Wase 18

iValavala Dodonu—e dua na Vatunitutu me Tara Kina Noda Bula

“O kemuni, yadudua, na luvena e dua na Tamada mai Lomalagi vakalou. O ni a buli ena Nona ituvatuva ena kena ivatuka na nomuni Dauveibuli. Sa ka tabu na yagomu. Sai koya na valetabu ni yalomu. Kakua ni vakadukadukalitaka ena ivalavala ca.”

Na Bula nei Gordon B. Hinckley

Ni vosa tiko vei ira na gonevuli ena Brigham Young University ena 2007, a kaya kina o Peresitedi Gordon B. Hinckley:

“Au vakadikeva tiko e dua na ka taleitaki sara ena siga oya. E Salt Lake City, ena mataka caca ni dua na Vakarauwai, a kasauru sobu kina na vale ni Key Bank mai na vica na dainimati biu vakamatau. A yaco taucoko ena loma ga ni tolu se va na sekodi, kei na kena o ni kuvu vakaitamera a cagina yani vaka ki na vuaira. Na iwalewale oqo e vakatokai me kasauru, veibasai kei na kacabote.

“A tara na vale oqo ena rauta ni 30 na yabaki sa oti. Au nanuma ni taravale a taura kevaka e lailai e dua na yabaki, rua beka. Oqo sa yali ena vica ga na sekodi.

“Oqori kemuni na noqu itokani, e italanoa ni vuqa na bula. Eda susugi ira cake vakamaqosa sara ena loma ni vica na yabaki. Oti eda qai donumaka na veigauna dredre sara. Vakayacori na cala. Vakawaleni na bula savasava. Qai kasauru, qai mai vo tu ga yani na kubou vavaku ni kuvu.

“A vakananumi vei au oqo ena noqu nanumi rau lesu e dua na cauravou kei na dua na goneyalewa erau a lako mai ki na noqu valenivolavola. O koya e dua na gonetagane musudonu ka totoka na goneyalewa. Erau gonevuli ena univeisiti. E serau ka totoka na nodrau veisiga ni mataka. Ia erau a rawai ena veitemaki. …

“E tonawanawa na matadrau ni rau vosa tiko mai vei au. Ia erau sega ni drotaka rawa na veika dina sa tu e matadrau. Sa yaco na kasauru ena nodrau bula, ka sa kasura sobu kina e dua na valececere ni tatadra.

“Kakua ni laiva me yaco vei iko oqo. Kakua ni yaco koso nomu sasaga ena nomu vakawalena nomu yalayala ni bula savasava. O kemuni, yadudua, na luvena e dua na Tamada mai Lomalagi vakalou. O ni a buli ena Nona ituvatuva ena kena ivatuka na nomuni Dauveibuli. Sa ka tabu na yagomu. Sai koya na valetabu ni yalomu. Kakua ni vakadukadukalitaka ena ivalavala ca.

“Ia me da raica lesu tale na ivakaraitaki ni valececere a kasauru, au via vakananuma vei kemuni ni na tara me kena isosomi e dua na vale vou ka rairai totoka. Sa vakakina, o ira era ivalavala ca e rawa ni ra gole vua na nodra Dauveisereki, na noda iVakabula o Jisu Karisito, kei na mana ni Nona Veisorovaki, me vakasavasavataki ka vakavoui tale.”¹

E veivakasalataki o Peresitedi Gordon B. Hinckley, “Laiva na ivalavala dodonu me dua na vatunitutu me tara kina noda bula.”

iVakavuvuli nei Gordon B. Hinckley,

Na ivalavala dodonu e kauta mai na veivakalougatataki taleitaki ka vakasakiti.

E sega ni dua na ka ena vuravura taucoko oqo me uasivi cake mai na ivalavala dodonu. E taliva ka na sega ni buwawa rawa. E vakamareqeti ka totoka. E sega ni voli rawa. E sega ni rawa ni voli se volitaki. Sai koya na vua ni lewai koya vakavinaka.

