivi e muri me lewe ni matabose raraba ni Matawilivola ni Sigatabu, na vanua e veiqaravi kina me ciwa na yabaki. E muri e qai mai daunivakasala kina mataveiliutaki ni iteki vakakina me peresitedi ni iteki, ia o Marjorie e a kacivi me veiqaravi ena Lalai, Goneyalewa, kei na iSoqosoqo ni Veivukei. O ira na luvedrau era sarava tu na veiqaravi ena Lotu ni dua na ka talei—dua na ivakaraitaki ka ra na muria ena gauna ni nodra bula ni ra sa qasecake.

Vakavakarau ena Veiqaravi Saumi

Na imatai ni ono na yabaki ni nodrau bula vakawati o Gordon kei Marjorie, e a tomana tikoga o Gordon na nona cakacaka ena Church Radio, Publicity, kei na Komiti ni Mission Literature. O koya sa yalodina sara ga ena nona cakacaka kei na itavi e qaravi kei na gauna yalataki me cava kina e dua na itavi sa dau biuti koya sara ga ena dua na vanua rerevaki ni yavalati nona bula ka vakatovolei na nona kila kei na veika sa sotava tiko. Vakaoqo na ka e a vola vua e dua na nona itokani:

“Levu na ka me caka. Na cakacaka ni komiti oqo ka sa rui balavu na yacana sa qai toso cake ga ka vaka sa dredre mai ka veibolei. …

“… Retio, filimu, kei na italanoa volai ka levu na kena mataqali … e vakauqeti au meu dau masu wasoma, yalomalua, osooso ka cakacaka vakabalavu sara. … Sa ra vakavuna kecega meu sa vakararavi tu ga kina iloilo ni wilivola, … sa tekivu dabe na domoqu, sa dei na matavuvale, kei na kena vakananumi se ivei na vanua ena laki tini kina na itosotoso oqo.”³⁷

Ena itekivu ni 1940 e kauta mai na iKarua ni iValu Levu e dua na veisau ni cakacaka vei Gordon. Sa mai tu vakadua sara ga na cakacaka ni kaulotu baleta na ivalu ka sa mai vakataotaka na nona cakacaka baleta na nodra ivola na daukaulotu. Ni vinakata me vakaitavi ena kena yalani na ivalu e a kerekere me laki vuli ena koronivuli ni vuli turaganivalu ni Mataivalu e Wai ni Amerika. Ia, na kena mate ni dau surusuru e sega kina ni rawa ni tauri. E muri e a qai kaya, “Au a yalo ca sara ga ena noqu a sega ni tauri.” “Sa cabolo tu na ivalu, ka ra sa vakaitavi tu na tamata kecega ena dua na ka me rawa ni vakaotia totolo. Au vakila ni dodonu meu vakaitavi ena dua na ka.”³⁸ Na vakanananu oqo e a vakavuna me laki kerekere me cakacaka vakaivukevuke ni iliuliu ni Dever Rio Grande Railroad. Me vaka ni bibi na vakayagataki ni sitimanivanua ena nodra veitosoyaki na sotia kei na iusana ni ivalu, e vakila o Gordon ni cakacaka qo ena vukei koya me veiqaravi ena nona vanua. E a vakacakacakataki koya na kabani ena 1943 ka cakacaka o koya ena siteseni mai Salt Lake City me yacova ni ratou sa qai tokitaki koya kei na nona matavuvale ki Denver Kolorado ena 1944.

Era vakadrukai na supavaisa ena kabani ni sala ni qiqi ni sitimanivanua ena ivakarau ni cakacaka nei Gordon ka ni sa mai cava ga na ivalu ena 1945 eratou a solia vua e dua na itutu tudei ka na solia vua e dua na galala ni tosocake mai muri. Ena gauna vata oqori e a qiriti koya mai o Elder Stephen L. Richards ka kerei Gordon me lesu tale yani ki cakacaka tudei ena Lotu. Dina ga ni rawa ni solia na kabani ni sitimanivanua e dua na isau levu sara mai na Lotu, e a vakamuria o Gordon na yalona ka lesu tale ki Salt Lake City³⁹

Sa rabailevu sara mai na kena e liu na cakacaka nei Gordon ena Lotu mai na kena itikotiko liu. Ena 1951 e a lesi me sekeriteri liu ni Komiti ni Tabacakacaka ni Kaulotu ni Lotu ka sa lesi me raica na kena cicivaki ena veisiga na tabana vou ni Tabacakacaka ni Kaulotu. Na tabacakacaka oqo e qarava na veika kece baleta na vakatetei ni kosipeli wili kina na kena vakaivolataki, vakadewataki kei na kena veisoliyaki na iyaya kece ena vakayagataki mai vei ira na daukaulotu kei na peresitedi ni kaulotu kei na tabana me dau vakalasuya e so na itukutuku baleta na Lotu.⁴⁰

Ena vula ikatakata ni 1953 e a kacivi Gordon kina ki nona valenivolavola o Peresitedi David O. McKay ka kerei koya me vakasamataka mada na taro ka sega ni vesemati sara kei na Tabacakacaka ni Kaulotu. E a tekivu ena nona kaya, “Baraca Hinckley, me vaka o sa kila ni sa tekivu tara tiko na valetabu mai Switzerland ka na duidui mai na veivaletabu tale eso ka ni na qaravi ira na lewenilotu ka duidui na vosa era vakayagataka. Au vinakati iko mo vaqara e dua na sala ni kena na soli na ivakasala ni valetabu ena veimataqali vosa mai Iurope ka me na vakayagataki sara vakalailai o ira na liga ni veiqaravi ena valetabu.”⁴¹

E a solia vua o Peresitedi McKay e dua na vanua galala me rawa ni vaqara veivakauqeti kina ka drotaka na nona itavi mai na Tabacakacaka ni Kaulotu. Ena veiyakavi ni veisiga ni loma ni macawa, Vakarauwai kei na so na Sigatabu e a dau cakacaka o Gordon ena dua na rumu ena tabalima ni Valetabu mai Salt Lake . Ena levu sara na mataka ni Sigatabu e dau laki tomani koya o Peresitedi McKay me veiwaseitaki vakasama ka raica vakavoleka na kena na soli na ivakasala ni edaumeni ka veimasulaki ena veika me vakayacori.

Mai na vakasama titobu, masumasu, ka vaqara ivakatakila, sa qai vakatututaka o Gordon ni kena laki soli na edaumeni me na biu ena filimu kei na vosa ni ivakasala bibi oqo me ra na qai biu ga vakavosa ena veivosa ena gadrevi. E a vakadonuya o Peresitedi McKay kei ira tale e so na nona vakatutu ka lesi koya me qarava na kena cakacaka. E a cakacaka vata kei Gordon e dua na timi nuitaki sara ni tamata yalodina, vakataledi, ka cakacaka saumi ka ratou vakacavara na cakacaka ena Sepiteba ni 1955. O koya sara ga e kauta na filimu kina Valetabu mai Bern, Switzerland ka laki liutaka na kena vakacurumi me vakayagataki ena soqoni ni dola Valetabu.⁴²

E a tarai Gordon sara ga ni raica na mawe ni ligana sa vakavuna na reki vei ira na Yalododonu mai Iurope: “Na noqu raici ira na tamata mai na tini na matanitu mera mai vakaitavi ena cakacaka vakalotu ni valetabu, na noqu raici ira na qase mai na taudaku ni iLati Kaukamea ka ra sa vakayalia na nodra matavuvale ena ivalu ka sa yanaraki ira ka sarava na ivakaraitaki ni reki kei na wainimata ni marau ka lako mai yalodra ni sa madigi ka soli vei ira ena noqu raica na matavuvale gone ---kei na luvedra totoka ka raici ira na matavuvale ni ra sa mai vauci me tawamudu, au sa qai kila ena veivakadeitaki me yacova sara na noqu sa qai mai kila tu oqo ni o Peresitedi McKay e a vakauqeti ka liutaki mai vua na Turaga me kauta mai na veivakalougatataki cecere oqo kina nodra bula na tagane kei na yalewa vakabauta ka ra lako mai oqo ena veimatanitu e Iurope.”⁴³

Sa sivi oqo e ruasagavulu na yabaki na nona sa lesu mai o Gordon ena kaulotu ka se bera tikoga ni raica me vakavotukana na nona tatadra me dua na nona koroi me rawa ni dua na dauvolaitukutuku. Ia sa mai vakayagataka na iyaya ni tekinolaji vovou me veiwaseyaka kina na vosa ni Kalou, vakatorocaketaka na veimaliwai kei ira na lewe ni so tale na mata vakabauta, ka vulica na itukutuku makawa ni Lotu, ka vukea na kena vakarautaki vei ira e udolu mera laki ciqoma na veivakalougatataki ni valetabu. Na veika oqo ena veivuke sara vakalevu ena kena tarai na yavu ni nona veiqaravi ka na solia ena vo ni nona bula.

