2022
Manatua Pea o Ia
Aperila 2022


“Manatua Pea o Ia”, Liahona, Ape. 2022.

Manatua Pea o Ia

O le tele o lo tatou manatuaina o le Alii, o le tele foi lea o le mana o le a tatou maua e tumau ai i luga o le ala, i le faia o mea ua Ia faamoemoeina mai ia i tatou.

Ata
falaoa i luga o se pepa

Ia Manatua Pea o Ia, saunia e Walter Rane, e le mafai ona kopiina

Ua tatou aoao i tusitusiga paia e uiga i le taamilosaga o le manuia ma le faamaualuga lea ua aafia ai fanau a le Atua i le talafaasolopito atoa o le tagata. Ina ua manatua e tagata le Alii, sa latou manuia. Ae ina ua galo ia i latou o Ia, sa latou pauu atu i se taamilosaga o le faamaualuga ona o a latou oa, alualu i luma faatekinolosi, ma avanoa faaleaoaoga. O se taunuuga, na avea i latou ma tagata na teena le Alii ma Ana feagaiga.

Sei o tatou mafaufau i se tasi o feagaiga tatou te osia i vaiaso taitasi pe a tatou aai ma feinu i le faamanatuga—o le feagaiga ia “manatua pea o ia,” le Faaola (Mataupu Faavae ma Feagaiga 20:77, 79). O lenei feagaiga e faia i tatalo uma e lua o le faamanatuga. O se upu taua o lenei feagaiga o le manatua.

O le upu manatua e faitau selau taimi e faaali mai ai i tusitusiga paia. I Isaraelu anamua, o le manatua sa faaaoga i le tele o taimi e fesoasoani ai i le nuu o le Alii ia manatua mea sa Ia faia mo i latou i taimi ua tuanai. Sa sili atu ona masani ona faaaoga i le matalalaga o feagaiga na osia e le Alii ma Lona nuu.

O le fanauga a Isaraelu, e pei o le toatele i aso nei, sa faigata ona manatua le Alii ma Ana poloaiga, ma ona o lo latou faagalogalo, sa masani ona latou mafatia i taunuuga tiga. O se tasi lena o mafuaaga na faaaoga ai e le Alii le upu manatua. Mo se faataitaiga, o le malaga i Isaraelu mai Aikupito na amata i se poloaiga ia “manatua lenei aso, ua outou o mai ai nai Aikupito o le mea sa nofo pologa ai, aua o le aao malosi ua au mai ai outou e Ieova” (Esoto 13:3).

O le upu faaPeretania o le remember (manatua) e sau mai le upu Latina memor ma o lona uiga “ia mafaufau i ai.” I le matalalaga lenei, o le upu manatua o lona uiga ia i ai i le mafaufau po o le mafai ona aumaia i le mafaufau o se tasi se iloa o se tasi po o se mea na vaaia, iloa, pe na oo i ai se tasi i le taimi ua tuanai. 1 O loo i ai se sootaga malosi i le va o lagona ootia ma le taunuuga o manatuaga. O le mea lea, o le malosi o le lagona, o le tele foi lena o le manino ma le faatosinaina o le manatuaga. I le matalalaga faaEperu, o le upu manatua e aofia ai se malamalama e o faatasi ma faatinoga talafeagai. O le mea lea, o le faatino o se vaega taua o le manatuaina.

O le tele o lo tatou manatuaina o le Alii, o le tele foi lea o le mana o le a tatou maua e tumau ai i luga o le ala sa‘o, i le faia o mea ua Ia faamoemoeina mai ia i tatou. I lenei tulaga, pe a tatou aai ma feinu i le faamanatuga, tatou te molimau atu i le Atua, le Tama Faavavau, o le a tatou manatua le Faaola i o tatou mafaufau ma i o tatou loto i taimi uma ma i nofoaga uma. Tatou te folafola atu o le a tatou faatumauina i o tatou loto faalogona ma lagona manino o le lotofaafetai mo Lana taulaga, Lona alofa, ma Ana meaalofa mo i tatou. Tatou te folafola atu foi o le a tatou faatino nei manatuaga, faalogona, ma lagona.

