Wiadze Mfɛndzanan Ehyiadzi
Asomdwee Hen n’Akadofo.
Ebɔbira 2023 wiadze mfɛndzanan ehyiadzi


Asomdwee Hen n’Akadofo.

Sɛ yɛper na yetu suban a ɔtse dɛ Agyenkwa ne dze no mpon a, yebotum abɛyɛ N’asomdwee ho edwindadze wɔ wiadze mu.

Isaiah no nkɔnhyɛsɛm a wɔdze maa Zechariah ne mãhyɛ no,1 Jesus konyimdzi mu ara kɛhɛɛn Kuropɔn Krɔnkrɔn no mu a nna ɔtsena asoaso do, a nna wosusu wɔ nkyerɛwee mu dɛ “ɔyɛ tsetse Jew adehye asɛnkyerɛdze,’’2 na nokwar dɛ ɔfata ahemfo mu Hen na Asomdwee Hen.3 Esuafo dɔmtutuw a hɔn enyi agye twaa Noho hyiae a wɔdze hɔn ntar, mberɛnkɔnson, na ndubaaba bi sesaaw bea a nna Jesus rutwa mu no. Wɔdze ndze kɛse yii Nyankopɔn ayɛw, see dɛ, “Nhyira nye Ɔhen a ɔnam Ewuradze dzin mu reba: asomdwee wɔ sor, na enyimnyam wɔ sorsor no ho.’’4 Na bio, “Hosanna nka David Ba no: Nhyira nye nyia ɔnam Ewuradze dzin mu reba no; Hosanna wɔ sorsor.’’5 Anwanwadze a osii, a yɛhyɛ ho fa ndɛ da yi a wɔfrɛ no Mberɛnkɔnson Kwesida, nna ɔyɛ enyigyedze a odzii ewurkadze a osisii no kan wɔ dɛm ahomtsew dapɛnda a ɔdze kowie Agyenkwa no ɔhofama afɔrbɔ na wusoɛr n’awanwadze kɛse no.

Dɛ n’akadofo no, yɛyɛ nkorɔfo a Nyame enya hɛn ayɛ hɛn nankasa Ne dze, a wɔafrɛ hɛn dɛ yɛmbɔ No su pa ho dawur,6 yɛntserɛw asomdwee a ɔnam No mu na No werdam afɔrbɔ do dze mae ayamuyie mu ara no. Asomdwee yi yɛ akyɛdze a wɔdze bɔɔ hɔn nyina a wɔdan hɔn akoma ma Agyenkwa no na wɔbɔ tsenenee bra; asomdwee a ɔtse dɛm no ma hɛn ahoɔdzen ma yenya ɔnnkyebo ɔbra mu dɛwdzi na ɔma hɛn tum ma yɛsɔw hɛn akwantu nsɔhwɛ yaayaw no do.

Afe 1847 mu no, Ewuradze maa Ahotseweeefo edzikamfo no a nna wohia asomdwee dze enya akomatɔyamu na nkabɔmu no, ahyɛdze pɔkyee, ber a wohyiaa nkõdzen horow a nna enyi nnda kwan wɔ hɔn anee akwantu mu no. Dza nna ɔkã ho no, Ewuradze hyɛɛ Ahotseweefo no dɛ “hom ngyaa dɛ hom nye homho bedzi aper; hom ngyaa dɛ hom bɛkã asɛmbɔn akyerɛ homho nkorkor.’’7 Kyerɛwsɛm no si no tadua dɛ hɔn a wɔyɛ tsenenee ndwuma na wɔper dɛ wɔbɛnantsew ɔdwe mu wɔ Ewuradze no Sunsum mu no wɔdze asomdwee a wohia dze bɛtsena ase wɔ begyabegya nda a yɛtse mu ndɛ yi no abɔ hɔn anohoba.8

Dɛ yɛyɛ Asomdwee Hen n’esuafo no, wɔakyerɛkyerɛ hɛn dɛ yɛntsena a yɛdze “akoma a wɔabɔmu wɔ koryɛ mu na [yɛ]ndodɔ [hɛn]ho nkorkor.’’9 Hɛn nkɔnhyɛnyi dɔfo, President Russell M. Nelson, ndaansa yi kãa dɛ, “Wentwiwentwi tsĩa biribiara a Agyenkwa no sii ho egyina na Ɔkyerɛkyerɛe no.’’10 Hɛn nkɔnhyɛnyi so totɔe serɛɛ dɛ yɛnyɛ dza yebotum ayɛ nyina mfa nsiw ankorankor wentwiwentwi a sesei ɔregyam wɔ hɛn akoma na abrabɔ mu no ano.’’11