Veiqaravi Vakaivukevuke vei ira na Le Tinikarua

Ena siga Vakarauwai na ika 5 ni Epereli 1958 a sauma kina o Richard, na luvedrau o Gordon kei Marjorie e dua na talevoni. E a sega ni tukuni koya mai o koya e qiri tiko mai o ya, ia sa kila tu na domo i Peresitedi David O. McKay o Richard ka lako sara me laki kacivi tamana mai. Ni rau veivosaki ga vakalailai kei Peresitedi McKay, sa vakatotolo sara o Gordon me vakaisulu ka lako yani kina valenivolavola ni Peresitedi ni Lotu. Me vaka ni sa ciqoma oti o koya e so na ilesilesi mai vei Peresitedi McKay e liu e nanuma ga ni na laki kerei me na vukea e dua na itavi ena vakarautaki ni koniferedi raraba ena siga ka tarava. Sa dua na ka nona kurabui ni duatani tale na ka e vinakata mai oqo o Peresitedi McKay. Ni oti ga nodrau veikidavaki, sa kerei Gordon sara mai o Peresitedi McKay me qarava na itavi ni iVukevuke kina Le Tinikarua. O ira na turaga era veiqaravi ena itavi oqo, ka sa mai muduki ena 1976 era Vakaitutu Raraba ni Lotu. E a veiqaravi tu o Gordon vakaperesitedi ni iteki na East Mill Creek ena gauna a kacivi koya kina o Peresitedi McKay.

Na siga ka tarava e a tokoni kina o Elder Gordon B. Hinckley ena koniferedi raraba. E a vakadinadinataka ena imatai ni nona vosa ena koniferedi raraba ni a bikai ena itavi sa mai kacivi kina ni kila na nona sega ni rawa ka ia sa tuvakarau me qarava ena vakabauta kei na yalodina.⁴⁴

Dua na itavi levu e lako mai vei Elder Hinckley ena nona itutu vaka-iVukevuke kina Le Tinikarua o ya me raica na kena cicivaki na cakacaka ni Lotu mai Esia taucoko. Lailai sara na ka e kila baleti ira na tamata ka sega ni kila e dua na nodra vosa ia e totolo sara na nona sa mai lomani ira vakatalega na nodra sa lomani koya na tamata. Tukuna vakaoqo o Kenji Tanaka e dua na Yalododonu mai Japani na imatai ni gauna e butuki Japani kina o Elder Hinckley: “Sa na rawa sara ga ni laurai ena matai Elder Hinckley na nona taleitaka na ilesilesi. Na imatai ni vosa e cavuta vei keimami na Subarashii! [‘Wananavu!’] Na ituvaki ni soqoni oya e veisau mai na vakanomodi ka tatadredre kina veivakaitokanitaki ka veivolekati kei koya ka sa veivakayavalati sara ga.”⁴⁵

Qo na ivakarau ni soqoni e qarava ena veivanua kece e lako kina e Esia. E vukei ira na tamata mera raica ni vakabauta na Turaga ena rawa ni ra rawata na veika lelevu ka vukea na tosocake ni Lotu ena nodra vanua. E a tiko volekati ira sara na daukaulotu tudei ni kila vinaka tu ni nodra cau ena tara sara tikoga na nodra bula na tamata era qaravi ira tiko.

E Dua na iVakadinadina Duatani ni Yaca i Karisito

Dua tale na talevoni ka na veisautaka na bula e lako mai ena Vakarauwai na ika 30 ni Sepiteba 1961. Ena gauna oqo sa i Marjorie e rogoca na domoi Peresitedi McKay ena talevoni. Sa baci vakusakusa yani o Gordon B. Hinckley kina valenivolavola nei Peresitedi ni Lotu. Se baci kidrowa tale ena vuku ni nona sa rogoca na inaki ni nona gadrevi mai me lako yani. Ni sa yaco yani sa tukuna sara mai vua o Peresitedi McKay, “Au sa vakaturi iko tiko mo vakatawa na idabedabe sa mai lala ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ka keitou gadreva mo sa na tokoni nikua ena koniferedi,”⁴⁶ Vakadua tale ni baci toso tale yani ki liu o Elder Hinckley ena vakabauta kei na nanamaki ka dina ni tu e so na nona malumalumu.

Ni sa mai iApositolo o Elder Hinckley sa na ciqoma talega e vica tale na itavi me na qarava. Dau veitalanoa kei ira na veiliutaki vakamatanitu, kei ira eso tale na iliuliu. Dau wasoma nona sureti me laki vosa e matanalevu baleta na Lotu me taqomaka na duidui kei na veivakalewai e Amerika. Dau tu sara ga o koya e liu ena sasaga ni kena vaqaqacotaki na Lotu dei ni kakaburaki kei na vakayagataki ni tekinolaji ena vunautaki ni kosipeli ena veiyasai vuravura. Ena kena sa torocake na itavi e qaravi, e sega vakadua ni guilecava na nona itavi me vaqaqacotaka na vakabauta ni tamata yadua kei na matavuvale. Kevaka e vosa tiko vua e dua na tamata se tini na udolu na tamata, na nona itavi me tara e dua, e dua me idusidusi ni nona cakacaka vakadaukaulotu: me kauti ira yadudua mai na tamata vei Karisito.

Tomana tikoga o Elder Hinckley na qaravi ni cakacaka mai Esia ena vitu na yabaki e tarava ka dau marautaka ni raica na nodra sa tosocake na nona itokani mai kea. E a vakaoqo na ka e kaya, “Sa dua na itavi veivakauqeti … ni da raica na kena sa yaco tiko na nona moica na Turaga na nona cakacaka ni liga … ena yasai vuravura o ya.”⁴⁷

Ni sa mai veisau na nodra itavi na Kuoramu ni Le Tinikarua, sa soli talega vei Elder Hinckley na madigi me na laki veiqaravi kina veiyasai vuravura tale e so. Na vanua kece e lako kina, e vakaraitaka na nona leqataka yadua na tamata. Ena 1970 ni a qarava tiko na liutaki ni cakacaka ni Lotu mai na Ceva kei Amerika e a lako sara ki Chile ni oti na nona dabe vakatulewa ena dua na koniferedi ni iteki mai Peru. Ni oti e rua na siga ena nona a yaco yani ki Chile e a qai kila ni dua na uneune levu a yanaraki Peru ka va na daukaulotu eratou sa yali tiko. Sa vakusakusa sara o koya me gole ki Peru dina ga ni na vakabera na nona na lesu ki vale. “Au na sega ni rawa meu vagalalataki au ka lako ki vale ni ratou se yali tiko e va na daukaulotu,” e a kaya.⁴⁸

Yaco yani ki Lima, Peru ena mataka e tarava. Ni ratou sa kunea na daukaulotu ka yali tiko e dua na kenadau ni retio ni veivosaki eratou sa qai qiri ki Lima ka sa qai vosa vei iratou o Elder Hinckley. Eratou a tiko na daukaulotu ena dua na rumu lailai ka ra sinai tu kina o ira na bula mai na uneune ka sa rogolevu mai na domodra ena sipika ni retio. “Ena gauna sa rogo yani kina na domoi Elder Hinckley ena sipika ena rumu sa sinai tu ena tamata era osota yani na retio, sa vaka e vakanomodi vakasauri na rumu. Dina ga ni a vosa yani vakavalagi ia o ira na tamata oqo era vosa ga vaka Sipeni era sa veivosaki sara ena vakasolokakana ka taroga se ‘O cei na tamata o ya?’ Sa tiko e dua na kila ena loma sara ga ni lomaleqa ni domo e rogo mai o ya e sega ni domona e dua na tamata walega.”⁴⁹

Ena imatai ni rua na yabaki ni nona supavaisataka tiko na Lotu mai na Ceva kei Amerika, o Elder Hinckley e a sikova kece na itikotiko ni kaulotu, tauyavutaka na itikotiko ni kaulotu mai Columbia kei Ecuador, vukea na kena tavoci na iteki vou mai Lima, Peru kei Sao Paulo, Brazil ka vukea na kena vakameau ni visa ni gone mera lako ka laki veiqaravi ki Argentina. Sa mua tiko na itosotoso me qarava tale e so na ka ena Me 1971 ka sa mani lesi me laki qarava e walu na vanua ni kaulotu mai Iurope.⁵⁰

Dau vakila o Elder Hinckley na wawale mai na ituvatuva ni nona veiqaravi. Dau marautaka o koya na nona sa dau lesu ki vale me laki veimaliwai kei Marjorie kei iratou na luvena. Ia, o Marjorie ena rawa ni kaya ni sa dau dede na nona sa sega ni qarava e dua na itavi sa vaka me dau sega ni tiko vinaka. Na nona kacivi me dua na iApositolo---me dua na “dauvakadinadinataka na yaca i Karisito ki na veiyasai vuravura”(V&V107:23)--- sega vakadua ni yawa mai na nona vakasama.

iTavi Levu me Dua na Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada.

