Nauka — maksymalny czas: 60 minut

1. Poziomy uzależnienia

Do przeczytania:

Wolna wola jest boskim darem od Ojca Niebieskiego. Przeciwnik chce rozproszyć naszą uwagę i ograniczyć naszą zdolność do dokonywania dobrych wyborów. Jednym ze stosowanych przez niego sposobów na to jest uzależnienie. Ktoś może się uzależnić od wielu różnych rodzajów zachowań lub substancji. Uzależniać mogą między innymi: alkohol, narkotyki, pornografia, seks, tytoń, żywność, technika i hazard.

Do obejrzenia:

Film pt. „Czym jest uzależnienie?”, dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [1:31].

Do omówienia:

W jaki sposób zdefiniowalibyście słowo uzależnienie?

Zadanie (10 minut)

Krok 1.: Niektórzy ludzie mogą myśleć, że są uzależnieni, kiedy tak naprawdę nie są. Inni mogą uważać, że wszystko jest w porządku, nawet jeśli są zniewoleni przez uzależniające zachowanie. Przeczytajcie wspólnie o trzech poziomach zachowań uzależniających i kompulsywnych (zaczerpnięte z: Dallin H. Oaks, „Wyjść z pułapki pornografii”, Liahona październik 2015, str. 50–55). Pamiętajcie, że te poziomy odnoszą się do częstotliwości, z którą ktoś powiela uzależniający lub kompulsywny wzorzec zachowania. Oznacza to, że te poziomy nie odnoszą się na przykład do zwyczajnego czy zdrowego odżywiania, lecz do nadmiernego jedzenia.

• Wystawienie na działanie. Na tym poziomie człowiek angażuje się w zachowanie uzależniające lub używa substancji uzależniającej przez przypadek lub po prostu ją wypróbowuje. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na to, że przypadkowy czyn mogący prowadzić do uzależnienia lub przypadkowe użycie substancji uzależniającej jest uważane za błąd, który wymaga bardziej poprawy niż pokuty.

• Okazjonalne użytkowanie. Choć może się to nie dziać ani codziennie, ani nawet często, niebezpieczeństwo związane z intencjonalnym użytkowaniem polega na tym, że skłania ono do kontynuacji. Bez względu na to, jak przypadkowe czy rzadkie jest to działanie, nieuchronnie zwiększa ono pragnienie używania uzależniającej substancji lub podejmowania uzależniających czynów.

• Intensywne użytkowanie. Częste zamierzone użytkowanie może prowadzić do nawyku.Jest to wzorzec zachowania, który staje się trudny do kontrolowania i prawie automatyczny. W przypadku nawyku ludzie odczuwają potrzebę silniejszych bodźców, by uzyskać ten sam efekt zaspokojenia chęci lub pragnienia.

Krok 2.: Jako grupa przeczytajcie następujący cytat z wypowiedzi Prezydenta Oaksa, a następnie omówcie poniższe pytania.

„Jeśli zachowanie jest niepoprawnie zaklasyfikowane jako uzależnienie, osoba może pomyśleć, że straciła wolną wolę i zdolność do przezwyciężenia problemu. To może utrudnić wyjście z problemu i pokutę. Z drugiej strony, lepsze zrozumienie głębi problemu (który może nie być tak zakorzeniony lub olbrzymi, jak niektórzy się obawiają), może dać nadzieję i większą zdolność do wykorzystywania wolnej woli w zaprzestaniu tych działań i w procesie pokuty” („Wyjść z pułapki pornografii”, str. 53).

W jaki sposób szkodliwe może być nazwanie danego zachowania uzależnieniem, gdy nim ono nie jest?

W jaki sposób może to być szkodliwe, gdy myślisz, że nie jesteś uzależniony, a tak naprawdę jesteś?

2. Uzależnienie jest zarówno duchowym, jak i fizycznym wyzwaniem

Do przeczytania:

Zachowania uzależniające i kompulsywne są nie tylko wyzwaniem duchowym, ale też fizycznym. Starszy M. Russell Ballard nauczał: „Naukowcy mówią nam, że w naszym mózgu istnieje struktura zwana centrum przyjemności [zob. National Institute on Drug Abuse, Drugs, Brains, and Behavior — The Science of Addiction (2010), str. 18, strona internetowa drugabuse.gov/scienceofaddiction/sciofaddiction.pdf]. Kiedy zostanie ona uruchomiona przez określone substancje lub zachowanie, przejmuje kontrolę nad tą częścią naszego mózgu, która odpowiada za naszą silną wolę, zdolność osądu, logikę i moralność. To prowadzi osobę uzależnioną do odstąpienia od tego, o czym wie, że jest dobre” („Jak przebiegły jest plan złego ducha”, Liahona, listopad 2010, str. 108). Choć możemy robić wszystko, co jest konieczne, aby duchowo wyleczyć się z uzależnienia, uzdrowienie może być nadal konieczne dla naszego ciała, a konkretnie dla naszego mózgu. Kiedy pracujemy nad naszymi uzależniającymi zachowaniami, nasz mózg może zostać zmieniony i wyleczony.