Hom mma yɛnhwɛ fapem horow yinom wɔ dza odzi Christ no dɔ mapã ma hɛn no ho dɛ yɛyɛ N’akadofo no, yɛhwehwɛ mma hɛnho nkorkor. Kyerɛwsɛm no kyerɛkyerɛ ɔdɔ yi su mu dɛ ɔyɛ ayamuyie.12 Sɛ yɛdwen ayamuyie ho a, hɛn adwen taa kɛda ayamuyie ne nyɛe na ntoboa horow ara a yɛdze boa hɔn a woruhu honandua mu, ndzɛmba, anaa nkãtse nkõdzen ho amandze ho. Yɛkɔ do a, ayamuyie nnyɛ biribi a yɛdze kyɛ obi nko, mbom ɔyɛ Agyenkwa no su na obotum abɛkã hɛn suban ho. Ɔnnyɛ nwanwa dɛ Ewuradze kyerɛkyerɛɛ hɛn dɛ yɛmfa ayamuyie mfura hɛnho, “ a ɔyɛ emudzi na asomdwee mapã.’’13 Yennyi ayamuyie a, yɛnnsɛ hwee,14 na yennkotum enya dɛm bea no a Ewuradze esiesie ama hɛn wɔ hɛn Ɔsor Egya ne fie no.15

Jesu kyerɛɛ emudzi na asomdwee dɛ n’awosu fasusu emudzi mu ara, tsitsir ara ber a nna ɔrosɔw ayayadze a osii wɔ No kum wɔ ne gyedzi ho kan no. Dwendwen mber tsĩabaa wɔ nkãtse a Jesus tsee ho ber a ahobrɛadze mu ara Ɔhohoor N’esuafo anan ho, a Onyim dɛ hɔn mu kor beyi No ama dɛm anafua noara.16 Anaa ber a Jesus, ndɔnhwer kakra ara ekyir no, ehumbɔbɔr mu ara ɔsaa mbanyin no hɔn mu kor a nna wɔka Judas, N’oyimafo ho, dɛ wɔmbɛkyer No no, asowa yarba.17 Anaa mpo mber a Agyenkwa no, ogyina Pilate n’enyim, asɔfo mpanyin na mpanyimfo dzii no nsisisɛm no, Oemmbue N’ano annkã asɛmbɔn biara enntsĩa ator a wɔdze tsĩaa No no, ma Ɔgyaa Roman ambrado no ahobow.18

Ɔnam nsɛmansɛm ebiasa yinom do no, Agyenkwa no, wɔdze awerɛhow na atsetsee mbordo soaa No no, dze Ne fasusu kyerɛkyerɛɛ hɛn dɛ “ɔdɔ pen kyɛr, ne yamu ye; … ɔnnyɛ ahoɔyaw; … ɔnnhoran, ɔnnyɛ noho dza ɔmmfata, ɔnnhwehwɛ nankasa nedze, no bo nnhaw no, [na] ommbu bɔn ho akontaa.’’19

Ɔfã bi so a ohia dɛ yetsĩ mu, na kor a ɔwɔ nsunsuando pɛɛ wɔ hɛn osuanyiyɛ do na mbrɛ yebesi atahye Agyenkwa n’asomdwee, no nye su kwan a yɛkyerɛ ma hɛn ho. N’asaase do somdwuma ber mu no, Agyenkwa ne nkyerɛkyerɛ no enngyina—hɔ ara, mbom tsitsir ara—wɔ ɔdɔ, ayamuyie, abotar, ahobrɛadze, na ayamuhyehye no nokwar do—fapem su ma hɔn a wɔpɛ dɛ wɔbɛn No yie na wɔtahye N’asomdwee. Su a ɔtsetse dɛm no yɛ akyɛdze horow fi Nyankopɔn hɔ, na sɛ yɛper tu hɔn mpon a, yɛbɛhyɛ ase dze tsema, nkãtse a ɔyɛ har, enyidze, na ahohyɛdo mbordo ehu hɛn nyɛnko n’esintɔ na mberɛwyɛ. Nsɛnkyerɛdze kor a ɔda edzi dodow dɛ yɛrotwe bɛn Agyenkwa no yie na yɛrebɛyɛ tse dɛ Ɔno yie nye, ɔdɔ, abotar, na ayamuyie kwan a yɛkyerɛ ma hɛn nyimpa mfɛfo, a gyinabew horow a wɔwɔ mu biara no.