Ena ika 15 ni Jiulai 1981 ni oti na nona veiqaravi voli ena Kuoramu ni Le Tinikarua me rauta ni 20 na yabaki sa baci kacivi tale o Elder Hinckley kina dua tale na itavi. O Peresitedi Spencer W. Kimball e a Peresitedi tu ni Lotu e a kerei koya me mai veiqaravi vaka dua na daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada me vukei Peresitedi N. Eldon Tanner kei Marion G. Romney. Oqo e dua na veisau matalia, ia e sega ni ka vou se lakotani mai na kena ivakarau ni rua na daunivakasala. Erau a sega ruarua tu ni bula vinaka vakayago o Peresitedi Kimball kei na nona daunivakasala ka rau vinakata na veivuke ena Mataveiliutaki Taumada.⁵¹.

Ena imatai ni nona koniferedi raraba ena itutu vou oqo e a kaya kina o Peresitedi Hinckley: “Na ka ga au gadreva meu na veiqaravi ena yalodina ena vanua cava ga au na kacivi kina. Na veikacivi cecere oqo sa mai vakavuna na noqu kila na noqu malumalumu. Kevaka meu sa vakacudruya e dua ena dua na gauna, au kerea na veivosoti ka nuitaka niu na vosoti. Kevaka me na balavu se lekaleka na ilesilesi oqo, au yalataka niu na solia ena loloma kei na vakabauta.”⁵²

Na nona vinaka taucoko e a vinakati ena gauna ni nodratou tauvimate o Peresitedi Kimball, Tanner kei Romney. E levu sara na ka e vinakati me qaravi ena veisiga yadua sa gole ga vei Peresitedi Hinckley. Sa mai colata talega e so na itavi lelevu me vaka na vakatabui ni Valetabu mai Jordan River Utah. Me kena ikuri e a sotava talega e so na vakalewai ni Lotu vata kei ira na iliuliu nikua vakakina ena veigauna sa oti. Ena koniferedi raraba ni Epereli 1982, e a veivakasalataka kina:

“Eda bula tiko ena dua na vuravura ka vakani tiko ena veivakalewai. Au uqeti kemuni mo ni kauwai ga ena veika lelevu ka kakua ni leqataka na veika lalai. Qo e vakaraitaka na vakaitamera ni itavi era qarava tiko na [iliuliu ni Lotu] kei na cecere ni nodra cau.”⁵³

E a mai vakacegu o Peresitedi Tanner ena ika 27 ni Noveba, 1982 kei na nodrau bula o Peresitedi Kimball kei Romney sa toro sobu sara ka ni qai caka na lotu ni koniferedi raraba ena Epereli 1983 sa dabe duadua toka ga o Peresitedi Hinckley ena idabedabe e cake ka ni qai yacova mai na gauna oqo sa kacivi kina o koya me iKarua ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada. Ena kena irairai vakaitaukei sa da raica sara ga na ka e a kainaka o koya ena dua na gauna “na bulagalli ni veiliutaki.”⁵⁴

O Peresitedi Gordon B. Hinckley ena koniferedi raraba ena dua na gauna ni o koya duadua ga na lewe ni Mataveiliutaki Taumada ka a bula vinaka tu me rawa ni tiko ena soqoni.

A toso tiko o Peresitedi Hinckley ena qaqarauni kei na masumasu me kakua ni laurai ni sa sivita tiko na parofita. E a vakauqeti iratou na lewe ni Le Tinikarua----vakabibi o Elder Ezra Taft Benson na peresitedi ni kuoramu me veivuke mai ena cicivaki ni lotu ena veisiga. E a ligavata sara ga o Peresitedi Hinckley kei iratou na Kuoramu ni Le Tinikarua ni ratou tuberi voli ena ivakasala mai vei Peresitedi Kimball. Ia sa vaka ga e bibi mai.

Dina sara ni itavi nei Peresitedi Hinckley ena Mataveiliutaki Taumada ena tauri koya toka ga e Salt Lake ena levu na gauna e dau veilakoyaki me laki veivakabulabulataki vei ira na lewenilotu kei ira na daukaulotu ena veiyasai vuravura. Ena 1984 e a lesu tale kina ki na Yatu Filipaini. E a sa vakatabuya o koya na imatai ni valenilotu mai kea ena tinikawalu na yabaki yani kiliu, ia oqo me sa mai vakatabuya na imatai ni Valetabu. Ena nona masu ni vakatabui a kaya kina vaqo:

“Na vanua oqo na Yatu Filipaini, sa vanua e levu na kena yanuyanu ka ra taleitaka na lewena na galala kei na dina na yalodra sa vakarau tu me ciqoma na nodra ivakadinadina na nona ilumuti ka sa tu vakarau mera rogoca na itukutuku ni kosipeli tawamudu. Keimami vakavinavinaka vei kemuni ena vuku ni nodra vakabauta. Keimami vakavinavinaka vei kemuni ena vuku ni yalo ni soli-ka e tu vei ira. Keimami vakavinavinaka vei kemuni ena vuku ni cakamana ni kena tosoi na nomuni cakacaka ena vanua oqo.”⁵⁵

Na kena sa toso tikoga na Lotu sa laurai sara ga ena June 1984 ni a sa kacivi na Mataveiliutaki ni iWasewase mai vei Peresitedi Hinckley ena Mataveiliutaki Taumada--- mera na bula ena veiyasai vuravura ka liutaka na qaravi ni Lotu ena vanua era lesi kina. Ena nodratou veidusimaki na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni Le Tinikarua, o ira na ilawalawa oqo era na solia na veiliutaki ena gadrevi kei na veituberi ena nodra iwase ni vanua ni veiqaravi. “Ena sega ni rawa me caka tikoga mai Salt Lake City na vakatulewataki ni ka me caka,” e a kaya. “Dodonu me keitou cakava e dua na ka me baleta na kena sere yani na vakatulewataki ni ka me caka.”⁵⁶ Rauta e dua na yabaki mai e muri ena nona vosa tiko vei ira na iliuliu ni Lotu ena veiyasai vuravura, e a kaya kina o Peresitedi Hinckley: “Au sa vakadeitaka oqo ni keitou sa taura e dua na ikalawa ki liu ena veivakauqeti ena vica na vula sa oti oqo. Au sa vakadeitaka ni nodra sa laki tiko ena kemuni maliwa na turaga vinaka oqo ena vakadeitaki kemuni sara vakalevu. O ira na Veitacini oqo era sa mai cokota vata tiko na Lotu ena kena toso.”⁵⁷

Ni sa mai liutaka tiko na Lotu me 12 na yabaki ni tubu vakairogorogo sa qai mai mate o Peresitedi Kimball ena ika 5 ni Noveba, 1985. Me vaka ni iApositolo dede duadua, e a tabaki o Peresitedi Ezra Taft Benson me Peresitedi ni Lotu. A kerei Peresitedi Gordon B. Hinckley me veiqaravi vaka iMatai ni Daunivakasala ka kerei Peresitedi Thomas S. Monson me iKarua ni Daunivakasala. Ni ratou sa qai mai tiko e tolu na lewe ni Mataveiliutaki Taumada bulabula vinaka, sa qai vakila o Peresitedi Hinckley na mamada ni icolacola ka sa qai levu kina na nona madigi ni sikovi ira na Yalododonu Edaidai ena veiyasai vuravura.

