‘Inisititiuti
Ko Hono Fai ʻo e Ngaahi Fehuʻí ʻi he Tui kia Sīsū Kalaisí


“Lēsoni 3: Ko Hono Fai ʻo e Ngaahi Fehuʻí ʻi he Tui kia Sīsū Kalaisí,” Ko Hono Tali ʻEku Ngaahi Fehuʻi ʻi he Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó (2022)

“Ko Hono Fai ʻo e Ngaahi Fehuʻí ʻi he Tui kia Sīsū Kalaisí,” Ko Hono Tali ʻEku Ngaahi Fehuʻi ʻi he Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó

ʻĪmisi
talavou ʻoku fakalaulauloto ki he ngaahi folofolá

Lēsoni 3

Ko Hono Fai ʻo e Ngaahi Fehuʻí ʻi he Tui kia Sīsū Kalaisí

ʻOku lahi ʻa e ngaahi fehuʻi ʻa e kau akó. ʻOku ʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻe niʻihi ʻoku fakahangatonu, ko ha niʻihi ʻoku fekauʻaki ia mo ha ngaahi kaveinga pelepelengesi, pea ʻoku fakafeʻiloaki ʻe ha niʻihi ʻa e fakaʻaloʻalongauá mo e fakakaukau fakafihí. Mahalo ʻe ongoʻi hohaʻa ha kau ako ʻe niʻihi ke fai ʻenau ngaahi fehuʻí pe ʻikai ke nau fakapapauʻi ʻa e founga ke fakamatalaʻi mahino ʻaki kinautolú. ʻE aleaʻi ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení ʻa e mahuʻinga ʻo e ʻeke ha ngaahi fehuʻí, fakakaukau ki he founga ke tali ʻaki ʻa e fakaʻaloʻalongauá, pea akoako fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi fehuʻí mei ha fakakaukau ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Tokanga taha pē ki he Fakamoʻuí. Neongo pe ko e hā ʻa e ngaahi fehuʻi fakatokāteline, fakasōsiale, pe fakahisitōlia ʻoku loto hoʻo kau akó ke aleaʻi ʻi he kalasi ko ʻení, poupouʻi kinautolu ke nau fakalaulauloto ki he founga ʻoku fekauʻaki ai ʻa e ngaahi tefito ʻoku nau filí mo e Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí. Tokoniʻi kinautolu ke fokotuʻutuʻu ʻenau fealēleaʻakí mei ha fakakaukau ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí. Naʻe pehē ʻe Seti H Uepi, pule ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú, “Kuó u maʻu ha mahino mo ha tui ko e founga mahuʻinga pē taha ʻe lava ke tau tokoni ai ke fakatupulaki ʻa e tuí ʻi he toʻu tangata kei tupu haké ko hono fokotuʻu kakato ange ʻa Sīsū Kalaisi ko e uho ʻo ʻetau akoʻí mo e akó ʻaki hono tokonia ʻetau kau akó ke nau ʻiloʻi Ia, ke ako meiate Ia, pea ke feinga taʻetūkua ke hoko ʻo hangē ko Iá.” (“We Talk of Christ, We Rejoice in Christ” [lea naʻe fakahoko ʻi he fakamafola ʻo e ako fakataʻu ʻa e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú, 12 Sune, 2018], ChurchofJesusChrist.org).

Fakatupulaki e ngaahi taukei ʻo e akó mo e fealēleaʻakí ʻaki e ngaahi ako konga īkí

Fakamatalaʻi ange ki he kau akó te nau maʻu ʻa e faingamālie ʻi he lolotonga ʻa e kalasi ko ʻení ke kau ʻi he ngaahi ako konga iiki te ne tokoniʻi kinautolu ke fakatupulaki ʻenau malava ke ako mo aleaʻi e ngaahi tefito ʻoku fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí. Fili ha taukei mei he ngaahi ako konga īkí, pea fakakakato ʻa e akó mo hoʻo kau akó.