O Le Mafuaaga, Le Auala, ma le Mea e Fai o le Manatuaina o Ia

Ata
tuugamau avanoa ma le ie lino

E Le o Iinei o Ia, saunia e Walter Rane, e le mafai ona kopiina

I le tausaga na sosoo ma le faatulagaga o Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai, na tuuina mai ai e le Alii ia Iosefa Samita se faaaliga e tuuina mai ai se vaaiga lautele atu i le feagaiga ia manatua pea o Ia:

“Ia e osi atu se taulaga i le Alii lou Atua i le amiotonu, o se taulaga lava o le loto momomo ma le agaga salamo.

“Ma ina ia mafai ona e tausi atili atoatoa oe lava i le lē pisia mai le lalolagi, ia e alu atu i le fale tatalo ma osi aʼe i luga au faamanatuga i loʼu aso paia;

“E ui i lea, ia avaʼe i le amiotonu au tautoga i aso uma ma taimi uma;

“Ae ia manatua i le aso lenei, le aso lea o le Alii, ia e avatu ai au taulaga ma au faamanatuga i le Silisili Ese, ma taʼutaʼu atu au agasala i ou uso, ma luma o le Alii” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 59:8–9, 11–12).

E ala mai i lenei faaaliga, na aoao mai ai i tatou e le Alii e uiga i le mafuaaga, le auala, ma le mea e fai e manatua ai pea o Ia.

  • O le mafuaaga: ia “tausi atili atoatoa oe lava i le le pisia mai le lalolagi.”

  • O le auala: “o le a tuuina atu au tautoga i le amiotonu” ma “le loto momomo ma le agaga salamo.”

  • O le a: ia “avatu au taulaga ma au faamanatuga i le Silisili Ese, ma ta‘uta’u atu au agasala i ou uso, ma luma o le Alii.”

O lenei mau o loo ta‘ua ai le upu taulaga. I tusitusiga paia, o le taulaga e faatatau i se tuuto atoatoa i le Alii, le ofoina atu ai ia te Ia o se loto momomo ma se agaga salamo. O lona uiga foi o soo se osigataulaga tatou te faia mo le Alii. O le mea lea, o le feagaiga o le manatua pea o Ia e faatatau i le ositaulagaina o mea uma mo le Alii ma se loto momomo ma se agaga salamo. O nei mea uma ua faamautu ai o le manatuaina o le Faaola o le faatino lea o mea o le a faatumauina ai i tatou i luga o le ala i le amiotonu.

Maeu se meaalofa e le mafaatauina ua tuuina mai ia i tatou a o tatou aai ma feinu i faatusa o le tino nutimomoia ma le toto faamaligiina o le Matai i Lona aso Sapati. A o tatou aai ma feinu i le faamanatuga, tatou te aai i le areto ua tofitofi e manatua ai Lona tino. Tatou te feinu i le vai e faamanatu ai Lona toto, lea sa faamaligiina mo i tatou. Ma tatou te osifeagaiga ma le Alii o le a tatou manatua pea o Ia.

Ona tatou maua lea o le folafolaga ofoofogia e “maua pea lona Agaga e faatasi ma [i tatou]” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 20:77; tagai foi fuaiupu 79) pe afai tatou te faatino a tatou feagaiga. O le tagofia o le faamanatuga ua manatu i ai o se vaega taua tele i lo tatou Tama Faalelagi lea ua fautuaina ai i tatou e aai ma feinu i ai i Aso Sa uma.

A‘u uo pele, o le feagaiga ia manatua pea o Ia e tatau ona tosina ma musuia ai i tatou i faaiuga ma faatinoga uma i o tatou olaga. Na aoao mai le Tupu o Peniamina:

“O lea, ou te manao ai ia outou ave i o outou luga le suafa o Keriso, outou uma ua ulu atu i le feagaiga ma le Atua o le a outou usiusitai e oo i le iuga o o outou ola. …

“Ma ou te manao ia outou manatua foi, o le igoa lenei sa ou fai atu o le a ou avatu ia te outou e le tatau lava ona soloiesea, vagana ai i le solitulafono; o lea, ia outou faaeteete ai ia outou le solitulafono, ina ia le soloiesea le suafa mai o outou loto” (tagai Mosaea 5:8, 11).