Peresitedi Ezra Taft Benson *(e loma)* kei rau na nona daunivakasala, Peresitedi Gordon B.Hinckley *(imawi)* kei Peresitedi Thomas S. Monson *(imatau)* ena koniferedi raraba.

Ena loma ga ni vica na yabaki sa tekivu lutusobu na bula nei Peresitedi Benson, ka sa baci biligi lesu tale na icolacola ni cicivaka na lotu ena veisiga vei Peresitedi Hinckley. Ia, ena gauna oqo sa sega ni qai tu duadua voli o koya ena Mataveiliutaki Taumada. Ena veivakayavalati kei na igu ni yalo, erau sa qai muataka tu na Lotu o Peresitedi Hinckley kei Monson, ena nodrau rokova voli ga na itutu vakaparofita, daurairai, ka dauvakatakila nei Peresitedi Benson. Erau sa vakacokotaka sara ga e dua na isema kaukauwa, tudei ni veitokani kei na cakacaka vata.

Mate o Peresitedi Benson ena ika 30 ni Me 1994 ka sa mai Peresitedi ni Lotu kina o, Peresitedi Howard W. Hunter. Sa rau baci kacivi tale o Peresitedi Hinckley kei Monson me rau daunivakasala. Ena June, erau a tomani Peresitedi Hunter kei watina o Inis vata kei Elder M. Russell Ballard kei watina o Barbara, o Peresitedi Hinckley kei watina o Marjorie ki Nauvoo, Illinois, me rau laki tiko ena vakananumi ni yabaki 150 ni nodrau vakamatei o Josefa kei Hyrum Smith. Oqo duadua walega na ilakolako ni veisiko erau na salavata kina o Peresitedi Hunter kei Peresitedi Hinckley. Sa tauvimate voli mai o Peresitedi Hunter ena loma ni vica vata na yabaki ka sa lutu sobu sara vakatotolo na nona bula ena nodraou a lako yani ena ilakolako o ya. Sa qai kerea o koya e dua na veivakalougatataki ni matabete vei Peresitedi Hinckley ena ika 27 ni Feperueri 1995. Ena veivakalougatataki, e a kerea o Peresitedi Hinckley me vakabalavutaki na bula nei Peresitedi Hunter, ia e kaya talega ni sa na tikoga ena liga ni Turaga.⁵⁸ Vica ga na siga e muri ena ika 3 ni Maji 1995 sa mai vakacegu kina o Peresitedi Hunter.

Parofita, Daurairai ka Dauvakatakila kei na Peresitedi ni Lotu

Na mate nei Peresitei Hunter e sega ni ka ni kurabui ia e tara sara ga na nodrau bula na veiwatini na Hinckleys. Me vaka ni iApositolo dede duadua, sa donumaki Peresitedi Hinckley sara tu ga na itutu me Peresitedi ni Lotu. E a nanuma lesu o Sister Hinckely ni gauna ga erau ciqoma kina na itukutuku ni mate i Peresitedi Hunter. “Sa lako o Peresitedi Hunter ka sa biu tu mai vei keirau me keirau tomana. Au sa rarawa sara ga ka galili. Sa vaka talega vei Gordon. O koya sa vaka me nunu nona bula. Ka sa vaka me sa galili sara ga. Sa sega tale ni tiko e dua me na rawa ni vakila na veika sa lakocuruma tiko.”⁵⁹

Ni oti na veibulu vei Peresitedi Hunter, e a laki sotava na vakacegu o Peresitedi Hinckley ena valetabu. Ni sa laki tiko duadua ena rumu ni bose ni Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni Le Tinikarua ena loma ni valetabu mai Salt Lake, e a vakaraica vagumatua na ivolanikalou ka vakananuma vakatitobu na ka sa wilika rawa. E a vakananuma na bula, veiqaravi, kei na Veisorovaki i Jisu Karisito. Sa qai vakaraica na itaba ka ra tu e lalaga, ni vakaraitaki ira tu na peresitedi ni Lotu mai na gauna i Josefa Simici me yaco sara vei Howard W. Hunter. E a mai vola vaka oqo ena nona ivola ni veisiga:

“Au a lako wavoki ka vakaraica yadudua na yaloka ni matadra na tamata ka ra taba tu ena itaba. Au vakila kina ni vaka meu rawa ni veivosaki vata kei ira. Au vakila ni vaka me ra sa vosa kece sara tikoga mai vei au ka vakadeitaki au. Au laki dabe ena idabedabe kau dau dabe kina na imatai ni daunivakasala vua na Peresitedi. Au a dede sara ena noqu vakaraici ira yadudua tiko na itaba oqori. E vaka mera sa bula kece sara ga mai na mate. Sa vaka me sa coba sara ga mai vei au na matadra. Au a vakila ni ra sa vakauqeti au kece sara ga ka yalataka na nodra veitokoni. E vaka mera kaya tiko mai vei au ni ra a sa vosa oti ena vukuqu ena dua na matabose ka a yaco mai lomalagi ni sa sega ni dodonu meu taqaya, niu na kalougata ka tokoni ena noqu veiqaravi.

“Au a tekiduru ka vakatakekere vua na Turaga. Au a masu sara vakabalavu Vua. … Au sa vakadeitaka ni ena kaukauwa ni Yalotabu, au a rogoca kina na vosa ni Turaga sega ni vakatamata, ia me vaka na katakata ka vakilai mai yaloqu baleta na taro kau a taroga ena masu.”⁶⁰

Ni oti na veika e sotavi oqo sa qai laki vola na nona vakasama. “Au sa vakila niu sa vinaka mai kau sa vakadeitaki au talega e vu ni yaloqu ni sa cakacakataka tiko na Turaga ena nona tuva na Nona ituvatuva kei na Nona matanitu niu na laki tokoni meu Peresitedi ni Lotu, ka parofita, daurairai ka dauvakatakila ka veiqaravi me vaka na loma ni Turaga. Ni sa vakadeitaki au na Yalotabu ena yaloqu au sa tuvakarau oqo meu laki vakayacora na noqu vinaka duadua kau kila niu rawa ni cakava. Vaka e dredre na noqu vakabauta ni sa biuti au oqo na Turaga ena tavi bibi duadua ka cecere na kena rokovi. … Au sa nuitaka ni sa vakarautaki au na Turaga meu na cakava na veika e namaka vei au meu na cakava. Au sa na solia Vua na noqu yalodina taucoko kau na vakasaqara mai vua na idusidusi ni veika meu cakava.”⁶¹

E a vakatikori o Peresitedi Gordon B.Hinckley ena ika 12 ni Maji 1995 me Peresitedi ni Lotu ka a qai laki vosa vei ira na dauvolaitukutuku ena siga ka tarava. E a qai ripotetaka o Elder Jefrey R. Holland ni “sa voleka ni mai cava e dua na veisavosa ka vaka me sa qaqa tiko ga mai kina o koya ena nodra vakatataro na dauvolaitukutuku sa qai dua na dauvolaitukutuku e tarogi Peresitedi Hinckley, ‘Na cava ko sa na vakanamata kina? Na cava beka na nomu yavu ni veiliutaki?’

“Sega ni bera na nona sa kaya yani, ‘Tomana tikoga. Io. Na noda yavu sa ikoya na kena tomani tikoga na cakacaka levu era a sa mai tomana na sa mai biuti keda.⁶²

E dau dina tu ga ena yalayala o ya o Peresitedi Hinckley. Ena nona dokai ira na parofita era sa liu vua e a tomana tikoga na cakacaka era a sa cakava tiko mai. Salavata na nona vakabauta na Kalou na Tamana kei Jisu Karisito e a muria ga na ivakatakila me caka na cakacaka o ya ena kena gaunisala vovou.

O Peresitedi Gordon B. Hinckley ena itutunivunau ni Koniferedi Raraba.

