2016
Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e ʻAho Sāpaté
Māʻasi 2016


Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e ʻAho Sāpaté

ʻOku talanoa ʻa e Kāingalotu ʻi he funga ʻo e māmaní ki he ngaahi founga makehe kuo tāpuekina ai ʻenau moʻuí ʻe he ʻaho makehe, māʻoniʻoni ko ʻení.

ʻĪmisi
Sunday at a chapel

Ngaahi tā fakatātā ʻa Pascal Campion

Fakakaukau angē ki haʻo maʻu ʻa e fakaafe mahuʻinga taha ʻi hoʻo moʻuí: ko ha faingamālie ke feohi mo Sīsū Kalaisi ʻi ha ʻaho kakato. ʻE founga fēfē nai haʻo teuteu fakalaumālie mo fakatuʻasino ki ha ʻaho pehē? Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻokú ke ʻamanaki atu te ke maʻu mei ha ʻaʻahi pehē?

Kuo fakaafeʻi kitautolu takitaha ʻe he ʻEikí ke tuku mavahe ha ʻaho ke fefolofolai mo Ia—ko e ʻaho Sāpaté, ʻa ia kuó Ne tāpuakiʻi mo fakamāʻoniʻoniʻi (vakai, ʻEkesōtosi 20:11). Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻokú ke fiefia ai ʻi hoʻo tauhi e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoní? Ko ʻeni ha niʻihi ʻo e ngaahi fakakaukau mei he Kāingalotu ʻi he funga ʻo e māmaní naʻa ala ʻoatu ha ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo ʻa koe pē.

Vāofi ki he ʻOtuá mo Kalaisi

Naʻe ʻiloʻi ʻe Sisitā ʻEnitulia Sūlia, mei Sā Paulo, Palāsila, ʻoku hangē pē ʻa e mālohi ange hotau vā fetuʻutaki mo hotau kaungāmeʻá ʻi he lahi ʻetau feohí, ʻe mālohi ange hotau vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní ʻi heʻetau tokanga taha kiate Ia ʻi he lotu ʻi he ʻaho Sāpaté.

Lolotonga e ʻaʻahi ʻa Sūlia ki hano fāmili taʻe-Siasi, naʻá ne fakakaukau ke ʻā vave hake ʻi he Sāpaté pea feinga ke ʻilo ha ʻapisiasi Māmonga ʻi he feituʻú. ʻI he hanganaki atu hono fāmilí ki ha ʻaho ʻo e vaʻinga fiefia, naʻe fekumi ʻa Sisitā Sūlia ʻi honau feituʻú ʻo ne fetaulaki mo ha taha naʻá ne fakahinohino ange ha taua mei he mamaʻó. Naʻe lava ʻa Sisitā Sūlia ʻo ʻalu ki he lotú. Naʻá ne pehē “Ne u aʻusia ʻa e ʻaho Sāpate fakafiefia tahá.” “Naʻá ku ongoʻi mālohi e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní. Naʻá ku ongoʻi naʻá Ne fiefia ʻi he taimi ʻoku talangofua ai ʻa ʻEne fānaú ki Heʻene ngaahi akonakí. Naʻá ku maʻu ha fakamoʻoni mālohi ange ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisí.”

Ko e Fai-fakamoʻuí mo e Fakafiemālié

Naʻe lea ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, fekauʻaki mo e founga hono tāpuekina ʻe he ʻaho Sāpaté ʻene moʻuí ʻi heʻene hoko ko ha taha palofesinale kei talavou: “Naʻá ku ʻuluaki maʻu ʻa e fiefia he Sāpaté ʻi he ngaahi taʻu lahi kuo hilí ʻi heʻeku kei hoko ko ha taha faitafa femoʻuekiná, naʻá ku ʻilo ne hoko ʻa e Sāpaté ko ha ʻaho ʻo e fakaakeake fakafoʻituitui. ʻI he fakaʻosinga ʻo e uiké, naʻe mamahi hoku ongo nimá ʻi hono toutou olo ʻaki ʻa e koá, vaí, mo ha polosi fefeka. Naʻá ku toe fie maʻu foki ha kiʻi mālōlō mei he mafasia ʻo e ngāue faingataʻá ni. Naʻe ʻomi ʻe he Sāpaté ʻa e fakafiemālie naʻe fie maʻu lahí.1

