2012
Ko Hono Akoʻi ʻo e Angatonú ʻi ʻApí
ʻOkatopa 2012


Talafungani ʻo e Ongoongoleleí

Ko Hono Akoʻi ʻo e Angatonú ʻi ʻApí

Naʻe fāʻeleʻi ʻa Telepeeti L. Sitepelei ʻi he ʻaho 11 ʻo Tīsema 1896 ʻi ʻAlesona, USA. Naʻe vaheʻi ia ko ha mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he ʻaho 5 ʻo ʻOkatopa 1950, peá ne ngāue ʻi he kōlomu ko iá ʻo aʻu ki heʻene pekia he ʻaho 19 ʻo ʻAokosi 1978. Ko e lea ʻi he polokalama fakalotu ko ʻení naʻe fai ia ʻi he ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongí ʻi he ʻaho 1 ʻo Fēpueli 1977. ʻOku lava ke maʻu kakato atu ʻa e lea ko ʻení ʻi he lea faka-Pilitāniá ʻi he speeches.byu.edu.

ʻĪmisi
ʻEletā Delbert L. Stapley

Ko ha fatongia mo ha tāpuaki ki he mātuʻá ke akoʻi ʻenau fānaú ke moʻui angatonu.

ʻOku maʻu ʻe he mātuʻá ha faingamālie ke akoʻi mo oʻi ʻa e ʻulungaanga ʻo ʻenau fānau īkí ʻoku teʻeki maʻu ʻe Sētane ha mālohi ke ʻahiʻahiʻi kinautolu pea kimuʻa pea nau taʻu valu, ʻo nau haʻisia ai ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. … Kuo tuku ʻe he ʻEikí ki he mātuʻá ʻa e ngaahi taʻu mahuʻinga ko ʻení, ʻa e ngaahi fuofua taʻu ʻo e moʻui ʻa ha kiʻi tamasiʻi, ʻoku ʻikai haʻisia ai ʻa e fānaúki he ngaahi meʻa ʻoku nau lea ʻaki mo faí. Ko ha fatongia mo ha tāpuaki ki he mātuʻá ke akoʻi ʻenau fānaú ke moʻui angatonu.

Ko e founga lelei taha ke akoʻi ʻaki e angatonú mo e lotú ʻi ha ʻapi, ko e hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga. Fakatauange, ʻe tauhi ʻe he mātuʻá ʻena moʻuí ke fiefia mo maʻa pea lava ke ngāue ʻaonga ʻaki ʻa e faʻifaʻitakiʻangá ʻi heʻena moʻuí ʻi hono akoʻi mo akonekina ʻena fānaú. [Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tēvita O. Makei (1873–1970) ʻo pehē:] “Kapau te ke akoʻi e tui ki he ʻOtuá, fakahaaʻi ʻe koe hoʻo tui kiate Iá; kapau te ke akoʻi e lotú, lotu koe; … kapau te ke loto ke nau anga fakamaʻumaʻu, fakaʻehiʻehi mei he loto-ʻohó; kapau ʻokú ke loto ke nau moʻui angamaʻa, mapuleʻi kinautolu, ongoongo lelei, peá ke tā ha sīpinga mahuʻinga ʻi he ngaahi meʻa kotoa ko ʻení.”1 Ko hono fai iá, ʻe ongo ange ai ʻa e ngaahi akonaki ko ʻení ki hoʻo fānaú; pea ʻi heʻenau maʻu ʻa e fakahinohino pehē mei he mātuʻá, te nau mālohi ai ʻi he fehangahangai mo e ngaahi ʻahiʻahi ʻa Sētané, he ko ʻene taumuʻá ke fakaʻauha ʻenau moʻuí ʻi he taimi te nau aʻu ai ki he taʻu ʻoku ʻekeʻi meiate kinautolu ʻa e meʻa ʻoku nau fai pe taʻe faí. Ko e fatongia ʻo e mātuʻá ke nau aʻusia e tuʻunga ʻoku nau loto ke aʻusia ʻe heʻenau fānaú ʻi he anga fakaʻapaʻapá, loto fakamātoató, anga fakamaʻumaʻú, mo e loto-toʻa ke fai ʻa e meʻa ʻoku totonú ʻi he taimi kotoa. ʻOku mālohi ange ʻa e hoko ko e faʻifaʻitakiʻangá ʻi he akonakí.

ʻOku totonu ke hoa ʻetau moʻui fakaʻaho ʻi ʻapí mo ʻetau ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e tuʻunga moʻui ʻi he Siasí. ʻOku totonu ke fenāpasi ʻetau ngaahi meʻa fakapisinisí mo ʻetau tui fakalotú. ʻOku vave hono fakatokangaʻi ʻe he fānaú ʻa e fakangalingalí. Naʻe pehē ʻe Sione Militoni ko e mālualoí pē ʻa e angahala ʻoku ʻaʻeva taʻe fakatokangaʻi ʻe ha taha, tukukehe pē ʻa e ʻOtuá. Ka ʻoku ongoʻingofua ʻe he fānaú ʻa e ngaahi meʻa ʻoku halá, pea nau fehiʻa ʻi he anga taʻe fakamātoató mo e fakangalingalí. ʻOku tau ʻilo ʻoku tokoniʻi lahi ange e fānaú ʻe he akonaki ʻoku tau moʻui ʻakí ʻi he akonaki ʻoku tau malangaʻí. ʻOku totonu ke faitotonu maʻu pē ʻa e mātuʻá ki heʻenau fānaú, tauhi e palōmesi ʻoku fai kiate kinautolú mo lea ʻaki maʻu pē ʻa e moʻoní. ʻOku maʻu ʻe he mātuʻa falalaʻangá ʻa e falala ʻenau fānaú. ʻI he taimi ʻoku ongoʻi ai ʻe ha tamasiʻi ʻokú ke fakaʻapaʻapaʻi ʻene falalá mo ke toe falala kiate iá, ʻe ʻikai te ne maumauʻi ia, pe te ne fakamaaʻi koe. …

