2016
Ko e Ngoue ʻe Tolu ʻa e ʻOtuá
Māʻasi 2016


TALAFUNGANI ʻO E ONGOONGOLELEÍ

Ko e Ngoue ʻe Tolu ʻa e ʻOtuá

Mei he “The Purifying Power of Gethsemane,” Ensign, May 1985, 9–11. Naʻe fakaleleiʻi ʻa e fakaʻilonga leá mo e fakaʻilonga mataʻitohi lahí.

Ko e fakamoʻoni fakaeʻaposetolo fakaʻosi ʻeni ʻa ʻEletā Makongikī ʻi heʻene kei moʻuí; naʻá ne pekia hili ha uike ʻe ua mei ai.

Kau fakataha muʻa mo au ʻi hono maʻu ʻo ha ʻilo pau ki he Fakaleleí.

ʻĪmisi
three gardens of God PDF 1
ʻĪmisi
three gardens of God PDF 2
ʻĪmisi
three gardens of God PDF 3
ʻĪmisi
three gardens of God

Toʻohemá: Ko e Ngoue ʻo ʻĪtení, fai ʻe Jan Brueghel the Elder © Thyssen-Bornemisza/Scala/Art Resource, NY; Palataisí, fai ʻe Jan Brueghel the Elder © bpk, Berlin/Gemaeldegalerie/Jörg P. Anders/Art Resource, NY; Mavahe Mei he Ngoue ʻo e Eden, tā ʻe Joseph Brickey; toʻomataʻú: Konga naʻe toʻo mei he Ko Hono Kapusi ʻo ʻĀtama mo ʻIvi mei he Ngoue ko ʻĪtení, tā ʻe Gary L. Kapp; konga naʻe toʻo mei he Ko Kalaisi ʻi Ketisemani, tā ʻe Harry Anderson; Ko e Toetuʻú, tā ʻe Harry Anderson

ʻOku ou ongoʻi, pea hangē ʻoku ongo pehē mo e Laumālié, ko e tokāteline mahuʻinga taha ʻe lava ke u talakí, mo e fakamoʻoni mālohi taha ʻe lava ke u faí, ko e feilaulau fakalelei ko ia ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí.

Ko ʻEne Fakaleleí ʻa e meʻa maʻongoʻonga taha kuo hoko pe ʻe hoko talu mei he kamataʻanga ʻo e Fakatupú pea tukuʻau mai ʻi he ngaahi kuongá ʻo aʻu ki ha ʻitāniti ʻoku ʻikai hano ngataʻanga.

Ko e tumutumu ia ʻo e angalelei mo e ʻaloʻofa ko ha ʻotua pē te ne lava ke fakahokó. ʻOku tuʻunga ai e ngāue kotoa e ngaahi tūkunga mo e tuʻunga ʻo e palani taʻengata ʻa e Tamaí ki he fakamoʻuí. …

Te u ngāue ʻaki pē ʻeku ngaahi lea ʻaʻaku ʻi heʻeku fakamatala ki he ngaahi meʻa fakaofó ni, neongo te mou pehē ko ha ngaahi lea ia mei he folofolá, pe ko ha ngaahi lea ne lea ʻaki ʻe ha kau ʻAposetolo mo ha kau palōfita kehe.

Ko e moʻoni ne ʻuluaki lea ʻaki ia ʻe ha niʻihi kehe, ka ko ha ngaahi lea ia ʻaʻaku he taimí ni, he kuo fakamoʻoniʻi ʻe he Laumālie Māʻoniʻoni ʻo e ʻOtuá kiate au ʻoku moʻoni ia, pea ʻi he taimi ní ʻoku hangē ne ʻuluaki fakahā pē ia ʻe he ʻEikí kiate au. Ko ia ai, naʻá ku fanongo ki Hono leʻó pea ʻiloʻi ʻEne folofolá. …

ʻOku ou fakaafeʻi kimoutolu ke kau fakataha mo au ʻi hono maʻu ʻo ha ʻilo pau kau ki he Fakaleleí.

Kuo pau ke tau siʻaki e ngaahi fakaʻuhinga ʻa e tangatá mo e poto ʻo e kakai potó kae tokanga ki he Laumālie ko ia kuo foaki mai ke tataki ʻaki kitautolu ki he moʻoni kotoa pē.

Kuo pau ke tau fekumi ʻi he ngaahi folofolá, ʻo tali kinautolu ko e fakakaukau mo e finangalo mo e leʻo ʻo e ʻEikí pea mo e mālohi ʻo e ʻOtuá ki he fakamoʻuí.

ʻI heʻetau lau, fakalaulauloto mo lotú, ʻe haʻu ki heʻetau fakakaukaú ha fakatātā ʻo e ngoue ʻe tolu ʻa e ʻOtuá—ʻa e ngoue ko ʻĪtení, Ngoue ko Ketisemaní, mo e Ngoue ʻo e Fonualoto ne ʻIkai Ai ha Tahá, ʻa ē ne hā ai ʻa Sīsū kia Mele Makitaliné.