Yɛtaa hu nkorɔfo a wɔkekã nsɛm bɔn wɔ dza ɔyɛ dɛ wohu binom hɔn su, mberɛwyɛ, na adwenkyerɛ horow ho dze tsĩa hɔn na wɔdze gu hɔnho fĩ, tsitsir ara sɛ dɛm su na adwenkyerɛ horow no nye mbrɛ hɔn wosi yɛ hɔn adze na wɔdwen no nnsɛ anaa ɔbɔ ebira a. Ɔnnyɛ nã koraa dɛ ibohu nkorɔfo yinom dɛ wɔrekekã nsɛmansɛm a ɔtsetse dɛm kyerɛ binom so, a hɔn so a wosi dza wɔatstse no do a, nokwar ara, wonnyim dza ɔfa ne gyinabew horow nyinara ho. Awerɛhow mu ara, social media dze nokwar fã a ɔnnda edzi yie fua suban a ɔtse dɛm no do. Internet efir do nkɔmbɔdzi a wonntum nnsiw ano no, taa ma nkorɔfo kasa tsĩatsĩa hɔnho na wonya ebufuw dzendzen, a ɔma abagura, ayawdzi, na ɔtserɛw enyitan dzendzen mu.

Nephi hyɛɛ nkɔm dɛ nda a odzi ekyir mu no, ɔtamfo no bɔsoɛr na oenunu adasamba hɔn ebufuw etsĩa dza oye.20 Kyerɛwsɛm no kyerɛkyerɛ dɛ “adze biara a [ɔ]twetwe nyimpa ma wɔkɔ do yɛ papa, na dɛ … wobotum adɔ Nyankopɔn, na wɔasom no no, Nyankopɔn na okenyan.”21 N’ebirabɔdze no, “na dza omuo so fi abɔnsam; osiandɛ abɔnsam yɛ Nyankopɔn ne tamfo, na ɔkõ tsia no aber nyinara, na ɔtwetwe nyimpa na ɔdaadaa hɔn dze hɔn kɔ bɔn mu, ama wɔaayɛ dza omuo aber biara.’’22

Yɛrohwɛ nkɔnhyɛsɛm nkyerɛkyerɛ yi a, ɔnnyɛ nwanwa dɛ ɔsɛɛfo ne ndaadaa kor nye dɛ onunu ɔtan na ayawdzi wɔ Nyankopɔn ne mba hɔn akoma mu. Sɛ ohu dɛ nkorɔfo rekasa tsĩa hɔnho, worisi hɔnho atwetwe, na worutwitwi hɔn anan tsir a, odzi dɛw. Ndzeyɛe yi botum asɛe nyimpa no su, dzinpa, na nankasa n’awerɛhyɛmu, tsitsir ara sɛ wobu nyimpa no atsɛnkyew a. Ohia papaapa dɛ yɛda no edzi dɛ sɛ yɛma su yi kwan wɔ hɛn abrabɔ mu a, yɛma tamfo no kwan ma ɔtsɛw wentwiwentwi aba wɔ hɛn ntamu a, yegyaa hɛnho to n’efir kɛse no mu.

Sɛ yɛannhwɛ hɛn adwendwen, nsɛm, na ndzeyɛe yie a, yebowie no nna ɔtamfo ne ndaadaa no akyekyer hɛn, a ɔresɛɛ yɛnye nkorɔfo a woetwa hɛnho ehyia na hɛn adɔfo nkitahodzi.