Kauta laivi na Lotu “Mai na Vanua Butobuto” (V&V 1:30)

Ni sa roro tiko mai na gauna ni veiqaravi nei Peresitedi Hinckley e a vakaoqo na ka e tukuna o Elder Neal A. Maxwell mai na Kuoramu ni Le Tinikarua: “Sa liutaka tiko qo o Peresitedi Hinkckley na kena kau laivi na Lotu mai na vanua butobuto. Ena sega ni rawa me toso ki liu na Lotu me vaka na ka e gadrevi kevaka meda vunitaki tu ena ruku ni ivakarau ni sila. Me na dua e cavuikalawa yani, ka sa tuvakarau tu kina o Peresitedi Hinckley. O koya e tamata ni gauna makawa kei na gauna vou ena gauna vata ga, ka tu vua na isolisoli ni veivosa me cavuti vakadodonu ka na rawa kina vua me wasea na noda itukutuku ena dua na kena sala ena rawarawa kina vei ira na tamata mera ciqoma ena veivanua kecega.”⁶³

Na veika e a sa sotava oti mai o Peresitedi Hinckley ena volaitukutuku kei na kakaburaki sa na vukei koya sara ga ena sasaga oqo. Me vaka ni Peresitedi ni Lotu e dau wasoma na nona solia na gauna ni veivakatarogi vei ira na dauvolaitukutuku ena veiyasai vuravura me sauma nodra taro baleta na ivunau ni Lotu kei na kena lawatu kei na nona dau wasea nona ivakadinadina ni iVakabula kei na kosipeli vakalesuimai. Ena veigauna kece sa dau tosocake na ka era kila kei na vakaitokani sa bucini.

Dua na kena e kilai vinaka tu na kena ena 1996 mai vei Mike Wallace ena parokaramu ni Televiseni na 60 na miniti. Kilai tu o Wallace ni tamata dau sega ni sorosoro rawarawa ena veivakatarogi ka sa tukuna talega o Peresitedi Hinckley ni tiko na nona kauwai ni bera na kena gauna me vakaraitaki ena televiseni raraba mai Amerika “Kevaka me na vinaka na kena ilakolako, au sa na vakavinavinaka kina,” e a kaya. “Kevaka me sega, au yalataka niu na sega vakadua tale ni lesuva na dai oqori.”⁶⁴

Sa totoka dina na veivakatarogi ka vakaraitaka e levu sara na ka vinaka baleta na Lotu. Dua tale na kena vinaka ni o Mike Wallace kei Peresitedi Hinckley, erau sa veitokani vinaka sara.

E a mai qaravi e Salt Lake City na qito levu ni vuravura na Winter Olympics ena 2002, ka sa kilai sara ga kina na Lotu ena veiyasai vuravura. Eratou a vakaitavi sara ga o Peresitedi Hinckley kei rau na nona daunivakasala ena so na lalawa. “Keitou a sa vakadonuya ni keitou na sega ni vakayagataka na gauna oqo me caka kina na kaulotu,” e a kaya, ia keitou sa vakadeitaka ni na oti na qito levu oqo ena tarava mai e dua na gauna vinaka sara ena Lotu.”⁶⁵ A dina sara o koya. Tini na udolu vakacaca era osota yani na Salt Lake Valley ka ra kidavaki mai vei ira na dauveiqaravi yalovinaka—o ira na Yalododonu kei ira tale eso era cakacaka vata me qaravi rawa kina e dua na qito ni Olympic vinaka sara. O ira na mai saravanua qo era taubale wavoki ena Lomanibai ni Valetabu, vakarogoca na Tabernacle Choir, ka sikova na Family History Library. Bilioni na tamata era raica na valetabu mai Salt Lake ena televiseni ka ra raica talega na lotu ni vakaraitaki vinaka sara mai vei ira na dauvolaitukutuku. E a ka dina sara na ka e a kaya taumada o Peresitedi Hinckley, “sa ka totoka dina kina Lotu.”

Me ikuri ni gaunisala ni vakau itukutuku sa kilai levu tu, e a ciqoma o Peresitedi Hinckley na veika ga e rawa ni caka. Kena ivakaraitaki, ni a raica ni initaneti ena rawa ni kauta yani vakavoleka na Lotu vei ira na lewena ka wasei na kosipeli vakalesuimai kei ira na veimatavakabauta tale e so. Ena gauna ni nona veiliutaki, e a tavoca rawa kina na Lotu na LDS.org, Family Search.org, kei na Mormon.org.

Ena ika 23 ni June, 2004 na siga e a yabaki 94 kina o Peresitedi Hinckley e a soli kina vua na metali ni Presidential Medal of Freedom na icovi cecere duadua e dau soli mai Amerika. E vakaoqo na ka e a kaya: “Au sa vakavinavinaka vakalevu niu ciqoma na icocovi oqo mai vua na Peresitedi kei Amerika. Au sa vakavinavinaka saraga kina vakalevu. E matanalevu, e vakavotukanataka ka rokova na Lotu ka sa solia vei au e levu sara na madigi au na galala meu tovolea ka qarava.”⁶⁶ E a raica o koya ni icocovi oqo e ivakaraitaki ni kena sa toso sara tiko na Lotu ka ivakadinadina ni Lotu sa kau laivi sara ga mai na vanua buto.

Sikovi ira wavoki na Yalododonu Edaidai

Sega ni dau taleitaka o Peresitedi Hinckley na veilakoyaki ia na nona gagadre me veiqaravi vei ira na Yalododonu Edaidai sa bau kaukauwa sara ga mai na idre ni nona tiko voli ga e vale. Tukuna o koya ni vinakata me “lako yani vei ira na noda me laki vakavinavinaka vei ira ka veivakauqeti ka vakadinadinataka na kena vakalou na cakacaka ni Turaga.”⁶⁷ Ni se qai tekivu ga na nona veiliutaki e a kaya, “Au sa vinakata sara ga me tiko vei au na kaukauwa, meu na sikovi ira na tamata eke vakakina ena veiyasai vuravura. Au na gadreva meu na toso tikoga ni se tiko vei au na kaukauwa. Au gadreva meu veimaliwai kei ira na tamata au lomana.”⁶⁸

Ena nona gauna ni veiqaravi vaka Peresitedi ni Lotu e a levu sara na vanua e taleva e Amerika ka rauta ni 90 na veisiko e vakayacora ena taudaku kei Amerika. Kena irairai ni o koya e a lakova rawa e sivia na dua na milioni na maile (1.6 na milioni na kilomita) ena nona itutu vaka-Peresitedi ni Lotu me sotavi ira na lewenilotu ena veiyasai vuravura…⁶⁹

Dau taleitaka o Peresitedi Hinckley me “lako yani ka sotavi ira na tamata ena vanua e tiko kina vakakina e taudaku.”

Ena so na vanua, era dau sasaga sara vakaukauwa na tamata mera raici koya mai na nona saga o koya me raici ira. Kena ivakaraitaki, ni 1996 erau a lako o koya kei Sista Hinckley kina Yatu Filipaini, na vanua sa tubu sara kina na lewenilotu kina sivia na 375,000. Erau sa vakadeitaka oti tu o Peresitedi Hinckley kei Sisita Hinckley me rau na laki tiko ena dua na soqoni mai na Manila Araneta Coliseum. Ni qai yakavi siga ena siga o ya sa “sinai vutucoqa tu na vale o ya ka sa sega tale ni dua na vanua e galala ena vale o ya. Sa tekivu yatuni tu na tamata ena 7 na kaloko ena mataka oya ni se vo tu e 12 na aua me tekivu na soqoni ka na vakayacori. Na iwiliwili dina e qai kilai e muri e tiko ena 35,000 era a osota yani na vale ni sarasara ka rawa ni tiko ga kina e 25,000 na tamata ena dua na gauna. Levu na Yalododonu era a lako yani ena loma ni 20 na aua ena waqa vakakina na basi mera yaco yani ki Manila. E so vei ira na isau ni ilakolako ena rauta tiko na isau vakacakacaka ni vica vata na vula. …

“Ni sa yaco na itukutuku vei Peresitedi Hinckley ni valenisarasara sa sinai vutucoqa tu ka sa taroga tiko na manidia ni vale se rawa ni tekivu totolo na soqoni sa kaya sara ga o koya,‘me datou sa lako sara ga oqo.’ Rau curu yani ena valenisarasara levu o koya kei Sisita Hinckley. … E vaka ga me tukuni vei ira na ivavakoso mera tucake vakasausau ka tekivu lagata vata mai na sere vakaciriloloma na, ‘Turaga Keitou Vuabale.’”⁷⁰

Ni sa kila ni o koya kei iratou na tacina iliuliu ena dredre na nodratou na lako kina veivanua e dodonu me ratou lako kina sa tekivu vakayagataka o Peresitedi Hinckley na tekinolaji me vakavulici ira kina na iliuliu ena veiyasai vuravura. Ni vakayagataki na tekinolaji ni setilaiti e a dabe vakatulewa o koya ena imatai ni vuli ni iliuliu me kaburaki ena setilaiti ka a vakayacori ena Janueri 2003.