Te tau mamata ʻi ʻĪteni ki he meʻa kotoa pē naʻe fakatupu ʻi ha tuʻunga fakapalataisí—ʻikai ke ʻi ai ha mate, ʻikai ha fakatupu, pea ʻikai ha ngaahi tuʻunga ʻo e sivi mo e ʻahiʻahí.

Te tau ʻiloʻi ko e faʻahinga fakatupu ko iá, ʻa ia ʻoku ʻikai ʻilo ki ai e tangatá he taimi ní, ʻa e founga pē ʻe taha ke fakahoko ai ʻa e Hingá.

Te tau toki mamata ai ki he hifo ʻa ʻĀtama mo ʻIvi, ʻa e ʻuluaki tangatá mo e ʻuluaki fefiné, mei hona tuʻunga taʻe-faʻa-maté mo e nāunauʻia fakapalataisí ke hoko ko e ʻuluaki kakano fakamatelie ʻi he māmaní.

ʻE hoko mai ʻa e moʻui fakamatelié ki he māmaní ʻo kau ai ʻa e mālohi ʻo e fakatupú mo e maté. Pea koeʻuhí ko e maumau-fonó ʻe kamata ai ha tuʻunga ʻahiʻahiʻanga ʻo e faingataʻá mo e ʻahiʻahí.

Pea te tau mamata leva ʻi Ketisemaní ki hono huhuʻi ʻo e tangatá ʻe he ʻAlo ʻo e ʻOtuá mei he mate fakaesino mo fakalaumālie ko ia naʻe hoko kiate kitautolu tupu mei he Hingá.

Pea fakaʻosí, te tau ʻiloʻi ʻi he tafaʻaki ki muʻa ʻo ha fonualotu kuo ʻikai ʻi ai ha taha, kuo maumauʻi ʻe Kalaisi ko hotau ʻEikí ʻa e ngaahi haʻi ʻo e maté peá Ne ikunaʻi ʻa faʻitoka ʻo taʻengata.

Ko ia ai, naʻe tupu ʻa e Hingá mei he Fakatupú; pea tupu mei he Hingá ʻa e moʻui matelié mo e maté; pea ʻoku meia Kalaisi ʻa e moʻui taʻe-faʻa-maté mo e moʻui taʻengatá.

Kapau naʻe ʻikai ke hinga ʻa ʻĀtama, ʻa ia naʻe tupu mei ai ʻa e maté, ta ne ʻikai ke mei ʻi ai e Fakalelei ʻa Kalaisí, ʻa ia ʻoku mei ai ʻa e moʻuí.

Pea ko ʻeni, fekauʻaki mo e Fakalelei haohaoá ni, ʻa ia ne fakahoko ʻi hono lilingi ʻo e taʻataʻa ʻo e ʻOtuá—ʻoku ou fakamoʻoni naʻe fakahoko ia ʻi Ketisemani pea ʻi Kolokota, pea ʻi heʻene fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí, ʻoku ou fakamoʻoni ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtua Moʻuí pea naʻe tutuki Ia koeʻuhí ko e ngaahi angahala ʻa māmaní. Ko Ia hotau ʻEikí, mo hotau ʻOtuá, mo hotau Tuʻí. ʻOku ou ʻilo ʻeni ʻiate au pē, ʻo ʻikai mei ha toe taha kehe.

Ko e taha au ʻo ʻEne kau fakamoʻoní, pea ʻe ʻi ai e ʻaho te u ala ai ki he ngaahi mataʻi faʻo ʻi Hono ongo toʻukupú mo Hono ongo toʻukupu kelekelé pea ʻe viviku Hono ongo toʻukupu kelekelé ʻi hoku loʻimatá.

Ka he ʻikai ke u toe ʻilo lelei ange he taimi ko iá ʻi he meʻa ʻoku ou ʻiloʻi he taimi ní, ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtua Māfimafí, ko Ia ʻa hotau Fakamoʻuí mo e Huhuʻí, pea ʻoku tupu pea hoko mai ʻa e fakamoʻuí ʻi Hono taʻataʻa fakaleleí ʻo ʻikai ʻi ha toe founga kehe.

Fakatauange ki he ʻOtuá ke tau ʻaʻeva kotoa ʻi he māmá, ʻo hangē ko e ʻi he māmá ʻa e ʻOtua ko ʻetau Tamaí, koeʻuhí ke fakamaʻa kitautolu mei he angahala kotoa pē ʻe he taʻataʻa ʻo Sīsū Kalaisi ko Hono ʻAló, ʻo hangē ko e ngaahi talaʻofá.