Samowystarczalność
Nauka

„5. Nauka”, Znajdowanie siły w Panu. Odporność emocjonalna (2020)

„5. Nauka”, Znajdowanie siły w Panu. Odporność emocjonalna

Nauka — maksymalny czas: 60 minut

Do przeczytania:

Depresja wpływa na całe nasze życie w taki czy inny sposób. Temat dzisiejszej dyskusji może być trudny dla ciebie lub pozostałych osób. Zachęcamy wszystkich, aby byli empatyczni podczas pracy na podstawie treści tego rozdziału. Jeśli poczujesz się przytłoczony, nie wahaj się poprosić o przerwę.

1. Różnica pomiędzy smutkiem a depresją

Do przeczytania:

Smutek i depresja są opisane jako uczucia smutku, nieszczęścia i żalu, i stanowią normalną część naszych doświadczeń na ziemi. Smutek i depresja mogą przyjść z trudności wynikających z poczucia odrzucenia, z relacji międzyludzkich, z rozczarowań i różnego rodzaju bólu. To trudne doświadczenia, które są jednocześnie niezbędnymi elementami naszego wzrostu. Starszy Bruce C. Hafen nauczał, że Ojciec Niebieski dopuścił do tego, abyśmy mieli bolesne doświadczenia w naszym życiu, abyśmy ostatecznie mogli pełniej doświadczyć radości (zob. „A Willingness to Learn from Pain” [Gotowość, by uczyć się przez ból], Ensign, październik 1983, str. 64, 66).

Z poważnymi zaburzeniami depresyjnymi, czyli ciężką depresją, jest inaczej. To stan emocjonalny, który wpływa na nasze myślenie, emocje, postrzeganie i zachowanie. Starszy Jeffrey R. Holland omówił różnicę pomiędzy normalnym smutkiem a depresją i poważnym zaburzeniem depresyjnym: „Mówiąc o tego rodzaju problemach, nie mam na myśli dni, kiedy wstajemy z łóżka lewą nogą, kiedy zbliża się czas składania zeznań podatkowych ani innych momentów zniechęcenia, które zdarzają się nam wszystkim. Każdy z nas od czasu do czasu odczuwa lęk lub przygnębienie […]. Mówię o czymś bardziej skomplikowanym, o chorobie, która jest tak poważna, że w znacznym stopniu ogranicza zdolność danej osoby do normalnego funkcjonowania” („Jak rozbite naczynie”, Liahona, listopad 2013, str. 40).

Poważne zaburzenie depresyjne może wystąpić bez jasnego wyjaśnienia jego przyczyny lub może być wynikiem niezdrowych reakcji na bolesne wydarzenia. Kiedy doświadczamy ciężkiej depresji, często czujemy się odrętwiali lub ogłuszeni przez nasze emocje. Możemy odczuwać wstyd, poczucie winy lub nienawiść do siebie, a wszystko to może kolidować z tym, jak funkcjonujemy każdego dnia. Ciężka depresja zakłóca również naszą zdolność odpowiedniego radzenia sobie z pojawiającymi się wyzwaniami.

Ponadto, jak przeczytaliśmy na ostatnim spotkaniu, smutek i depresja mogą wpłynąć na naszą zdolność odczuwania lub rozumienia podszeptów Ducha. (Zob. Reyna I. Aburto, „W deszczu czy w słońcu, Panie, ze mną bądź!”, Liahona, listopad 2019, str. 57–60).

Do omówienia:

Czym różni się smutek od depresji?

Do obejrzenia:

Film pt. „Jak rozbite naczynie, część 1.”, dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [1:38].

