Mga Pagtulon-an sa mga Presidente
Ang Kinabuhi ug Pangalagad ni Heber J. Grant


Ang Kinabuhi ug Pangalagad ni Heber J. Grant

Niadtong Oktubre 1899 nga kinatibuk-ang komperensya sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, si Elder Heber J. Grant, usa na ka sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, miingon, “Walay babag nga dili matangtang sa higayon nga ang Dios magsugo ug kita mosunod.”1 Kining yano nga pagpahayag mao ang gibalikbalik nga tema diha sa kinabuhi ug pangalagad ni Heber J. Grant. Siya wala makalingkawas gikan sa mga kalisdanan, apan siya misagubang sa matag babag nga may hugot nga pagtuo, pagkamasulundon, kakugi, ug kalagsik.

Usa ka Panahon sa Kausaban ug Paglambo

Si Presidente Heber J. Grant nagpuyo diha sa usa ka panahon sa talagsaon nga kausaban. Siya gipanganak niadtong 1856 sa panahon pa sa mga balsa ug mga tartanilya, niadtong ang mga pagbiyahe moabut og pila ka bulan. Sa dihang siya namatay niadtong 1945, siya mibiya sa panahon na sa mga sakyanan ug mga eroplano, diin ang mga pagbiyahe moabut lang og pila ka oras. Ang sulat nga hinatud og tartanilya sa batan-on pa siya giilisan na og laing mga pamaagi sa komunikasyon: ang telepono, ang radyo, ug airmail.

Natawo 26 ka tuig human naorganisar ang Simbahan ug 9 ka mga tuig human ang mga pioneer miabut sa Walog sa Salt Lake, si Heber J. Grant nakasaksi og usa ka panahon sa dakong pag-uswag sa gingharian sa Dios dinhi sa yuta. Sa tibuok niyang kinabuhi, siya nakatagamtam og suod nga pakig-uban sa mga Presidente sa Simbahan, ug siya usab mitabang sa pag-andam sa mga tawo kinsa misunod kaniya diha nianang balaang tawag. Sa iyang kabatan- on siya kanunayng nakaduaw sa panimalay ni Presidente Brigham Young. Isip sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, siya mialagad ubos sa pagpangulo nila ni John Taylor, Wilford Woodruff, Lorenzo Snow, ug Joseph F. Smith. Siya mialagad diha sa Korum sa Napulog Duha uban sa tulo pang misunod nga nahimong mga Presidente sa Simbahan: sila si George Albert Smith, David O. McKay, ug Joseph Fielding Smith. Atol sa iyang pangalagad isip Presidente sa Simbahan, si Heber J. Grant miorden nila ni Elder Harold B. Lee, Spencer W. Kimball, ug Ezra Taft Benson ngadto sa pagka Apostoles. Ug niadtong 1935 siya ug ang iyang mga magtatambag diha sa Unang Kapangulohan misuhol og usa ka batan-on nga nakahuman na og misyon nga ginganlan og Gordon B. Hinckley nga motrabaho isip executive secretary sa Radyo, Pahayagan, ug Komite sa Literatura sa Misyon sa Simbahan.

Usa ka Mahigugmaon nga Relasyon tali sa Inahan ug Anak

Si Heber Jeddy Grant natawo niadtong 22 sa Nobyembre didto sa Dakbayan sa Salt Lake, Utah, ang bugtong anak nilang Rachel Ridgeway Ivins Grant ug Jedediah Morgan Grant, kinsa nag-alagad isip Ikaduhang Magtatambag ngadto ni Brigham Young. Siyam ka adlaw human natawo si Heber, ang iyang amahan namatay sa nagsagul nga sakit nga tipos ug pnuemonia.

Hapit sa tibuok panahon sa iyang pagkabata, si Heber ug ang iyang nabalo nga inahan nanlimbasog nga makalingkawas sa kalisud sa panalapi. Sila milahutay sa “nagahuros nga katugnaw sa kagabhion nga walay halingan sa panimalay, mga bulan nga wala silay sapatos, wala na gayuy laing panaput gawas sa hinimo ra nga sinina sa baratuhon nga panapton, ug gawas lamang sa igo ra nga suplay sa pan, ang dyutay ra kaayong pagkaon nga mopaigo lamang og pila ka kilo nga mantikilya ug asukar alang sa tibuok tuig.”2

Si Rachel determinado sa pag-abag sa iyang kaugalingon ug sa iyang batan-ong anak. Siya mitrabaho isip usa ka mananahi ug nanawat og mga moabang sa balay. Ang iyang igsoong mga lalaki mitanyag sa paghatag kaniya og maayong kinabuhi kon siya mobiya sa Simbahan, apan siya nagpabilin nga matinud-anon ngadto sa iyang hugot nga pagtuo. Kini nga debosyon ug sakripisyo mihimog usa ka malungtaron nga pagdayeg diha kang Heber, kinsa sa kaulahian mihinumdom:

“Ang igsoong mga lalaki sa akong mama kinsa mga sapian mitanyag kaniya og salapi kon iyang isalikway ang iyang relihiyon.” Usa sa iyang igsoon nga lalaki miingon ngadto kaniya: ‘Rachel, ikaw nagpakaulaw sa ngalan nga Ivins. Kami dili na gustong makakita nimo pag-usab kon magpabilin ka uban nianang ngil-ad nga mga Mormon, ’––mao kini ang nahitabo dihang mobiya na siya paingon sa Utah––‘apan, ’ siya mipadayon, mobalik ka man human sa usa ka tuig, human sa lima ka tuig, human sa napulo ka tuig o bayente ka tuig, ug bisan unsa pa ang mahitabo inig balik nimo, andam gihapon ming modawat nimo, ug wala kay ikabalaka bahin sa kwarta.’

