Taimi Feʻinasiʻakí
“Ko Hoku Falé ko ha Fale ia ʻo e Maau”
“Fokotuʻutuʻu ʻa kimoutolu; teuteu ʻa e meʻa ʻaonga kotoa pē; pea fokotuʻu ha fale, ʻio ko ha fale ʻo e lotu, ko ha fale ʻo e ʻaukai; ko ha fale ʻo e tui, ko ha fale ʻo e ako, ko ha fale ʻo e nāunau, ko ha fale ʻo e maau, ko ha fale ʻo e ʻOtuá” (T&F 88:119).
Naʻe folofola e ʻEikí, “Ko hoku falé ko ha fale ia ʻo e maau” (T&F 132:8). Ko e temipalé ko e fale ia ʻo e ʻEikí, ka ʻe lava pē ke hoko hotau ngaahi ʻapí foki ko ha fale ʻo e maau. Ko e fale ʻo e māú ko ha ʻapi ia ʻoku tau feinga ke fai ai ʻa ia kuo akonaki ʻaki ʻe Sīsuú. Ko ha ʻapi ʻe lava ke tau ongoʻi ai ʻa e ʻofá mo e melinó.
Kuo tuku ʻe he Tamai Hēvaní ki he ngaahi mātuʻá ʻa e fatongia ke akoʻi mo tokangaʻi ʻenau fānaú ʻi he ʻofa mo e angalelei. Kuó Ne tuku ki he fānaú ʻa e fatongia ke talangofua mo fakaʻapaʻapaʻi ʻenau mātuʻá. ʻOku finangalo e Tamai Hēvaní ke ngāue fakataha ʻa e mēmipa kotoa pē ʻo e fāmilí ke hoko hono ʻapí ko ha feituʻu fiefia mo melino ʻe lava ke ʻi ai ʻa e Laumālié.
Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Kālani L. Peisi ʻo e Kau Fitungofulú ki he tokoni ʻa hono ʻofefine siʻisiʻi tahá ke nau fakahoko e ngaahi ngāué ʻi he founga ʻa e ʻEikí. Naʻá ne pehē: “Ko ia naʻá ne fakamanatu mai ke fai ʻemau lotu fakafāmilí. Ko ia naʻe feinga ke mau fiefia ʻi hono fakahoko ʻo e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí. Naʻá ne fokotuʻutuʻu ʻemau ngaahi kumi koloá; naʻá ne ʻai ʻemau fanga kiʻi meʻakai maʻamaʻa; naʻá ne fai ha meʻa pē ko e feinga ke fiefia ʻa e fāmilí ʻi heʻemau efiafi fakafāmili ʻi ʻapí” (“Friend to Friend,” Friend, Feb. l997, 7).
ʻEkitivitií
Toʻo ʻa e peesi K4 mei he makasiní, pea fakapipiki ia ʻi ha pepa fefeka. Kosi ʻo toʻo e ngaahi kongakonga pāsoló. Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:119 pea fokotuʻutuʻu leva ʻa e pāsoló ki he hokohoko totonu ʻo e foʻi leá, ke tatau mo e vēsí. ʻI hoʻo fakakakato pē ʻa e pāsoló, toutou lea ʻaki e potufolofolá mo feinga ke ako maʻuloto ia.
Fakakaukau ki he ngaahi meʻa ʻe lava ke ke fai ke tokoni ke maʻu ʻe ho fāmilí ha ʻapi ʻo hangē ko ia ʻoku fie maʻu ʻe he Tamai Hēvaní ke ke maʻú—ha ʻapi ʻe lava ke ke ongoʻi ai ʻa e ʻofá mo e melinó, ha ʻapi e lava ke ke ongoʻi ai Hono Laumālié.
Fokotuʻutuʻu ʻa kimoutolu;
teuteu ʻa e meʻa ʻaonga kotoa pē;
pea fokotuʻu ha fale,
ʻio, ko ha fale ʻo e lotu,
ko ha fale ʻo e ʻaukai,
ko ha fale ʻo e tui,
ko ha fale ʻo e ako,
ko ha fale ʻo e nāunau,
ko ha fale ʻo e maau,
ko ha fale ʻo e ʻOtuá.