2. Czynniki, które mogą prowadzić do wyzwań natury emocjonalnej

Do przeczytania:

Świadomość tego, dlaczego mamy takie uczucia, może pomóc nam stać się bardziej współczujący dla siebie i bliźnich. Uczucia takie jak smutek lub depresja mogą mieć wiele przyczyn, łącznie z wieloma poniższymi czynnikami:

Czynniki, które mogą prowadzić do wyzwań natury emocjonalnej

biologiczne — fizyczne czynniki w naszym ciele

  • genetyka

  • ciężka choroba, ciężkie obrażenia

  • dieta i brak aktywności fizycznej

  • nadużywanie narkotyków lub leków

  • pogoda sezonowa

  • zmiany chemiczne lub hormonalne

psychologiczne — wydarzenia mające wpływ na nasze emocje

  • ważne wydarzenia i zmiany życiowe

  • śmierć lub strata

  • przemoc

psychologiczne — interakcje społeczne wywołujące silne emocje

  • konflikt

  • samotność i izolacja

  • presja społeczna

  • zdrada lub utracone zaufanie

duchowe — trudne wydarzenia, które są sprawdzianem naszej wiary

  • konsekwencje decyzji

  • życie w niespokojnym świecie

Do omówienia:

W jaki sposób wiedza o tym, skąd się biorą trudne uczucia, sprawia, że jesteśmy bardziej współczujący wobec siebie i bliźnich?

3. Symptomy poważnego zaburzenia depresyjnego

Do przeczytania:

Następujące objawy mogą być oznakami poważnego zaburzenia depresyjnego lub depresji klinicznej. Większość ludzi doświadcza tych symptomów od czasu do czasu w ciągu swojego życia, ale jeśli przez długi czas występuje u ciebie wiele tych symptomów, może to oznaczać, że masz głębszy problem. Jeśli przez jakiś czas trzy lub więcej z tych symptomów utrzymują się, ograniczają twoją zdolność funkcjonowania lub trudno co się od nich uwolnić pomimo osobistych i rodzinnych wysiłków, powinieneś szukać profesjonalnej pomocy.

Symptomy depresji

  • stałe odczuwanie smutku, bezradności, beznadziei lub bezwartościowości

  • brak energii i motywacji

  • zmiana apetytu oraz utrata lub przyrost wagi

  • problem z zasypianiem, ciągłością snu lub budzeniem się

  • utrata zainteresowania zajęciami, które kiedyś sprawiały radość

  • trudności z koncentracją, zapamiętywaniem lub podejmowaniem decyzji

  • myśli o śmierci i samobójstwie*

Do omówienia:

W jaki sposób świadomość symptomów depresji pomaga nam, kiedy stajemy się bardziej odporni emocjonalnie? Jak może to pomóc nam we wspieraniu innych ludzi?

Do przeczytania:

*Jeśli ty lub inne osoby macie myśli o śmierci lub samobójstwie, natychmiast szukajcie profesjonalnej pomocy, udając się do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego oraz zwracając się do rodziny, przyjaciół, biskupa lub innego przywódcy kościelnego. Myśli samobójcze powinny być zawsze traktowane poważnie.

Zobacz stronę suicide.ChurchofJesusChrist.org lub mentalhealth.ChurchofJesusChrist.org, aby poznać numery infolinii i uzyskać dostęp do materiałów.

Każdy, kto mieszka w Polsce, może zadzwonić pod numer Centrum wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego: 800 70 2222.

4. Sposoby uzyskania pomocy

Do przeczytania:

Siostra Reyna I. Aburto nauczała: „Tak jak każda inna część ciała, mózg jest podatny na choroby, traumę czy nierównowagę chemiczną. Kiedy nasze umysły cierpią, należy poszukiwać pomocy Boga, osób dookoła, personelu medycznego i specjalistów od zdrowia psychicznego […].

Odczuwanie chwilowego smutku i zmartwień jest w porządku. Smutek i lęk są naturalnymi ludzkimi emocjami. Jednakże, jeśli jesteśmy ciągle smutni i ból blokuje naszą możliwość odczuwania miłości Ojca Niebieskiego i Jego Syna, oraz wpływu Ducha Świętego, wtedy możemy cierpieć na depresję, stany lękowe lub inną przypadłość emocjonalną” („W deszczu czy w słońcu, Panie, ze mną bądź!”, Liahona, listopad 2019, str. 57).

5. Żal po stracie

Do przeczytania:

Niemal każdy doświadczy w pewnym momencie swojego życia żalu, czy to z powodu śmierci bliskiej osoby, czy innej straty lub poważnej zmiany w życiu, takiej jak utrata pracy lub koniec związku. Dzięki ewangelii, naszym przymierzom i wiedzy, że ponownie zobaczymy naszych bliskich, możemy mieć wrażenie, że nie powinniśmy zmagać się z żalem. Jednak tak nie jest. Gdy Łazarz umarł, nawet Zbawiciel zapłakał, ponieważ go kochał (zob. Ew. Jana 11:35–36). Prezydent Russell M. Nelson nauczał: „Żałoba jest jednym z najgłębszych wyrazów czystej miłości. Jest to naturalna reakcja, w pełni zgodna z boskim przykazaniem: ‘Żyć będziecie w miłości, tak, że będziecie płakać nad utratą tych, którzy umrą’ [Doktryna i Przymierza 42:45]” („Doors of Death” [Drzwi śmierci], Ensign, maj 1992, str. 20).

Każdy będzie przeżywać głęboki żal inaczej i w innym czasie. Większość ludzi doświadcza wtedy wymienionych poniżej emocji, chociaż nie istnieje ich konkretna kolejność ani ramy czasowe.

  • Zaprzeczanie: Nie możemy uwierzyć, że coś się stało. Przez pewien czas możemy być w szoku, udawać, że coś się nie stało lub zapominać o tym.

  • Gniew: Możemy się gniewać na siebie, na naszych bliskich, a nawet na Boga. Gniew jest wyrazem wartości, jaką przypisujemy temu, co straciliśmy.

  • Targowanie się: Możemy myśleć, że to tylko zły sen i targować się z Bogiem, aby odwrócił bieg wypadków. Aby uzyskać zamierzony wynik, możemy zadawać pytania typu „A jeśli?”, np. „A jeśli będę co tydzień uczęszczać do świątyni?”.

  • Smutek: Doświadczamy głębokiego smutku z powodu naszej straty. Ten smutek może być potężny i przytłaczający, ale niekoniecznie jest to depresja kliniczna. Jest to normalna część przechodzenia przez głęboki żal.

  • Akceptacja: Akceptacja oznacza przyjęcie faktu, że strata nastąpiła. Nie oznacza to, że jesteśmy szczęśliwi z powodu straty lub że „zdradzamy” pamięć o tym, co straciliśmy. Po prostu akceptujemy realność straty, aby móc zacząć iść naprzód.

Do omówienia:

W jaki sposób zrozumienie powszechnych emocji związanych z głębokim żalem może nam pomóc?

Do przeczytania:

Każdy inaczej odczuwa żal. Niektórzy mogą mieć problem ze snem i jedzeniem. Inni mogą chcieć być z ludźmi, podczas gdy inni mogą chcieć być sami. Niektórzy mogą odczuwać silne emocje, a inni nie. Niektórzy mogą smucić się krótko, innym może zająć to dużo czasu. Nie ma jednego właściwego sposobu przeżywania żalu.

Dzięki poniższym sugestiom możesz lepiej zrozumieć i radzić sobie z głębokim żalem lub pomóc tym, którzy tego doświadczają:

  • Daj sobie przyzwolenie na płacz i wszelkie uczucia lub ich brak w ramach tego procesu.

  • Troszcz się o siebie. Odżywiaj się zdrowo, wysypiaj się i próbuj wykonywać ćwiczenia fizyczne.

  • Określ swoje uczucia i przyznaj, że są one normalne i zdrowe.

  • Ustal realistyczne oczekiwania co do tego, ile czasu będzie ci potrzeba, i rób jeden krok na raz.

  • Zdaj sobie sprawę z tego, że uczucia szczęścia, radości i spokoju nie świadczą o nielojalności wobec tego, co straciłeś.

  • Wyrażaj swoje przemyślenia i uczucia, pisząc o swojej stracie, jak również o nadziei na przyszłość.

  • Jeśli te uczucia stają się przytłaczające, możesz poprosić o pomoc specjalistę.

Do przeczytania:

Nie musisz przeżywać żalu w samotności. Możesz zwrócić się do innych osób w czasie potrzeby. Możesz czerpać wsparcie w rodzinie, wśród przyjaciół, przywódców kościelnych i, co najważniejsze, od Zbawiciela.

Siostra Sharon Eubank nauczała o tym, w jaki sposób Zbawiciel może nam pomóc: „W obliczu przytłaczających tragedii, kiedy życie tak bardzo boli, że brak nam tchu, kiedy zostaliśmy pobici, podobnie jak mężczyzna w drodze do Jerycha i zostaliśmy pozostawieni na śmierć, z pomocą przychodzi Jezus i opatruje nasze rany, delikatnie podnosi, zabiera do gospody i opiekuje się nami [zob. Ew. Łukasza 10:30–35]. Do osób pogrążonych w głębokim smutku mówi: ‘Uczynię lekkimi [brzemiona] włożone na wasze ramiona, że nie będziecie ich odczuwać […], abyście z całą pewnością wiedzieli, że Ja, Pan Bóg, [nawiedzam mój lud w jego] niedoli’ [Ks. Mosjasza 24:14]. Chrystus uzdrawia rany” („Chrystus: Światłość, która świeci w ciemności”, Liahona, maj 2019, str. 74).

Kiedy doświadczamy żalu po stracie, możemy czuć pragnienie, by izolować się od innych ludzi. Pamiętaj jednak, że inni ludzie mogą udzielić nam wsparcia.

Do obejrzenia:

Film pt. „Christ’s Atoning Love Heals Grieving Hearts” [Zadość czyniąca miłość Zbawiciela uzdrawia pogrążone w żalu serca], dostępny na stronie https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [3:22].

Do omówienia:

Czego możemy nauczyć się z historii z filmu o przechodzeniu żałoby?

6. Sposoby oferowania pomocy

Do przeczytania:

Być może znasz kogoś, kto stracił bliską osobę, przechodzi przez trudny okres lub zdiagnozowano u niego depresję czy inną chorobę. Nie zawsze wiemy, co mówić i robić w towarzystwie takich osób. Możesz czuć się speszony lub zakłopotany, okazując emocje lub będąc blisko osoby, która je okazuje. W lewej kolumnie znajdują się przykłady mniej pomocnych zdań, które być może słyszałeś, gdy ludzie próbowali pomóc komuś, kto był pogrążony w głębokim żalu. W prawej kolumnie znajdują się pomocne zdania, których możesz użyć.

Mniej pomocne

Bardziej pomocne

Mniej pomocne

  • „Dokładnie wiem, jak się czujesz”.

    • Nawet jeśli przeszliśmy przez coś bardzo podobnego, zawsze lepiej jest zadawać pytania i słuchać, co czuje dana osoba.

  • „Po prostu miej wiarę, a wszystko się ułoży”.

    • Oczywiście powinniśmy mieć wiarę, ale to nie zmienia faktu, że coś jest bolesne lub nie. Ważne jest, aby być z tą osobą.

  • „Ty przynajmniej…”.

    • Kiedy używam słowa „przynajmniej”, minimalizujemy to, przez co przeszła dana osoba.

  • „Bóg ma plan”.

    • Może to brzmieć tak, jakbyśmy starali się szybko rozwiązać ten problem, zamiast naprawdę słuchać i kochać.

  • „Są w lepszym miejscu”.

    • To stwierdzenie w żaden sposób nie powoduje zmniejszenia tęsknoty danej osoby za jej ukochanymi.

Bardziej pomocne

  • „Nie wiem, co teraz mam powiedzieć, ale cieszę się, że mi o tym opowiedziałeś”.

  • „Opowiedz mi o tym, co teraz czujesz”.

  • „Troszczę się o ciebie”.

  • „Jestem tu dla ciebie”.

  • „To zupełnie naturalne uczucia”.

Do przeczytania:

Każda osoba jest wyjątkowa i będzie miała inne potrzeby. Nawet jeśli wszystko powiesz we właściwy sposób, druga osoba może nadal czuć smutek. Bycie zranionym i zdenerwowanym jest naturalną częścią przeżywania smutku i przygnębienia. Twoim najważniejszym zadaniem jest tam być, wysłuchać i okazać miłość oraz życzliwość.

Porada:

Przejrzyj część „Zasoby”, która znajduje się na końcu tego rozdziału, aby zapoznać się z listą materiałów dotyczących radzenia sobie z różnymi życiowymi wyzwaniami.

Do omówienia:

W jaki sposób możesz pomóc komuś, kto przeżywa problemy emocjonalne?