Ko hono fai ʻo e ngaahi fehuʻí ʻi he tuí

Talaange ki he kau akó te mou vakaiʻi ʻi he ʻahó ni e fatongia ʻo e ngaahi fehuʻí ʻi hono ako ʻo e ongoongoleleí. Fakaʻaliʻali e ngaahi fakamatala ko ʻení, pea tuku ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he founga te nau tali ʻaki ʻa e fehuʻi takitaha ʻo fakaʻaongaʻi ha taha ʻo e ngaahi tali ko ʻení: (1) taʻefiemālie ʻaupito, (2) taʻefiemālie, (3) ʻikai fiemālie pe taʻefiemālie, (4) fiemālie, pe (5) fiemālie ʻaupito. ʻAi ke ʻilo ʻe he kau akó ko e ngaahi fakamatala ko ʻení ko e fakavaʻe ia ʻo e ngaahi fealēleaʻaki fakakulupu ʻe hoko mai ʻi he ʻekitivitī ko ʻení.

  1. ʻOku ʻikai taau ke fai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

  2. ʻOku ʻi ai maʻu pē ha ngaahi tali mahinongofua mo fakahangatonu ki he ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

  3. He ʻikai uesia ʻe he tui pe taʻe tui ki he ʻOtuá ʻa e founga ʻoku tau tali ʻaki ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e tuʻunga moʻui angatonú mo e taumuʻa ʻo e moʻuí.

ʻAi ke faʻu ʻe he kau akó ha fanga kiʻi kulupu iiki ʻo fakatefito ʻi he fakamatala ʻoku nau fie aleaʻi lahi tahá. (Fakapapauʻi ʻoku aleaʻi ʻa e ngaahi fakamatalá kotoa.) ʻOange ki he kulupu takitaha ʻa e laʻipepa tufa ʻoku fekauʻaki mo ʻenau fakamatalá. Fakaafeʻi kinautolu ke fai ha fealēleaʻaki ʻo makatuʻunga ʻi he fakamatala mo e ngaahi fehuʻi ʻi he laʻipepa tufá.

Fakamatala 1: ʻOku ʻikai taau ke fai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

Ko Hono Tali ʻEku Ngaahi Fehuʻi ʻi he Ongoongoleleí—Lēsoni 3

Aleaʻi fakakulupu ʻa e tonu ʻo e fakamatala 1. Lau ʻa e Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:10–13, pea aleaʻi e founga naʻe liliu ai e moʻui ʻa Siosefa Sāmitá ʻi heʻene fakahoko ha ngaahi fehuʻí. Hili iá pea lau e ngaahi lea ko ʻení mei he kau taki ʻo e Siasí:

ʻĪmisi
Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa

Ko e tupuʻanga ʻo e fakamoʻoní ko e fehuʻí. Mahalo ʻoku ongoʻi mā pe taʻefeʻunga ha niʻihi koeʻuhí ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fehuʻi loloto fekauʻaki mo e ongoongoleleí, ka ʻoku ʻikai tonu ke nau ongoʻi pehē. Ko e fehuʻí ʻoku ʻikai ko ha fakaʻilonga ia ʻo ha vaivai; ka ko ha fakamelomelo ia ʻo e tupulakí.

Kuo fekau ʻe he ʻOtuá ke tau kumi ki ha ngaahi tali ki heʻetau ngaahi fehuʻí pea kole pē ʻa e meʻa ʻoku tau fekumi ki aí “ʻi he loto-fakamātoato mo e loto-moʻoni ʻo maʻu ʻa e tui kia Kalaisí” [Molonai 10:4]. ʻI heʻetau fai peheé, ʻe lava ke fakahā mai kiate kitautolu ʻa e moʻoni ʻo e meʻa kotoa pē “ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní” [Molonai 10:5].

ʻOua ʻe manavahē; ʻeke ha ngaahi fehuʻi. Ke ke fie ʻilo, kae ʻoua ʻe veiveiua! Piki maʻu pē ki he tuí pea mo e maama kuó ke ʻosi maʻú. (“President Dieter F. Uchtdorf: The Reflection in the Water,” Church News, Nov. 1, 2009, thechurchnews.com)

ʻĪmisi
Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni

Tekaki hoʻo fehuʻí ki he ʻEikí mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni falalaʻanga kehé. Ako ʻaki e holi ke tuí kae ʻoua te ke fakaʻamu ke lava ʻo maʻu ha fehalaaki ʻi he moʻui ʻa e palōfitá pe ko ha tōnounou ʻi he ngaahi folofolá. ʻOua ʻe fakalahi hoʻo veiveiuá ʻaki hoʻo toutou talanoaʻi ia mo e kakai kehe ʻoku veiveiuá. Tuku ke tataki koe ʻe he ʻEikí ʻi hoʻo fononga ki he ʻilo fakalaumālié. (Russell M. Nelson, “Kuo Toetuʻu ʻa Kalaisi; ʻE Hiki e Ngaahi Moʻungá ʻi he Tui Kiate Iá,” Liahona, Mē 2021, 103)