Taimi ki he Hisitōlia Fakafāmilí

Ne ʻikai fuʻu fuoloa mei heni, naʻe fakahoko ʻe ʻĪlisa taʻu 10 mei ʻEtimonitoni, ʻAlapeta, Kānata ha lea ʻi he houalotu sākalamēnití fekauʻaki mo e founga ʻe taha kuo fai tāpuekina ai ʻene moʻuí ʻi he tokanga taha ki he ngaahi ʻekitivitī ʻoku feʻunga mo e ʻaho Sāpaté. Koeʻuhí ne faʻa fefaʻuhi ʻa ʻĪlisa mo e taʻeoliʻiá he ʻaho Sāpaté, naʻá ne fakakaukau mo hono fāmilí ko ha ʻekitivitī lelei ke ʻahiʻahi fakahoko ʻa e fakahokohoko fakamotuʻaleá. Tuaikemo ne ʻiloʻi ʻe ʻĪlisa ʻokú ne saiʻia ʻaupito ʻi he ngāue ki he ngaahi hingoá mo e ngaahi lekōtí. Naʻá ne vahevahe ki he haʻofangá, “ʻI heʻeku kamatá, ne u loto ke hokohoko atu maʻu pē hono faí.”

ʻI he fanongo ʻa e kui fefine ua ʻa ʻĪlisá ki heʻene saiʻia he hisitōlia fakafāmilí, naʻá ne akoʻi ʻa ʻĪlisa ki hono tānaki atu ha ngaahi talanoa mo e tā ki heʻenau fuʻu ʻakau fakafāmili ʻi he ʻInitanetí. “ʻOku fuʻu fakalata ʻaupito, ʻoku ou saiʻia ʻaupito ai!” Ko ʻĪlisa ia. “ʻI heʻeku fakahoko ʻa e ngāue hisitōlia fakafāmilí, ʻoku ou ongoʻi e laumālie ʻo ʻIlaisiaá. Ko ha ongo fakafiefia ia.”

Ko ha Laumālie Kuo Hiki Hake

Naʻe fakamoʻoni ʻa Sisitā Siulolo A. ʻEsipilini, tokoni ʻuluaki ʻi he kau palesitenisī lahi ʻo e Palaimelí, ki he tāpuaki ʻo hono maʻu ʻo e sākalamēnití ʻi he ʻaho Sāpaté: “ʻI he taimi ʻoku ou maʻu ai ʻa e sākalamēnití, ʻoku ou sioloto atu he taimi ʻe niʻihi ki ha tā valivali ʻo e Fakamoʻui kuo Toetuʻú ʻoku mafao mai Hono ongo toʻukupú, ʻo hangē ko Haʻane teuteu ke fāʻofua kiate kitautolu. ʻOku ou saiʻia ʻi he tā valivali ko ʻení. ʻI heʻeku fakakaukau ki ai lolotonga ʻa hono fakahoko ʻo e sākalamēnití, ʻoku langaki hoku laumālié pea hangehangē ʻoku ou fanongo ki he folofola mai ʻa e Fakamoʻuí: “Vakai, ʻoku mafao atu hoku nima ʻo e ʻaloʻofá kiate kimoutolu, pea ko ia ia ʻe haʻú, te u maʻu ia; pea ʻoku monūʻia ʻa kinautolu ʻa ia ʻoku haʻu kiate aú.” [3 Nīfai 9:14].”2

Ko e Ngaahi Faingamālie ke Tokoní

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā L. Tomu Peuli (1922–2015) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ko e taha ʻo e ngaahi ʻuhinga ʻoku fie maʻu ai ke tau mālōlō mei heʻetau ngaahi ngāué ʻi he ʻaho Sāpaté he ʻoku nau taʻofi kitautolu mei he “faingamālie ke tokoni ai ki he niʻihi kehé.”3