Vakaqaqacotaki na Bibi ni Vuli kei na Veivakavulici Vakayalo kei na Dina Vakayago

E a kaya o Peresitedi Hinckley: “E sega ni dua vei keda sa kila taucoko tu na ka e ganita. Na vuli ena sega ni vakaiyalayala. Dodonu meda wilivola, dodonu meda dauvakararai, dodonu meda dauvakatovotovo, ka dodonu meda dau vakananuma vakatitobu kina na veika eda vakauta kina na noda vakasama.”⁷¹ E kaya talega: “Na veivakavulici e veilauti sa ikoya na isaluwaki ni veiliutaki ena Lotu. Na bula tawamudu ena yaco walega mai ni sa mana na nodra vakavulici na tagane kei na yalewa ka yaco kina na veisau kei na bula vakaivakarau ena nodra bula. Ena sega ni rawa ni ra na vakaukauwataki kina buladodonu se ki lomalagi. Dodonu mera liutaki, kena ibalebale na veivakavulici.”⁷²

O Peresitedi Benson e a dinata na itavi oqo ena nona vakatavuvulitaka na kosipeli ena veiyasai vuravura. Ena 1995, e a vakadonuya kina na ituvatuva me na tabaki e so na ivola ka na solia na madigi vei ira na lewe ni Lotu mera na tauyavutaka e dua na nodra laiberari. Sa tekivu tabaka sara ga na Lotu na ivola ka vakatokai na Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu ka wili sara tiko ga kina na ivola oqo.

Sa ka bibi talega vei Peresitedi Hinckley na vulici ni veika vakavuravura. E tarai koya tiko o ira na lewe ni Lotu era bula tu ena vanua ka tu sara e ra nodra itagede ni bula ka ra sega ni rawa ni yacova yani na vuli torocake se na vuli cakacaka. Ni sega na vuli se veituberi vakaoya e lewe levu vei ira era na bula vakaloloma voli ga. Na soqoni ni matabete ena koniferedi raraba ni Epereli 2001 e a kaya kina o Peresitedi Hinckley:

“Ena kena gadrevi me vakadodonutaki na ka oqo, keitou a vakatura e dua na ituvatuva—e dua na ituvatuva keitou vakabauta sa veivakauqeti ni Turaga. Sa tekivutaka na Lotu e dua na umailavo mai na nodra dodoliga e so na Yalododonu Edaidai ka ra sa solia mai ka ra na solia tiko me baleta na inaki oqo. Keimami sa vakavinavinaka vakalevu sara ena vukumuni. … Eda sa na vakatoka me iLavovure ni Vuli.”⁷³

E vakamacalataka o Peresitedi Hinckley ni o ira era na vakayagataka na parokaramu oqo ena soli vei ira na dinau mai na umailavo ka ra na solia na lewe ni Lotu me baleta na vuli torocake kei na vuli cakacaka. Ni sa vakacavari ga na nodra vuli se vuli cakacaka era sa na namaki sara mera sauma na nodra dinau me na rawa ni toso ka vukei ira e so tale. Vakamacalataka o President Hinckley ni Perpetual Education Fund ena “yavutaki ena ivakavuvuli vata ga ka a vakayagataki ena Perpetual Emigrating Fund,” ka a tauyavutaka na Lotu ena 1800 me vukei ira na Yalododonu era sa toki tiko mai ki Saioni.⁷⁴

Ena loma ga ni vica na vula sa kumuna rawa na Lotu e milioni na dola kina Perpetual Education Fund.⁷⁵ Sivi ga e dua na yabaki na tauyavu ni lalawa oqo, sa vakaraitaka kina o Peresitedi Hinckley: “Sa dei sara na yavu ni sasaga oqo ena gauna oqo. … O ira na cauravou kei na goneyalewa ena veiyasai vuravura ka ra sega ni tu vinaka tu, vakauasivi o ira era sa lesu mai na kaulotu sa na rawa mera na rawa ka vakavuli ka na kauti ira laivi mai na vanua vakaloloma ka ra a dau tu kina e liu na tubudra ka ra sa sotava voli mai na dredre ena veitabayabaki.”⁷⁶ Na Parokaramu oqo sa toso tikoga na nona vakalougatataki ira na Yalododonu Edaidai vei ira na ciqoma kei ira na solia.

Vakadinadinataki na Savasava ni Vakamau kei na Matavuvale

Ena Soqoni Raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei ka a vakayacori ena ika 23 ni Sepiteba 1996 e a kaya kina o Peresitedi Hinckley:

“Ena kena sa levu tiko ga mai na vereverea ka sa vaka me tukuni tu ni sa ka dina, na kena levu ni veilasutaki baleta na itagede kei na ivakarau, na kena sa kaukauwa ga mai na idre ni veitemaki me sa qaravi kina na rokataki ni vuravuara, keitou sa via veivakasalataki ka veivakadreti. Ena kena vakadreti na veika oqo, oi keitou na Mataveiliutaki Taumada kei na Matabose ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua keitou sa solia yani oqo e dua na ivakaro kina Lotu vakakina ki vuravura me vaka e dua na i vakasala ka ivakadei ni itagede, ivunau, kei na veika baleta na matavuvale ka ra sa dau vakaraitaka wasoma na parofita, daurairai, ka dauvakatakila ni lotu me baleta na kena itukutuku.”⁷⁷

Ena kena sa vakaraitaki vaka o ya sa qai wilika o Peresitedi Hinckley ena imatai ni gauna e matanalevu, “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba.”

“Keitou sa vakasalataki ira na itubutubu kei na gone mera dau vakaliuca na masu vakamatavuvale, lotu vakamatavuvale, vulici ni kosipeli kei na ivakasala, vata kei na itaviqaravi vakamatavuvale savasava.

Na savasava ni vakamau kei na matavuvale sa dua na ulutaga talevi wasoma nei Peresitedi Hinckley. Sa dau vakadiloya tu ga na veivakasaurarataki ka vakauqeti ira na itubutubu kei ira na luvedra mera dau veivosovosoti mera dau veilomani, mera dau veivakavulici, ka mera dau veiqaravi. Ena dua na ivola ka a volai ena ika 11 ni Feperueri, 1999 eratou kaya kina o koya kei rau na daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada:

“Keitou sa kerei ira na itubutubu mera solia na nodra sasaga vinaka duadua ki na nodra vakavulici ka susugi ira na luvedra ena ivakavuvuli ni kosipeli ka na vakavolekati ira tiko ki na Lotu. Na itikotiko sa yavu ni dua na bula savasava, ka sega ni rawa ki na dua tale na sala me veisosomitaki se vakayacora na kena inaki bibi ena kena muataki ki liu na itavi sa solia mai na Kalou.

“Keitou vakasalataki ira na itubutubu kei na gone mera vakabibitaka vakaoti na masumasu vakamatavuvale, lotu vakamatavuvale, vulici ni kosipeli kei na veidusimaki, kei na itaviqaravi vakamatavuvale e taucoko. Se cava sara na kena kilikili ka dodonu na soqo se itaviqaravi tale eso, mera kakua ga ni sosomitaka na ilesilesi vakalou era na vakayacora ga vakavinaka na itubutubu kei na matavuvale.”⁷⁸

Dodoliga Yani vei ira na Saumaki Vou

Gadreva o Peresitedi Hinckley me lewelevu na tamata era curu mai kina Lotu, ia e leqataki ira na tamata yadua era na curu mai ena iwiliwili oqori. Ena itekitekivu ni nona veiliutaki e a kaya kina vakaoqo:

“Ena iwiliwili ni curuvou ka sa tubu cake tikoga e veigauna, e dodonu me da cakava e dua na sasaga vakaitamera ni nodra vukei ena nodra vakasaqara na nodra gaunisala. O ira vakayadua era gadreva e tolu na ka: dua na itokani, dua na itavi, ka vakavulici ena ‘ivakavuvuli ni Kalou’ (Moronai 6:4 Sa noda itavi ka madigi meda vakarautaka na veika oqo.”⁷⁹

Nodra vaqaqacotaki na curuvou sa itakele ni veiqaravi nei Peresitedi Hinckley. Wasea o Elder Jeffrey R. Holland na veika oqo ena nona a vakabibitaka tiko na tikina oqo: “Ena kena serau mai na yaloka ni matana kei na kena sa caroba na ligana ena dela ni teveli e matana, e a kaya vei iratou na Le Tinikarua, kemudou na Veitacini, na gauna au sa na mate kina kei na kena sa na vakacavari na lotu, au na tucake mai ka vakaraici kemudou yadudua ena yaloka ni matamudou ka kaya, “Sa vakacava tiko na veimaroroi?”’”⁸⁰

Tara Valetabu

E a vakabira tiko o Peresitedi Hinckley na mota ena vatu ivakadei ni vakatabui ni valetabu mai Nauvoo, Illinios ena 2002.