“Sa kaulahian, sa dihang nagkalisud na ang iyang kahimtang, kon siya wala pa masayud nga si Joseph Smith usa ka propeta sa Dios ug nga ang ebanghelyo tinuod, ang iya ra gayung buhaton mao ang pagbalik sa silangan ug tugutan ang iyang mga igsoon nga mga lalaki nga moamuma kaniya. Apan imbis mobalik ngadto sa iyang adunahan nga mga paryente didto sa silangan diin siya unta buhong kaayo, sa walay pagpanlimbasog sa iyang kaugalingon ug sa iyang anak, siya mipalabi nga mahiusa niadtong iyang nasuod na pag-ayo kay sa iyang mga kaparyentehan nga dili tumutuo sa iyang tinuohan.”3

Si Rachel Grant ug ang iyang anak kabus sa panalapi, apan sila mga adunahan kaayo sa ilang gugma alang sa usag usa ug sa ilang debosyon ngadto sa gipahiului nga ebanghelyo ni Jesukristo. Si Presidente Grant miingon, “ako, syempre, mapasalamton sa tanan ngadto sa akong inahan, tungod kay ang akong amahan namatay sa dihang nag-edad pa lang ako og siyam ka adlaw; ug ang talagsaon nga mga pagtulun-an, ang hugot nga pagtuo, ang kaligdong sa akong inahan nahimong usa ka inspirasyon ngari kanako.”4

Nadasig sa iyang inahan, si Heber J. Grant miugmad og kinaiya diin siya nahimong nailhan sa tibuok Simbahan: ang pagkamalahutayon. Ang iyang kakugi ug kamauyunon sa pagbuhat mitabang kaniya sa pagbuntog sa kinaiyanhon nga kahuyang. Pananglitan, ang uban nga mga batang lalaki mibugalbugal sa iyang dinulaan sa baseball. Iyang gitubag ang ilang mga pagtamay pinaagi sa pagpangitag igong salapi aron sa pagpalit og usa ka baseball ug migugol og mga oras sa paglabay og bola pabanda sa kamalig. Tungod sa iyang pagkamalahutayon, siya sa kaulahian nakadula diha sa usa ka tim sa kampyonato. Sa eskwelahan, ang uban sa iyang mga kaklase manungog kaniya mahitungod sa bati niyang sinulatan. Siya sa kaulahian misaysay: “Kini nga mga sulti ug uban pa, bisan wala gituyo aron pasakitan ang akong mga pagbati apan pasiaw lang, hilum nga nakatandog sa akong pagbati, ug nakapukaw sa akong determinasyon. Ako mihukom sa paghimog mga kopya alang sa tanan nga nagtungha sa unibersidad, ug aron mamahimong magtutudlo sa sinulatan ug bookkeeping niana nga institusyon.… Ako mipadayon sa paggamit sa akong bakanti nga oras diha sa pagbansay sa sinulatan, nagpadayon kada tuig hangtud nga ako gihinganlan na isip ‘ang bantugang tigsulat sa yuta’ “Siya sa katapusan nakadaug sa unang ganti sa kahanas sa pagsulat sa usa ka territorial fair ug nahimong usa ka magtutudlo sa sinulatan ug bookkeeping sa Unibersidad sa Deseret (karon ang Unibersidad sa Utah).5

“Usa ka Lider sa Panalapi ug sa Industriya”

Si Heber J. Grant misulod sa natad sa pamatigayon sa batanon nga pangidaron aron siya makaabag sa iyang inahan. Sa edad nga 15, nadawat siya isip bookkeeper ug klerk sa insurance. Siya usab nagtrabaho sa kahanas sa pagsulat sa industriya sa mga bangko ug mikita og kwarta human sa oras sa iyang pagtrabaho sa pagsulat og mga kard ug imbitasyon ug paghimog mga mapa.

Sa iyang pagpangitag mas maayong mga kahigayunan, siya “adunay usa ka dako kaayong pangandoy alang sa usa ka edukasyon sa unibersidad ug usa ka titulo gikan sa usa ka halangdon nga eskwelahan.” Siya mibati nga siya adunay “dyutay lang kaayo nga paglaum sa pagkab-ot niini, walay bahandi ug adunay balo nga inahan nga atimanon, ” apan siya gitanyagan nga motungha didto sa United States Naval Academy. Siya nahinumdom:

“Sa unang higayon sa akong kinabuhi wala ako nakatulog og tarung; nagpuwaw ako hapit sa tibuok gabii, nagmaya nga ang ambisyon sa akong kinabuhi may katumanan na. Hapit na mabuntag dihang nakatulog ko; ang akong inahan kinahanglan pang mopukaw kanako.

“Ako miingon: ‘Mama, pagkaanindot niining butanga nga ako makaangkon og edukasyon nga sama ka maayo sa bisan kinsang batan-on nga lalaki nga nagapuyo sa Utah. Naglisud akog katulog; nagmata ako hangtud nga hapit na mohayag ang kabuntagon.’

“Ako mitan-aw sa iyang nawong; akong nakita nga gikan siyang naghilak.

“Ako nakadungog og mga tawo, kinsa, sa dihang nalunod, nga ang tibuok nilang kinabuhi molabay sa pila lang ka mga gutlo. Akong nakita ang akong kaugalingon nga usa ka admiral. Akong nakita ang akong kaugalingon nga nagpanaw sa tibuok kalibutan sakay sa barko, layo sa akong balo nga inahan. Mikatawa ako og akong gigakos ang akong mama, ug mihalok kaniya ug miingon:

“‘Mama, dili nako gusto ang edukasyon nga pang-navy. Ako mamahimong usa ka tawo nga magpapatigayon ug mosulod dayon og usa ka katungdanan ug moamuma kanimo, ug mopahunong kanimo sa panginabuhi sa pagpanawat og mga moabang sa balay.’

“Hilabihan ang iyang pagbati ug mihilak ug nagkanayon nga siya wala makatulog sa tibuok gabii apan nag-ampo nga undangon ko na ang ambisyon sa akong kinabuhi aron nga siya dili mabiyaan nga mag-inusara.”6

Samtang si Heber mipadayon sa iyang kaikag sa pamatigayon, iyang naangkon ang kalampusan sa batan-ong pangidaron, labi na gayud sa bangko ug sa mga industriya sa insurance. Siya nakaangkon og dungog isip usa ka matinud-anon, kugihan nga magpapatigayon. Si Heber M. Wells, ang unang gobernador sa estado sa Utah, nakamatngon nga, “Siya makasulod sa mga buhatan sa mga executive ug mga direktor sa labing bantugan nga industriyal nga mga institusyon ug sa panalapi diha sa Amerika ug mainiton ug mabination nga abi-abihon sa mga tawo kinsa mapagarbuhon nga nakaila kaniya isip higala ug isip usa ka lider sa panalapi ug industriya.”7 Ang usa ka pahayagan sa panalapi niadtong 1921 milakip sa mosunod nga mga pasidungog ngadto kang Presidente Grant: “Si Mr. Grant nakabaton og kinaiya sa usa ka matuod nga lider—kalig-on sa katuyoan, kahalangdon ug kamapainubsanon sa pamatasan, kamadasigon alang sa tanan nga mga kawsa nga iyang maapilan, ug sa walay kaluya nga kakugi. Siya naila ug tinahud sa mga magpapatigayon sa western third sa Estados Unidos, sa walay pagpihig sa relihiyon.”8