ʻĪmisi
ʻEletā Lōlenisi E. Kōpilisi

ʻOku ʻi ai e ngaahi fehuʻi tefito pea ʻoku ʻi ai e ngaahi fehuʻi tokoni. ʻUluaki tali ʻa e ngaahi fehuʻi tefitó. ʻOku ʻikai tatau ʻa e ngaahi fehuʻi kotoa pē pea ʻoku ʻikai tatau ʻa e ngaahi moʻoni kotoa pē. Ko e ngaahi fehuʻi tefitó ʻoku mahuʻinga tahá. Ko e ngaahi meʻa kehe kotoa pē ʻoku maʻulalo ange ia. ʻOku siʻisiʻi pē ʻa e ngaahi fehuʻi tefitó. Te u lave ki ha fehuʻi ʻe fā.

  1. ʻOku ʻi ai nai ha ʻOtua ʻa ia ko ʻetau Tamaí?

  2. Ko Sīsū Kalaisí ko e ʻAlo nai Ia ʻo e ʻOtuá, ko e Fakamoʻui nai Ia ʻo e māmaní?

  3. Naʻe palōfita nai ʻa Siosefa Sāmita?

  4. Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he māmaní.

ʻI hono faikehekehé, ko e ngaahi fehuʻi muimuí ʻoku ʻikai ke toe ngata ia. …

Kapau te ke tali e ngaahi fehuʻi tefitó, ʻoku tali ai pē mo e ngaahi fehuʻi muimuí, pe ʻi hono fakafehoanakí ʻoku ʻikai ke nau fuʻu mahuʻinga pea te ke lava ʻo vakai ki he ngaahi meʻa ʻoku mahino mo ʻikai mahino kiate koé, pea mo e ngaahi meʻa ʻokú ke fiemālie pe ʻikai fiemālie ki aí kae ʻoua naʻá ke mavahe ai mei he Siasí. (Lawrence E. Corbridge, “Stand Forever” [Brigham Young University devotional, Jan. 22, 2019], speeches.byu.edu)

Aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOku ʻongoʻi fēfē ʻa e ʻEikí fekauʻaki mo ʻetau ʻeke ha ngaahi fehuʻí? Ko e hā te tau lava ʻo maʻu mei he ʻEikí ʻi he taimi ʻoku tau fehuʻi ai kiate Ia ʻetau ngaahi fehuʻí?  

  • Ko e hā ʻa e faikehekehe ʻo e fehuʻi ʻoku fai ʻi he tuí mo e fehuʻi ʻoku fai ʻi he loto-veiveiuá? (Ke loloto angé, te ke lava ʻo lau ʻa e ʻAlamā 22:4–12 ko ha sīpinga ʻo e ngaahi fehuʻi ʻoku fai ʻi he tuí mo e ʻAlamā 11:21–22, 26–35 ko ha sīpinga ʻo e ngaahi fehuʻi ʻoku fai ʻi he loto-veiveiuá.)

  • Ko e hā ʻe mahuʻinga ai ke ʻiloʻi ʻa e faikehekehe ʻi he ngaahi fehuʻi tefitó mo e ngaahi fehuʻi tokoní? Ko e hā ʻe lava ke hoko kapau te tau taʻetokanga ki he ngaahi fehuʻi tefitó kae tokanga taha pē ki he ngaahi fehuʻi tokoní?

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuo fakatupulaki ai hoʻo akó mo e tupulaki ʻi hoʻo moʻuí ʻi hoʻo ʻave hoʻo ngaahi fehuʻí ki he ʻEikí pea mo e niʻihi fakafoʻituitui faivelenga kehé mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni fakatupulaki ʻo e tuí?

Makatuʻunga ʻi he meʻa kuó ke ako lolotonga ʻa e fealeaʻaki ko ʻení, lekooti ha tatau kuo toe vakaiʻi ʻo e fakamatala 1. Mateuteu ke vahevahe hoʻo fakamatala kuo toe vakaiʻí mo e meʻa naʻá ke akó mo hoʻo kalasí.

