«Զարգացրեք և ցուցաբերեք կարեկցանք ուրիշների հանդեպ», Լիահոնա, սեպտ. 2023:
Չափահաս երիտասարդներ
Զարգացրեք և ցուցաբերեք կարեկցանք ուրիշների հանդեպ
Փրկչի կատարյալ օրինակը ուսուցանում է մեզ ուրիշներին օրհնելու համար կարեկցանք դրսևորելու զորությունը:
Ի՞նչ կստանաք, եթե միավորեք փոքրիկ ինքնաթիռը ընկճված մայրիկի և դյուրագրգիռ փոքրիկ տղայի հետ: Շատ սթրեսային իրավիճակ։ Ես մի քանի շարք հետ էի նստած և դիտում էի դրամայի ծավալմանը: Այն ընթանում էր մոտավորապես այսպես.
Փոքր տղա. Ես սոված եմ, ես սոված եմ։
Մայրիկ. Դե, եկ նայենք իմ պայուսակի մեջ և տեսնենք, թե ինչ ունեմ:
Փոքրիկ տղա. Ոչ:
Մայրիկ. Բայց մի՞թե դու սոված չես:
Փոքր տղա. Տուր ինձ դա:
Մայրիկ. Ի՞նչ տամ:
Փոքրիկ տղա. Դա:
Մայրիկ. Սիրելիս, դու չես կարող վերցնել իմ վզնոցը:
Փոքր տղա: Ես դա եմ ուզում:
Պատկերացնո՞ւմ եք, թե ինչպես է անցել թռիչքի մնացած մասը: Հաջորդ 20 րոպեների ընթացքում մայրը մի շարք մարտավարություններ կիրառեց՝ փորձելով հանգստացնել նրան՝ կաշառք, շեղող խոսքեր, հումոր, նույնիսկ մեկ-երկու մեղմ սպառնալիքներ: Ոչինչ չօգնեց: «Սա ընդամենը կարճ թռիչք է», - հիշեցրի ինքս ինձ: «Մայրը կհաղթահարի դա»։
Բայց նա չկարողացավ: Լարվածությունը գնալով մեծանում էր, և նա սկսեց մաքրել արցունքները աչքերի անկյուններից։ Թեև ես չէի ճանաչում նրան, զգում էի, որ պետք է օգնեմ: Առանց երկար մտածելու ես սկսեցի աղոթել նրանց երկուսի համար:
Ես միակ ուղևորը չէի, որը տուժեց դեպքի վայրում: Հենց այն պահին, երբ նրա զգացմունքների լարվածությունը հասավ գագաթնակետին, նրան օգնության հասավ մեկ այլ ուղևոր։ Նա տարիքով կին էր և նրանց նստատեղերը բաժանված էին միջանցքով: Բարություն ճառագելով՝ նա դիմեց երիտասարդ մորը, կամացուկ մի քանի հուսադրող խոսք ասաց և բռնեց նրա ձեռքը։ Դա հենց այն էր, ինչ պետք էր այդ պահին։ Եվ դա բավական էր։
Այս երկու կանայք բռնել էին միմյանց ձեռքերը ողջ թռիչքի ընթացքում: Թեև փոքրիկ տղան շարունակում էր բղավել տպավորիչ ուժգնությամբ, նրա մայրը հանդարտ տեսք ուներ: Դա հրաշք էր։
Կարեկցանքի երկու տեսակները. աշակերտության երկու հատկանիշներ
Մեր ժամանակակից բառապաշարում այս հրաշքը անուն ունի՝ կարեկցանք: Կարեկցանքը, ըստ սահմանման, այլ անձի մտքերը, զգացմունքները կամ փորձառությունները զգալու զգայուն գործողությունն է: Կարեկցանքը ժամանակակից եզրույթ է, սուրբ գրություններում ոչ մի տեղ չեք գտնի: Սակայն լեզվաբանները նշել են, որ Կարեկցանքը (empathy) սերտորեն կապված է մեկ այլ տեսակի կարեկցանքի (compassion) հետ: Սուրբ գրությունների շատ հատվածներ կան, որոնք խոսում են կարեկցանքի (compassion) մասին:
