Inisitituti
Lesona 5 Anomea mo le Sauniuniga o le Vasega: O Le Oo Mai o le Tusi a Mamona


“Lesona 5 Anomea mo le Sauniuniga o le Vasega: O Le Oo Mai o le Tusi a Mamona,” Anomea a le Faiaoga O Faavae o le Toefuataiga (2019)

“Lesona 5 Anomea mo le Sauniuniga o le Vasega,” Anomea a le Faiaoga O Faavae o le Toefuataiga

Lesona 5 Anomea mo le Sauniuniga o le Vasega

O Le Oo Mai o le Tusi a Mamona

Ata
O Iosefa ma Oliva o loo faaliliuina le Tusi a Mamona

A o le’i nanaina e Moronae le faamaumauga o sa Nifae, sa ia valoiaina lona oo mai i aso e gata ai: “E leai se tasi e mafai ona ia maua le mana e aumai ai i le malamalama vagana ai ua tuuina mai ia te ia e le Atua” (Mamona 8:15). Mafaufau pe aisea o le a filifilia ai e le Tama Faalelagi se taulealea faifaatoaga talavou, e le’i aoaoina e faaliliu ma lolomi se tasi o tusi ua aupito sili ona mamana o o tatou taimi.

Vaega 1

Na faapefea ona aumaia i luma e Iosefa Samita le Tusi a Mamona e ala i le mana o le Atua?

E i ai ni mea na tutupu faavavega o se vaega o le oo mai o le Tusi a Mamona, ua tuuina mai ai le faamaoniga sa faaliliuina e ala i le mana o le Atua (tagai Au Paia: O Le Tala o le Ekalesia a Iesu Keriso i Aso e Gata Ai, vol. 1, O Le Tagavai o le Upumoni, 1815–1846 [2018], 21–30, 39–64).

Na auauna mai se agelu ia Iosefa Samita ma ta’u atu ia te ia e uiga i faamaumauga anamua.

I le afiafi o le aso 21 Setema, 1823, na faaali ifo ai le agelu o Moronae i le Perofeta o Iosefa Samita ma ta‘u atu ia te ia, sa i ai i le Atua se galuega mo ia e faia (tagai Iosefa Samita—Talafaasolopito 1:33).

Ata
aikona, suesue

Suesue e Sauniuni ai mo le Vasega

Faitau le Iosefa Samita—Talafaasolopito 1:34–35.

Ata
Ua Faaali Mai le Agelu o Moronae ia Iosefa Samita, saunia e Tom Lovell

Sa faaliliuina e Iosefa Samita le Tusi a Mamona e ui lava i lona talavou ma le itiiti o ana aoaoga.

Sa 17 tausaga o Iosefa Samita i le taimi na faaali muamua mai ai le agelu o Moronae ia te ia, ma i le taimi na ia vaai muamua ai i papatusi auro. I le va o le 18 ma le 21 o [ona] tausaga, sa asiasi mai ai Moronae ia te ia e faatasi i tausaga taitasi ma tuuina mai ia te ia “faatonuga ma le malamalama” (Iosefa Samita—Talafaasolopito 1:54). I le 21 o ona tausaga, sa faatagaina ai Iosefa e ave papatusi ina ia mafai ona faaliliuina i latou. I le 22 o ona tausaga, sa ia faaliliuina ai se vaega o papatusi, faatasi ai ma Matini Harisi sa fai ma tusiupu. (O lenei tusitusiga o loo aofia ai itulau e 116 sa faapea ona leiloloa ma sa le’i toe faaliliuina.) I le 23 o ona tausaga, sa faamaeaina ai e Iosefa le faaliliuga na totoe, faatasi ai ma Oliva Kaotui ma isi na fai ma tusiupu.

