2012
Ko Hono Tauhi ʻEtau Ngaahi Fuakavá
ʻOkatopa 2012


Pōpoaki ʻa e Faiako ʻAʻahí

Ko Hono Tauhi ʻEtau Ngaahi Fuakavá

Ako ʻi he faʻa lotu ʻa e fakamatala ko ʻení, pea aleaʻi ia mo e kau fafine ʻokú ke ʻaʻahi ki aí ʻo ka feʻunga ke fakahoko. Fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻí ke tokoni atu ki hono fakamālohia e kau fafiné pea ʻai ke hoko ʻa e Fineʻofá ko ha konga longomoʻui ʻo hoʻo moʻuí.

ʻĪmisi
Sila ʻo e Fineʻofá

Tuí, Fāmilí, Fakafiemālié

Ko e faiako ʻaʻahí ko ha fakafōtunga ia hotau tuʻunga fakaākongá mo ha founga ke fakahoko ai ʻetau ngaahi fuakavá ʻi heʻetau fetokoniʻaki mo fefakamālōhiaʻakí. Ko e fuakavá ko ha fepalōmesiʻaki toputapu mo tuʻuloa ʻi he vahaʻa ʻo e ʻOtuá mo ʻEne fānaú. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ʻI heʻetau ʻiloʻi ko ia ko e fānau kitautolu ʻo e fuakavá, ʻoku tau ʻiloʻi ai ko hai kitautolu mo e meʻa ʻoku fie maʻu ‘e he ‘Otuá meiate kitautolú. ʻOku tohi ʻEne fonó ʻi hotau lotó. Ko Ia hotau ʻOtuá pea ko Hono kakai kitautolu.”1

ʻI heʻetau hoko ko e kau faiako ʻaʻahí ʻoku lava ke tau fakamālohia ai ʻa kinautolu ʻoku tau ʻaʻahi ki aí ʻi heʻenau feinga ke tauhi ʻenau ngaahi fuakava toputapú. ʻI hono fai iá, ʻoku tau tokoni ai ke teuteuʻi kinautolu ki he ngaahi tāpuaki ʻo e moʻui taʻengatá. Naʻe pehē ʻe ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Ko e fefine kotoa pē ʻi he Siasí ni kuó ne fai ha fuakava mo e ʻEikí, ʻoku ʻi ai hano tufakanga fakalangi ke tokoni ʻi hono fakahaofi ʻo e ngaahi laumālié, ke taki ʻa e houʻeiki fafine ‘o e māmaní, ke fakamālohia ʻa e ngaahi ʻapi ʻo Saioné, pea mo langa ʻa e puleʻanga ‘o e ʻOtuá.”2

ʻI heʻetau fakahoko mo tauhi e ngaahi fuakava toputapú, ʻoku tau hoko ai ko e ngaahi meʻangāue ʻi he toʻukupu ʻo e ʻOtuá. Te tau lava ai ke fakahaaʻi e meʻa ʻoku tau tui ki aí mo fefakamālohiaʻaki ʻetau tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Mei he Folofolá

1 Nīfai 14:14; Mōsaia 5:5–7; 18:8–13; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:78; 84:106

Mei Hotau Hisitōliá

Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi he 1833, ko e temipalé “ko ha potu ke fakafetaʻi ai ʻa e kāingalotu kotoa pē.” Ko ha “potu ke akoʻi ai ʻa kinautolu kotoa pē kuo ui ki he ngāue fakafaifekaú ʻi honau ngaahi uí mo e ngaahi lakanga kehekehe kotoa pē; koeʻuhí ke fakahaohaoaʻi ʻa kinautolu ʻi he ʻiloʻi ʻo ʻenau ngāue fakafaifekaú, ʻi he tefitoʻi fakakaukau, ʻi he tefitoʻi moʻoni, pea ʻi he tokāteline, ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku kau ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he māmaní” (T&F 97:13–14).

Naʻe fetokoniʻaki ʻa e kau fafine ʻo e Fineʻofa ʻi Nāvū ʻi ʻIlinoisí, ʻi he konga kimuʻa ʻo e ngaahi taʻu 1840 tupú heʻenau teuteu ki he ngaahi ouau fakatemipalé. ʻI he ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeiki māʻolunga angé ʻa ē naʻe maʻu ʻe he Kāingalotú ʻi he Temipale Nāvuú, “[naʻe] fakahā [ʻi hono ngaahi ouaú] ʻa e mālohi ʻo e anga faka-ʻOtuá” (T&F 84:20). “ʻI hono tauhi ʻe he Kāingalotú ʻenau ngaahi fuakavá, naʻe fakamālohia mo tokoniʻi kinautolu ʻe he mālohi ko ʻení ʻi honau ngaahi ʻahiʻahí ʻi he ngaahi ʻaho mo e ngaahi taʻu ne hanga mei muʻá.”3

ʻOku ngāue ʻa e kau fafine mo e kau tangata faivelenga ʻi he funga e māmaní ʻi he temipalé ʻi he Siasí he kuongá ni mo hokohoko atu ke maʻu ha mālohi ʻi he ngaahi tāpuaki ko ē ʻoku toki lava pē ke maʻu ʻi he ngaahi fuakava fakatemipalé.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Russell M. Nelson, “Ngaahi Fuakavá,” Liahona, Nōv. 2011, 88.

  2. M. Russell Ballard, “Kau Fefine ʻo e Angatonú,” Liahona, Tīsema 2002, 39.

  3. Ngaahi ʻOfefine ʻi Hoku Puleʻangá: Ko e Hisitōlia mo e Ngāue ʻa e Fineʻofá (2011), 155.

Temipale Nāvū ʻIlinoisí, tā ʻe Scott Goodwin