Ngaahi Fakakaukau ki he Taimi Feʻinasiʻakí
-
Fakaafeʻi ha taki he Palaimelí ke fakamatala ki ha taimi naʻá ne talangofua ai ki heʻene mātuʻá. Tuku ke ne fakamatala ki hono ngaahi olá. Fekau e fānaú ke huke hake ki he Kolose 3:20. Fakamatalaʻi ange naʻe hiki ʻa e veesi ko ʻení ʻe Paula, ʻa ia ko ha ʻAposetolo ʻa Sīsū Kalaisi. Kimuʻa pea mou lau fakataha ʻa e vēsí, talaange ki he fānaú ke nau kumi e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko hai naʻe lea ki ai ʻa Paulá? Ko e hā e meʻa ʻoku talaange ʻe Paula ke nau faí? Lau e folofolá pea kole ke fai mai ha ngaahi tali. Hili ko iá peá ke fehuʻi: Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi founga kuo tokoniʻi ai koe ʻe hoʻo talangofua ki hoʻo mātuʻá ke ke malu pe tokoni ke ke fili ai ki he totonú? Lī ha kiʻi tangai piini ki ha fānau tokolahi, pea kole ange ke nau talaatu ha meʻa ʻe taha kuo kole ange ʻenau ngaahi mātuʻá ke fai ʻa ia ʻe lava ke nau talangofua ki ai. Fakamoʻoni ki hono mahuʻinga ʻo e talangofua ki he mātuʻá.
-
Ako hivá: “Ko Hoku Fāmili Taʻengatá” (Fokotuʻutuʻu ki he Taimi Feʻinasiʻakí mo e Polokalama ʻa e Fānaú ʻi he Houalotu Sākalamēniti ki he 2009). Tuku ke kiʻi toutou fanongo e fānaú ki he fasí. Toe tā ʻa e fasí pea tuku ke tauhi e fānaú ki he taimi ʻo e notá ʻaki ʻenau tātā honau tuké ʻi honau lauʻi nima ʻe tahá ke fakatātaaʻi ʻenau tuki ha hāmala hangē ha taha tufungá. Kumi ha ngaahi fakatātā ʻoku nau fakafofongaʻi e ngaahi foʻi lea mahuʻinga ʻi he veesi ʻuluakí (vakai, sila fakatātā ʻa e Palaimeli 1). Tepiʻi pe fakapipiki ʻa e fakatātā takitaha ki ha puha. Tohiʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e puhá ʻa e foʻi lea mahuʻingá. ʻUluaki akoʻi e foʻi hivá ʻaki hono fakaʻaliʻali e ngaahi foʻi lea mahuʻingá. ʻI he taimi ʻoku ako ai ʻe he fānaú ha kupuʻi lea, fokotuʻu e puhá ke hangē haʻo langa ha fale ʻaki ha ngaahi foʻi pilikí. Ko ʻene lava pē ʻe he fānaú ʻo hivaʻi kotoa e foʻi vēsí ʻaki hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi foʻi lea mahuʻingá, fokotuʻutuʻu fakalaine taʻefakahokohoko ʻa e ʻū puhá kae fakahanga ki lalo e ʻū fakatātaá. Hivaʻi e kupuʻi lea takitaha pea tuku ke fili ʻe he fānaú ha fakatātā ʻoku nau pehē ʻoku tatau mo e kupuʻi leá. Kapau ʻokú na tatau pea fekau ha taha ke ne fokotuʻu fakalelei ʻa e puhá ke langa ha fale pea fakaʻasi mai e tafaʻaki ʻoku ʻi ai e fakatātaá. Ko e taimi kotoa pē ʻoku hivaʻi ai ʻe he fānaú “Ko e tokotaha langa au,” fekau ke nau tā fakatonu honau nimá ki he fasí.
Akoʻi ʻa e veesi uá ʻaki hono kosi ha fakatātā ʻo ha fāmili ko ha ngaahi konga pāsolo. Tohiʻi ʻi he tuʻa ʻo e konga pāsolo takitaha ha foʻi lea mahuʻinga mei he kupuʻi lea takitaha ʻo e veesi uá. Akoʻi e kupuʻi leá ʻaki hano fakaʻaongaʻi ʻo e foʻi lea mahuʻingá. ʻI hono ʻiloʻi pē ʻe he fānaú ʻa e kupuʻi leá, fokotuʻu e kongá ʻi he palakipoé ke ʻasi mai ʻa e tafaʻaki ʻoku ʻi ai e fakatātaá. Toutou fai ʻeni ki he konga takitaha kae ʻoua kuo kakato ʻa e pāsolo ki he fāmilí. Akoʻi e taú.
Tā fakatātaaʻi ʻe Thomas S. Child