Sa faamatala mai e Ema Samita, le faletua o Iosefa e faapea: “[I lena taimi] o Iosefa Samita … sa lei mafai ona ia tusi pe faalau se tusi e manino ona faaupu; ae le ta’ua ai foi le faalauina mai o se tusi e pei o le Tusi a Mamona. Ma, e ui o a’u o se tagata sa tele ina ou auai i nei vaaiga na tutupu, ma sa [ou] i ai i le taimi o le faaliliuga o papatusi, … o se mea ofoofogia ia te au, ‘o se mea ofoofogia ma e ofo ai,’ e pei lava o se isi lava tagata. … O le Tusi a Mamona e moni a’ia’i lona paia—e leai ma sina o’u masalosalo i ai. (“Last Testimony of Sister Emma,” The Saints’ Herald, Oke. 1, 1879, 290).

Sa faamaea e Iosefa Samita le faaliliuga o le Tusi a Mamona i se taimi na matuai puupuu lava.

O se vaaiga faalemafaufau e faapea, sa faamaeaina e Iosefa Samita le faaliliuga i totonu o “aso faigaluega e onosefulu-lima pe itiiti ifo,” o le faaliliuga o se tusi “ua i ai ni itulau se 531 i lona lomiga o loo i ai nei. A fua atu i ai o se averesi o le valu itulau i le aso. Mafaufau i lenei mea pe a e faaliliua se tusi, po o le, pe a e fuafuaina lau oe lava faitauga o le Tusi a Mamona (Russell M. Nelson, “A Treasured Testament,” Ensign, Iulai 1993, 61–62).

Na faaliliuina e Iosefa Samita e aunoa a ni faamatalaga ma e aunoa ma le toe iloiloina o le tusitusiga.

Ata
O Ema o Loo Fesoasoani i le Faaliliuga

Sa faamatala atu e Ema le faagasologa o le faaliliuga i lana tama tama o Iosefa Samita III, ao le’i umi ae maliu i le 1879:

[Ou te] talitonu na faavaeina le Ekalesia e ala i le taitaiga faalelagi. E i ai lo’u talitonuga atoa i ai. …

Sa le’i i ai ia [Iosefa Samita] se tusitusiga po o le tusi e faitau mai ai [a o ia faia le faaliliuga]. …

A na fai sa i ai se mea o na mea ia te ia, semanu e le mafai ona ia nanaina mai ia te au. …

Sa masani ona taatitia papatusi i luga o le laulau e aunoa ma se taumafaiga e nānā, sa afifi i se ie laulau laitiiti, sa ou tuuina atu ia te ia e gaugau i ai. Sa i ai se taimi sa ou pa’i ai i papatusi, a o taatitia i luga o le laulau, ma faasolosolo [lou lima] i o latou auivi ma mamanu. Sa foliga mai e gaugofie e pei o se pepa mafiafia, ma e gasē pei o se pā’o o se metala [sic] pe a susue ia pito i le limamatua, e pei ona faia e se tagata i nisi taimi pe a susue ia pito o se tusi i le limamatua. …

Ua faamalieina a’u e leai se tagata e mafai ona ia faalauina atu ia tusitusiga o faamaumauga sei vagana sa musuia o ia; aua, i le taimi na fai ai [au] ma ana tusiupu, e faalau mai e lou tamā ia te au mai lea itula i lea itula; ma pe a toe foi mai i le maea ai o se taumafataga, pe uma foi se mea sa faalavelaveina ai, e toe amata tonu lava i le mea sa gata ai, e aunoa ma se vaai i le faamaumauga pe faitau atu foi ia te ia se vaega. O le mea lenei sa masani ona ia faia. Semanu e le mafai e se tagata aoaoina ona faia lenei mea; ma, mo se tasi e matua valea ma le’i aoaoina e pei o ia, e matuai le mafaia lava. (Emma Smith, i le “Last Testimony of Sister Emma,” Saints’ Herald, Oct. 1, 1879, 289, 290.)

Sa tuuina atu ia Iosefa Samita ni meafaigaluega e fesoasoani ia te ia e faaliliu ai.