Si Heber J. Grant dili sa kanunay nga nagmalampuson sa iyang mga paningkamot sa pamatigayon. Sama pananglit, niadtong 1893 usa ka krisis sa ekonomiya miharos sa kadaghanan sa Estados Unidos, mihatag og kadaot sa panalapi sa gatusan ka mga bangko, mga reles, mga minahan, ug ubang mga pamatigayon. Kini nga krisis, gitawag og Kalisang sa 1893, nakapahikurat ni Elder Grant, nga kaniadto usa na ka sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles. Siya daghan og mga utang nga midangat og mga tuig sa iyang pagbayad. Niadtong mga malisud nga mga panahon, ang tibuok pamilya nga Grant nahiusa sa pagkunhod sa galastuhan sa panimalay. “Igo gayud nga nanagko na kami, ” nahinumdom ang anak nga babaye, “kami misugod sa pagpanarbaho…, ug mao kadto ang labing dako nga katagbawan sa among pagkabatan-on nga kami mitabang kaniya pinaagi sa pag-atiman sa among mga kaugalingon.”9

Sa katapusan, si Presidente Heber J. Grant miasinso sa panalapi, ug siya migamit sa iyang pangabuhian aron pagtabang sa mga tagsatagsa ka tawo, mga pamilya, sa Simbahan, ug sa kumunidad. Siya miingon: “Samtang ako nagkugi pag-ayo alang sa Salapi, abi ninyo, sama sa tanan nakong mga higala nga hingpit nga nakaila sa kinahiladman sa akong kasingkasing, kanang Salapi wala nako gipakadios ug wala dinhi ang akong kasingkasing, ang pagbuhat lamang og maayo kon unsay moabut kanako. Ako tim-os nga nagtinguha nga unta ako kanunay magtinguha sa pagbati niini nga paagi.”10

Si Presidente Grant nalipay kaayo nga manghatag og mga libro. Siya mihatag og liboan niini, kadaghanan niini, iyang kaugalingong sinulat. Siya miingon nga iya kining gipalit sa iyang “kwarta sa sigarilyo, ” nangatarungan nga ang kwarta nga iyang gigasto aron pag-abag sa iyang pagpanghatag og gasa mao ang samang kantidad nga gastuhon sa usa ka nanigarilyo nga tawo.11 Sa paghatag og daghan kaayong mga gasa, siya usahay dili na makasubay unsay iyang nabuhat. “Makausa ako mihatag sa usa ka tawo og usa ka libro, ” siya miingon, “ug siya mabination kaayong mipasalamat kanako niini, ug miingon, ‘Brother Grant, ako mapasalamaton kaayo niining libro. Ikatulo na kini nga kopya nga imong nahatag kanako.’” Human niadto nga kasinatian, si Presidente Grant mitipig og indeks sa mga libro nga iyang nahatag.12

Nasulti kini bahin kang Presidente Grant nga “siya nanghatag tungod kay gusto niya, —kini ingon og kinaiyahan sa usa ka halangdon ug manggihatagon nga kasingkasing.”13 Ang iyang anak nga si Lucy Grant Cannon mihisgot kaniya isip “ang labing manggihatagon nga tawo sa kalibutan” ug naghisgut bahin sa iyang piho nga kabalaka sa mga balo ug sa mga walay amahan—”miimpas sa ilang mga prinda sa balay, mipahigayon sa ilang mga anak og mga posisyon sa pamatigayon, misiguro nga kadtong may mga balatian nahatagan og tukmang medikal nga pagtagad.” Bisan “panahon niadtong ang mga pamilya dyutay ra kaayo og kwarta diin gisundan sa kalisang sa 1893, ” siya miingon, “Diin ang paghatag og singko sentabos mas lisud kay sa paghatag og singko o dyes dolyares, si papa mitabang gihapon niadtong anaa sa kalisud.”14

“Usa ka Dalaygon nga Padre de Pamilya”

Ang anak ni Presidente Grant nga si Frances Grant Bennet miingon, “Bisan og ang kalig-on sa kinaiya [sa akong amahan] inila kaayo, pipila lamang ka mga tawo nakaamgo kon unsa siya ka dalaygon nga padre de pamilya.”15 Ang iyang mga responsibilidad sa Simbahan nagkinahanglan kaniya sa pagbiyahe kanunay, apan siya nagpabilin nga duol ngadto sa iyang mga sakop sa pamilya pinaagi sa pagsulat og liboan ka mga sulat ug mga mubong sulat ngadto kanila. Ang iyang apo nga si Truman G. Madsen mihinudom usab: “Ang iyang sulbad sa kamingaw sa kanunay nga pagbiyahe mao ang pagsulat.… Diha sa mga tren, sa mga lawak hulatanan, sulod sa mga hotel, ug kon anaa sa mga miting, iyang isulat ang mga mensahe aron sa pagpakigbahin kanila sa iyang kasinatian ug mga hunahuna ug sa pagbalos sa ilang mga sulat.”16

Ang iyang anak nga si Lucy mihinumdom sa maanindot nga mga panahon nga gigahin niya ug sa iyang mga igsoon uban kaniya sa dihang siya mibalik na gikan sa pagpangalagad sa mga Santos:

“Pagkasadya namo kon siya mauli na sa panimalay! Kaming tanan magpundok ug maminaw sa iyang mga kasinatian. Ako siyang makita sa akong hunahuna karon nga naglakaw diha sa balay nga may duha ka bata nga nagpatong sa iyang duha ka tiil, o kaha iyang alsahon ang mga bata aron makalingkod sa iyang tuhod.…

“Nakahinumdom ako sa among pagpangabayo, sa among tigulang nga kabayo nga si John. Bisan tuod duha ray makalingkod sa luyo sa among kabayo, daghan kaayo ming nanakay. Si Papa modala kanamo sa among kinaham nga adtoan, didto sa Templo sa West [Street] ug dayon ngadto sa Parke sa Liberty. Ang Templo sa West adunay naglinya nga punoan sa mga duldol. Kon sayo pa sa tingpamulak ug ang mga taguk manggawas diha sa punoan sa kahoy, si papa mohunong ug mosapli og lunhaw nga sanga ug himoan kami og mga pito. Pagkamaikagon namo nga magtan-aw kaniya nga maglaksi sa panit nga humok nga matangtang ug ibutang ang pinutlan diha sa lanut sa kahoy; dayon laksion na usab ang panit ug ang among pito andam na. Nindot kaayo ang tingog sa mga pito samtang kami mamauli na sa panimalay. Ang matag usa daw lainlain og tuno.”17