Enuanom na nkyerɛbaa, dɛ mbrɛ yɛyɛ Ewuradze no nkorɔfo soronko na yɛma N’asomdwee ba no, yennkotum ama kwan ma ɔbɔnfo ne ndaadaa yinom enya kwan wɔ hɛn akoma mu. Yennkotum asoa ɔsɛɛ adzesoadze a ɔsɛe nkã-tse, nkitahodzi, na mpo hɛn abrabɔ. Asɛmpa no gyina hɔ ma enyigyesɛm a ɔyɛ dɛw kɛse.

Nokwar, hɛn mu biara nndzi mu, na nokwar ara, ɔtɔfabi a ɔdaadaa hɛn kɔ suban yi mu. No dɔ a odzi mu na ɔwɔ hɛn nyimpa su ho nyimdzee nyina no, Agyenkwa no bɔ mbɔdzen bɔ hɛn kɔkɔ daa wɔ esian a ɔtsetse dɛm ho. Ɔkyerɛkyerɛ hɛn dɛ, “Na atsɛmbu kor a hom dze bobu no, wɔdze bobu hom; na esusudze kor a hom dze susu no, wɔdze bosusu ama hom.’’23

Mo nuanom na nkyerɛbaa adɔfo, sɛ yɛper na yetu su a ɔtse dɛ Agyenkwa ne dze no mpon a, yebotum abɛyɛ N’asomdwee ho edwindadze wɔ wiadze mu dɛ mbrɛ nhwɛdo a Ɔnoara Ankasa kyekyeree no tse. Moto nsa frɛ hom dɛ hom nhwɛ akwan a yebotum asakyer hɛnho ayɛ nkorɔfo a yepegya na yɛboa, nkorɔfo a yɛwɔ ntseasee na bɔnfakyɛ akoma, nkorɔfo a yɛhwehwɛ papa wɔ binom mu, a yɛkaa no daa dɛ “sɛ ɔbra pa, dza ɔyɛ fɛw, anaa ɔwɔ dzin pa anaa ɔsɛ nkamfo a, ndzɛmba yinom na yɛhwehwɛ ekyir kwan.”24

Mobɔ hom anohoba dɛ sɛ yɛhwehwɛ su yinom na yetu hɔn mpon a, yɛnye hɛn mfɛfo nyimpa benya nkitahodzi pa na yeenya nkã-tse a ɔyɛ har ama hɔn ehiadze25 na yebenya dɛwdzi, asomdwee, na sunsum mu mpontu.26 Mbrɛ ɔtse biara no, Ewuradze bohu hɛn mbɔdzembɔ na Ɔama hɛn akyɛdze horow a yehia ma yeenya ahohyɛdo na abotar ama hɛnho wɔ hɛn nsonsonee, mberɛwyɛ, na esintɔ ho. Bio no, yebotum enya ahom yie dze etsĩa ɔhyɛ dɛ yebenya ebufuw anaa yɛbɛhaw hɔn a wɔhaw hɛn. Hɛn pɛ dɛ yɛdze bɔn kyɛ hɔn a wobu hɛn enyimtsĩa anaa wɔkã hɛn ho asɛm bɔn, dɛ mbrɛ Agyenkwa no yɛe no, benyin ampaara na ɔabɛka hɛn suban ho.

Nkyɛ ndɛ, Mberɛkɔnson Kwesida da yi, yɛnsesɛw hɛn ɔdɔ ntar na ayamuyie mberɛkɔnson famu, yɛnantsew wɔ Asomdwee Hen n’anamɔn mu ber a yɛyɛ ahosiesie dɛ Kwesida a ɔreba yi yɛbɛhyɛ wusoɛr n’awanwadze ho fa. Dɛ yɛyɛ enuanom na nkyerɛbaa wɔ Christ mu no, hom ma enyigye mu ara yɛmbɔ dawur dɛ, “Hosanna David ba no: Nhyira nye nyia a ɔnam Ewuradze ne dzin mu reba; Hosanna wɔ sorsor.’’27

Megye dase dɛ Jesus Christ tse ase na No dɔ a odzi mu, ɔnam No werdam afɔrbɔ do kyerɛe no, ɔatserɛɛw mu ama hɔn nyinara a wɔpɛ dɛ wɔnye No nantsew na wodzi N’asomdwee ho dɛw wɔ wiadze yi mu na wiadze a ɔbɛba no mu no. Mekã ndzɛmba yinom wɔ Jesus Christ, Agyenkwa na Pomfo, ne dzin krɔnkrɔn mu, amen.