Fakamatala 1: ʻOku ʻikai taau ke fai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

ʻĪmisi
laʻipepa tufa ʻa e faiakó

Fakamatala 2: ʻOku ʻi ai maʻu pē ha ngaahi tali mahinongofua mo fakahangatonu ki he ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

Ko Hono Tali ʻEku Ngaahi Fehuʻi ʻi he Ongoongoleleí—Lēsoni 3

Aleaʻi fakakulupu e tuʻunga tonu ʻo e fakamatala 2. Lau ʻa e 1 Nīfai 11:14–17, pea aleaʻi hono mahuʻinga ʻo e tali ʻa Nīfai ki he fehuʻi ʻa e Laumālié. Peá ke toki lau leva ʻa e ngaahi lea ko ʻení:

ʻĪmisi
ʻEletā Pulusi C. Heifeni mo Malia K. Heifeni

Ko e ngaahi tefitoʻi akonaki ʻo e ongoongolelei kuo fakafoki maí ʻoku mālohi, mahino, mo ʻikai toe fakaʻaloʻalongaua. Ka neongo ia, naʻa mo e ngaahi folofolá ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa ʻoku fakaʻaloʻalongaua. Hangē ko ʻení, fakakaukau ki he talanoa ʻo Nīfaí, ʻa ia naʻe fakahinohinoʻi ke ne tāmateʻi ʻa Lēpani ke ne maʻu ha lekooti fakalaumālie mātuʻaki mahuʻinga. ʻOku taku e tūkunga ko iá ʻoku taʻepau. …

Ko ia ʻoku fonu ʻa e moʻuí ʻi ha ngaahi meʻa taʻepau pea ko e ako ke fakafaikehekeheʻi ʻa e fakamahamahaló mei he moʻoní, ko e taumuʻa ia ʻe taha ʻo e palani fakamatelié. ʻI he palani fakalangí, ʻoku tau fetaulaki kotoa ai mo ha “fehangahangai ʻi he meʻa kotoa pē” (2 Nīfai 2:11). …

… Ko e malava ke fakahaaʻi ʻa e fakaʻaloʻalongauá, ko ha sitepu mahuʻinga ia ki heʻetau fakalakalaka fakalaumālié, ʻoku ʻikai ko ha tuʻunga fakaʻosi ia ʻo e fakamāmá—ko e kamataʻangá pē ia. …

Ko e tali lelei taha ki he faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e [fakapapauʻí mo e] taʻepaú ko e hokohoko atu pē ʻi he tupulakí. …

ʻI he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ngaahi ʻuluaki meʻa fakaʻohovale ʻo e fakakaukau fakafihí, kuo pau ke tau tokangaʻi fakalelei e huli ʻa e tenga ʻo e tuí, koeʻuhí ka vela ʻa e laʻaá, he ʻikai mae ʻa e fuʻu ʻakaú. (Bruce C. Hafen mo Marie K. Hafen, Faith Is Not Blind [2018], 9–10, 13–14, 18)

ʻĪmisi
Sisitā Seli L. Tiu

ʻOku mahuʻinga tatau pē ʻa e ako ʻi he tuí mo e ʻilo ʻi he akó, koeʻuhí he ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo ako mei ha tohi.

Naʻe fakamamafaʻi ʻe ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻa e moʻoni ko ʻení: “ʻI he hili ʻemau malava ʻo pulusi atu e meʻa kotoa pē, ʻoku kei nofo pē hotau kāingalotu ʻe niʻihi mo ha ngaahi fehuʻi angamaheni he ʻikai lava ʻo maʻu atu hono talí ʻi hano akoʻi pē. … ʻOku ʻi ai ha ngaahi meʻa ʻoku toki ʻilo pē ia ʻi he tuí (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:118]. Kuo pau ke hoko ʻetau tui ki he fakamoʻoni kuo tau maʻu mei he Laumālie Māʻoniʻoní ko e meʻa taupotu taha ia ʻoku tau falala ki aí” [“Fehangahangai ʻi he Meʻa Kotoa Pē,” Ensign pe Liahona, Mē 2016,117]. …