Podręcznik Abyście głosili moją ewangelię podaje tego przykłady, opisując wyzwania stojące przed nowo nawróconymi, ale rada ta odnosi się do wszystkich osób uzależnionych: „Pokuta to proces emocjonalny i fizyczny […]. A zatem, zarówno pokuta, jak i uzdrowienie mogą wymagać sporo czasu […]. Chrzest i konfirmacja mogą nie w pełni usunąć emocjonalną i fizyczną chęć do kontynuowania takich zachowań. Chociaż dana osoba może odnosić wstępne sukcesy, do pełnej pokuty i uwolnienia może być konieczne dalsze uzdrowienie emocjonalne” (Abyście głosili moją ewangelię: Przewodnik dla służby misjonarskiej [2005], str. 190).

Do obejrzenia:

Film pt. „Dlaczego tak trudno jest zerwać z nałogiem?”, dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [2:01].

Do omówienia:

Dlaczego ważne jest, aby rozumieć, że uzależnienie jest zarówno wyzwaniem fizycznym, jak i emocjonalnym?

3. Zrobienie tego, co w naszej gestii

Do przeczytania:

Chociaż proces zdrowienia może być trudny, pisma święte dają nadzieję, że „wszystko mogę w tym, który mnie wzmacnia, w Chrystusie” (List do Filipian 4:13). Poniżej znajduje się kilka ogólnych zasad, które, z pomocą Pana, mogą ułatwić ci wyzbycie się uzależniającego zachowania lub nawyku.

• Módl się o pomoc. Zawsze możesz prosić Boga o pomoc. On jest gotowy pomóc i odpowie na twoją modlitwę.

• Znajdź nadzieję. Wiedz, że Zbawiciel może cię uzdrowić, gdy zrobisz wszystko, co jest w twojej gestii.

• Bądź uczciwy. Uzależnienie czerpie moc z trzymania go w tajemnicy, a jest osłabiane przez uczciwość.

• Bądź w kontakcie z ludźmi. Relacje międzyludzkie mogą zaspokajać potrzeby, których niespełnienie bywa często kompensowane przez uzależnienie.

• Przygotuj plan. W duchu modlitwy zastanów się nad zmianami, które musisz wprowadzić. Unikaj trudnych sytuacji i ucz się na własnych błędach. Pomyśl o Moronim i o wielu kręgach ochrony przed Lamanitami, które zbudował jego lud (zob. Ks. Almy 49).

• Bądź odpowiedzialny. Poproś o pomoc osobę, której ufasz, przygotujcie wspólnie plan sprawdzania postępów i regularnie sprawdzajcie twoje postępy.

• Uzyskaj wsparcie. Nie musisz sam się z tym zmagać. Rozmawiaj ze swoją rodziną, biskupem, przełożonymi lub przyjaciółmi.

• Pamiętaj o tym, że jesteś dzieckiem Boga. Nie definiuj siebie poprzez swoje uzależnienie. Miej współczucie dla siebie i innych ludzi.

• Nie poddawaj się. Nawet jeśli się potkniesz, żaden wysiłek nie idzie na marne. Uzdrowienie wymaga czasu. Miej do siebie cierpliwy.

Więcej pomysłów znajdziesz w rozdziale 2. pt. „Zdrowe wzorce myślenia”.

Do przeczytania:

Niektóre osoby mogą potrzebować podjęcia bardziej znaczących kroków, aby wyzdrowieć. Obejmuje to poproszenie lekarza o pomoc, uczestnictwo w spotkaniu 12-kroków wychodzenia z uzależnień, współpracę z terapeutą, udział w programie leczniczym lub kombinację różnych metod.

Do obejrzenia:

Film pt. „Czym jest wychodzenie z nałogu?, dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [2:08].

Zadanie (5 minut)

Krok 1.: Omów z partnerem, w jaki sposób powyższe umiejętności mogą pomóc komuś się zmienić.

Krok 2.: Wymieńcie się odpowiedziami na forum grupy.

