2011
Ko Hono Langa Hake ʻEku Mali Taʻengatá
Sepitema 2011


Hotau Ngaahi ʻApí, Hotau Ngaahi Fāmilí

Ko Hono Langa Hake ʻEku Mali Taʻengatá

ʻI hoku taʻu hongofulu tupú, ne u maʻu ʻa e tui ʻe lava pē ke hoko ʻa e malí ko ha meʻa fakaʻofoʻofa mo taʻengata. Neongo iá, naʻe faingataʻa ke u tui maʻu pē ki ai, he naʻe ʻikai ke mālohi ʻa e ngaahi sīpinga nofo mali ne u tupu hake ʻo mamata aí, pea ne u loto manavasiʻi he malí. Ka naʻá ku fakapapauʻi he ʻikai te u tuku ke puleʻi au ʻe he taʻelavameʻá mo e lotomamahí pea ʻe tokoniʻi au ʻe he Tamai Hēvaní ke u ʻiloʻi ʻa e founga ke fiefia ai ʻeku nofo malí.

ʻI hoku taʻu 26, ne u mali ai mo Sitenei ʻi he Temipale Sao Paulo Palāsilá. Naʻá ma feinga ʻi heʻema kei faikaumeʻá ke teuteuʻi fakalaumālie mo fakaeloto kimaua ki he meʻa mahuʻinga taha ʻo ʻema moʻuí. Naʻá ma fili ʻa e faʻahinga mali ne ma fie maʻú, naʻá ma fokotuʻu fakataha ha ngaahi taumuʻa, peá ma vahevahe ʻema ngaahi fakakaukaú—ʻema ngaahi fakamoʻoni ki he ongoongoleleí, ʻema ngaahi fakaʻamú mo e ngaahi meʻa naʻá ma hohaʻa ki aí, pea mo ʻema ngaahi fakaʻānauá. Ne ma fai e meʻa kotoa pē naʻe malavá ke ma teuteu ai, ko ʻema fakaʻamu ke ma fiefia mo malu pea pehē ki heʻema fānau he kahaʻú. Naʻá ma kole ki he ʻEikí ke Ne foaki mai kiate kimaua ha poto ke ma moʻui fiefia ai.

Ko e taʻu 18 ʻeni ʻema nofo malí. Lolotonga e ngaahi taʻu ko ʻení, ne kei hokohoko atu ai pē ʻema ako mei he ngaahi akonaki ʻo e ongoongoleleí, ʻa e faleʻi ʻa hotau kau takí, pea mo e Laumālié foki. Ko e niʻihi ʻeni ʻo e ngaahi meʻa kuó ma fakahoko ke mālohi mo fiefia ai ʻema nofo malí:

  1. Lotu fakataha ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻI heʻema lotu he taimi poʻulí, ʻokú ma fakamālō ai ki he Tamai Hēvaní koeʻuhí ko ʻema nofo malí, ko ʻema feʻofoʻofaní, peá ma kole ke fakamālohia ange ʻa e ngaahi ongo ʻokú ma maʻú pea lava ke ma mālohi fakafoʻituitui ʻi heʻema fehangahangai mo e ngaahi faʻufaʻu ʻa e filí, ʻa ia ʻokú ne ngāue ke fakaʻauha e ngaahi fāmilí.

  2. Kole fakamolemole. ʻOkú ma ngāue ke ʻoua ʻaupito naʻa ʻi ai ha taimi te ma tuku ai ke hanga ʻe he fielahí ʻo taʻofi ʻema kole fakamolemolé pe fakahā ʻokú ma halá. ʻOku mahuʻinga ange ʻa e ʻofá ia mo e uouangatahá ʻi he ʻai ke ʻiloʻi pe ko hai ʻoku totonú pea ko hai ʻoku halá.

  3. ʻOua naʻa fai ha feleakoviʻaki. ʻOku mahino pē ʻa e ʻikai ke ʻi ai ha taha ia ʻiate kimaua ʻe haohaoá, ka ʻoku ʻikai pē ke ma lea ʻaki ha meʻa ʻoku kovi kau ki he tokotaha ko eé, pea ʻi he taimi ʻokú ma fakataha ai mo ha niʻihi kehé, ʻokú ma feleaʻaki lelei.

  4. Taukaveʻi ʻa e faʻunga ʻo e nofo malí. ʻI he taimi kotoa pē ʻoku maʻu ai hama faingamālie—kae tautautefito ki he taimi ʻoku mau feohi ai mo ha kakai ʻoku nau fakaangaʻi ʻa e nofo malí—ʻokú ma taukaveʻi ʻa e fāmilí mo e meʻa ʻokú ma tui ki aí.

  5. Talanoa ke lahi pea fakafanongo. ʻOkú ma taʻofi ʻa e meʻa ʻokú ma faí ka ma fakafanongo fakalelei ʻi he taimi ʻoku lea ai ʻa e tokotaha ko ē.

  6. Feangaʻofaʻaki mo fefakaʻatuʻiʻaki. ʻOku ʻikai ke ma fakasiʻisiʻia, tukuakiʻi, pe fefakaangaʻaki.

  7. Hokohoko atu ʻa e kumi tokoni mo faleʻi fekauʻaki mo e nofo malí mei he folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita ʻo onopōní. ʻOku ʻikai ke ma ʻiloʻi ʻa e meʻa kotoa pē. ʻOku ʻikai ke ma haohaoa pea faʻa ngalo ha ngaahi meʻa ʻiate kimaua mo ma fai ha ngaahi fehālaaki. ʻOku ʻikai ke ma fie tatali ke toki hoko mai e ngaahi palopalemá kiate kimaua, ka ke ma ngāue leva ke langa hake ha nofo mali ʻoku mālohí kimuʻa ia pea hoko ha faʻahinga meʻa ʻe lava ke ma mamahi ai.

Kuo tokoni ʻa e ngaahi meʻá ni ki hono fakamālohia ʻa e fetuʻutaki ʻi hoku vā mo hoku husepānití. ʻOku ou ʻilo kapau te ma fakahā ʻa ʻema moʻuí mo e ngaahi ongo ʻokú ma maʻú ki he Tamai Hēvaní pea fekumi ki ha faleʻi meiate Ia, ʻe ueʻi kimaua ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní pea ʻe lava ke ma hoko ko ha fāmili taʻengata, ʻo lavaʻi kotoa e ngaahi taimi faingataʻá. ʻOkú ma ʻiloʻi foki ʻe tokoni mai e Tamai Hēvaní ʻi heʻema feinga ko ia ke ʻiloʻi pea fai ʻa Hono finangaló.

Tā fakatātaaʻi ʻo e ʻatá ʻe Laureni Fochetto.