ʻOku ʻikai teitei totonu ke kē e ongomātuʻá kapau ʻoku ʻi ai ʻena fānaú. Taimi ʻe niʻihi ʻoku hoko e keé ʻi ha feinga ke fakatonutonu pe tauteaʻi ha tamasiʻi. ʻOku fakaangaʻi ʻe he tokotaha; kae fakafepaki e taha ko ē. Pea hoko leva ʻa e ivi ʻokú ne ʻuuni ʻa e ʻapí, kau ai mo e tamasiʻí, ʻo taʻeʻaonga. ʻOku fie maʻu ke fāitaha e mātuʻá ʻi hono ʻiloʻi ʻa e hala ʻokú na fie maʻu ke fou ai ʻena tamasiʻí; he ka ʻikai, mahalo ko hono olá te ne fai ha ngaahi fili ʻoku hala tupu mei heʻene puputuʻú. Naʻe pehē ʻe Lisiate L. ʻĪveni: “ʻOku taʻe totonu ke mavahevahe ʻa e mātuʻá pea ʻoku fakapuputuʻu mo ne fakavaivaiʻi ʻa e fakavaʻe ʻo e fāmilí. Ko kinautolu ʻoku totonu ke fekumi ki ai ha tamasiʻi ke maʻu ha fakahinohinó kuo pau ke nau fāitaha ʻi he fakahinohino ʻoku nau ʻoangé.”2 ʻOku tau ʻilo ʻoku ongoʻingofua ʻe he fānaú ʻa e ngaahi tōʻonga mo e ngaahi ongo he fāmilí; ʻoku lava ke nau ongoʻi ʻa e fehūsiakí mo e ngaahi faikehekehe ʻa ia ʻoku ʻikai ke faʻa mahino kiate kinautolu pe mafakamatalaʻí. …

ʻOku ʻi ai e totonu ʻa ha tamasiʻi ke ne ongoʻi ʻoku ʻi ai hono hūfangaʻanga ʻi hono ʻapí, ko ha feituʻu ʻoku malu ai mei he ngaahi fakatuʻutāmakí mo e ngaahi kovi ʻo e māmaní. ʻOku mahuʻinga ʻa e fāitaha mo e faitotonu ʻa e fāmilí ki hono feau e fie maʻu ko ʻení. ʻOku ʻikai ha toe feituʻu kehe mei ʻapi ʻe lava ke maʻu ai ʻa e fiefia ʻoku moʻoni mo tuʻuloá he moʻuí ni. ʻOku malava ke tau ʻai ʻa ʻapi ke hoko ko ha konga ʻo hēvani; ko e moʻoni, ʻoku ou sio loto atu ko hēvaní ko ha hoko atu pē ia ʻo e moʻui fakaʻapi lelei he māmaní.3 …

ʻOku moʻoni ʻa e ongoongoleleí ʻi heʻetau akoʻí. ʻOku moʻui ʻa Kalaisi, ʻoku moʻui ʻa e ʻOtuá, pea kuo teuteu ha ngaahi nofoʻanga nāunauʻia ʻi ʻolunga maʻá e kotoa ʻEne fānau faivelenga mo mateakí. Palani he taimí ni ʻa e faʻahinga ʻapi mo e fāmili ʻokú ke fakaʻamuá pea mo e founga te ke feau ʻaki ʻa e ngaahi fie maʻu hoʻo fānaú ke pukepuke kinautolu ʻi he hala angatonu te ne tataki e fāmilí ki he moʻui taʻengata ʻi ha ʻapi fakasilesitialé. ʻE hoku kāinga, ʻofa ke tāpuakiʻi kotoa kimoutolu ʻe he ʻOtuá. ʻOku ou tui ʻoku mahino ko e meʻa kuó u lea ʻakí ʻoku fekauʻaki ia mo kimoutolu. Pea ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ki he toʻu tupú ʻoku omi ke tāpuakiʻi hoʻomou moʻuí ke fokotuʻutuʻu mo paotoloaki homou ʻapí ʻi ha founga ʻoku toputapu.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. David O. McKay, Secrets of a Happy Life, comp. Llewelyn R. McKay (1967), 11.

  2. Richard Evans’ Quote Book (1975), 23.

  3. Vakai, David O. McKay, Gospel Ideals (1953), 490.

Tā fakatātaaʻi ʻo e ʻatá ʻe Craig Dimond © IRI