Sa le’i faaliliuina e Iosefa Samita le Tusi a Mamona i se ala masani. Na te le’i iloaina le uluai gagana o papatusi ma faaliliu ai lena gagana i le FaaPeretania. Nai lo o lena, sa ia faaliliuina le anotusi mai le tasi gagana i le isi e ala mai i faaaliga—e ala “i le meaalofa ma le mana o le Atua” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 135:3).

Na tusia e Iosefa ma ana tusiupu e uiga i ni meafaigaluega se lua i le faaliliuina o le Tusi a Mamona. O le tasi meafaigaluega, sa ta’ua i le Tusi a Mamona o le “faamatalaupu,” (Mosaea 8:13), ua sili atu ona lauiloa i le Au Paia o Aso e Gata Ai i aso nei o le “Urima ma le Tumema” (Iosefa Samita—Talafaasolopito 1:35). Sa ta’ua e Oliva Kaotui, o le “vaai atu” i le Urima ma le Tumema, sa “mafai ai e [Iosefa] ona faitau i le faaPeretania, ia togitogiga faaAikupito faafouina, ia sa vaneina i luga o papatusi” (“Book of Mormon Translation,” Gospel Topics, topics.lds.org

O nisi tala i ni taimi mulimuli ane, na faaalia ai e faapea, sa faaaogaina e Iosefa i ni isi o taimi se isi meafaigaluega e faaliliu ai le Tusi a Mamona. O lenei meafaigaluega o se tamai maa lapotopoto faalaumiumi, lea sa ta’ua o se maa a le tagatavaai na maua e Iosefa i ni nai tausaga na muamua atu, ae na te le’i aumaia papatusi auro. Ua faaalia i nei tala e faapea, e tuu e Iosefa a le o faamatalaupu po o le maa a le tagatavaai i totonu o se pulou e fesoasoani e pupuni ai le malamalama, lea na mafai ai ona ia iloa lelei atu upu na faaali mai i luga o le meafaigaluega. (Tagai “Book of Mormon Translation,” topics.ChurchofJesusChrist.org; tagai foi Richard E. Turley Jr., Robin S. Jensen, and Mark Ashurst-McGee, “Joseph the Seer.” Ensign, Oct. 2015, 51.)

E silia ma se tausaga talu ona uma ona lomiaina le Tusi a Mamona, sa talosagaina ai Iosefa i se fonotaga e faamatala atu ni isi o tulaga fitoitonu e uiga i le oo mai o le Tusi a Mamona. Fai mai minute o le fonotaga e faapea, sa ia “saunoa mai sa le’i faamoemoeina e ta’u atu i le lalolagi atoa ia mea auiliili e uiga i le oo mai o le Tusi a Mamona” ma “sa le’i tatau ia te ia ona faamatala atu nei mea” (“Minutes, Oct. 25–26. 1831,” i le Minute Book 2, 13, josephsmithpapers.org).

Sa faamalamalama mai e Elder Neal A. Maxwell o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:

O le toatele o e faitau i le Tusi a Mamona e malamalama lava i lo latou manao ia iloa atili e uiga i lona oo mai, e aofia ai le faagasologa moni lava o le faaliliuga. … O le mea ua tatou iloa e uiga i le oo moni mai o le Tusi a Mamona ua lava, ae le o atoatoa. …

… Atonu o loo taofia faamatalaga o le faaliliuga aua ua faamoemoe ia faatofu i tatou lava i le aano o le tusi nai lo o le soona popole fua i le faagasologa lea ua ala ai ona tatou mauaina. (Neal A. Maxwell, “By the Gift and Power of God,” Ensign, Ian. 1997, 36–41)

Ata
aikona, mafaufau loloto

Mafaufau Loloto a o Sauniuni mo le Vasega

Aisea e te manatu e tatau ai ona sili atu lo tatou popole i le “aano o le tusi” nai lo “o le faagasologa lea ua ala ai ona tatou mauaina”?