Na yabaki 1910 na yabaki a sucu kina o Peresitedi Hinckley e a tiko ka cakacaka kina e 4 na valetabu e vuravura ka ra tiko taucoko mai Utah. Ena 1961 ni a tabaki kina me iApositolo sa toso na iwiliwili kina 12. Na toso oqo sa uasivi, ia e se kauwai tikoga kina o Peresitedi Hinckley ni kila e levu na tamata ena veiyasai vuravura era sega ni vakaiyau me rawa ni ra na lako rawa kina ki na dua na valetabu. Ena 1973 ni a veiqaravi voli vaka Jeameni ni Komiti ni Valetabu ni Lotu e a vola ena nona ivola ni veisiga: “Na Lotu ena rawa ni tara e levu na valetabu lalai mai na isau ni Valetabu e Washington (ka a tara tiko ena gauna o ya). Ena kau yani kina na valetabu vei ira na tamata ka sa na sega ni ra lako mai na tamata kina valetabu.”⁸¹

Ena nona a tabaki me Peresitedi ni Lotu ena 1995 sa tosocake kina na iwiliwili ni valetabu vakayagataki tiko kina 47 ia na nona gagadre me baleta na valetabu e se dei vinaka tu ga. E a kaya o koya, “Sa nona gagadre voli mai me na tiko na valetabu ena vanua ena gadrevi kina me rawa kina vei ira na tamata mera kakua ni vakacacabo soti vakasivia ena sasaga ni lako kina Vale ni Turaga baleti ira na wekadra kei na madigi ni nodra laki qarava na cakacaka me baleti ira era sa mate.”⁸²

Ena koniferedi raraba ni Okotova 1997 e a vakaraitaka kina o Peresitedi Hinckley e dua na itukutuku vakairogorogo ni Lotu sa na tekivu tara na valetabu lalai ena veiyasai vuravura.⁸³ E muri e qai kaya kina, “Na itukutuku ni valetabu lalai e a lako mai au sa vakabauta ena ivakatakila matata.”⁸⁴ Ena 1998 e a vakaraitaka kina ni 30 na valetabu lalai ena tara vata kei na valetabu sa kacivaki oti ni na tara se sa tekivu tara tiko ka sa na kauta cake na “iwilwiwili ni valetabu e tara kina 47 na valetabu vou me ikuri ni 51 sa vakayagataki tiko.” Ena nodra marau o ira era a vakarorogo tiko sa qai kuria o Peresitedi Hinckley, “Au nanuma ni dodonu meda kuria na wiliwiwli ena 2 me rawa ni da yacova yani na 100 ena mua ni senitiuri ka ni sa na mai cava kina na 2000 na yabaki mai na gauna e a basika kina na Turaga ka iVakabula o Jisu Karisito ena bula vakatamata’ (V&V 20:1).” Sa qai yalataka, “Ena levu tale ena basika mai.”⁸⁵

Ena 1 ni Okotova, 2000, e a vakatabuya kina o Peresitedi Hinckley na Valetabu mai Boston Massachusetts me ika 100 ni valetabu e veiqaravi tiko. Ni bera ni mai cava na yabaki 2000 e a vakatabuya tale o koya e rua na valetabu. Ni qai mai mate ena 2008 sa vakayagataka tiko na Lotu e 124 na valetabu. E a mai vakaitavi voli o Peresitedi Hinckley ena kena vakatutu kei na kena tara e 85 ka vakatabuya tale e 13 (e 8 vei ira na vakatabuitale e a vakatabuya mada ga o koya ena imatai ni gauna).

Na Vale ni Koniferedi

iVakatakilakila

Vale ni Koniferedi

Na Vale ni Koniferedi ka a vakatabuya o Peresitedi Hinckley ena Koniferedi Raraba ena Okotova 2000

Ena koniferedi Raraba ni Okotova 1995, e a vakaraitaka ga o Peresitedi Hinckley e dua na nanuma ka sa tiko voli ena nona vakasama. E vosa ena Tabernacle mai na Lomanibai ni Valetabu, ka kaya: “Na Tabernacle oqo sa vaka e lailai tikoga mai ena veiyabaki. Eda sa sota tiko qo kei na ilawalawa levu sara ena loma ni vale lailai sara ena so na koniferedi ni iwasewase.”⁸⁶ Ena koniferedi raraba ni Epereli 1996 e a talaucaka kina o Peresitedi Hinckley e vuqa tale na nona vakasama.

“Au sega ni taleitaka niu kila ni lewelevu era vinakata mera tiko vata kei keda ena Tabernacle ia e sega ni rawa ni ra curu mai. Era lewelevu era sa tu voli ga e tautuba. Na olo rairai totoka oqo ka ra a tara na ivuvu ni lotu ka vakatabuya me qaravi kina na Turaga ena rawa ni dabe kina e rauta ni 6,000. E so vei kemuni ka dabe toka ena idabedabe kaukauwa me rua na aua ena vakataroga toka na vosa dakoba

“Sa gole sara ga na yaloqu vei ira era gadreva mera curu mai qai sega ni rawa ni ra vakacurumi. Ena dua na yabaki sa oti, au a vakatututaka vei iratou na Veitacini, ni rairai sa kena gauna me datou vakasamataka na kena tara tale e dua na vale me qaravi kina na lotu ka na levu cake mai na kena e tiko ena gauna oqo, ka na rawa ni vakacuruma e levucake na kena iwiliwili me vakatolutaki se vakavataki na kedra iwiliwli na rawa ni curu kina⁸⁷

Ena ika 24 ni Julai 1997, na ivakananumi ni ika 150 ni yabaki nodra tadu mai kina Salt Lake Valley na ivuvu, sa caka kina na vakasobuduru ni vale vou-- ka na vakatokai me Vale ni Koniferedi--- ena qele ka toka ena Vualiku ni Lomanibai ni Valetabu. Loma ga ni tolu na yabaki e muri ena Epereli 2000 sa vakayacori kina na imatai ni soqoni ni koniferedi raraba ka dina ga ni vale e se bera sara tu ni oti vakavinaka. E a vakatabuya o Peresitedi Hinckley na Vale ni Koniferedi ena koniferedi raraba ni Okotova 2000. Ni bera ni cabora na masu ni vakatabui e a tucake ena itutunivunau ka a caka mai na dua na vunikau a tubu voli mai nona lomanibai ka vakaoqo na ka e kaya:

“Nikua eda sa na vakatabuya me dua na vale ni noda sokalou Vua na Kalou na Tamada Tawamudu kei na luvena e duabau ga sa Vakatubura na Turaga o Jisu Karisito. Keitou sa nuitaka ka masulaka ni na tomani tikoga na toso ni kakaburaki ni ivakadinadina kina veiyasai vuravura mai na itutunivunau oqo na itukutuku ni vakabauta na Kalou Bula kei na vakavinavinaka ni veisorovaki ni noda Dauniveivueti.”⁸⁸

iVakadinadina kei Jisu Karisito

Ena 1 ni Janueri, 2000, eratou a tabaka kina na itukutuku raraba, “Na Karisito Bula, na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni i Apositolo Le Tinikarua: Na Nodra iVakadinadina na iApositolo,” Era kaya me baleta na iVakabula, “Ena sega tale ni dua me na tautauvata kei koya mai liu, nikua, vakakina ena veisiga ni mataka.”⁸⁹

Sega tale ni dua me na vakamawe na ka e cakava ena bula nei Peresitedi Hinckley. Sa sivia oqo na 46 na yabaki na noda sa vakalougatataki meda rogoca tiko na nona vakadinadinataki Jisu Karisito. Oti e vica na vula na nodratou tabaka “Na Karisito Bula,” e a tucake o Peresitedi Hinckley e matadra na Yalododonu Edaidai ka kaya: “Mai na veika kece au dau vakavinavinakataka e dua ga e tu sara e cake ena mataka nikua. O ya na ivakadinanadina kei Jisu Karisito, na Luvena na Kalou Kaukauwa, na Tui ni Sautu, na Gone Tabu”⁹⁰

Veivakatovolei kei na Vakanuinui

Ena mua ni koniferedi raraba ni Epereli 2004 a kaya kina o Peresitedi Hinckley: “Au vakataratututaka tiko na veivakacerecerei ena gauna oqo. E so vei kemuni sa na raica ni yali tiko qo o Sister Hinckley. Ena imatai ni gauna ena 46 na yabaki mai na gauna au Vakaitutu Raraba kina me qai sega ni mai tiko ena koniferedi raraba. …Keirau a lesu tiko mai [Aferika ena Janueri] ka mai vesuki ena oca. Sa bau ka dredre sara ga vua na bula me tekivu mai na gauna o ya. … Au nanuma ni sa tekivu wiri sobu na liga ni kaloko, ka da sega ni kila se me wiri lesu vakacava,

“Sa gauna dredre sara ga vei au. Keirau sa vakawati tiko qo me 67 na yabaki ena vula oqo. O koya na tinadra na lima na luvei keirau vuku ka budra e le 25 na makubui keirau kei na levu sara na makubui keirau vakarua. Keirau sa dau taubale vata voli ena veiyabaki keirau sa lako sivia mai ka veitokani ena veidraki vinaka kei na draki ca. O koya sa laki wasea na nona ivakadinadina ni cakacaka oqo ka solia na nona loloma kei na veivakayarayarataki kei na vakabauta ena veivanua kecega sa lako kina.⁹¹

Rua na siga mai e muri, ena ika 6 ni Epereli, sa mai kacivi kina na bula nei Marjorie Pay Hinckley. Milioni na tamata era kilai koya ni dauloloma, dau veikauwaitaki, kei na vakabauta tudei, era lolosi vata kei Peresitedi Hickley. E a vakavinavinakataka o koya na ivola ni veitokoni era yaco mai na veiyasai vuravura. Na veivakatakilai oqo, e a kaya, “e vakadeitaka e dua na gauna veivakacegui ena gauna ni neitou rarawa.”⁹² E levu na tamata era a dodoliga ena mate nei Sisita Hinckley ki na umailavo ni iLavo Vure ni Vuli.

Ena dredre ni bula ni sa mai yali e yasana o Marjorie e a tomana tikoga o Peresitedi Hinckley na qaravi itavi ena Lotu dina ga ni sa mai lutu sobu talega na nona bula. Sa tekivu me vakaititoko so na gauna dau vakayagataka me vakaititoko, levu tale na gauna dau vakayagataka me yaloyalo kina vei ira na lewe ni Lotu. Talanoataka o Peresitedi Thomas S.Monson e dua na veitalanoa erau a cakava kei na vuniwai nei Peresitedi Hinckley ka sa rui leqataka na nona dau vakayagataka—kei na nona sega ni dau vakayagataka na nona ititoko. Kaya vakaoqo o vuniwai: “Na iotioti ni ka eda vinakata me yaco sa ikoya me lutu, ka ramusu na nona suitu se dua na ka e ca sara vakalevu. Na ka e dau cakava o ya me dau yaloyalo kina ka sega ni vakayagataka ni taubale. Tukuna vua ni nona ititoko e solia vua o nona vuniwai me vakaititoko kina me vaka na kena a soli mai vua.” Sauma lesu o Peresitedi Monson, ka kaya, “Vuniwai, O au na daunivakasala nei Peresitedi Hinckley. Oi kemuni na Nona vuniwai. O iko mo tukuna vua!”⁹³

Ena itekivu ni yabaki 2006 ni sa mai yabaki 95 kina sa laurai vei Peresitedi Hinckley na kenisa. Ena koniferedi raraba ni Okotova ena yabaki o ya e a kaya kina: “Sa vakatara na Turaga meu se bula, kau sega ni kila na kena dede. Se mani vakacava na kena dede au na tovolea meu solia tikoga na noqu igu kina itavi me qaravi. Au bula vinaka tiko kei na ituvaki ni yagoqu e taucoko tu. Ia, ni sa gauna ni veisosomitaki, na veisau ena taladrodro vinaka me vaka na loma i Koya e Nona na Lotu oqo.”⁹⁴

Dua na yabaki e muri ena Okotova 2007, ena iotioti ni nona koniferedi raraba a kaya kina o Peresitedi Hinckley: “Eda sa nanamaki tiko me da na sota tale ena Epereli mai qo. Au sa yabaki 97, ia au nuitaka niu na yacova. Me qai nomuni na veivakalougatataki mai lagi, sa noqu masu ena yaca ikoya na noda Dauniveisereki, sai Jisu Karisito na Turaga, emeni.”⁹⁵

Na luvedrau yalewa o Peresitedi kei Sista Hinckley o Virginia e a vakamacalataka ni oti e va na yabaki mai na nona mate o Sisita Hinckley me “na ulu ni veiyabaki” ni bula nei Peresitedi Hinckley. Sa qai talanoataka e dua na masu e a cabora ena nona a vakatabuya tiko e dua na valenilotu vakavoui mai Salt Lake City:

“Ena masu o ya sa vaka e duatani kina na ka e yaco ni a masuta na Turaga me baleti koya ga ni parofita. E a vakavinavinaka ni tekivu mai na gauna nei Josefa Simici me yacova mai nikua ko ni sa digitaka ka lesia e dua na parofita vei ira na tamata oqo. Keimami vakavinavinaka vei Kemuni ka kerei Kemuni mo ni solia vua na vakacegu ka tokoni koya tiko ka vakalougatataki koya me vaka na nona gagadre kei na Nomuni inaki.’”⁹⁶

Ena siga Lotulevu na ika 24 ni Janueri 2008 sa vakila o Peresitedi Hinckley ena imatai ni gauna ni sa na sega ni rawa me laki tiko ena bose vakamacawa kei iratou na Veitacini ena valetabu. Na Sigatabu e tarava na ika 27 ni Janueri e a solia vua o Peresitedi Monson e dua na masu ni veivakalougatataki ka vukei mai vei Peresitedi Henry B. Eyring kei Boyd K. Packer. Ena siga vata tikoga o ya sa mai takali kina na bula nei Peresitedi Gordon B. Hinckley mai nona vale ni ratou tu wavoki ena nona idavodavo na lima na luvena kei iratou na dui watidratou.

Ena vica na siga e muri, era laki solia e udolu vakaudolu na nodra vakarokoroko ena nodra laki raica ena iotioti ni gauna na kisinimate kei Peresitedi Hinckley ni a davo koto ena Olo ni Parofita mai na Vale ni Koniferedi. O ira na iliuliu ni veimatalotu kei na iliuliu ni matanitu vakakina na veibisinisi era lako talega yani vakalewelevu mera laki lolosi ka vakaraitaka nodra vakavinavinakataka na bula veivakauqeti kei na veivakavulici nei Peresitedi Hinckley.

E a vakayacori na lotu ni veibulu mai na Vale ni Koniferedi ka kaburaki kina veivalenilotu ena veiyasai vuravura. Era lagata kina na Matasere ni Tabernacle e dua na sere vou me tiki ni soqoni ka vakatokai “Na Cava Sara Mada Na Ka Oqo Ka Vakatoka Na Tamata Me Mate?” Na sere e a vola na kena vosa o Peresitedi Hinckley—na iotioti ni nona ivakadinadina kei Jisu Karisito vei ira na nona itokani ka ra dau raici koya tu me nodra parofita.

What is this thing that men call death, (Na cava na ka oqo era kaya na tamata ni mate)
 This quiet passing in the night? (Na toki yani ena vakanomodi ni bogi) 
’Tis not the end, but genesis (Sega ni kena itinitini ia na itekitekivu)
Of better worlds and greater light. (Na vuravura vinaka cake qai ramase na kena cina) 
O God, touch Thou my aching heart, (Isa Turaga ni tara na mosi ni yaloqu)
And calm my troubled, haunting fears. (Ka vauca noqu rere meu yalodei)
Let hope and faith, transcendent, pure, (Na vakabauta na gagadre ni vakanuinui)
Give strength and peace beyond my tears. (Solia na vakacegu kei na Vakanuinui) 
There is no death, but only change (Sega na mate ia na veisau walega 
With recompense for victory won; (Na isau ni qaqa me na sevi mai)
The gift of Him who loved all men, (Nona isolisoli na Dauloloma)
The Son of God, the Holy One.97 Na luve ni Kalou na Kalou Qaqa.