… ʻI he taimi ʻoku hoko ai ha ngaahi fehuʻí … ʻoku ʻikai ko ha fakaʻilonga ia ʻoku ʻikai ke ʻi ai haʻo fakamoʻoni pe ʻoku ʻikai moʻoni ʻa e ongoongoleleí. Ko ha fakaafe ia kiate koe ke ke tupulaki fakalaumālie. …

… ʻOku teke kitautolu ʻe he ngaahi fehuʻí, tautautefito ki he ngaahi fehuʻi ʻoku faingataʻá, ke tau kau ʻi ha fefaʻuhi fakalaumālie kae lava ke tataki kitautolu ʻe he ʻEikí. …

ʻOku makatuʻunga ʻetau tupulaki fakalaumālié mo hono maʻu ʻa e tali ki heʻetau ngaahi fehuʻí mei heʻetau malava ke ongoʻi, fanongo, mo mahino kiate kitautolu ʻa e ngaahi fanafana ʻa e Laumālié. ʻOku mahuʻinga ke tau kau ʻi ha fefaʻuhi fakalaumālie ke ako ke maʻu ha fakahā fakataautaha, he te tau toki lava pē ʻo ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻoku moʻoní ʻi he taimi ʻoku fakamoʻoni ai e Laumālié ki hotau lotó mo e ʻatamaí he ko e Laumālie Māʻoniʻoní pē taha te ne lavá. (Sheri Dew, “Will You Engage in the Wrestle?” [Brigham Young University–Idaho devotional, May 17, 2016], byui.edu)

Aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi ʻe lava ke ʻi ai ha fakaʻaloʻalongaua, taʻepau, mo ha fakakaukau fakafihi ʻi ha niʻihi ʻo ʻetau ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí?

  • Fakatatau kia ʻEletā mo Sisitā Heifeni mo Sisitā Tiu, ko e hā ha ngaahi founga ʻaonga ʻe niʻihi ke tali ʻaki ʻa e ngaahi fehuʻi faingataʻa ʻo e ongoongoleleí mo e moʻuí ʻoku iku ai ki he fakaʻaloʻalongauá pe fakakaukau fakafihí?

  • Ko e hā ha meʻa kuó ne tokoniʻi lahi taha koe ke ke tuʻu maʻu ʻi hoʻo tui kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí ʻi he taimi kuó ke fehangahangai ai mo e fakaʻaloʻalongauá, taʻepaú, pe fakakaukau fakafihí?

Makatuʻunga ʻi he meʻa kuó ke ako lolotonga ʻa e fealeaʻaki ko ʻení, lekooti ha tatau kuo toe vakaiʻi ʻo e fakamatala 2. Mateuteu ke vahevahe hoʻo fakamatala kuo toe vakaiʻí mo e meʻa naʻá ke akó mo hoʻo kalasí.

Fakamatala 2: ʻOku ʻi ai maʻu pē ha ngaahi tali mahinongofua mo fakahangatonu ki he ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

ʻĪmisi
laʻipepa tufa fika 2 ʻa e faiakó

Fakamatala 3: He ʻikai uesia ʻe he tui pe taʻe tui ki he ʻOtuá ʻa e founga ʻoku tau tali ʻaki ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e tuʻunga moʻui angatonú mo e taumuʻa ʻo e moʻuí.

Ko Hono Tali ʻEku Ngaahi Fehuʻi ʻi he Ongoongoleleí—Lēsoni 3

Aleaʻi fakakulupu ʻa e tonu ʻo e fakamatala 3. Lau ʻa e ʻAlamā 30:12–18, pea aleaʻi ʻa e founga naʻe uesia ai ʻe he ngaahi tui ʻa Koliholá ʻene fakakaukau ki he tuʻunga moʻui angatonú mo e taumuʻa ʻo e moʻuí. Peá ke toki lau leva ʻa e ngaahi lea ko ʻení:

ʻĪmisi
ʻEletā Pulusi C. Heifeni mo Malia K. Heifeni

ʻOku kamata ʻa e ngāue ʻo e tuí ʻi he loto ʻo e tokotaha ʻokú ne maʻu iá. Naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí kiate kinautolu naʻa nau feohí, “Ko ia ʻokú ne telinga ongó, ke ongoʻi ia” (Luke 8:8). …

