2018
ʻEletā José A. Teixeira
May 2018


ʻEletā José A. Teixeira

Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú

ʻĪmisi
ʻEletā José A. Teixeira

ʻOku manatu ʻa ʻEletā José A. Teixeira ki ha lēsoni naʻá ne ako ko ha kiʻi tamasiʻi siʻisiʻi ʻi Potukali. Lolotonga ha fakataha fakafāmili, naʻá ne hola ke ʻalu ʻo taumātaʻu. Naʻá ne ongoʻi ʻoku totonu ke talaange ki heʻene ongomātuʻá ʻa e feituʻu ʻoku ʻalu ki aí, ka naʻá ne pehē ke ʻoua ʻe talaange koeʻuhí ne na kei moʻua he talanoá.

Hili ha ngaahi houa mei ai, naʻe maʻu atu ia ʻe heʻene ongomātuʻa hohaʻá ki he veʻe vaitafé. Mei he aʻusia ko iá, naʻá ne ako ke talangofua ʻo ʻikai ngata pē ki heʻene ongomātuʻá ka ki he fanafana foki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

Talu mei ai, ko ha meʻa angamaheni ia kia ʻEletā Teixeira ke tokanga ki he kihiʻi leʻo siʻi mo vanavanaikí. Naʻá ne ʻilo mo hono fāmilí ki he ongoongoleleí ʻi he 1976, hili hano fakaʻatā e ngāue fakafaifekaú ʻi Potukali. Naʻá ne papitaiso ʻi heʻene taʻu 16 pea ngāue fakafaifekau kimui ʻi he Misiona Lisbon Portugal.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Teixeira, naʻe hikinimaʻi ko ha mēmipa ʻo e Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú ʻi he ʻaho 31 ʻo Māʻasi, 2018, “ʻOku ‘ikai lava ke fakaʻikaiʻi e mālohi ʻo ʻetau ngaahi filí ke liliu ʻetau moʻuí.” Naʻá ne akoʻi ʻi he konifelenisi lahi ʻi ʻEpeleli 2009, “Ko ha fakaʻilonga makehe atu pē ʻa e meʻafoaki ko ʻeni ʻo e falala ʻoku tau maʻu fakataha mo ʻetau fatongia fakataautaha ʻaki hono fakaʻaongaʻi fakapotopoto iá.”

Naʻe maʻu ʻe ʻEletā Teixeira ha ngaahi mataʻitohi ʻi he tauhitohí mo e pule fakapisinisí pea ngāue ki he Siasí ko ha ʻōfisa pule tauhitohi he ngaahi meʻa fakavahaʻapuleʻangá. Naʻá ne ngāue foki ʻi he Laulāpuna ʻi Potukalí ko ha konga ʻo e ʻiuniti NATO. Naʻá ne hoko ʻi he taimi ko iá he Siasí ko ha talēkita fakafonua ʻi he ngaahi vā fetuʻutaki mo e kakaí. Hili ha taimi siʻi mei ai, naʻá ne fetaulaki mo hono uaifí, Maria Filomena Lopes Teles Grilo. Naʻá na mali ʻi he 1984 ʻi he Temipale Bern Switzerland pea ko ha mātuʻa ki ha fānau ʻe toko tolu.

Naʻe fāʻeleʻi ʻa José Augusto Teixeira da Silva ʻi Vila Lilo, Potukali, ʻi he ʻaho 24 ʻo Fepueli, 1961. Kuó ne hoko ko ha tokoni ʻi ha pīsopeliki, palesiteni fakavahefonua, palesiteni siteiki, Fitungofulu Fakaʻēlia, mo e palesiteni ʻo e Misiona Brazil São Paulo South Naʻe hikinimaʻi ia ko ha Fitungofulu Taki Māʻolunga ʻi he ʻaho 5 ʻo ʻEpeleli, 2008. ʻOkú ne lolotonga hoko ko ha Palesiteni ʻo e ʻĒlia ʻAmelika Tonga Sauté pea ʻe kamata ʻene ngāue ʻi he Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú ʻi he ʻaho 1 ʻo ʻAokosi, 2018.

Ne akonaki mai ʻa ʻEletā Teixeira kiate kitautolu ʻi he konifelenisi lahi ʻi ʻEpeleli 2015 ko e mahuʻinga tahá ke “fakaloloto ʻa ʻetau mahino ki he Fakamoʻuí. … ʻOua muʻa naʻa tuku ki ʻapongipongi e meʻa te tau lava ʻo fai he ʻaho ní. Ko e taimi ʻeni ke tau haʻu ai kia Kalaisí.”