Porada:

Aby uzyskać więcej informacji, przejrzyj dodatkowe materiały kościelne, np. te wymienione poniżej:

• AddressingPornography.ChurchofJesusChrist.org

• AddictionRecovery.ChurchofJesusChrist.org

• Sekcja pt. „Uzależnienie” w części „Pomoc w życiu” w aplikacji Biblioteka ewangelii

4. Wspieranie osób zmagających się z uzależnieniem

Do przeczytania:

Ludzie, którzy zmagają się z uzależniającym zachowaniem lub nawykiem, potrzebują wsparcia i pomocy otaczających ich osób. Jeśli ktoś zwróci się do ciebie po pomoc, podziękuj mu za odwagę, że chce być wobec ciebie szczery, i uważnie słuchaj tego, co mówi. Módl się o pomoc, by powstrzymać emocje, takie jak gniew, poczucie krzywdy czy rozżalenie. Powiedz tej osobie, że ją kochasz i chcesz jej pomóc. Zachęć tę osobę do współpracy z przywódcami kościelnymi i innymi osobami, które mogą jej pomóc.

Jeśli uważasz, że bliska ci osoba potrzebuje pomocy, ale nie otworzyła się przed tobą, opowiedz jej o twoich obawach. Wyraź swoją miłość i powiedz o obawach oraz opowiedz o swoim pragnieniu pomocy. Nawet jeśli ta osoba odrzuci twoją propozycję pomocy, nadal okazuj jej miłość i nie rezygnuj.

Kiedy bliska ci osoba pracuje nad uzdrowieniem, może czuć zniechęcenie i tracić nadzieję. Możesz dodać jej otuchy i wesprzeć ją, podkreślając postępy, jakie poczyniła oraz świadcząc, że wciąż jest nadzieja i że Pan kocha tę osobę.

Do przeczytania:

Możesz wspierać bliską ci osobę, podkreślając jej wysiłki, które czyni, by przyjść do Chrystusa i uzyskać uzdrowienie. W niektórych przypadkach twoja pomoc może mieć dobroczynny wpływ, a nawet ratować życie. Musisz jednak uważać, aby nie wspierać bliskiej ci osoby w podejmowaniu złych decyzji lub nie pozwalać jej na popełnianie grzechu. Jeśli wpadniecie w pułapkę ciągłego ratowania bliskiej wam osoby, możecie utrudnić jej uzdrowienie i opóźnić zwrócenie się do Pana o pomoc. Sytuacja każdego człowieka jest inna i może wymagać innej reakcji. Módl się, aby Duch cię prowadził. Rozważ poproszenie o pomoc osoby, które mają wiedzę lub doświadczenie.

Pewna ustalona struktura i zasady mogą pomóc osobie zmagającej się z uzależnieniem przejść przez proces wychodzenia z nałogu. Osoba zaangażowana — na przykład rodzic lub małżonek — może określić i jasno zakomunikować granice, ustanowić zasady i pociągnąć bliską wam osobę do odpowiedzialności za jej wybory, ponieważ doświadczanie konsekwencji może dać tej osobie zwiększoną motywację do uzdrowienia. Te działania nie mają na celu kontroli bliskiej osoby lub przyjaciela, ale raczej zminimalizowanie negatywnego wpływu wyborów tej osoby w twoim życiu i w życiu otaczających ją bliskich.

Zadanie (10 minut)

Krok 1.: Jako grupa przeczytajcie opis następującej sytuacji:

Jorge i Juanita są małżeństwem od 18 lat i są osobami nawróconymi do Kościoła. Przed przystąpieniem do Kościoła Jorge pił alkohol od czasu do czasu z kilkoma okresami intensywnego picia, ale od wielu lat zachowuje trzeźwość. Pewnego dnia Juanita przyłapuje Jorge’a na piciu piwa. On zaprzecza, jakoby miał problem, umniejsza znaczenie tej sytuacji i obiecuje, że rzuci picie. Juanita czuje, że nie jest wobec niej uczciwy, ale odkłada temat na bok i czuje się nieswojo, rozmawiając z nim o tym. Przez wiele lat Jorge był aktywnym ojcem i mężem, ale oddala się od swojej rodziny, ponieważ jego nałóg się pogłębia. Jorge w tajemnicy chce przestać pić, ale pomimo jego najlepszych starań sytuacja się pogarsza. Boi się powiedzieć Juanicie prawdę i nie powiedział nic swojemu biskupowi.

Krok 2.: Omówcie w grupie, jak Juanita może zareagować. Które reakcje są pomocne? Które reakcje są niezbyt pomocne?

