Ngā Rauemi
Upoko 6: Ārama rāua ko Iwi

Upoko 6

Ārama rāua ko Iwi

Ko wai a Ārama rāua ko Iwi? I aha rāua hei āwhina i a tātou?

Ko Ārama rāua ko Iwi ngā tāngata tuatahi ki runga i tēnei Ao

I whakaīngoatia tō tātou Matua i te Rangi i ngā tāngata tuatahi ki te ao nei, ko Ārama rāua ko Iwi. Kō rāua ētahi o ngā tamariki mātātoa o tō tātou Matua i te Rangi. Nā rāua, i āhei ai tātou katoa ki te haramai ki tēnei ao.

I te Rangi, i mōhio kētia a Ārama ko Mikaere. Ko ia tētahi o ō tātou kaiārahi. I ārahi ia i a tātou i te pakanga ki a Hātana. He tangata pai a Mikaere. I mahi ia i tērā e pai ai ki tō tātou Matua i te Rangi. Ko ia te tangata tuatahi ki te ao nei.

He tamāhine tino pai a Iwi nā tō tātou Matua i te Rangi. I tono tō tātou Matua i te Rangi i a Iwi ki te ao, ki tō Ārama taha, hei hoa rangatira māna, hei āwhina hoki i a ia. I mōhio tō tātou Matua i te Rangi, kāore i te pai kia noho mokemoke a Ārama ko ia anake. Ko Ārama, ki te noho takitahi, kua kore e āhei kia haramai tātou ki tēnei ao. He mea mātua tonu te wāhanga ki a Iwi i roto i te mahere pērā ki tō Ārama.

Hei Matapaki

  • I mua i tōna haeretanga mai ki te ao, i mōhiotia a Ārama ko wai? He aha hoki tana mahi?

  • He aha i tonoa ai a Iwi e tō tātou Matua i te Rangi ki tō Ārama taha?

Ko Te Kāri o Erene te kāinga tuatahi o Ārama rāua ko Iwi

I hanga tō tātou Matua i te Rangi i tētahi wāhi ātaahua ki te ao nei, hei kāinga mō Ārama rāua ko Iwi. I tapaina tēnei wāhi ko Te Kāri o Erene. I a Ārama rāua ko Iwi i Te Kāri o Erene, he tinana kikōiwi ō rāua, tē taea te mate. Kāore ā rāua tamariki. Kāore he take kia whakatipu, kia hauhaketia rānei te kai, kia mahi rānei mō ngā mea i hiahiatia. Kāore rāua i maumahara ki tō rāua oranga i mua i te Rangi. Kāore rāua i mōhio i te pai, i te kino rānei.

I Te Kāri o Erene, i hīkoi tahi, i kōrero tahi a Ārama rāua ko Iwi ki tō tātou Matua i te Rangi. I whakamōhio atu Ia i a rāua i ngā mea me mahi rāua. I tohutohu Ia i a rāua kia tiakina te kāri, ā, kia puritia tōna ātaahua. I tohutohu Ia i a rāua kia whakawhānau tamariki. I tohutohu hoki Ia i a rāua kia kainga ngā hua o ia tū rākau o te kāri, hāunga tētahi. I tohutohungia rāua e tō tātou Matua i te Rangi, kia kaua e kai i te hua o te rākau o te mātauranga o te pai me te kino. I whakatūpato Ia i a rāua, ki te kai rāua i te hua o taua rākau, ka mate rāua.

Hei Matapaki

  • He aha ētahi rerekētanga o te oranga o Ārama rāua ko Iwi i Te Kāri o Erene me te oranga i tēnei rā?

  • He aha ngā mea i tohutohungia e tō tātou Matua i te Rangi ki a Ārama rāua ko Iwi?

Image
Adam and Eve [Ārama rāua ko Iwi], nā Lowell Bruce Bennett

Ārama rāua ko Iwi i Te Kāri o Erene.

I whakawehea a Ārama rāua ko Iwi i te aroaro o tō tātou Matua i te Rangi

I pōhēhē a Hātana ka taea e ia te whakangaro atu i te mahere o tō tātou Matua i te Rangi. I haere ia ki Te Kāri o Erene, ā, i whakapakepake ia i a Iwi kia kai i te hua o te rākau o te mātauranga o te pai me te kino. Ko tāna, ki te kai ia i te hua, e kore ia e mate. I kōrero ia, ka mōhio ia ki te pai me te kino, pērā tonu i tō tātou Matua i te Rangi. I whakapono a Iwi ki a Hātana, ā, i kai ia i te hua. I kōrero a Iwi ki a Ārama mō tana mahi, ā, ka mōhio a Ārama me wehe a Iwi i te kāri. I kai hoki ia i te hua kia noho tahi tonu rāua.