Naʻe fānauʻi kotoa ʻa e ngaahi foha ʻe fā ʻo Līhaí mei ha ongomātuʻa lelei ʻe taha. Ko e faikehekehe ʻi he kakai tuí naʻe ʻikai ke fuʻu maʻu ia ʻi he meʻa naʻe hoko kiate kinautolú, ka ʻi heʻenau fakakaukau ki he meʻa naʻe hokó. Naʻe kamata pē ʻa e tōʻonga fakakaukaú ʻi honau lotó, ʻo takitaha fai ʻene fili tauʻatāina ke tui—pe ʻikai tui. …

… He ʻikai lava ʻe he [ʻOtuá] ʻo puleʻi pe ʻoku tau fili loto-fiemālie ke tui kiate Ia, ke tali Ia, ke fekumi kiate Ia. Te Ne toki lava pē ʻo foaki mai Hono toʻukupú kiate kitautolu, pea kapau te tau fili ke toʻo ia, te Ne lava leva ʻo tataki kitautolu ki ha meʻa pē ʻoku tau fie maʻu makehe ki heʻetau tupulakí. (Bruce C. Hafen mo Marie K. Hafen, Faith Is Not Blind [2018], 81, 88)

ʻĪmisi
Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi

Ko ha founga fakakaukau tākiekina mālohi kuo tali fakasōsiale ʻi he onopōní ko e “fakakaukau fakaeʻulungāngá,” ko e fakakaukau ko ia ʻoku ʻikai ha meʻa ia ʻe mātuʻaki tonu pe halá. Ko e tupuʻanga ʻo e fakakaukau peheé ʻa e fakamahamahalo ko ia ʻoku ʻikai ʻi ai ha ʻOtuá pe, kapau ʻoku ʻi ai ha ʻOtua, kuo teʻeki ke Ne tuku mai ha ngaahi fekau ʻoku fekauʻaki mo kitautolu ʻi he ʻaho ní. …

ʻOku mahino ʻoku kamata ʻaki ʻe he Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ha makatuʻunga ʻoku kehé: ʻoku ʻi ai ha ʻOtua ko e maʻuʻanga ʻo e fono Taʻengatá, pea kuó Ne ʻomi ha ngaahi fekau ʻoku fokotuʻu ai ha totonu mo ha hala ki he ngaahi fili lahi. … ʻOku tau fakafepakiʻi ʻa e fakakaukau fakaeʻulungāngá, pea kuo pau ke tau tokoniʻi hotau toʻu tupú ke nau fakaʻehiʻehi mei hano kākaaʻi mo fakalotoa ʻa kinautolu ʻe he fakaʻuhingá mo e ngaahi aofangatukú kuo fakatefito ʻi hono ngaahi makatuʻunga halá.

Te tau kumi ʻi fē ki he ngaahi makatuʻunga ke kamata ai ʻetau fakaʻuhingaʻi ʻo e moʻoní pe tali ʻo e ngaahi fokotuʻu kehekehé? Tau fakamaʻu kitautolu ki he folofola ʻa e ʻOtuá, ʻo hangē ko ia ʻoku maʻu ʻi he ngaahi folofolá mo e ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita ʻo onopōní. Kapau he ʻikai ke tau fakamaʻunga ki he ngaahi moʻoni ko ʻení ko ʻetau ngaahi tefitoʻi makatuʻungá mo e fakamahamahaló, he ʻikai leva ke tau fakapapauʻi ʻoku moʻoni ʻetau aofangatukú. Dallin H. Oaks, “As He Thinketh in His Heart” [evening with a General Authority, Feb. 8, 2013])

(Fakatokangaʻi ange: Ko ha makatuʻungá ko ha kamataʻanga pe ko e fakatefito ia ki hoʻo fakakaukaú. Ko ha fakamahamahaló ko ha meʻa ia ʻokú ke pehē ʻoku moʻoni kae mahalo ʻoku ʻikai moʻoni ia.)

Aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku hoko ai hotau ngaahi makatuʻungá (ngaahi kamataʻangá) ko ha faikehekehe lahi ʻi he founga ʻo ʻetau tali ʻa e ngaahi fehuʻí?

  • Ko e hā ʻa e faikehekehe ʻoku hoko ʻi he taimi ʻoku tau fokotuʻutuʻu ai ha fehuʻi ʻi he tui ki he ʻOtuá ko hotau tefitoʻi makatuʻungá?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino ko e tui ki he ʻOtuá ko ha meʻa ia ke fili mei ai?

