Oqo na Gauna ni Vakavakarau
Oqo na gauna me vakarautaki koya na tamata me na lesu tale vua na Kalou. Ni mataka e rawa ni sa rui bera.
Kemuni na taciqu kei na ganequ, ena koniferedi raraba sa oti, e sa mai yali kina na noqu isakisaki—na marama watiqu daulomani—ena 59 na yabaki. Ena noqu a tiko voli e vale ena dua na Vakarauwai e matalia dina vei au ni sega na itavi vakalotu me qaravi kina, keirau a cakacaka vata voli kina. E a savasava o koya. Au a veivuke ena kena kau, lobi, ka biu ena kena vanua. Oti keirau mai dabe ena sofa, veitauri liga, marautaka na parokaramu ena retioyaloyalo, e a mai takali yani kina na nona bula ena vakacegu o Dantzel na noqu vakamareqeti. Na nona takali yani e lako mai vakasauri ka sega ni namaki. E se qai oti ga e va na siga, nona a vakaraitaka na neirau vuniwai ena nona ripote ni kena ivakarau tudei na nona raici vakavuniwai, ni macala ni vakadidigo e daumaka tu. Ni oti na noqu sasaga matewale meu vakabulai koya, sa sega ni rawa, e vakasinaiti au na taqaya kei na rarawa. Na noqu itokani voleka duadua na tinanigone agilosi ni lewe 10 na luvei keirau, budra e lewe 56 na makubui keirau e sa kau tani mai vei keitou.
O Dantzel e a sega walega ni dua na daulomani ka itokani lomani. O koya e a dua na qasenivuli. Mai na nona ivakaraitaki vakamarama, e a vakavulica na vakabauta, ivakatagedegede vinaka, talairawarawa, yalololoma. E a vakavulica vei au meu dau vakarorogo ka dauloloma. Au kila na veivakalougatataki taucoko e rawa me lako mai vua e dua na tagane vakawati, tamanigone, ka tukanigone, e a vakavuna ga o koya.
Ena vakamuduo titobu, au vakavinavinakataka na iloloma vakaitamera ka vakadewataki mai vei ira na itokani lomani ena veiyasai vuravura raraba. Na ivola ka sega ni wiliki rawa na kena iwiliwili, na qiriqiri mai ena talevoni kei na veitukutuku tale e so ka ra vakauti mai kivei au kei na noqu matavuvale. Na veinanumi taucoko e vakaraitaka na taleitaki ni loloma me baleti koya kei na loloma me baleti keitou, ka sa biuti keitou tu mai. Na itukutuku era lako mai o ya e sa dua dina na iwiliwili vakaitamera, ka sa ka ni rarawa dina sara, ni sega ni rawa me keitou sauma yani vakayadudua. Au gadreva meu vakavinavinakataki kemuni kece sara ena nomuni yalololoma kivei keitou. Vinaka, vinaka sara vakalevu. Na veika o ni a vola mai e kauta mai na vakacegu levu ena gauna ni mosi ni yalo vakaoqo me baleta na neitou matavuvale. Keitou lomana vakaidina na neitou daulomani o Dantzel! Keitou diva me tiko!
Mai na nona takali vakasauri sa rawa me da vulica kina e dua na lesoni bibi: Oqo na gauna me vakarautaki koya na tamata me na lesu tale vua na Kalou. Ni mataka e rawa ni sa rui bera. O ira na veiparofita ena veitabagauna era dau tukuna: “Raica me vakarautaki koya na tamata ena bula oqo me na lesu tale vua na Kalou … Mo dou kakua ni lokuyarataka na gauna mo dou veivutuni kina.”1
Na Gagadre ni Vakavakarau ena Gauna Oqo
Io e lewe vuqa era dau lokuyara.2 Mai na nona ivakaro e dua na parofita “Sa sega na yaga mo qai kaya tiko … au na veivutuni, ka lesu vua na noqu Kalou. Io sa sega ni yaga na nomu qai vosa vakaoqori; raica na yalo ga ko a soli iko kina ena nomu bula oqo, ena laki lewai iko tale ena bula sa bera mai.”3 E a vakuria tale e dua na parofita. “Ko koya sa dukadukali ena dukadukali tikoga; ko koya sa yalododonu ena yalododonu tikoga.”4
Sa cecere sara na kila ka ni “veika kece eda mai vulica … ena bula oqo, ena tu ga vei keda ni da sa tucaketale mai na mate.”5 Eda vulica talega mai vua na parofita o Josefa Simici ni “Kalou e tiko vua … dua na gauna … digitaki … o Koya ena kauti ira kece mai kina na Nona tamata, era talairawarawa ki na Nona vosa ka rokova na Nona ivakaro, ki na Nona vakacegu lagilagi ni silesitieli. Na vakacegu lagilagi oqo 6 sa ikoya na vakataucokotaki ka lagilagi, e gadreva e dua na tamata ena nona vakavakarau ni bera ni rawa vua, me vaka na lawa ni matanitu o ya, me qai curu kina ka marautaka na veivakalougatataki… . E sa solia tu na Kalou e so na lawa ki na matavuvale vakatamata, ia, kevaka e dikevi, era veiganiti vakavinaka ki na nodra vakavakarau me ra rawata na vakacegu lagilagi oqo.”7 E a vakakina na nona vakarautaki koya o Sisita Nelson!
E sa rairai yawa sara na ituvatuva lagilagi o ya kevaka e dua e sa vakayalolailaitaki mai na leqa vakavuravura kei na butobuto. Au nanuma sara e dua na noqu itokani ena nona a sotava e dua na siga dredre e vakaraitaka, “Oilei, na cava mada na vuna au a sucu mai kina?” E sauma na nona taro na ituvatuva ni Kalou. Eda lako mai ki na bula oqo ena yago vakatamata. E rawa me da veidomoni ka vakamau sara. E rawa me da vakaluveni ka sotava na veivakatovolei ena bula vakayago oqo. (Ni yalovinaka ka vosoti au ena noqu cavuti ira tiko na gone kei na veivakatovolei ena duavata ga na iyatuvosa. Au kidava ni rau tiki ruarua ga ni noda gaunisala ni tubu cake tiko.) E a taqomaki na Lotu—e a buli na vuravura—me rawa kina me ra vauci na veimatavuvale oqori ena veivaletabu. Kevaka e sega, ena cudruvi na vanua taucoko ka “vakarusai.”8
Eda lako mai me da mai vakatovolei me da vakadinadinataka, ka da na qai digidigi.9 Na noda vakatulewa ena qai lewa na noda icavacava. Eda sa “sereki me ra digitaka na galala kei na bula tawamudu ena vukui koya na Dauveisorovaki … , se me ra digitaka na tiko vakabobula kei na mate.”10 O ira kecega era na digitaka na sala ni Turaga era na vakacacataki.11 Ia sa macala tu na kedra isau. O ira era vakadinadinataka na nodra vakabauta “era na taukena na matanitu ni Kalou, … a sa vuabale na nodra marau ka tawamudu.”12 E sa rawata na isau o ya o Sisita Nelson. Sa dua na vakacegu levu e kauta mai vei au kei na noqu matavuvale!
Na veivakatovolei kei na ivakadinadina e yaco taucoko ga vei ira na vutuniyau kei na dravudravua. Ena vica vata na yabaki sa oti, au a kerei meu seleta e dua na turaga vutuniyau. Ena dua na vakadikevi vakavuniwai e a vakadeitaki kina ni sa toso sara ga na kenisa ka sa teteva yani na yagona taucoko. Ena noqu sa vakaraitaka na itukutuku oqo, na kena isau totolo duadua mai vua sa ikoya me na vakatau mai na nona iyau. E rawa ni lako ki na veivanua cava ga, se cava ga e rawa ni cakava me qaravi kina na nona ituvaki. E nanuma o koya ni rawa me sauma e dua na uma ilavo vakaitamera me rawa ni kauta lesu tale mai vua na bula. E a taroga e dua, “E vica mada na iyau e a biuta laivi tu mai?” Na kena isau, e sa macala tu ga, “Taucoko sara ga!”
E a vakaliuca taumada na veika vakavuravura. E sa vakamatatataka sara tu ga na veika e a bunotaka vakaukauwa me rawata e a lailai wale ka sega dina sara ga na kena yaga. Au dau nanumi koya niu dau wilika na: “Raica sa oti na gauna mo dou veivutuni kina, dou sa lokuyarataka na gauna mo dou vakabulai kina ka … calata sara vakadua.”13
Ena rabailevu ni kena veibasai, e a vakavakarautaki koya tu ena nona bula taucoko o Sisita Nelson me baleta na gauna me na lesu tale yani kina kivua na Kalou. E a bulataka tu na veisiga yadua me vaka ga e sa iotioti ni nona siga. E taleitaka na veitiki ni auwa taucoko sara, ena nona kila ni gauna ena vuravura oqo e sa rui vakamareqeti.
E so na tamata era bula me vaka ga ena sega na siga ni veilewai. E so tale era vakaotia na siga nikua vata kei na dua na rere sega ni yavalati rawa me baleta na siga ni mataka se e dua na ivalavala veivesuki ena veicakacala ena siga enanoa. De rairai ganita vei keda vakayadua me da vakasamataka sara vakamatua na vosa ni dua na serekali, me vaka e a tabaki tu ena dua na disi moqimoqili ka vakaraitaka tu na auwa na rarama ni siga mai na kena iyaloyalo ena liga ni dua na ibulibuli ni kaloko cowiri.
Na iyaloyalo ni qaqalo ni ligaqu e vakaraitaka
E wasea na gauna muri mai ki na gauna sa oti sara:
Ni bera o ya, e moce koto na auwa ka se bera ni sucu
E uasivia na nomuni kaukauwa ena bogi tutu
E daku ni laini sega ni oti
Sa yali na auwa, sa sega ni vakatikori:
E dua na auwa mo vakayagataka,—
Sai koya OQO na iyaloyalo e tutaka.14
Me da Vakavakarau Vakacava?
Oqo na kena gauna. Ia me da vakavakarau vakacava? Tekivu ena veivutuni! E vakatakila na ivolanikalou: “Ia kevaka sa lomamu mo kitaka na ka ca ena nomu bula oqo, ko na kunei ni ko sa tawa savasava ena mata ni itikotiko ni veilewai ni Kalou; … sa sega na ka tawa savasava sa tiko vata kei na Kalou.”15 E a solia na lawa rawarawa oqo: “Kevaka ko sa sega ni muria na noqu ivakaro, ko na sega sara ni rawata na lagilagi oqo.”16
Oqo sara ga na kena gauna me vakaraitaki kina na vakarokoroko ni doka na yagoda vakatamata. E qarava me vaka na vale vakacevaceva ni dua na yalo ena veigauna taucoko me tawamudu. Na gagano vakayago me lewai mai na kaukauwa vakayalo ni tamata yadua. “Me da biuta tani na ivalavala sa sega ni vakalotu.17 Me da biuta tani sara na ka ca kecega ka taura matua ena veika vinaka kece, [ka] … ia mo dou muria na vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou.”18
Me baleta na wasoma ni veika vakarerevaki ka vakadomobula ena vuravura, e so na tamata era vakabekataka ni dua tiko na Kalou. Ia, na kena dina, e tovolea tiko o Koya me vukei keda. E vakaraitaka na veivosa oqo: “Raica au sa kacivi kemudou vakavuqa e gusudra na noqu tamata, kei ira na agilosi dauveiqaravi, ia au sa kacivi kemudou talega koi au, ena domo ni kurukuru, kei … cava, … uneune, … uca cevata, … dausiga kei na mate dauveitauvi kecega, … au sa nanuma sara meu vakabulai kemudou mo dou rawata na bula tawamudu, ia dou sa sega ni vinakata!”19
Na nona inuinui vei keda sai koya na bula tawamudu. Eda na rawata mai na talairawarawa ki na veiyalayalati kei na cakacaka tabu ni valetabu—me baleti keda, noda matavuvale, kei ira na noda qase. E sega ni rawa me da vakavinakataki sara koi keda ke sega o ira.20 E sega ni rawa me yaco na noda gagadre me da laki tu ena nona iserau lagilagi na Kalou. Me da muria na ivakaro, ena vakalougatataki keda na Kalou ena ka sa yalataki tu.21
E totoka na ituvatuva ni Kalou. O ira, “kecega sa mate ni ra sa bera ni rogoca na itukutuku vinaka ni kosipeli oqo, io ko ira a rawa me ra vakabauta kevaka era a bula tiko ka rogoca, era na rawata talega na matanitu ni Kalou.”22 Na Nona ituvatuva e sa yalololoma talega. O Koya “ena lewai ira na tamata kecega ena nodra ivalavala, ia me vaka na gagadre ni yalodra.”23
E sa kena gauna oqo me da vola na yacada ena kedra maliwa na tamata ni Kalou. Eda cakava oqo mai na noda sauma na ikatini. Era kauta mai na isigana na Nona tamata me vakalaougatataki ira kina.24 E a vakavulica o Sisita Nelson na lesoni oqori ki na neitou matavuvale, e talevi ka se baci talevi tale.25
Oqo na gauna me da tuva kina na noda inaki vata kei na inaki ni Kalou. Nona cakacaka kei na Nona lagilagi—“me ra tucake tale mai na mate na tamata kecega ka rawata na bula tawamudu”26—e a rawa me yaco me noda inaki. Na vakamau ena valetabu e tukuna kina na iVakabula: “Kevaka e dua na tagane e vakamautaka e dua na yalewa me vaka na noqu ivakaro kei na ilesilesi au sa lesia, kei na veiyalayalati vou ka tawamudu, … [erau] na rawata na itikotiko vakaturaga, na matanitu yalataki, na kaukauwa kei na lewa ni veika kecega, … erau na vakalougatataki ka vakalagilagi ena veika kecega.”27 Me da vakamuria na ivakaraitaki ni Turaga, me da dauloloma me vakataki Koya, me da dau masu me vakataki Koya, ka da vosota me yacova na ivakataotioti me vakataki Koya.28
Na Bibi ni Mate ena iTuvatuva Tawamudu ni Kalou
Na mate sai koya e dua na navunavuci yaga ena noda bula tawamudu. E sega ni dua e kila na gauna e lako mai kina, ia e gadrevi ena ituvatuva cecere ni Kalou me baleta na marau.29 Na vakavinavinaka ki na Veisorovaki ni Turaga, ia na tucake tale e ka dina kei na bula tawamudu e rawa vei keda na tamata kecega.30 Na rawa o ya e yaco me ka dina ena noda talairawarawa ki na vunau ni Kalou. E kaya, “Kevaka dou sa sega ni muria na noqu ivunau, … dou na sega ni rawata na matanitu vakalomalagi.”31 Eda na lewai mai vua na Turaga ena dua na siga32 ka lako ki na noda dui tikina ka vakarautaki tu ena vale nei Tamada mai lomalagi.33 Na lagilagi ena matanitu vakasilesitieli e waraki ira tu era yalodina ki na ivakaro malumu ni Kalou.34
Kemuni na taciqu kei na ganequ, eda bula me da mate ka da mate me da bula—ki na dua tale na matanitu. Kevaka eda sa vakavakarau vinaka tu, na mate e sega ni kauta mai na rere. Mai na yasana ni tawamudu, e sa rui totolo mai na mate vei ira walega era sega tu ni vakavakarau me ra sota vata kei na Kalou.
Oqo na gauna ni vakavakarau. Oti, ni sa lako mai o mate, e rawa me da toso ki liu ena lagilagi vakasilesitieli ka sa vakarautaka oti tu na Tamada Vakalomalagi me baleti ira na Luvena yalodina. Ena gauna oqo, eda tu laivi mai ka rarawataki ira tiko na noda daulomani—me vaka na noqu matavuvale kei au—na batigaga kei mate e vakamalumalumutaki mai na dua na tudei vei Karisito ena nomudou vakanuinui taucoko sara, mo dou lomana na Kalou kei na tamata kecega, kei na gagadre titobu mo dou qaravi ira.35 Na vakabauta o ya, na inuinui o ya, na loloma o ya ena kauti keda me da laki tiko ena itikotiko tabu ni Kalou, vata kei ira na noda itokani kei na matavuvale tawamudu, bula vata kei Koya ka tawamudu. Au vakadinadinataka oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.