Vaega 2

E faapefea ona tuuina mai e mau a molimau o le Tusi a Mamona ia faamaoniga atili e uiga i lona moni?

Ata
O Iosefa Samita ma Molimau e Toatolu o loo tatalo

I le taimi o le faaliliuga o le Tusi a Mamona, sa iloa ai e Iosefa Samita ma Oliva Kaotui, o le a faaali atu e le Alii ia papatusi i molimau faapitoa e toatolu (tagai Eteru 5:2–4). O Oliva Kaotui, Tavita Uitimera, ma Matini Harisi sa “uunaia i se manaoga musuia e avea ma molimau faapitoa e toatolu” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 17, ulutala o le vaega).

Ia Iuni o le 1829 sa faaali atu ai ia Oliva, Tavita ma Matini ia papatusi i se auala faavavega. Sa latou molimau mai, “sa afio mai se agelu a le Atua mai le lagi, sa ia aumaia foi ma faataatia i luma o o matou mata, sa matou vaai ma iloa ai papatusi, ma togitogiga ua i ai” (“O Le Mau a Molimau e Toatolu,” Tusi a Mamona).

O le taimi lava na uma ai ona maua e Molimau e Toatolu la latou aafiaga ma le agelu, sa toe foi atu Iosefa Samita i le fale o Uitimera ma alaga atu i ona matua: “Tama, tina; lua te le iloa lo’u fiafia tele; ua faatagaina nei e le Alii ona faaali atu papatusi i isi tagata e toatolu e ese mai ia te a’u lava—ua latou vaai i se agelu, o le na molimau atu ia i latou; ma o le a latou molimau atu i le moni o mea na ou fai atu ai; aua o lea ua latou iloa mo i latou lava, ou te le fealuai solo e faavalea tagata. Ma ua ou lagonaina e pei ua faamatuuina mai a’u i se avega, lea sa toetoe ina a mamafa [tele] ona ou tauavea; ma ua olioli ai lo’u loto, ua le o toe tuua na o a’u nei i le lalolagi” (“Lucy Mack Smith, History, 1845,” 153–54, josephsmithpapers.org)

Mulimuli ane, na faaali atu e Iosefa Samita ia papatusi i isi molimau faaopoopo e toavalu. Sa latou tautino mai, “sa fetagofi foi o matou lima [i papatusi]; … sa matou vaai foi i togitogiga ua i ai, … ma matou iloa ai ma le mautinoa o loo ia [Iosefa Samita] ua taʼua o papatusi ua matou tautala atu ai” (“O Le Mau a Molimau e Toavalu,” Tusi a Mamona).

E ui lava i feeseeseaiga ma Iosefa Samita lea na oo ai ina taitoatasi ia Molimau e Toatolu ma o ese ma le Ekalesia (O [Oliva Kaotui ma Matini Harisi sa toe foi mai mulimuli ane), ae sa faaauau pea ona mausali a latou molimau i o latou olaga atoa o ni molimau [na vaaitino i papatusi]. Sa faapena foi ona taitoatasi ia Molimau e Toavalu ona faamausali lana molimau i le suesueina o papatusi, e ui ina sa iu ina pauu ese isi mai le Ekalesia. O le mamafa tuufaatasi o a latou faamatalaga e tele, na tuuina mai i le aluga o le tele o tausaga ma e ui lava ina suia o latou uiga faaalia agai ia Iosefa Samita ma le Ekalesia, o se molimau mamana o le faatuatuaina o faamatalaga na latou lomiaina i totonu o le Tusi a Mamona.. (“O Molimau o le Tusi a Mamona,” Church History Topics, ChurchofJesusChrist.org)

Ata
aikona, tusifaamaumau

Tusifaamaumau Ou Lagona Uunai

Tusifaamaumau ni aafiaga na e maua na fesoasoani e te iloa ai le moni o le Tusi a Mamona. O le a tuuina atu ia te oe se avanoa, pe a e filifili ai, e faasoa atu ai lau oe lava molimau i le taimi o le vasega.