Si Presidente Grant nakapatunhay og disiplina sulod sa panimalay nga wala mogamit og pisikal nga silot. Ang iyang anak nga si Lucy miingon: “Ako nahadlok nga ang sugo nga ‘kon pugngan ang bunal mapasagdan ang anak’ wala gayud hatagi og seryuso nga pagtagad sa among amahan.… Sa akong paminaw nasakitan kami pag-ayo sa pagkasayud nga among napahiubos ang among mga ginikanan kaysa makabati sa kahapdos sa paglatos.”18

Si Presidente Grant nag-awhag sa mga ginikanan sa “paghanay sa ilang mga kinabuhi nga ang ilang mga ehemplo mamahimong inspirasyon ngadto sa ilang mga anak, ”19 ug siya misunod sumala niining pagtulun-an. Ang iyang anak nga babaye nga si Frances miasoy sa usa ka panahon sa dihang siya nakat-on gikan sa iyang ehemplo:

“Adunay usa ka tulukibon kaayo nga panghitabo nga ako kining mahinumduman sa tibuok nakong kinabuhi. Ako migamit og mga pinulongan nga wala mauyoni ni papa, ug siya miingon kanako nga siya kinahanglan mohugas nianang mga pulong sa akong baba. Iyang gisabunan pag-ayo ang akong baba ug miingon, ‘Karon ang imong baba limpyo na. Ako dili gyud gusto nga imo kining hugawhugawan pag-usab sa maong mga pulong.’

“Pipila ka mga adlaw human niadto atol sa pamahaw, si papa nagsugilon og usa ka istorya, ug sa iyang pagkutlo sa pulong sa laing tawo siya nakagamit og bati nga ekspresyon. Ako daling nakadungog niini.

“ ‘Papa, ’ ako miingon, ‘imong nahugasan ang akong baba gumikan sa pagsulti sa pulong nga sama niana.’

“ ‘Bitaw, ’ siya mitubag. ‘Ug kinahanglan dili na gayud ko mosulti niini pareha nimo. Gusto ka bang mohugas sa akong baba?’

“Ako gayud nga gihimo. Mikuha kog sabon panlaba ug milimpyo niini og maayo.

“Ang akong amahan makabalibad unta. Mahimo unta siyang moingon nga dili kadto pamalikas, diin, kon subayon, tinuod man; apan kana dili iyang pamaagi. Ang gamayng bata dili makasulti sa kalainan tali sa usa ka kinutlo ug sa tinuod nga butang, ug siya nakahibalo niini. Sukad niadtong panahona ako nasayud nga ang akong amahan hingpit nga makiangayon sa tanan niyang mga buhat ngari kanako, ug ako wala makakita kaniya nga dili makiangayon. Human niadto, ako wala na gayud makadungog kaniya nga mokutlo pa og mga balikas. Siya gustong mosugilon og mga madasigon nga mga istroya ug siya misulti nga, ‘si John miingon, nga may gibug-aton, mao kini ug mao kato, ’ apan wala gayud niya gisulti ang mga pulong. Siya usa ka halangdon nga tumutuo sa pagtulun-an pinaagi sa ehemplo ug wala gayud miingon kanamo sa pagbuhat sa bisan unsang butang nga dili niya mismo buot buhaton.”20

Si Lucy nahinumdom sa malumong gugma sa iyang amahan alang sa iyang inahan, kinsa namatay sa edad nga 34: “Niadtong nasakit pa ang akong inahan, nga milungtad og dugay nga panahon, ang iyang pagtagad makanunayon kaayo ug mahunahunaon nga kini nahisgutan dili lamang sa iyang mga pamilya ug sa suod nga mga higala apan sa mga dili kaila nga nasayud niining pagmatuod sa debosyon. Sulod sa unom ka mga bulan akong gikuyogan ang akong mama samtang siya nagpatambal didto sa usa ka ospital sa California, ug kutob sa mahimo siya kanunayng naguban kanamo. Mga bulak ihatud kanunay; prutas, mga lamian nga pagkaon, mga bag-ong sinina—tanang butang nga iyang mapadala ngadto kaniya iyaha. Hapit kada adlaw may sulat nga moabut kaniya, ug kon ugaling adunay kakulian nga kini malangay bisan ang mga nurse makamatngon niini. Ako nakahinumdom nga ang Sister Superyora (kay kami diha sa Ospital sa Katoliko) nag-ingon ngadto kang mama nga sa tanang katuigan niyang pagpangalagad sa pagka nars wala pa siya sukad makakita og lalaki nga miamuma sa iyang asawa nga ingon ka mahunahunaon sama sa iyang pag-atiman sa akong mama.”21

Si Lucy misugilon usab sa makanunayon nga pag-amuma sa iyang papa alang sa kaugalingon niyang mama: “Wala pa akoy susama ka manggihunahunaon o mabination nga anak nga lalaki. Ang iyang kahigawad ngadto sa iyang inahan mao ang paghimo kaniya nga magmalipayon diha sa iyang pagkatigulang, ang iyang pagkaandam sa pagpakigbahin sa tanan nga anaa kaniya ug ang paghatag og kaayohan alang kaniya hapit mao ang hingpit niyang pagbati. Matag adlaw sa higayon nga kami mohimo sa pag-ampo sa pamilya ug iyaha nang turno sa pag-ampo siya moluhod tupad ni lola ug mag-ampo aron siya makadungog niini, bisan sa iyang kabungol. Siya makig-istorya ni lola ug makadungog siya sa iyang tingog nga dili man unta niya madungog ang tingog sa uban.… Sulod sa milabayng pito ka tuig sa kinabuhi ni lola siya nagpuyo sa akong panimalay, ug ako dili makahinumdom og usa ka adlaw nga milabay nga sa higayon si papa anaa sa balay nga siya dili moabut o motawag sa telepono o makadawat og tawag gikan kang lola. Siya kanunay gayud nga mapagarbuhon ni lola tungod sa iyang manggiloy-ong gawi, ang iyang talagsaon nga pagkaespirituhanon, ug ang iyang maanyag ug masanagon nga panagway— usa ka panagway nga mipakita nianang katagbawan ug kalinaw nga anaa kaniya.”22

Usa ka Kinabuhi sa Pagpahinungod ug Pag-alagad sa Simbahan

Presidente sa Stake

Sa hapit na ang iyang ika-24 nga adlawng natawhan, si Heber J. Grant gitawag sa pagbiya sa iyang panimalay sa Salt Lake ug mobalhin ngadto sa Tooele, Utah, diin siya moalagad isip presidente sa stake. Niining panahona sa iyang kinabuhi, siya nahinumdom, “Ako walay kasinatian, ug mibati sa hilabihan nakong kahuyang.”23 Bisan pa man, hingpit niyang gipahinungod ang iyang kinabuhi ngadto sa iyang bag-o nga responsibilidad. Siya miingon sa kaulahian: “Wala na gayud akoy laing gihunahuna gawas nga ako mopuyo ngadto sa [Tooele] sa tibuok nakong kinabuhi. Ako wala na gayuy gihunahuna pang lain.”24

Pagka 30 sa Oktubre 1880, ang mga sakop sa Tooele sa Stake sa Utah nakurat sa dihang ang 23 anyos nga si Heber J. Grant, usa ka wala hiilhi, gipresentar isip ilang bag-ong presidente sa stake. Siya mipaila sa iyang kaugalingon diha sa kongregasyon pinaagi sa paghatag og mubo nga diskurso. Bisan og ang sermon mas mubo kay sa iyang giplano, kini mihatag og daklit nga pagtan- aw sa usa ka tawo kinsa moalagad isip ilang lider sa priesthood. Milabay ang mga tuig, iyang giasoy pag-usab ang pinakamahinungdanon nga mensahe sa pakigpulong:

“Akong gisulti sa usa ka pakigpulong nga milungtad og pito ka minuto og tunga nga wala akoy hangyoon nga tawo sa Toole nga mahimong mas matinud-anon nga magbabayad sa ikapulo kay kanako; nga wala akoy hangyoon nga tawo nga mohatag og labaw pa sa mga kabtangan nga anaa kaniya kay sa unsay akong mahatag; wala akoy hangyoon nga tawo sa pagsunod sa Pulong sa Kaalam nga labaw pa sa akong pagsunod niini, ug akong ihatag ang labing maayo nga ania kanako alang sa ikaayo sa mga tawo niana nga stake sa Zion.”25

Si Presidente Grant matinud-anon nga mialagad isip presidente sa stake sulod sa duha ka tuig sa wala pa ang iyang tawag sa balaan nga Pagkaapostol.

Apostol

Niadtong 16 sa Oktubre 1882 si Elder Heber J. Grant naorden isip usa ka Apostol ni Presidente George Q. Cannon, Unang Magtatambag ni Presidente John Taylor. Sulod sa iyang 36 ka tuig nga anaa sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, si Elder Grant nakatampo sa Simbahan isip usa ka lider, magtutudlo, magpapatigayon, ug misyonaryo. Siya mialagad isip usa ka sakop sa kinatibuk-ang tigdumala sa organisasyon sa young men sa Simbahan ug maoy usa sa nag-unang tigpasiugda sa magasin sa Simbahan nga giulohan og Improvement Era. Siya usab nag-alagad isip tigdumala nga magpapatigayon sa Improvement Era.

Isip Apostol, si Elder Grant migugol og lima ka tuig sa pagpangalagad nga full-time nga misyonaryo. Mitubag sa mga tawag gikan sa Unang Kapangulohan, siya miorganisar ug midumala sa unang misyon sa Japan ug sa kaulahian midumala didto sa mga Misyon sa Britanya ug Uropa. Sa iyang tambag ngadto sa mga misyonaryo kinsa mialagad uban kaniya, kanunay niyang gisubli ang duha ka mga tema. Una, siya mitambag ngadto kanila sa pagsunod sa mga sumbanan sa misyon ug magsunod sa mga kasugoan. Ikaduha, siya midasig kanila sa pagkugi og maayo. Didto sa Misyon sa Britanya, siya mihimo sa lakang pinaagi sa pagtrabaho og dugang pang mga oras matag adlaw kaysa kanhi. Sa tibuok nga misyon, ang kalamboan misaka bisan tuod ang gidaghanon sa misyonaryo mikunhod og dyutay sa matag tuig.26

Presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw

Si Presidente Joseph F. Smith namatay pagka 19 sa Nobyembre 1918, nasayud nga si Heber J. Grant mosunod kaniya isip Presidente sa Simbahan. Ang katapusan nga mga pulong ni Presidente Smith ngadto ni Presidente Grant: “Ang Ginoo mopanalangin kanimo, anak ko, ang Ginoo mopanalangin kanimo; ikaw adunay dakong responsibilidad. Hinumdumi kanunay nga kini ang buluhaton sa Ginoo ug dili iya sa tawo. Ang Ginoo labaw pa kay sa bisan kinsa nga tawo. Siya nasayud kon kinsa ang gusto Niyang mangulo sa Iyang Simbahan, ug dili gayud masayop. Ang Ginoo mopanalangin kanimo.”27

Ang Unang Kapangulohan nahunong, nagpabilin ang Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles isip maoy nangulong awtoridad diha sa Simbahan, uban ni Presidente Heber J. Grant isip Presidente niana nga Korum. Pagka 23 sa Nobyemre 1918 si Presidente Grant gigahin isip Presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa Mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Iyang gipabilin ang mga magtatambag kinsa nakaalagad uban ni Presidente Smith sila si: Presidente Anthon H. Lund isip Unang Magtatambag ug si Presidente Charles W. Penrose isip Ikaduhang Magtatambag.

Ang unang kinatibuk-ang komperensya ni Presidente Grant isip Presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw gihimo niadtong Hunyo 1919, human sa duha ka bulan nga kalangay gumikan sa pagtakboy sa sakit nga trangkaso sa tibuok kalibutan nga nakaapekto sa kinabuhi sulod sa Walog sa Salt Lake. Ang tipik nga bahin sa iyang unang pakigpulong sa komperensya isip Presidente sa Simbahan mipalanog sa iyang unang pamulong isip presidente sa Tooele Stake:

“Ako mibati og kamapainubsanon, labaw pa sa bisan unsang pinulongan nga gihatag sa Dios kanako sa pagpahayag niini, sa pagbarug atubangan kaninyo niining buntaga, nga miukopar sa posisyon diin kamo mipaluyo kanako. Ako nahinumdom nga nagbarug atubangan sa mga nanambong didto sa Tooele, human gigahin isip presidente sa stake, sa dihang batan-on pa ako bayente- tres anyos, nanaad sa mga nanambong sa labing maayo nga anaa kanako. Ako nagbarug dinhi karon sa tanang pagpaubos, miangkon sa tanan nakong mga kahuyang, sa akong kakulang sa kaalam ug kasayuran, ug sa akong kakulang sa abilidad sa pagokupar sa mahimayaon nga posisyon diin inyong gibotuhan sa pagpaluyo kanako. Apan sa ako nang naingon isip usa ka bata pa didto sa Tooele, ako moingon dinhi karong adlawa: nga pinaagi ug uban sa tabang sa Ginoo, ako mobuhat sa labing maayo nga akong matuman ang matag obligasyon nga gisangon ngari kanako isip Presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, ngadto sa kahingpitan sa akong abilidad.

“Ako dili mohangyo sa tawo nga mas magmanggihatagon sa iyang mga pangabuhian, labaw pa kanako, diha sa gidaghanon sa unsay iyang gipanag-iya, alang sa pagpalambo sa Gingharian sa Dios. Ako dili na mohangyo og tawo nga mosunod sa Pulong sa Kaalam nga labaw pa sa akong pagsunod niini. Ako dili mohangyo sa tawo nga mas makugihon ug abtik sa pagbayad sa iyang ikapulo ug sa iyang mga halad labaw pa sa akong pagbuhat niini. Ako dili mohangyo sa tawo nga labawng mag-andam ug magmauyonon sa pagsayo ug sa pagpaulahi, ug sa paghago sa hingpit nga gahum sa iyang pangisip ug lawas, kay sa akong paghago, kanunayng anaa sa pagpahiubos. Ako nanghinaut ug nag-ampo alang sa mga panalangin sa Ginoo, gawasnon ug dayag sa pag-ila, nga kon wala ang mga panalangin sa Ginoo imposible alang kanako nga mahimong magmalampuson sa halangdon nga balaang tawag diin ako natawag. Apan, sama kang Nephi sa karaan, ako nasayud nga ang Ginoo dili mohatag og mga sugo ngadto sa anak sa mga katawhan, gawas kon siya moandam og paagi alang kanila nga sila unta makatuman sa mga butang diin siya misugo kanila[tan-awa sa 1 Nephi 3:7]. Uban niining kahibalo sa akong kasingkasing, akong gidawat ang dakong responsibilidad, sa walay kukahadlok sa mga sangputanan, sa kahibalo nga ang Dios mopaluyo kanako sama sa iyang pagpaluyo sa tanan nga nag-una kanako kinsa miukopar niining posisyon, nagsangkap sa kanunay, nga ako maghago diha sa pagpaubos ug kakugi, kanunayng magtinguha sa paggiya sa iyang Balaang Espiritu; ug kini paningkamotan nakong buhaton.”28

Si Presidente Grant mialagad sulod sa hapit 27 ka tuig isip Presidente sa Simbahan—mas dugay kay ni bisan kinsa nga Presidente sa Simbahan gawas kang Brigham Young. Sulod nianang panahona, ang mga sakop sa Simbahan, lakip na sa minilyon pa sa tibuok kalibutan, misagubang sa sangputanan sa Unang Gubat sa Kalibutan, sa pagkahugno sa panalapi sa Grabeng Depresyon, ug sa mga pagsulay ug mga kahadlok sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan. Samtang kini mao ang usa ka panahon nga gitakda sa kalisdanan, kini usab ang panahon sa pagmaya. Ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw misaulog sa 100-ka tuig nga anibersaryo sa Unang Panan-awon ug sa pag-organisar sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa Mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Sila nagmaya sa pagpahinungod sa mga templo sa Laie, Hawaii; Cardston, Alberta; ug sa Mesa, Arizona. Ug sa pagsugod niadtong Oktubre 1924, kadtong wala makatambong sa kinatibuk- ang komperensya didto sa Tabernakulo sa Salt Lake o sa nagpalibut nga mga bilding madungog ang mga pulong sa mga propeta sa ulahing mga adlaw diha sa mga radyo.

Diha sa iyang mensahe ngadto sa mga Santos, si Presidente Grant kanunayng mibalikbalik sa pagpasabut sa kamahinungdanon sa pagsunod sa mga kasugoan. Siya mipahayag, “Akong isaad kaninyo, isip usa ka sulugoon sa buhi nga Dios, nga ang matag lalaki ug babaye kinsa mosunod sa mga kasugoan sa Dios mouswag, nga ang matag saad nga gihimo sa Dios kinahanglan matuman diha kanila, ug nga sila molambo ug mousbaw sa kaalam, kahayag, kahibalo, intelehente, ug, ibabaw sa tanan, diha sa pagpamatuod ni Ginoong Jesukristo.”29 Sa higayon nga siya mamulong mahitungod sa panginahanglan sa paghupot sa mga kasugoan, siya kanunay mohatag og piho nga pagtagad ngadto sa Pulong sa Kaalam ug sa balaod sa ikapulo. Diha sa usa ka pakigpulong sa komperensya siya mitudlo:

“Ang yawa andam sa pagbuta sa atong mga mata pinaagi sa mga butang niining kalibutan, ug iyang ikahimuot ang pagkawat kanato sa kinabuhing dayon, ang labing mahinungdanon sa tanang gasa. Apan kini wala ihatag ngadto sa yawa, ug walay gahum nga sukad gihatag ngadto kaniya aron sa pagpukan ni bisan kinsang Santos sa Ulahing mga Adlaw nga naghupot sa mga kasugoan sa Dios. Walay gahum nga gihatag ngadto sa kaaway sa mga kalag sa tawo aron sa pagguba kanato kon kita nagbuhat sa atong katungdanan. Kon kita dili hingpit nga nagmatinud-anon sa Dios, kita mipaluya sa atong abilidad sa pag balibad, busa kita miguba sa bahin sa sagang diin kita gipanalipdan, ug ang yawa mahimong makasulod. Apan walay tawo nga nawad-an gayud sa pagpamatuod sa Ebanghelyo, walay tawo nga misimang sa tuo o sa wala, kinsa adunay kahibalo sa kamatuoran, kinsa nag-atiman sa iyang mga katungdanan, kinsa naghupot sa Pulong sa Kaalam, kinsa nagbayad sa iyang ikapulo, kinsa mitubag sa tawag ug katungdanan sa iyang buhatan ug balaang tawag diha sa Simbahan.

“Adunay pipila kinsa walay hunong nga naghangyo nga masayud kon unsa ang gusto sa Ginoo alang kanila, ug kinsa daw nagpanuko sa pagbuhat niini. Ako hingpit nga nakombinser nga ang tanang gusto sa Ginoo kanimo ug kanako o ni bisan kinsang lalaki ug babaye sa Simbahan mao nga kita mobuhat sa atong katungdanan sa hingpit ug mohupot sa mga kasugoan sa Dios.”30

Panahon sa Grabeng Depresyon niadtong mga 1930, sa dihang ang mga katawhan sa tibuok kalibutan nanlimbasog tungod sa pagkawalay trabaho ug kakabos, si Presidente Grant ug ang iyang mga magtatambag, nga sila si Presidente J. Reuben Clark Jr. ug David O. McKay, nabalaka mahitungod sa pagkabutang sa mga Santos sa Ulahing mga adlaw. Pagka 20 sa Abril 1935 ilang gitawag sa ilang buhatan si Habrold B. Lee, ang batan-ong presidente sa stake kansang stake nagmalampuson sa pag-atiman sa mga kabus ug timawa. Si Presidente Lee nahinumdom:

Si “Presidente Grant … nagkanayon nga wala nay lain pang mas mahinungdanong butang nga buhaton sa Simbahan nga molabaw pa sa pag-atiman sa mga timawa nga mga katawhan niini ug nga kon siya ang pabut-on, ang tanang butang kinahanglan gayud isakripisyo [aron nga] ang tukmang kahupay [mahimong] mapaabut ngadto sa atong mga katawhan. Ako nahikurat sa pagkasayud nga sulod sa ilang nag-unang mga tuig nga, isip resulta sa ilang paghunahuna ug pagplano ug isip resulta sa inspirasyon sa Makagagahum nga Dios, ang kinaadman sa plano nga naghulat ug ang pagpangandam alang sa usa ka panahon kon kanus-a, diha sa ilang paghukom, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw aduna nay igong hugot nga pagtuo nga sila andam na sa pagsunodsa tambag sa mga tawo nga nangulo ug nagdumala niining Simbahan.”31

Niadtong Abril 1936, human sa pakigtambag ni Presidente Lee ug sa mga General Authority, mga magpapatigayon, ug sa uban, ang Unang Kapangulohan mipahibalo sa Plano sa Kasiguroan sa Simbahan, diin karon giila nga programa sa kaayohan sa Simbahan. Niadtong Oktubre 1936 nga kinatibuk-ang komperensya, si Presidente Grant mipasabut sa katuyoan niining programa: “Ang atong unang katuyoan mao ang pagpahigayon, kutob sa mahimo, sa usa ka sistema diin ang tunglo sa pagkatapulan wagtangon na, ang mga kadautan sa pagsalig sa hinabang pagawagtangon, ug ang kagawasnon, kakugi, kamadaginuton ug pagrespetar sa kaugalingon sa makausa ugmaron diha sa atong katawhan. Ang tumong sa Simbahan mao ang pagtabang sa mga tawo sa pagtabang sa ilang mga kaugalingon. Ang pagtrabaho maoy ipatigbabaw pag-usab isip maoy baruganan nga modumala sa mga kinabuhi sa atong mga sakop sa Simbahan.”32

Si Presidente J. Reuben Clark Jr. mipamatuod: “Ang Plano sa Kaayohan gibase diha sa pinadayag…. Ang pagpahiluna sa sistema sa kaayohan sa Simbahan maoy sangputanan sa usa ka pinadayag pinaagi sa Espiritu Santo ngadto ni Presidente Grant.”33 Si Elder Albert E. Bowen, kinsa naordinahan nga usa ka Apostol pinaagi ni Presidente Grant, mipasabut sa panan-awon sa programa. “Ang tinuod nga taas og tagal nga katuyoan sa Plano sa Kaayohan mao ang pag-ugmad og kinaiya sa mga sakop sa Simbahan, sa mga tighatag ug tigdawat, sa pagsalbar sa labing maayo nga gawi nga anaa kanila, ug sa pagpabulak ug pagpabunga sa tinago nga kabuhong sa espiritu.”34

Niadtong Pebrero 1940 si Presidente Grant giatake sa kasingkasing nga maoy nakabaldado sa iyang pagsulti ug kasamtangan naparalisa ang wala nga bahin sa iyang lawas. Kini wala makapugong kaniya sa pagpadayon sa buluhaton sa Ginoo. Siya mitrabaho og pila ka oras matag adlaw, ug siya mipadayon sa paghatag og mubo nga pakigpulong sa kinatibuk-ang mga komperensya sulod sa duha ka tuig. Pagka 6 sa Abril 1942 siya mihatag og usa ka pakigpulong sa usa ka kinatibuk-ang komperensya sa katapusan nga higayon. Human niadto, ang iyang mga pakigpulong pagabasahon na sa uban. Ang iyang katapusan nga pakigpulong sa kinatibuk-ang komperensya, gibasa ni Joseph Anderson pagka 6 sa Abril 1945, gitapos uban niining mga pulong sa pagpamatuod:

“Ang labing mahimayaon nga butang nga sukad nahitabo sa kasaysayan sa kalibutan sukad ang Manluluwas mismo nagpuyo sa yuta, mao nga ang Dios mismo nakita nga angayng bisitahon sa iyang pinalangga ang yuta, ang bugtong Anak, atong Manunubos ug Manluluwas, ug magpakita ngadto sa bata nga si Joseph. Adunay liboan ug gatusan ka libo kinsa nakabaton og hingpit ug tinagsa tagsang pagpamatuod ug kahibalo niining mahangturon nga kamatuoran. Ang ebanghelyo sa kaputli niini gipahiuli sa yuta, ug ako buot nga mopasabut og maayo nga kita isip katawhan adunay labing taas nga buhaton, ug kini mao ang pagsangyaw mahitungod sa paghinulsol sa sala ngadto sa kalibutan, ug sa pagsunod sa mga kasugoan sa Dios. Ug karon atong mga katungdanan labaw pa sa tanang butang ang pagpadayon dinhi sa atong nasud ug sa langyaw, sigon sa pagtugot sa panahon, ug magsangyaw sa ebanghelyo ni Ginoong Jesukristo. Kini usab ang atong katungdanan nga magmanggihunahunaon niadtong mga anak sa atong Amahan kinsa nag-una kanato sa kamatayon nga walay kahibalo sa ebanghelyo, ug sa pag-abli sa ganghaan sa kaluwasan ngadto kanila sa atong mga templo, diin aduna usab kitay mga obligasyon nga pagahimoon.

“Ako mopamatuod kaninyo nga ako nasayud nga ang Dios buhi, nga siya nakadungog og motubag sa pag-ampo; nga si Jesus mao ang Kristo, ang Manunubos sa kalibutan; nga si Joseph Smith usa ka propeta sa tinuod ug buhi nga Dios; ug nga si Brigham Young ug kadtong kinsa misunod kaniya, ug mosunod pa, managsama nga mga propeta sa Dios.