O le mea lea, o le manatuaina o le Faaola i aso uma e aafia ai faaiuga uma tatou te faia. E aafia ai, mo se faataitaiga, le auala tatou te tautatala ai; o mea tatou te filifili e fai, e matamata, faitau, ma faalogo i ai; ma le ala tatou te taulimaina ai le tasi ma le isi. E mafai ona ou faamautinoa atu ia te outou o le a musuia e le Alii lava Ia nei faaiuga, taiala i tatou i o tatou luitau, ma faamautinoa atu o le a lelei le seleselega.

Ona o le moni o le Togiola a Iesu Keriso, ua i ai i le olaga ni avanoa e faavavau ma paia mo i latou o e manatua pea o Ia. E taua tele le manatua o lagona tatou te maua pe a tatou aai ma feinu i le faamanatuga. O loo tatou sauniuni mo le ola e faavavau ma le faaeaga a o tatou aai ma feinu i le faamanatuga ma folafola atu e manatua le Faaola i o tatou loto ma mafaufau, ma le iloaina o le manatuaina o Ia o le a fesoasoani e taiala ai i tatou i faaiuga ma faatinoga uma.

“Ou te Tu ma Ofo”

Ou te valaaulia outou ia auai faatasi ma au i le manatunatu i le aafiaga o lenei mataupu faavae taua e mafai ona i ai i o tatou olaga patino. Faamolemole mafaufau i nisi o mea e mafai ona tatou faia ia manatua ai pea Iesu Keriso i aso uma. Na fetalai le Faaola, “O a’u uo outou, pe afai tou te faia mea uma lava ou te fai atu ai ia te outou” (Ioane 15:14).

Sa uunaia lo tatou Faaola o Iesu Keriso e Ala i Lana tautinoga ia manatua pea le Tama ma ia faia pea le finagalo o le Atua ona o Lona alofa e le iu mo le Atua ma mo i tatou. Ou te mafaufau pea i Lana tatalo faamaoni i Ketesemane: “Ava, lo’u Tama e, e te mafaia e oe mea uma lava; ia e aveeseina lenei ipu ia te a‘u: a e aua le faia lo’u loto, a o lou finagalo” (Mareko 14:36).

I le toe faaupuina o upu o le viiga “Ou Te Tu ma Ofo,” 2 Ou te tu ma ofo i le taimi na tu‘itu’i ai Iesu i le satauro, ma fetalai atu, “Lo‘u Tama e, ia e faamagaloina atu ia te i latou; aua ua latou le iloa le mea ua latou faia” (Luka 23:34).

Ou te tete i lona faalavaau mo au, o se agasala na maliu ma tiga ai, ma na toetu mai o Ia. Ma sa Ia folafola mai ia te au afai e i ai so‘u agaga salamo, ta’uta’u atu a’u agasala ma vaivaiga, ma afai ou te naunau e salamo, alofa i fanau a le Atua e pei ona alofa le Faaola ia i latou, o le a faamautinoa mai e le Alii la‘u faamagaloga ma lo’u nofoaga i Lona itu.

Lagona Le Alofa o le Faaola

Ia manatua pea ma iloa le Faaola i o outou olaga. Ia manatua pea e o mai ia te Ia, ia faataga Lana uunaiga e taiala ou mafaufauga, ou lagona, ma au faaiuga, ma ia mulimuli pea ia te Ia. Ia taulai atu pea ia te Ia i taimi o le faanoanoa, i taimi o faigata, i taimi o le atuatuvale, ma i taimi o luitau. Lagona le alofa o le Faaola ma Lona popolega moni mo lou soifua manuia.

Ou te aioi atu ia te outou ia manatua o outou o fanau faapelepele a lo tatou Tama Faalelagi, ua faapolopoloina e o mai i le lalolagi i lenei taimi o le talafaasolopito. Manatua na filifilia oe e le Tama e sau i lenei taimi ona ua ia te oe le mana e fetaiai ai ma luitau o lenei vaitau. Faamolemole ia manatua o le fiafia ma le filemu i lenei olaga ma i le lalolagi a sau e faalagolago lea i le manatuaina i aso uma o le Faaola ma au feagaiga ma Ia.

Mai se saunoaga i se faigalotu na tuuina atu i le Iunivesite o Polika Iaga i le aso 5 o Fepuari, 2019.

Faamatalaga

  1. Tagai Merriam-Webster.com Dictionary, “remember.”

  2. Tagai “Ou te Tu ma Ofo,” Viiga, nu. 107.