… Sa solia mai na Turaga e dua na ivakaro vakasakiti. Sa kaya ko koya, “Mo qarauna me savasava tikoga na nomu vakanananu” (V&V 121:45). Sa yaco oqo me ivakaro me rokovi ena gugumatua kei na bula vakaivakarau. Ka sa kabi vata toka kei na yalayala ni veivakalougatataki taleitaki ka vakasakiti. Sa kaya ko Koya vei ira era dau bula ena ivalavala dodonu:

“Ia ena taucoko sara kina na nomu vakabauta ena mata ni Kalou. …

“Ena sala vata voli ga kei iko na Yalo Tabu; ia na nomu itikotiko sa itikotiko ni yalododonu kei na dina sa tudei sara; raica na nomu lewa sa lewa e sega ni mudu; ia kevaka sa sega ni taurivaki vakatani sa na tudei tu ga me tawamudu” (V&V 121:45–46).

E rawa beka ni dua na yalayala e cecere se totoka cake mai na kena oqo?²

E dua beka na inaki vakadonui ni ivalavala dodonu? Sai koya duadua ga na sala ni veivagalalataki mai na veivutuni. Na vakacegu ni vakasama e drodro mai kina sai koya duadua ga na vakacegu vakatamata yadua e sega ni lasutaki.

Ka sivia na veika kecega oqo na yalayala sega ni lasu rawa ni Kalou vei ira era lako ena ivalavala dodonu. E tukuna o Jisu mai Nasareci, ni vosa tiko mai na ulunivanua, “Sa kalougata ko ira sa yalosavasava: ni ra na raica na Kalou” (Maci. 5:8). Oqori e dua na veiyalayalati, a cakava o Koya e tu vua na kaukauwa me vakayacora.³

E dodonu mo vakadinadinataka, e dodonu mo vakadinadinataka, ni veika eda sa sotava kei na yalomatua vakalou erau vinakata me sala e basika kina na qaqa ni itovonibula, vakacegu ni yalo, kei na bulamarau na ivalavala dodonu kei na bula savasava.⁴

Laiva na ivalavala dodonu me dua na vatunitutu me tara kina nomu bula.⁵

Ni da lakosivita na dukadukali kei na bula tawasavasava ni vuravura, eda na rawata na marau cecere cake, na taqomaki, kei na vakacegu ni vakasama.

Ni da rai yani ki vuravura, e kena irairai ni sa vaka e biu vakatikitiki na bula savasava. Sa vaka e matau mai na voroki ni veivakatagedegede makawa. Na vakadidike, vakaveitaravi, e vakaraitaka ni ra sa biu laivi na ivakavuvuli sa vakatovolei tu mai vakadede. Sa guileca na bula vakaivakarau ni tamata yadua, ka sa takalevu na bula ni veidauci.

Ia kemuni na noqu itokani lomani, eda na sega ni rawa ni ciqoma na veika sa yaco me matau tu e vuravura. Na nomuni, me vaka ni o ni lewena na Lotu, e ivakatagedegede cecere cake ka levu na kena cakacaka. E tukuna me vaka e dua na domo mai Saineai mo dou kakua ni vakamatautaki kemudou kina. Dou qarauna na nomudou gagano.⁶

Na vosa nei Paula vei ira na Yalododonu mai Korinica e yaga sara vei keda nikua me vaka vei ira a volavola kina ko koya. E kaya kina o koya:

“Dou sa sega beka ni kila ni dou sa vale ni Kalou, ka sa tiko vei kemudou na Yalo ni Kalou?

“Kevaka e dua na tamata sa vakarusa na vale ni Kalou, ena vakarusai koya na Kalou; ni sa savasava na vale ni Kalou, ia sai kemudou oqo” (1 Korinica 3:16–17).⁷

Vakadua tale na ivakasala nei Paula vei Timoci, “Maroroi iko mo savasava” (1 Timo. 5:22).

Era malanivosa rawarawa sara qori. Ia era sa rui bibi sara. E kaya tiko kina o Paula, lako tani mai na veika ena basuraki iko sobu ka vakarusai iko vakayalo. Lako tani mai na retioyaloyalo ka na vakavuna na vakanananu dukadukali kei na ivosavosa dukadukali. Lako tani mai na vidio ena vakavurea na vakasama vakasisila. Era na sega ni vukei iko. Era na vakamosia walega na yalomu. Lako tani mai na ivola kei na mekasini era sega ni savasava ka vakasisila ena veika era tukuna ka vakaraitaka. Dou vakasavasavataki kemudou.⁸

Na bula savasava sai koya “na sala ki na bulamarau.”