Naʻe kau ʻa Sisitā Sola ʻĀsei he saiʻia ke tokoni ʻi he ʻaho Sāpaté lolotonga ʻene tupu haké ʻi he Kolo Kapongí ʻi Kana. Lolotonga ʻene foki mai ki ʻapi mei he ako nofomaʻú he faʻahitaʻu māfaná, naʻá ne ʻalu mo ha kau toʻu tupu kehe ke ʻaʻahi ki he kau mēmipa ʻi honau koló kuo fuoloa ʻenau taʻefesiofaki. Naʻe pehē ʻe Sisitā ʻĀsei, “Ko ha feilaulau ia he naʻe fuʻu fiekaia homau tokolahi ʻi he tuku ʻa e lotú, pea ʻoku mau nofo mamaʻo mei homau ʻapí pea ʻikai ke maʻu ha taimi ke mau kai pea mau toe fakataha mai.” Ka naʻe ʻaonga ʻa e feilaulaú, he naʻa nau lava ai ke lotu mo hivaʻi ha ngaahi himi mo honau kāingalotu ʻi he koló pea fakaafeʻi kinautolu ki he lotú mo e ngaahi ʻekitivitií. ʻE loto ha taha ʻo e toʻu tupú ke lue mo kinautolu ki he lotú he Sāpate hono hokó.

Naʻe pehē ʻe Sisitā ʻĀsei, “Naʻe fatu heni ha feohi vāofi ʻiate kimautolu.” “Kuo hoko ai hamau niʻihi ko ha ngaahi kaungāmeʻa fafale ko e fili ko ia ne mau fai ke mau ʻalu atu pea fakafoki mai homau kaungāmeʻa kuo heé ʻaki hono feilaulauʻi ha ngaahi houa siʻi ʻo homau ʻaho Sāpaté.”

ʻĪmisi
Sabbath activities

Ngaahi Faingamālie Ngāue Fakafaifekaú

ʻI he māmani ʻo e ʻahó ní, ʻe hoko hono tauhi e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoní ko ha meʻa ke makehe ai—ʻo ʻomi ai ha ngaahi faingamālie ke tau vahevahe ai ʻa e ongoongoleleí ʻi ha founga angamaheni ʻi hono fakatokangaʻi ʻe he niʻihi kehé ʻa e faikehekehe ʻi heʻetau ngāue angamaheni fakauiké. Naʻe aʻusia ʻeni ʻe he fāmili Tēvisí lolotonga ʻenau nofo ʻi he motu ko Kelenatá mo hona ʻōfefine kei siʻi ko ʻĀtelí. Naʻe fakamatalaʻi ʻe Sisitā Makenisī Loea Tēvisi, ko e faʻē ʻa ʻĀtelí, “ʻOku ʻikai ha taha he kaungāmeʻa ʻo ʻĀtelí ʻe kau ki he Siasí, pea neongo ʻoku tui ʻa e tokolahi ʻo kinautolu ki he ʻOtuá, ʻoku hangē pē ʻa e Sāpaté ia kiate kinautolu ko ha ʻaho ʻe taha ʻo e uiké.”

ʻI he ngaahi māhina siʻi kuo hilí, naʻe fakaafeʻi ai ʻa ʻĀteli ki ha faiʻaho ʻi ha fale heleʻuhila ʻi he ʻaho Sāpaté. Naʻe fakakaukau hono fāmilí ke ʻave pē ha kiʻi meʻaʻofa kae ʻikai ʻalu ki he faivá mo e pātí. Naʻe pehē ʻe Sisitā Loea Tēvisi, “Koeʻuhí ne mau afe atu ʻo talamonū atu kiate kinautolu, ne mau lava ʻo vahevahe ʻemau tui fekauʻaki mo e ʻaho Sāpaté, ʻi ha founga fakakaumeʻa mo tauʻatāina.” “Naʻá ku fiefia ʻaupito he kamata vahevahe ʻe heʻeku kiʻi taʻahiné ʻa e ongoongoleleí.”

Maluʻi mei he Anga Fakamāmaní

ʻOku pehē ʻe he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 59:9, “Pea ko e meʻa ke tauhi ai koe ke maʻa ange mei māmaní, ke ke ʻalu ki he fale ʻo e lotú pea ʻohake ai hoʻo ngaahi ouau toputapú ʻi hoku ʻaho tapú.” Kuo akoʻi mai ʻe he kau palōfita mo e kau ʻaposetolo ʻo onopōní ko e fakakaukau ko ia ki hono tauhi kitautolu ke tau “maʻa ange mei māmaní” ko ha fakaafe pea mo ha tāpuaki fakatouʻosi kuo talaʻofa mai ʻokú na vakavakaō.