Կարեկցանքը (empathy) ուրիշի ցավին առնչվելու կարողությունն է, իսկ կարեկցանքը (compassion) բարեգործական գործողություն է, որը բխում է այդ կարողությունից: Հիսուս Քրիստոսը ցուցաբերեց կարեկցանքի երկու տեսակներն էլ՝ կարեկցանք (empathy), և կարեկցանք (compassion)՝ ծառայելով, օրհնելով, բժշկելով և քավություն շնորհելով: Մենք՝ որպես Քրիստոսի աշակերտներ, պետք է սովորենք կարեկցանք ցուցաբերել: Սրանք աշակերտության որոշիչ հատկանիշներից են:
Երբ կարեկցանքը (empathy) գործում է իր ամենամեծ հրաշքը, այն օգնում է մեզ հասկանալ, ըմբռնել իսկ հետո արձագանքել մեկ այլ մարդու ցավին, կարիքին, վախին կամ վշտին: Երիտասարդ մոր դեպքում մի տարեց կին, որը ենթադրաբար ուներ երեխաների և թոռների խնամքի տասնամյակների փորձ, կարող էր մխիթարել, քանի որ ինքն էլ էր դիմացել նմանատիպ դժվարությունների: Իր սեփական փորձի ուժով նա որակավորվեց որպես մխիթարիչ:
Ի՞նչն է որակավորում Հիսուս Քրիստոսին՝ մխիթարելու մեզ: Տասներկու Առաքյալների Քվորումից երեց Նիլ Ա. Մաքսվելը (1926–2004) ուսուցանել է. «Հիսուսը գիտի, թե ինչպես օգնել մեզ մեր վշտերի և հիվանդությունների մեջ հենց այն պատճառով, որ Հիսուսն արդեն կրել է մեր վշտերն ու հիվանդությունները [տես Ալմա 7.11–12]: Նա անմիջականորեն ճանաչում է նրանց. ուստի Նրա կարեկցանքը զարգանում է»:1
Քրիստոսը Լիառատ երկրում, հեղինակ՝ Սայմոն Դյուի
Զարգացրեք կարեկցանք և օգնեք ուրիշներին
Ի՞նչ դժվարություններ եք կրել, որոնց շնորհիվ «զարգացրել» եք ուրիշներին կարեկցելու և նրանց հանդեպ կարեկցանք ցուցաբերելու կարողությունը: Երբևէ կրե՞լ եք աղքատության, բռնության, տգիտության, հիվանդության, անտեսման, մեղքի կամ որևէ տեսակի տառապանքի հետևանքները: Եթե այո, հավանաբար ձեր տառապանքներից դուրս եք եկել որպես ավելի իմաստուն, ուժեղ և զգայուն մարդ:
Կարճ ասած, դուք զարգացրել եք կարեկցանք: Դուք պատրաստ եք փոփոխություններ կատարել նրանց կյանքում, ովքեր տառապում են: Որտեղի՞ց սկսել: Ես երկու առաջարկ ունեմ.
Նախ՝ ձգտեք ավելի ընկալունակ դառնալ ուրիշների տառապանքների հանդեպ: Ցավոք, հնարավոր է, նաև ընկերակցել ցավ ունեցողին, սակայն անտեսել նրա տառապանքը: Ինչպե՞ս կարող ենք ավելի ընկալունակ դառնալ։ Հիսուս Քրիստոսի օրինակը կարող է ուսուցանել մեզ։
Երբ Հիսուսն Իր Հարությունից հետո այցելեց նեփիացիներին, Նա բացատրեց Իր վարդապետությունը և նրանց ուսուցանեց Իր ավետարանը: Երբ Նա կանգ առավ, նայեց մարդկանց և ասաց. «Ես զգում եմ, որ դուք թույլ եք, որ դուք չեք կարող հասկանալ իմ բոլոր խոսքերը» (3 Նեփի 17.2): Այնուհետև Հիսուսը նրանց հրավիրեց գնալ տուն, հանգստանալ, խորհել Իր ուսմունքների մասին, իսկ հաջորդ օրը վերադառնալ թարմացած և պատրաստ ընկալել ավելին (տես 3 Նեփի 17.3):
Արդյո՞ք դրանով ավարտվեց պատմությունը: Ոչ: Այնուհետև Հիսուսի ընկալունակությունը խորացավ, երբ Նա զննեց իր հետևորդների դեմքերը.