Na vakamau e lewa ni Kalou, nodrau vakamau e dua na tagane kei na dua na yalewa. Sa i koya na ivakarau e lesia ko Koya me ra lako mai kina ki vuravura na gone. Na isema vakaveiyacovi ena kena ivakarau kece tale era sa ivalavala ca ka sega ni veiriti kei na ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito.⁹

Eda vakabauta na bula savasava ni se bera na vakamau kei na yalodina e taucoko ni sa oti. Oqori na kena isoqoni. Oqori na sala ki na bulamarau. Oqori na sala ki na vakacegu. E kauta mai na vakacegu ni yalo kei na vakacegu ki na vuvale.¹⁰

E sega ni dua na matavuvale e rawa ni kunea na vakacegu, e sega ni dua na bula e rawa ni galala mai na cava ni vunica vakavo kevaka erau tarai cake na matavuvale kei na itikotiko oqori ena bula savasava, veidinadinati, kei na veirokorokovi. E sega ni rawa ni kune na vakacegu ena vanua e sega kina na veivakabauti; e sega ni rawa na bulagalala ena vanua e sega kina na yalodina. Na matanisiga katakata ni loloma ena sega ni cadra mai na veidabibi ni bula tawasavasava.¹¹

Au vakabauta ni nodra veivakalougatataki na gonelalai kece sara me ra sucu mai na dua na vuvale ena kidavaki kina, susugi, lomani, ka vakalougatataki kina ena itubutubu na gone oqori, dua na tama kei na dua na tina, ka rau bula ena veidinadinati vakataki rau kei ira na luvedrau. … Tudei ka vorata na ivadi ca ni vuravura. O ira era bulia na veika ni veivakamarautaki, o ira era vola e vuqa na noda ivola, era vinakata me veibasai na ka o vakabauta. Na yalomatua e vakasoqoni mai na veisenijiuri e tukuna vakamatata ena yalodei ni marau cecere cake, veitaqomaki cecere cake, na vakacegu cecere cake ni vakasama, na veitaqe ni loloma titobu cake era na vakila ga o ira era lako ena ivakatagedegede sa vakatovolei mai vakabalavu ni ivalavala dodonu ni bera na vakamau kei na yalodina e taucoko ena loma ni bula vakamau.¹²

Eda bula tiko ena dua na vuravura ni veika vakasisila kei na tawasavasava kei na leqaleqa. Tubu sivita, tucake vakabalavu cake, vakanadakuya na vuravura, ka lako me vaka e vinakata vei iko na Turaga.¹³

Na iyaloyalo kei na ivola vakasisila e veivakabobulataki ka veivakarusai, ia e rawa ni da ulabaleta.

Au a lomalomaruataka noqu vosa ena vuku ni dua na ulutaga au sa sotava oti e liu. Au vakayacora vakakina ena yalo ni vosa i Alama, ka a kaya: “Raica au sa kalougata ni sa lesi au na Kalou meu vunauci ira na tamata me ra veivutuni” (Alama 29:9).

… Au tukuna tiko me baleta na iyaloyalo kei na ivola vakasisila ena kena ivakaraitaki kece sara. … Oqo na ka vakatevoro. E sega sara ga ni duavata vakalailai kei na yalo ni kosipeli, kei na ivakadinadina yadua ni veika va-Kalou. …

… O ira kece era vakaitavi kina era sa yaco me bobula kina. Era vakayagataki kina na gonelalai, ka sa vakacacani kina na nodra bula. Sa vakadukadukalitaki kina na nodra vakasama na itabagone ena veivakavuvuli lasu. Ni vakayacori tikoga sa na vakavuna na veivakabobulataki ka na dredre sara me tasereki. … E vuqa sara … era kunea ni sa dredre sara me ra lako tani mai kina. Sa tilomi kina na nodra igu kei na nodra gagadre ena ivalavala sega na betena vakasisila oqo.

E soli me kena iulubale ni sa dredre me levei, ni sa toka saraga ena iqaqalo ni ligada ka dredre ni da dro mai kina.

Taura mada ni sa laba tiko e dua na cava ka vakacevaruru na kena cagi ka veivukayaki vakavolivoliti iko na ucacevata. O raica ni sa sega ni rawa ni o tarova. Ia e rawa ni o vakaisulu ga vakavinaka ka vaqara e dua na vanua ni vakaruru, ka na sega ni vakaleqai iko na cava.

Sa vakakina, e dina ni sa sinai tu ena initaneti na veika vakasisila, kakua ni sarava. E rawa ni o laki vakaruru ena veitaqomaki ni kosipeli kei na kena ivakavuvuli ni savasava kei na ivalavala dodonu kei na savasava ni bula.

Au kila niu vosa tiko vakadodonu ka vakamatata. Au kitaka tiko vakakina baleta na initaneti sa vakavuna na kena yacovi vakarawarawa na iyaloyalo vakasisila, me ikuri ni veika era sa tu ena DVD kei na vidio, ena retioyaloyalo kei na mekasini. Ena kauti keda ki na ivakatayaloyalo veivakarusai mai na buladokai. Ena kauti keda ki na veika tawasavasava, vakavuqa ki na mateveitauvi, kei na itovo veivakalolomataki ni basulawa.¹⁴

Eda bula tiko ena dua na vuravura ni veitemaki vakarerevaki. Sa robota tu na vuravura oqo na veiyaloyalo vakasisila, sa vaka na ualoka rerevaki ka veivakamatei. E ka gaga. Kakua ni sarava se wilika. Ena vakarusai iko. Ena kauta tani mai vei iko na nomu buladokai. Ena butakoca na nomu kila na veika totoka ni bula oqo. Ena vakamalumalumutaki iko ka dreti iko sobu ki na qara ni vakanananu ca kei na nomu rawa ni cakava sara. Drotani mai kina. Sabaya laivi me vaka e dua na mate ca, ni sa veivakarusai dina. Me dodonu tiko na nomu vakanananu kei na nomu itovo.¹⁵

Sa rui sivia na dukadukali kei na gagano ca kei na veika vakasisila ena vuravura oqo. O keda ni da Yalododonu Edaidai sa dodonu me da ulabaleta ka tucake vakabalavu me vorata. E sega ni rawa ni o vakamatautaki iko kina. E sega sara ga ni rawa ni o vakamatautaki iko kina. Mo na vakatala tani mai yalomu. Me vaka na vakatavako e dau veivakabobulataki, ka na vakarusai ira era vakatara. “Mo qarauna me savasava tikoga na nomu vakanananu” [V&V 121:45].¹⁶

Ena bula vakaivakarau kei na sasaga, e rawa ni da lewa na noda vakanananu kei na ivalavala.

Me savasava na nomu vakasama, sa na qai rawa ni o lewa vakavinaka cake na yagomu. Dau tukuni ena veigauna sa oti, “Ia me vaka na vakanananu ni lomana [e dua na tamata] sa vakakina ko koya” (Na Vosa Vakaibalebale. 23:7). Na vakasama dukadukali ena yaco kina na cakacaka dukadukali.¹⁷

Ni da temaki e rawa ni da vakaisosomitaka ena vakanananu [ni noda iVakabula] kei na Nona ivakavuvuli na vakanananu ca. A yalataka o Koya: Ia kevaka dou sa kitaka na ka kecega meu vakarokorokotaki kina, ena rarama na yagomudou taucoko ka sega na tikina sa butobuto; ia ko koya sa vakararamataki sa kila na ka kecega.

“Raica dou vakasavasavataki kemudou ka qarava na Kalou ena yalomudou taucoko; ia ena yaco mai na siga dou na qai raici koya kina; raica ena qai cereka vei kemudou na ubi ni matana” (V&V 88:67–68).¹⁸

Sa veivakaroti ko Jisu me da lewa vinaka na noda vakasama vakakina na noda ivalavala. E kaya o Koya, “Ko koya yadua ena raica na yalewa ka dodomo kina sa dauyalewa oti kaya e lomana” (Maciu 5:28). …

Me na kaukauwa cake na vakatulewa ni vakasama mai na gagano ni lomada se gagadre ni yagoda. Ni vagolei na vakasama me veisotari kei na dina vakalesui mai, sa na yaco me veiganiti mai na ivalavala. … O keda yadua, ni da sa bula vakaivakarau ka sasaga, sa na tu vei keda na kaukauwa me da lewa na noda vakasama kei na noda ivalavala. Oqo e tiki ni iwalewale ni kena tarai cake na matua vakayalo, vakayago, kei na matua ni veika ni lomada. …

Eda sa vakatakekere kina vei ira na tamata ena veivanua kecega me ra bulamuria na nona ivakavuvuli na noda Dauveibuli ka tubu sivita na veivakayarayarataki vakayago ka vakavuqa ni dau vakavuna na leqa bibi e dau muria mai na voroki ni bula savasava.¹⁹

O ira era sa coko oti ena ivalavala tawasavasava e rawa ni ra vosoti ka rawa ni ra ulabaleta na veigauna sa oti.

Au sega ni vinakata meu tukuna na yasana ca. Au dau raica ga na veika vinaka. Ia ena veika vakaoqo [iyaloyalo kei na ivola vakasisila kei na ivalavala dukadukali] au dau raica ga na veika dina e yaco tiko. Kevaka eda vakaitavi tiko ena itovo vakaoqo, oqo na gauna ni veisau. Me noda gauna ni yalayala na gauna oqo. Me da vuki vakadua ki na dua na sala vinaka cake.²⁰

Kevaka eda kunei keda ni da sa kuitaki tiko ena idre ni veika eda sotava tiko, vakaivakarautaka nomu bula. Tarova ni se bera ni sa rui bera vakalevu. O na dau vakavinavinakataka tu ga ni o a kitaka.

Dina vei iko kei na ka vinaka duadua e tu vei iko.²¹

Meu … vakadeitaka mada vei kemuni kevaka o sa cakava e dua na cala, kevaka o sa vakaitavi ena dua na ivalavala tawasavasava, e sega ni sa yali na ka taucoko. Ena dau basika tu beka ga mai na vakanananu ni gauna oya, ia e rawa ni vosoti na ivalavala, ka rawa ni o ulabaleta na veigauna sa sivi mo bulataka e dua na bula ena ciqoma taucoko na Turaga ni sa yaco kina na veivutuni. Sa yalataka ko Koya ni na vosota na nomu ivalavala ca ka sega ni nanuma tale mo beitaki kina (raica V&V 58:42).

… E [rawa] ni ra vukei iko na iliuliu ni Lotu ena nomu gauna ni dredre. E rawa ni o vakanadakuya na ca kecega o sa vakaitavi kina. E rawa ni o toso ki liu ena inuinui vakavoui ka ciqomi ki na dua na bula e vinaka cake sara.²²

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

E vakavuvulitaka o Peresitedi Hinckley ni dua tiko na “inaki vakadonui ni ivalavala dodonu” (wasewase 1). Na cava beka o na tukuna vua e dua e kaya ni sega ni dua na inaki vakadonui ni ivalavala dodonu?
Na cava na vuna e “sala kina ni bulamarau” na bula savasava. Na cava na vuna “e kauta mai kina na vakacegu ni yalo kei na vakacegu ki na vuvale” na bula savasava”? (Raica na iwasewase e 1 kei na 2.)
E kaya o Peresitedi Hinckley, “O keda ni da Yalododonu Edaidai sa dodonu me da ulabaleta na [iyaloyalo kei na ivola vakasisila] ka tucake vakabalavu me vorata” (wasewase 3). Na cava eda rawa ni cakava meda ivakatawa ni sipi vinaka cake kina? Eda na vukei ira vakacava tale e so mera ulabaleta? Na cava o nanuma ni ibalebale ni tucake vakadodonu ka vorata?
Ni o wilika na ivakasala nei Peresitedi Hinckley ena wasewase 4 na cava o vulica me baleta na nomu lewa nomu vakasama? Na cava eso na ka e rawa ni da cakava me savasava tiko kina noda vakasama?

iVolanikalou Veisemati

Same 24:3–4; Maciu 5:27–28; Filipai 4:6–8; Jekope 3:2; V&V 46:31–33; 59:6; Yavu ni Vakabauta 1:13

Veivuke ena Vuli

Ni ko wiliwili, “toqa na rukudra se makataki ira na vosa se malanivosa me rawa ni o veidutaitaka na nanuma eso ena dua na [itukutuku]. … E sau, vola e so tale na veitikina ka vakamatatataka na tikina ko vulica tiko” (Vunautaka na Noqu Kosipeli [2004], 25).