Hangē ko ʻení, naʻe akonaki ʻa Palesiteni Sēmisi E. Fausi (1920–2007), Tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē, ʻi heʻetau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi meʻa fakamāmani ʻokú ne tohoakiʻi ʻetau tokangá ʻi he ʻaho Sāpaté, ʻoku fai tāpuekina ai kitautolu ʻaki ha maluʻi mei he tokanga ki he ngaahi meʻa fakaemāmaní: “ʻOku fakautuutu he kuongá ni ʻa e lava ke maʻu pea tokanga ki he ngaahi koloa fakamāmaní, ʻoku ʻi ai ha maluʻi pau maʻatautolu mo ʻetau fānaú mei he ngaahi meʻa fakamamahi hotau kuongá. Ko e kī ki he maluʻi pau ko iá, ʻoku fakaofo heʻe lava pē ke maʻu ia ʻi hono tauhi ʻo e Sāpaté.”4

Taimi Lelei Moʻó e Fāmilí

Naʻe ʻilo ʻe he fāmili ʻOlosoni ʻi Pilikihami Siti, ʻIutā, USA, ʻoku ʻomi ʻe hono fakahoko ha kiʻi liliu siʻi ʻi he founga ʻo ha ngaahi tāpuaki maʻongoʻonga. Ne ʻikai ke nau mamata ʻi he ngaahi polokalama televīsione angamahení he ʻaho Sāpaté, naʻa nau nofotaha ʻi he ngaahi mītia ʻoku ʻomi ʻe he Siasí. Naʻá na ʻilo ʻoku hoko ʻena mamata ʻi he ngaahi vitiō ʻo e Tohi Tapú (vakai, BibleVideos.org) mo ʻena fānaú ke ne fakaafeʻi e Laumālié pea fakatupu ʻe he ngaahi fehuʻi mei he fānaú ha ngaahi fealēleaʻaki lelei fakafāmili.

Naʻe pehē ʻe Sisitā Leisi ʻOlosoni, “Naʻe hoko ʻa e ʻikai ke u sio TV ʻi he ʻaho Sāpaté ko e liliu lahi taha ia kiate au ʻo e meʻa ne u tokanga taha ki aí.” “Mahalo te tau ongoʻi hangē ʻoku fuʻu lahi e ngaahi lao ki he Sāpaté, ka ʻoku ou fakakaukau ko e Sāpaté ko ha ʻaho tauʻatāina ia ʻi heʻene fekauʻaki mo e ngāue tokoní mo e ʻofa faka-Kalaisí. Kapau te tau fili ki ai, ʻe lava ke fakaake kitautolu ʻe he ʻaho Sāpaté ʻo fakamahafu ʻaki ʻa e mālohi ke fehangahangai mo e māmaní ʻi he uike ka hoko maí.”

ʻOku akoʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ʻi he folofolá ʻoku totonu ke tau “manatuʻi ki he ʻaho Sāpaté ke tauhi ke māʻoniʻoni” (ʻEkesōtosi 20:8). ʻI heʻetau fakatokangaʻi ko e ʻaho Sāpaté ko ha faingamālie fungani ia ke maʻu ai ʻa e ngaahi tāpuaki fakalaumālié, ʻoku hoko ʻa e ngaahi lea ko iá ko ha fakaafe meiate Ia. Te tau tali fēfē? Ko e hā ʻa e ngaahi talaʻofa kuo teuteu maʻatautolu mo hotau fāmilí?

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Russell M. Nelson, “ʻOku Fakafiefia ʻa e ʻAho Sāpaté,” Liahona, Mē 2015, 129.

  2. Cheryl A. Esplin, “Ko e Sākalamēnití—ko ha Fakafoʻou maʻá e Laumālié,” Liahona, Nōvema 2014, 13.

  3. L. Tom Perry, “Ko e Sāpaté mo e Sākalamēnití,” Liahona, Mē 2011, 9.

  4. James E. Faust, “The Lord’s Day,” Ensign, Nov. 1991, 35.