I panoni te oranga o Ārama rāua ko Iwi i muri i tā rāua kai i te hua i tohutohungia e tō tātou Matua i te Rangi, kia kaua e kai. I peia atu rāua i te kāri o Erene e tō tātou Matua i te Rangi. Inaianei, tē taea e rāua te hīkoi me te kōrero tahi ki a Ia. Mai i taua wā, i noho wehe te ira tangata i te aroaro o tō tātou Matua i te Rangi. Ko te kupu e whakamārama ana i tēnei tūāhuatanga, te noho wehe i te aroaro o tō tātou Matua i te Rangi, ko te matenga ā-wairua.* I noho a Ārama rāua ko Iwi i te ao o waho atu i te kāri ātaahua. Ā, ka mahi rāua kia whiwhi ai ki ngā mea i whai tikanga nui ki a rāua.

I panoni ō rāua tinana. Inaianei, ka taea te whakawhānau tamariki. Ka taea te rongo i te māuiui, i te pouri, i te mamae. Ā tōna wā hoki, ka mate rāua. Ko ngā panonitanga i pā atu ki a Ārama rāua ko Iwi, e kīa nei, ko te takanga o Ārama.

Ka whai pānga ēnei panonitanga ki ngā uri katoa o Ārama rāua ko Iwi. Pērā ki a rāua, kei a tātou hoki te kaha ki te whakawhānau tamariki; ā, ka pāngia hoki e te māuiui, te mamae, te pōuri, ā, me te mate.

Hei Matapaki

  • He aha te mahi o Hātana ki te whakangaro i te mahere o tō tātou Matua i te Rangi?

  • I pēhea i panoni ai te oranga o Ārama rāua ko Iwi i muri i te kai i te hua o te rākau o te mātauranga o te pai me te kino?

  • He aha te matenga ā-wairua?

  • He aha te takanga o Ārama?

He wāhanga matua te takanga o Ārama i roto i te mahere o tō tātou Matua i te Rangi

I whakamahere tō tātou Matua i te Rangi, kia haramai āna tamariki ki te ao, kia whiwhi i ngā tinana kikōiwi. I muri i tōna peinga i a Ārama rāua ko Iwi atu i Te Kāri o Erene, i tīmata rāua ki te whakawhānau tamariki. Nā wai rā, ka mārena ā rāua tamariki, ā, ka whakawhānau tamariki hoki rātou. Kātahi ka tīmata ngā tamariki wairua i ora i te taha o tō tātou Matua i te Rangi, ki te haramai ki te ao, pērā ki tōna i whakamahere ai. Nā runga i tērā i mahia e Ārama rāua ko Iwi, e āhei ana tātou katoa ki te haramai ki te ao, ki te whiwhi i tētahi tinana kikōiwi.

I whakamahere hoki tō tātou Matua i te Rangi, kia mahi āna tamariki ki te whiwhi i ngā mea i hiahiatia, i whai tikanga nui hoki ki a rātou. Nō te wā i wehe atu ai a Ārama rāua ko Iwi i Te Kāri o Erene, kua mahi ngā tamariki katoa o tō tatou Matua i te Rangi mō ngā mea katoa e hiahia ana, e whai tikanga nui hoki ki a rātou.

I muri i tā Ārama rāua ko Iwi kai i te hua i tohutohungia e tō tātou Matua i te Rangi kia kaua e kai, i ako rāua i te rerekētanga o te pai me te kino. Inaianei, ka taea tātou katoa ki te ako i te rerekētanga o te pai me te kino, me te kōwhiri mōu anō, kia mahi i te pai, i te kino rānei.

I te peinga atu o Ārama rāua ko Iwi i Te Kāri o Erene e tō tātou Matua i te Rangi, i ngana rāua ki te ako i ngā mea i hiahiatia e Ia. I ngohengohe rāua ki a Ia, ā, i whakaako hoki i ā rāua tamariki kia ngohengohe hoki ki a Ia. Me ako hoki tātou i ngā mea e hiahiatia ana e tō tātou Matua i te Rangi, ā, me ngohengohe ki a Ia, me whakaako hoki i ā tātou tamariki kia ngohengohe ki a Ia.

Hei Matapaki

  • I whakangaro atu i a Hātana te mahere o tō tātou Matua i te Rangi?

  • He aha me tuku whakawhetai ai tātou mō ngā mahi a Ārama rāua ko Iwi?