2012
Naʻá ku Pehē Ke u Fanongo
Sune 2012


Naʻá ku Pehē Ke u Fanongo

Nenisī Uiliamisoni Kipi, Kololato, USA

Naʻá ku kamata ʻi he ngaahi taʻu kuo hilí ke maʻu ha ongo vivili taʻe-tuku ʻoku fie maʻu ke u fakatahatahaʻi ha tohi feimeʻatokoni fakafāmili, ʻo kau atu ki ai mo e ngaahi founga feimeʻatokoni mei homau kāingá. Naʻá ku tekeʻi pē fakakaukaú ni. Naʻá ku faʻa fakaukau pē, “ʻOku ʻikai ke u maʻu ʻe au ha taimi feʻunga ke fokotuʻu ha tohi feimeʻatokoni ngali vale! ʻOku ʻi ai haʻaku fānau ʻe toko ono ʻoku nau femoʻuekina lahi! Ko e faʻu e tohi feimeʻatokoní ia maʻá e ngaahi faʻē ʻoku taʻo mā mo ngaohi keke sinamoni mei he ngaahi meʻa ʻoku toki tānaki mai ke ngaohi ʻakí. ʻOku ʻikai ke u maʻu ʻe au ha taimi ki he meʻa ko iá!”

Naʻá ku fekuki mo e ongo ko iá ʻi ha ngaahi taʻu lahi kae fāifai pea aʻu ki ha ʻaho ʻe taha, naʻá ku pehē ai ke u fakakaukauʻi moʻoni ia. Ka naʻá ku fifili pe ko hai ʻi hoku fāmilí ʻe fie kau aí. Ko au pē taha ʻi hoku fāmilí naʻe kau ki he Siasí, kuo ʻosi mālōlō siʻeku ongo mātuʻá, ʻikai ke ʻi ai haku tuongaʻane pe tokoua, pea ko e tokolahi taha ʻo hoku kāingá naʻa nau nofo mamaʻo. Neongo ia, naʻá ku pehē ke u fanongo ki he ueʻí.

Naʻá ku fetuʻutaki leva ki hoku fāmilí, ʻo fakamatalaʻi ange ʻoku ou fakatahatahaʻi ha tohi feimeʻatokoni mo fakaafeʻi kinautolu ke ʻomai haʻanau founga feimeʻatokoni. ʻI he taʻu hono hokó, naʻá ku maʻu ai ha ngaahi founga feimeʻatokoni. Ne ʻi ai ha kāinga ʻe niʻihi ne nau ʻomai ha ngaahi talanoa fakafāmili mo ha ngaahi tā. Naʻe ueʻi au ʻe he meʻá ni ke u fakaʻekeʻeke hoku kāinga motuʻa tahá mo fakatahatahaʻi homau hisitōlia fakafāmilí, he naʻá ku fakakaukau ke fakakau ia ʻi he tohí foki.

Naʻá ku fakatokangaʻi ʻi hono fakatahatahaʻi ʻo e tohí naʻe ʻikai ke u teitei ʻilo ha tokolahi ʻo e kau mēmipa hoku fāmilí ʻa ia ne nau fakahū mai ʻa e ngaahi founga feimeʻatokoní. ʻI he ʻuhingá ni, naʻá ku pehē leva ke fakakau heni ha fokotuʻutuʻu ʻo e faʻunga ʻo e fāmilí. Naʻá ku kole ʻa e fakamatala mei he taha kotoa pē, hiki ʻa e fokotuʻutuʻu ʻo e faʻunga ʻo e fāmilí, pea fakahū leva ia ki he tohí.

Ko e taimi naʻá ku vakai fakaʻosi ai ki he tohí ʻi heʻene kakató, naʻá ku huke ki he fokotuʻutuʻu ʻo e faʻunga ʻo e fāmilí peá u fōngia ʻi he Laumālié. Ne tafe hifo e loʻimatá ʻi hoku kouʻahé ʻi heʻeku fakatokangaʻi ʻa e ʻuhinga naʻe pau ai ke u fokotuʻu ʻa e tohi feimeʻatokoni “ngalivalé” ni. Naʻe ʻikai ha meʻa fēfē ia fekauʻaki mo e founga feimeʻatokoní. Naʻá ku fakatahatahaʻi ʻe au ha ngaahi hingoa mo e ngaahi ʻaho ʻo ha ngaahi toʻu tangata ʻi heʻeku ngaahi kuí. Kuo lava he taimí ni ʻa e kakaí ni ke fakahoko kiate kinautolu ʻa e ngaahi ngāue fakatemipalé. ʻIkai ngata ai, kuó u fakatolonga heni ha ngaahi talanoa fakaʻofoʻofa ki he ngaahi toʻu tangata ʻi he kahaʻú.

Ko e ʻaho ní ʻoku ou fetuʻutaki maʻu pē mo ha tokolahi ʻoku ou tokoua pe tuongaʻane ʻaki pea mo fetuʻutaki lelei mo hoku kāingá. Ko e taimi ʻoku ou vakai ai ki he tohi feimeʻatokoní, ʻoku ou faʻa fakakaukau maʻu pē ki he potu folofola, “Ko ia, ʻoua naʻa mou fiu ʻi he faileleí, he ʻoku mo ʻai ʻa e tuʻunga ʻo ha ngāue lahi. Pea ʻoku tupu mei he ngaahi meʻa īkí ʻa e ngaahi fuʻu meʻa lalahí” (T&F 64:33). ʻOku ou kei fakatumutumu pē ʻi he taimi ʻoku ou kiʻi tuʻu ai ʻo fakakaukau ki he ngaahi meʻa fakafiefia mo fakaʻofoʻofa ne maʻu mei he talangofua ki he ueʻi fakalaumālié pea mo hono fakatahatahaʻi ʻo ha tohi feimeʻatokoni.