Makatuʻunga ʻi he meʻa kuó ke ako lolotonga ʻa e fealeaʻaki ko ʻení, lekooti ha tatau kuo fakaleleiʻi ʻo e fakamatala 3. Mateuteu ke vahevahe hoʻo fakamatala kuo toe vakaiʻí mo e meʻa naʻá ke akó mo hoʻo kalasí.

Fakamatala 3: He ʻikai uesia ʻe he tui pe taʻe tui ki he ʻOtuá ʻa e founga ʻoku tau tali ʻaki ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e tuʻunga moʻui angatonú mo e taumuʻa ʻo e moʻuí.

ʻĪmisi
laʻipepa tufa fika 3 ʻa e faiakó

Hili ha taimi lahi ʻo e fealēleaʻaki fakakulupú, te ke lava ʻo fakaafeʻi ha tokotaha ako mei he kulupu takitaha ke ne hiki ʻenau fakamatala kuo toe vakaiʻí ʻi he palakipoé. ʻE lava ke faitatau ʻa e ngaahi fakamatala ko ʻení mo e ngaahi fakakaukau ko ʻení:

  1. ʻOku taau, pea mahalo ʻe fie maʻu ki heʻetau tupulaki fakalaumālié, ke fai ha ngaahi fehuʻi ʻoku ueʻi ʻe he tuí fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, pea mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

  2. ʻOku ʻikai ke ʻi ai maʻu pē ha ngaahi tali mahinongofua mo fakahangatonu ki he tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, mo e hisitōlia ʻo e Siasí.

  3. ʻE liliu ʻe he tui pe taʻe tui ki he ʻOtuá e founga ʻetau tali ki he ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e tuʻunga moʻui angatonú mo e taumuʻa ʻo e moʻuí.

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi ai ʻenau ngaahi fakamatala kuo toe vakaiʻí mo e meʻa ne nau ako mei heʻenau fealēleaʻakí. ʻI hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau fakakaukaú, fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi ʻe lava ʻo tokoni ke mahino lelei ange kiate kinautolu ʻa e ʻuhinga ʻo hono ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí ʻi he tuí. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo ʻeke ange ha taha ʻo e ongo fehuʻi ko ʻení pe fakatouʻosi:

  • ʻE tokoni fēfē ʻa e fakakaukau ko ʻení ke mahino lelei ange kiate kitautolu ʻa e ʻuhinga ʻo hono fai e ngaahi fehuʻí ʻi he tuí?

  • Ko e fē ha taimi kuo tokoniʻi ai koe ʻe he fakakaukau ko ʻení ʻi he taimi naʻá ke fekumi ai ki ha tali ki ha taha ʻo hoʻo ngaahi fehuʻi pē ʻaʻaú?

Fakamanatu ki he kau akó naʻe fakaafeʻi kinautolu ʻi heʻenau teuteu ki he kalasí ke nau hiki ha fehuʻi ʻoku nau maʻu fekauʻaki mo e tokāteliné, ngaahi akonakí, ngaahi tuʻutuʻuní, pe hisitōlia ʻo e Siasí. Fehuʻi ange pe kuo liliu ʻe ha taha ʻo e kau akó ʻa e anga ʻo ʻenau vakai ki heʻenau fehuʻí koeʻuhí ko e meʻa kuo nau ako he ʻaho ní, pea fakaafeʻi ha taha pē ʻoku fie vahevahe ʻenau fakakaukaú.

Fakakaukau ke fakaʻosi ʻa e kalasí ʻaki haʻo aʻusia pē ʻaʻau mo ha fakamoʻoni ki hono fai ha ngaahi fehuʻi mei ha fakakaukau ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí.

Ki he Kalasi Hokó

Fakamatalaʻi ange te mou aleaʻi ʻi he kalasi hokó ʻa e meʻa-foaki fakalangi ʻo e ʻaloʻofá. Poupouʻi ʻa e kau akó ke tuku ha taimi lolotonga ʻo e uiké ke vakai ki he meʻa te nau lava ʻo ako fekauʻaki mo e meʻa-foaki fakalangi ʻo e ʻaloʻofá mei he Gospel Library.