“Ako wala nay pulong nga ikasulti nga makapadayag sa pagpasalamat ngadto sa Dios alang niini nga kahibalo nga akong naangkon. Sa matag panahon ang akong kasingkasing natandog, ang akong mga mata nagluha sa pagpasalamat sa kahibalo nga siya buhi ug nga ang iyang ebanghelyo nga gitawag og Mormonismo mao gayud ang plano sa kinabuhi ug kaluwasan, kana mao gayud ang Ebanghelyo sa Ginoo nga si Jesukristo. Nga ang Dios unta motabang kaninyo ug kanako ug sa matag usa nga mopuyo niini, ug nga siya unta motabang niadtong kinsa nasayud sa kamatuoran, nga ila untang madawat kining pagsaksi, maoy akong kanunay ug matinguhaon nga pag-ampo, ug akong gihangyo sa ngalan ni Jesukristo. Amen.”35

Ang kahimtang ni Presidente Grant nagpadayon sa pagkunhod hangtud nga siya mipanaw na niadtong 14 sa Mayo 1945. Ang mga tulumanon sa lubong gipahigayon human sa upat ka adlaw. Si Presidente Joseph Fielding Smith nahinumdom: “Samtang milabay ang nanghatud sa patay liboan ang namarug sa kadalanan nga nanagduko. Siya gipasidunggan sa mga representante sa uban nga mga Simbahan ug ang kampana sa Katedral sa Katoliko gipabagting.… Mga ilado nga tawo gikan sa nagkalainlaing dapit miabut aron sa paghatag kaniya og pasidungog, kadaghanan sa mga tindahan nanira sa ilang mga pultahan ug dihay dakong pagbangutan tungod kay ang usa ka halangdon nga tawo gikuha na aron mopauli human ang taas ug puno sa panghitabo nga kinabuhi.”36

Sila si Presidente J. Reuben Clark Jr. ug David O. McKay, kinsa mialagad isip Una ug Ikaduhang Magtatambag ni Presidente Grant, namulong sa lubong. Ang ilang pahinungod mipalanog sa mga pagbati sa ginatus ka libo ka mga Santos sa Ulahing mga Adlaw kinsa mipaluyo ni Presidente Heber J. Grant isip ilang propeta.

Si Presidente Clark miingon nga si Presidente Grant “nagpuyo sa pagkamatarung ug midawat gikan sa atong Langitnong Amahan sa mga panalangin nga nadawat niadtong mihupot ug misunod sa iyang kasugoan.”37

Si Presidente McKay namahayag, “Pursigido nga molampus, tim-os, matinud-anon, matarung sa tanan niyang pakigsabut, positibo diha sa pagpadayag, abtik sa paglihok, dili magpadala sa dautan, mabination sa walay palad, hilabihan kamanggihatagon, matinud-anon sa kinabuhi ngadto sa matag pasalig, malumo, ug mangihunahunaon sa mga minahal, maunungon ngadto sa mga higala, ngadto sa kamatuoran, ngadto sa Dios—ingon niana ang atong halangdon ug pinalanggang Presidente—usa ka pinasidunggan nga lider, usa ka takos nga ehemplo ngadto sa Simbahan ug ngadto sa katawhan sa tibuok kalibutan”38

Mubo nga mga Sulat

  1. Sa Conference Report, Okt. 1899, 18.

  2. Ronald W. Walker, “Jedediah and Heber Grant, ” Ensign, Hulyo 1979, 49.

  3. Gospel Standards, comp. G. Homer Durham (1941), 341–42.

  4. Gospel Standards, 151.

  5. “The Nobility of Labor, ” Improvement Era, Dis. 1899, 83.

  6. Gospel Standards, 348–49.

  7. “President Grant—The Business Man: Business Ventures and Church Financing, ” Improvement Era, Nob. 1936, 689.

  8. “Strength of the ‘Mormon’ Church, ” Coast Banker, San Francisco ug Los Angeles, Marso 1921; gikutlo diha sa Conference Report, Abr. 1921, 205.

  9. Lucy Grant Cannon, “A Father Who Is Loved and Honored, ” Improvement Era, Nob. 1936, 681.

  10. Gospel Standards, 330.

  11. Gospel Standards, 248.

  12. Sulat gikan ni Heber J. Grant ngadto kang Harrison M. Merrill, 7 Okt. 1930, Family and Church History Department Archives, Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

  13. Bryant S. Hinckley, “Greatness in Men: Presidente Heber J. Grant, ” Improvement Era, Okt. 1931, 703.

  14. Improvement Era, Nob. 1936, 680–81.

  15. Glimpses of a Mormon Family (1968), 299, 301.

  16. Wala namantala nga manuskrito ni Truman G. Madsen.

  17. Improvement Era, Nob. 1936, 681.

  18. Improvement Era, Nob. 1936, 681.

  19. Sa Conference Report, Okt. 1944, 9.

  20. Glimpses of a Mormon Family, 15–16

  21. Improvement Era, Nob. 1936, 682.

  22. Improvement Era, Nob. 1936, 684; pagparapo giusab.

  23. Gospel Standards, 12.

  24. Gospel Standards, 77.

  25. Gospel Standards, 191.

  26. Tan-awa sa Ronald W. Walker, “Heber J. Grant’s European Mission, 1903–1906, ” sa Journal of Mormon History (1988), 20.

  27. Gikutlo ni Heber J. Grant, sa Conference Report, Abr. 1941, 5.

  28. Sa Conference Report, Hunyo 1919, 4.

  29. Gospel Standards, 39.

  30. Sa Conference Report, Abr. 1944, 10.

  31. Gikutlo sa L. Brent Goates, Harold B. Lee: Prophet and Seer (1985), 141–42.

  32. Mensahe gikan sa Unang Kapangulohan, sa Conference Report, Okt. 1936, 3; gibasa ni Presidente Heber J. Grant.

  33. “Pres. Clark Testifies of Divinity of Church Welfare Program, ” Church News, 8 Ago. 1951, 15.

  34. The Church Welfare Plan (Kurso sa pagtuon sa Doktrina sa Ebanghelyo, 1946), 44.

  35. Sa Conference Report, Abr. 1945, 10.

  36. Essentials in Church History, ika 20 nga ed. (1966), 653.

  37. “Presidente Heber J. Grant, ” Improvement Era, Hunyo 1945, 333.

  38. “Presidente Heber J. Grant, ” Improvement Era, Hunyo 1945, 361.

Imahe
President Grant

Si Presidente Heber J. Grant, kinatuohang bahin, naghatag sa iyang unang mensahe sa radyo ngadto sa kalibutan pagka 6 sa Mayo 1922.