5. Małżonek, członkowie rodziny i przyjaciele

Do przeczytania:

Może to być druzgocące, gdy ktoś dowiaduje się, że bliska mu osoba ma problem z kompulsywnym lub uzależniającym zachowaniem. Może błędnie obwiniać siebie, być zagniewany lub martwić się, że nie ma już żadnej nadziei. Małżonek, członek rodziny lub przyjaciel potrzebuje uzdrawiającej mocy Zbawiciela tak samo, jak bliska osoba, która padła ofiarą kompulsywnego lub uzależniającego zachowania lub nawyku.

Poniżej znajdują się propozycje dla małżonka, członków rodziny i przyjaciół osoby zmagającej się z uzależnieniem:

1. Nie jest to tylko problem bliskiej ci osoby. To nie jest sprawiedliwe, ale ma to też wpływ na ciebie. Zanieś swoje brzemiona do Pana i sam szukaj uzdrowienia.

2. Módl się o pomoc i przewodnictwo. Szukaj Pana. Otaczaj się ludźmi, którzy cię kochają.

3. Nie spowodowałeś tego uzależnienia, nie możesz go kontrolować ani naprawić. To jest wyzwanie stojące przed bliską ci osobą.

4. Uzyskaj wsparcie. Rozmawiaj z ludźmi, którym ufasz i z którymi czujesz się bezpiecznie. Nie musisz cierpieć w milczeniu.

Porada:

Aby uzyskać więcej informacji, zob. publikację pt. Spouse and Family Support Guide [Przewodnik dla małżonków i rodzin] lub przyłącz się do grupy wsparcia dla małżonków i rodzin (strona AddictionRecovery.ChurchofJesusChrist.org/spouses-and-families).

Dla koordynatora

Wybierz jeden z poniższych filmów do obejrzenia w grupie.

Do obejrzenia:

Film pt. „To, co teraz wiem: Współmałżonkowie”, dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [3:52].

lub

film pt. „To, co teraz wiem: Rodzice”, dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [3:55].

Do rozważenia:

Czego dowiedziałeś się z tego filmu, co może ci pomóc?

6. Zapobieganie uzależnieniu

Do przeczytania:

Większości uzależnień można zapobiec, jeśli dobrze rozumiesz siebie oraz to, co może skłonić cię do zachowań uzależniających. U wielu osób uzależniające wzorce często zaczynają się w późnych latach nastoletnich. Zasady z poniższej tabeli mogą pomóc w zapobieganiu uzależnieniu.

Zasada	Opis
Zasada 1. Zdobycie wiedzy	Opis Dowiedz się, co uzależnia i jaki wpływ uzależnienie wywiera na człowieka. Wiedza o tym, w jaki sposób uzależnienie może wpłynąć na twoje ciało, umysł i ducha, może być skutecznym środkiem odstraszającym.
Zasada 2. Wstrzemięźliwość	Opis Prorocy zawsze nauczali o znaczeniu wstrzemięźliwości. Ustalenie granic dotyczących twoich zachowań i podjęcie decyzji, co będziesz robić, a czego nie, może ochronić cię przed uzależnieniem.
Zasada 3. Związek	Opis Silny związek ze Zbawicielem i innymi ludźmi może być głównym czynnikiem ochronnym przy unikaniu zachowań uzależniających. Dobrzy ludzie w twoim życiu mogą pomóc ci odczuwać miłość Boga i zwiększą twoją odporność.
Zasada 4. Transparentność	Opis Dzięki byciu z kimś szczerym w odniesieniu do twoich czynów możesz uniknąć zachowań często powiązanych z uzależnieniem, takich jak kłamstwo, zwodzenie i usprawiedliwianie się. Transparentność utrudnia uzależniającym zachowaniom zapuszczenie korzeni.
Zasada 5. Monitorowanie	Opis Dla rodziców: wiedza o tym, kim są przyjaciele waszych dzieci, w jakich zajęciach uczestniczą, a także wyznaczenie jasnych zasad, może ochronić dzieci przed uzależnieniem. Regularnie rozmawiajcie ze swoimi dziećmi na te tematy.

Do obejrzenia:

Film pt. „Uzależnienie młodocianych”, dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [2:18].

Do rozważenia:

Pomyśl o sobie lub o kimś, na kim ci zależy. Które zasady z filmu i tabeli chciałbyś zastosować w odniesieniu do siebie lub do relacji z tą osobą? Możesz przedstawić swój plan twojemu partnerowi do współpracy.