«Եվ եղավ այնպես, որ երբ Հիսուսն այսպես խոսեց, նա կրկին աչք ածեց շուրջբոլորը՝ բազմության վրա, և տեսավ՝ նրանք արտասվում էին, և նայում էին նրա վրա սևեռուն, կարծես կամենում էին խնդրել նրան՝ մի քիչ էլ մնալ իրենց հետ:
Եվ նա ասաց նրանց. Ահա, իմ սիրտը լցված է կարեկցանքով հանդեպ ձեզ» (3 Նեփի 17.5–6): Երբ Նա ավելի ուշադիր նայեց նրանց, Նա կարողացավ զգալ նրանց մտքերն ու զգացմունքները: Եվ դա առաջացրեց Նրա կարեկից արձագանքը:
Ընկած աշխարհում, որը լցված է ընկած մարդկանցով, մենք շրջապատված ենք Երկնային Հոր շատ զավակներով, որոնք տառապում են: Բայց մենք չենք նկատի այլ մարդկանց տառապանքը, եթե ինքներս չփնտրենք այն: Փրկչի նման մենք ևս կարող ենք ընտրել մարդկանց տեսնել իրենց կարիքների ոսպնյակի միջով: Եվ երբ մենք կարողանանք տեսնել ուրիշների տառապանքը, կարող ենք ավելի արդյունավետ ծառայել նրանց:
Տասներկու Առաքյալների Քվորումից երեց Ուլիսես Սոարեսը նշել է, որ «եթե մենք միտումնավոր ձգտենք կարեկից վերաբերմունք ներդնել մեր ապրելակերպի մեջ, ինչպես օրինակ Փրկիչը, մենք ավելի զգայուն կդառնանք մարդկանց կարիքների հանդեպ: Այդ աճող զգայունությամբ՝ անկեղծ հետաքրքրության և սիրո զգացումներ կներթափանցեն մեր ամեն արարքի մեջ»:2
Երկրորդ՝ առաջարկեք այնպիսի օգնություն, որի համար դուք բացառիկ որակավորում ունեք: Երբ Հիսուսը ընկալեց նեփիացիների կարիքները Լիառատ երկրում, Նա նրանց ավելի մոտ կանչեց: Ապա բժշկեց նրանց հիվանդներին և օրհնեց նրանց երեխաներին: Նա արեց այն, ինչ կարող էր անել միայն աշխարհի Փրկիչը:
Ես և դուք կարող ենք նաև հարմարեցնել մեր փորձառություններն ու կարողությունները, որպեսզի բավարարենք ուրիշների կարիքները: Մենք չենք կարող լուծել բոլորի խնդիրները, բայց մենք կարող ենք թեթևացնել նրանց բեռը, ում տառապանքների հետ մենք կարող ենք առնչվել: Գուցե մենք չկարողանանք բժշկել բորոտին, բայց կարող ենք մխիթարել հիվանդներին: Գուցե չկարողանանք ինչ-որ մեկին դուրս բերել աղքատությունից, բայց կարող ենք կիսվել իմաստուն և օրինակելի կյանքով ապրելու սկզբունքներով, կիսվել ճաշով և նվիրաբերել ավելի առատաձեռն ծոմապահություն: Գուցե մենք չկարողանանք ներել մեղքը, բայց կարող ենք ներել նրանց, ովքեր վիրավորել են մեզ:
Գործի դրեք կարեկցանքը
Ի՞նչ կստանաք, եթե միավորեք փոքրիկ ինքնաթիռը ընկճված մայրիկի և դյուրագրգիռ փոքրիկ տղայի հետ: Կարեկցանք արտահայտելու հնարավորություն:
Մեր ինքնաթիռը վայրէջք կատարեց, և երիտասարդ մայրն իջավ՝ ձեռքի պայուսակը մի ձեռքում, փոքրիկ տղան՝ մյուսում: Պարզվեց, որ նա ուներ ևս մեկ թռիչք և համարյա ուշանում էր: Ես տեսա, որ նա խուճապի մատնվեց թռիչքուղու վրա, երբ նրա ուղեբեռը բացվեց և պարունակությունը դուրս թափվեց: Ես հավաքեցի նրա իրերը՝ մանկասայլակ, մեքենայի նստատեղ, ճամպրուկ, ձեռքի պայուսակ, տակդիրի պայուսակ: Նա օգնության կարիք ուներ։ Իմ կարեկցանքը պետք է հասունանար:
Առանց ներկայանալու՝ ես ձեռքս մեկնեցի նրա բազմաթիվ իրերին և ասացի. «Ես կվերցնեմ դրանք: Դու վերցրու նրան։ Վազիր դեպի քո մուտքը։ Ես կհետևեմ քեզ»։ Նա երախտագիտությամբ ընդունեց իմ օգնությունը, և մենք վազեցինք օդանավակայանով: Երբ մենք մոտեցանք մուտքին, ես տեսա մեկ այլ կնոջ, որը աղաչում էր ավիաընկերության ուղեկցորդուհուն, որ թռիչքը ևս մի քանի րոպեով հետաձգվեր: Մենք շնչակտուր, բայց հաղթական մոտեցանք մուտքին։ Նախքան ինքնաթիռ նստելը երիտասարդ մայրն ու այդ կինը գրկախառնվեցին ուրախության արցունքներով և թեթևացած:
Ծառայության այս փոքրիկ արարքը չփոխեց աշխարհը, բայց այն նշանակալիորեն օրհնեց կարիքի մեջ գտնվող Աստծո զավակի կյանքը: Ճիշտ այնպես, ինչպես դա օգնեց իմ նոր ընկերոջը առաջադիմել դեպի իր ֆիզիկական նպատակակետը, այն օգնեց ինձ առաջադիմել դեպի իմ հոգևոր նպատակակետը: Կարեկցանքի ընտրությունն օգնեց ինձ մի փոքր ավելի նմանվել Հիսուս Քրիստոսին: Եվ դա ինձ ուրախացրեց։
Անկախ նրանից, թե որտեղ ենք մենք՝ աշխատավայրում, թե դպրոցում, եկեղեցում կամ ինքնաթիռում, մենք կարող ենք լինել Փրկչի կարեկցող ներկայացուցիչները: Ո՞ւմ հանդեպ Փրկիչը կցանկանար, որ դուք կարեկցանք ցուցաբերեիք այսօր: