Maroro aika Kakaawaki

Iroun Joy D. Jones

Beretitenti ni Kabuta n te Reirei n Tabati ae Tibwa Kamotirawaaki

Ti aki kona n tataninga te rairaki bwa e na waeko n riki nakoia natira. Te rairaki ae maninanti bon tiaki reirein ana euangkerio Iesu Kristo.

Koa tia n titiraki bwa bukin tera ti arana te Buraimwari bwa “Moanrinan”? Ngkai te ara e kaineti nakon te reirei n tamnei are a karekea ataei n aia moan ririki, irou bon te kauring naba n te koaua ae mwakaroiroi. Iroun Tamara are i Karawa, ataei a tuai man riki bwa kauarinan—a teimatoa n tainako n riki bwa “moanrinan.”¹

E onimakiniira bwa tina nora bonganaia, karineia, ao ni kawakiniia bwa natin te Atua. Anne nanona ti aki kona ni kammarakiia, taekaraaia, ke ni karawawataia, riki ngkana e korakora te rawawata ao te nakobuaka. N onean mwiina ti nora bonganaia natira ao ti karaoi ni kabane are ti kona ni kaitarai buakakan mwakuri n iowawa. Tararuakiia e moanibwai iroura—n ai arona nakoIna.²

Te taanga ni kairake te tina ao te karo a tekateka n taiboran aia umwanikuuka n rinanon bwaai ake a riki n aia bong. Mai inano n te ruu, a ongo te buki. Te tina e titiraki, “Terana anne?”

Imwiina a ongo te tang ae maraara man ana ruu ni matu natiia te mwane ae aua ana ririki. A kawaekoaia ni kaea te ruu. A nooria ikekei, ni wene iaon te timanti irarikin ana kainiwene. Te tina e tabekarake te ataeinimwaane ao n titirakinna bwa tera ae riki.

E taku, “I bwaka man au kainiwene.”

E titiraki, “Bukin tera ko bwaka man te kainiwene?”

E kakuia angana man taku, “I aki ataia. I taku bwa tao I aki rang mwaneaua raoi.”

Bon taekan te bwai ae “te mwaneaua raoi” are I kan taetae iaona n te ingabong aei. Bon tibwangara ao tabera buokakiia natira bwa a na “mwaneaua raoi inanon“ ana euangkerio Iesu Kristo. Ao ti aki kona ni waaki n te tai ae waekoa.

Iai taai aika onoti inanon maiuia ataei are a kawakinaki raoi iai man ana kariiri Tatan. Bon te tai n akea iai aia bure ao a tuai n riinga te bure.³ Bon te tai ae tabu ibukiia kaaro ao naati. Ataei a na reireinaki, n te taeka ao n te banna ni katoto, imwain ao imwiin ae “a roko n te roro ni bukinaki i matan te Atua.”⁴

Beretitenti Henry B. Eyring e reirei: “Iai tibwangara ae korakora irouia kairake. Te tai ae moan te tamaroa n anganakia te reirei, ngkai ataei a mano man ana kariri [ana] kairiribai te rabwata, ao imwaain ae e a kangaanga butimwaeakin te koaua ibuakon karongoa n oin aia kangaanga.”⁵ N te reirei anne e na buokiia n kinai aroia mai karawa, te kantaninga ibukiia, ao kakabwaia aika a mwaiti ake a taaningaia ngkai a karaoi berita aika a tabu ao ni karekei otenanti iaon kawain te berita.

Ti aki kona n tataninga te rairaki bwa e na bon riki nakoia natira. Te rairaki ae maninanti bon tiaki reirein ana euangkerio Iesu Kristo. Te riki n ai aron te Tia Kamaiu e aki riki n aki akaka. Karaoan te tatangira ae nako man te nano, reirei, ao kakoaua e kona ni buokiia natira ni waaki man roroia ni kairake n namakina ana wirikiriki te Tamnei ae Raoiroi. Te Tamnei ae Raoiroi e kakaawaki nakon aia kakoaua natira ao rairakiia nakon Iesu Kristo, ti tangiriia “bwa a na aki toki n ururingnga, bwa e aonga ni memena Tamneina irouia.”⁶

Te marooro n Utu

Iangoa kakaawakin te maroro n utu iaon ana euangkerio Iesu Kristo, marooro aika kakawaki ake a kona ni kaoa te Tamnei. Ngkana ti karaoi aekakin marooro akanne ma natira, ti buokiia ni katea aaia, “are bon aan te kateitei ni koaua, aan te kateitei are ngkana aomata [a] kateitei iaona ao aki kona ni bwaka.”⁷ Ngkana ti kakorakora te ataei, ti kakorakora te utu.

Marooro aika a kakaawaki aikai a kona ni kairiia ataei bwa ana:

• Ota n reirein te rairannano.

• Karekea te onimaki iroun Kristo, Natin te Atua ae maiu.

• Rinea te bwabetito ao te bwaintituaraoi ae te Tamnei ae Raoiroi ngkana ai waniua aia ririki.⁸

• Ao n tataro ao n “eti raoi n nakonako i matan te Uea.”⁹

Te Tia Kamaiu e kaumaki, “Ngaia are I anga nakoimi te tua, bwa kam na reirei bwaai aikai n aki tiatianna nakoia natimi.”¹⁰ Ao tera ae E tangiria bwa tina reirei n aki tiatainna?

1. Bwakan Atam

2. Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo

3. Kakawakin te manga bungiaki kaua¹¹

Unimwaane D. Todd Christofferson e taku, “Ni koauana te kakaitara e kukurei ngkana kaaro a katibanakoa reireinaiia ao kataneiakia natiia bwa a na karekea te onimaki iroun Kristo ao ni manga bungiaki kaua.”¹²

Ni kaitaraana, te Tia Kamaiu e anganiira bwa tina buokiia natira “ni kawenea aan [aia] onimaki n te Tamnei are e kairiiri nakon karaoan te raoiroi.”¹³ Ni karaoan aei, ti kona ni buokiia natira bwa a na kina ngkana a namakina te Tamnei ao ni kanakoi mwakuri ake a karika nakon te Tamnei. Anne a kona n ataia n rairinanoia ao n oki nakon te ota rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo. Aio e buoka kaungakin te kona ni kamarurungaki n te maiu n tamnei.

Ti kona ni kaungaira ni buokiia natira ni katea te kona ni kamarurungaki n te maiu n tamnei n roroia nako. Tiaki te bae e na rang kangaanga ke n taua te tai. N ae beebete, te maroro n tabeaianga e kona ni kairiia ataei n ataia tiaki tii teraa are a kakoaua, ma ae rang kakaawaki riki, bukin tera a kakoaua. Marooro n tabeaianga, ae a ririki n tainako ao ni katoatai, a kona ni kairi nakon te atatai ao kaeka aika a nakoraoi. Tina tai kariaia kai reken bwaai aika a maiu man te iti bwa e na totokoira man ara angareirei ao ara kakauongo nakoia natira ao n tarai mataia.

Ana marooro te tina ao te nati aine

Rakan riki taai ibukin maroro aika kakaawaki e kona ni karaoaki rinanon karaoan kaotioti. Kain te utu a kona ni karaoi n te kaotioti ae kanga a kaririaki ke a kairoroaki bwa a na karaoi rinerine aika buakaka. Te waaki aei e kona ni kaotaia ataei bwa a na tauraoi inanon tain te kangaanga. Te katoto, ti kona ni karaoia n te kaotioti ao imwiina ni maroroakinna ngkai ti tuangiia natira te bwai are a kona ni karaoia:

• Ngkana a kaririaki n urua Tuan te Mauri.

• Ngkana a noori tamnei aika buakaka.

• Ngkana a kaririaki bwa a na taekina te kewe, kimoa, ke n aonikai.

• Ngkana a ongo te bwai teuana mairoun te rao ke te tia reirei n te reirei are e kaitara ma aia koaua ke aia kainibaire.

Ngkai a karaoia ao imwiina a maroroakinna, nakon are a kauiaki n aki tauraoi, n tabo aika aki iraorao irouia aia roro, ataei a kona n anaa “te otanga are te onimaki are [a] na kona iai ni katokii ni kabane aia kai ni katebe aika ura naake a buakaka.”¹⁴

Raraou ae I rang kina e moantaai n reiakina te reirei ae kakaawaki aei ngke 18 ana ririki. E karina arana n te taanga ni buaka n te United States n tain te itabarara imarenaia te United States ao Vietnam. E kunea bwa e na reiakin kataneiai ibukiia tautia ake a tibwa rin n riki bwa te tautia are e buaka iaon waeia. E kabwarabwara bwa te kataneiai e bon rang kakua. E kabwarabwara ana tia kairiiri bwa te aomata ae matoatoa ao e kairi matoa.

Te bong teuana kain ana taanga a kunnikainiia n oneaia ni buaka, n tamwarake inanon te kabuebue ma te maonotiti. Te tia kairiiri e karina n takarua te oota bwa a na bwaka nako aontano ao n aki kakamwakuri. Te tia kairiiri e taratara te aki kakammwakuri naba teutana. Ane e mwainging e na ko na ni karekea te rekenikai ae matoatoa imwiina riki. Te taanga ni buaka a korakai n te maan ae raka iaon uoua te aoa inanon te kabuebue ma te un ae rikirake ao te riribai nakon te tia kairiiri.

Namwakaina aika a mwaiti imwiina raraou e kunea bwa e kaira ana taanga rinanon te buakonikai i Vietnam. Aio ai bon te koaua, tiaki te kataneiai. Kakati a moanna n rebwe mai eta n aroka ake a katobibi. Kain te taanga ni kabane a waekoa ni bwaka nako aontano.

Tera ae a tarataraia aia kariribai? Te kakamwakuri. Te kammwakuri teutana e na karebwea te kati. Raraora e taku bwa inanon wenena ni maonotiti ao n aki kakamwakuri i aontano n te buakonikai, tataningaan te roo inanon tabeua aoa, ana iango e oki rikaaki nakon te kataneiai ae beebete. E uringnga ana riribai ae korakora nakon ana tia kairiiri n te kataneiai. N te tai aei e namakina te kakaitau ae korakora—ibukin te bwai are e a tia n reiakinna ao arona are e na tauraoi iai ibukin te tai ae kangaanga aei. Te tia kairiri n te moan karinrin e a tia n iangoraoi ni katauraoa raraou ma kain ana taanga ni buaka ma te konabwai n ata te bwai are a na karaoia ngkana e waaki te buaka. E a tia, n tokina, ni kawakina maiuia raraora.

Ti na kanga ni karaoa aekakin naba anne ibukiia natira n te maiu n tamnei? N te tai ae maan imwain ae a rin n te marae ni buaka n te maiu, tina kanga ni kataia ni kabwanin reireiaia, ni karaka aia konabwai ao ni katauraoiia?¹⁵ Tina kanga ni kaoia bwa a na “mwaneaua raoi”? Tiaki ae ti kukurei riki bwa a na “maono” inanon te otabwanin n reiakinaki ni mweengaia nakon rarabuabua iaon te marae ni buaka n maiuia?

Ngke I ururing rikaaki, iai taai are kainnabau ao ngai ti namakinna ae kanga ngaira te tia kairiiri n te taanga ni buokiia natira bwa a na maiuakina ana euangkerio Iesu Kristo. Te burabeti are Iakobwa e taekina naba te namakin anne ngke e kangai: “I a manga taetae riki nakoimi; bwa I tabeaianga ibukin maiun tamneimi. Eng, e korakora tabeaiangau ibukimi; ao kam ataia i bon iroumi bwa e teimatoa aio.”¹⁶

Ngkai a reiakinaki ataei man rikirake, aia koaua e na bon kaitara ma te kangaanga. Ma ngkai a katauraoaki raoi, a kona n rikirake inanon te onimaki, ninikoria, ao te mwengaraoi, riki ibuakon te kaitara ae korakora.

Aramwa e reireiniira bwa tina “katauraoa aia iango [taian] ataei.”¹⁷ Ti katauraoia te roro ae tabe n rikirake bwa ana riki bwa taan katana te onimaki n taai aika a na roko, n ataia “bwa [ngaiia] a inaomata ni karaoi oin nanoia [ibon irouia]——n rinea te kawai nakon te mate are aki totoki ke te kawai nakon te maiu ae akea tokina.”¹⁸ Ataei a bon riai n ota n te koaua ae korakora aei, te maiu ae akea tokina bon te bwai ae kairua bwa kona kairua ibukina.

E bia ara maroro ae kakaawaki man beebete ma natira ni buokiia “ni kimwareirei n taekan te maiu ae akea tokina” ngkai, bwa aonga n ae a kona ni kimwareirei “te maiu ae akea tokina n te aonaaba ae na roko, are mimitongin te aki mamate.”¹⁹

Ngkai ti nabeia ao ni katauraoia natira, ti kariaia aia rinerine, ti tangiriia ma nanora ni kabane, ti reireiniia ana tua te Atua ao Ana bwaintangira n te rairannano, ao ti aki, roko, n te bwarannano irouia. Man akanne, tiaki aio ana kawai te Uea nakoira n tatabemaniira?

Ti na waaki nako ma te nanomatoa inanon Kristo, n ataia bwa ti kona ni karekea “otan te kantaninga ae kororaoi”²⁰ rinanon ara Tia Kamaiu ae tatangira.

I kakoaua bwa bon Ngaia n tainako te kaeka. N aran Iesu Kristo ae tabu, amen.

Bwaai aika a na taraaki

1. Taraa 3 Nibwaai 17:23–24.

2. Taraa Michaelene Grassli, “Behold Your Little Ones,” Ensign, Nobembwa 1992, 93: “Irou, te taeka noria e kakawaki. E katuruturua riki nakon are n tii ‘taraia ao nooria.’ Ngke e tuangiia Nibwaite te Uea bwa a na nooria natiia aika uarereke, I kakoaua bwa e tuangiia bwa a na tararuaia natiia, ni kantaningaia, n noora are iaon ae ngkai ao n noora aia konabwai ae akea tokina.”

   Taraa Russell M. Nelson, “Listen to Learn,” Ensign, May 1991: “N tautaekaniia ataei n te kairoro bon ana anga Tatan, tiaki te Tia Kamaiu. Tiaki, ti aki bwaibwai irouia natira. Tibwangara ni karo bon te tangiriia, ni kairiia, ao ni kariaia bwa a na nako.”

3. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 29:46–47.

4. Reirei ao Berita aika Tabu 20:71.

5. Henry B. Eyring, “The Power of Teaching Doctrine,” Ensign, May 1999.

6. Reirei ao Berita aika Tabu 20:79.

7. Ereman 5:12.

8. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 68:25; taraa naba Taekan te Onimaki 1:4.

9. Reirei ao Berita aika Tabu 68:6.

10. Mote 6:59; e kairaki ma katuruturuana.

11. Taraa Mote 6:59; taraa naba Reirei ao Berita aika Tabu 20:29–31.

12. D. Todd Christofferson, “Why Marriage, Why Family?,” Riaona, Meei 2015, 52.

13. Taraa Reirei ao Berita aika Tabu 11:12–13; taraa naba Reirei ao Berita aika Tabu 93.

14. Reirei ao Berita aika Tabu 27:17; kairaki katuruturuana, tara naba Marion G. Romney, “Home Teaching and Family Home Evening,” Improvement Era, June 1969, 97: “Tatan, ara kairiribai e karaoi ni kabane kabuakaka iaon arora aika raoiroi. Ana taanga ni buaka a barongaaki raoi ao a rang ni mwaiti. Natira ao te roronrikirake bon takete n ana bwai ni buaka Tatan. A mena n tabo nako n tatauraoi nakon te buakaka ao mwakuri n iowawa. A roko n tabo nako, a kaonaki n te buakaka, ni bwai ni mwakuri aika kewekewe n aonikaia te aba ao n urui bwaai nako aika tabu ao reirei nako aika raoiroi. … Ngkana natira a kakorakoraaki bwa a na tau n tei ni kaitara te buakanaki n ana taanga Tatan, a riai n reireiaki ao ni kataneiaki n te mweenga, ngkai e tua te Uea.”

15. Taraa Russell M. Nelson, “Children of the Covenant,” Ensign, Meei 1995, 33:

    “Ririki aika a nako ngke ataein te reirei ngai ibukin bwainaoraki I nooria aoraki aika a rootaki n aoraki ake a kona n totokoaki n taai aikai. N te bong aei, e a kona n itinaki temanna n te iti n totoko are n taai aika a nako a kona ni karekea te mwauku—ke bon te mate. Teuana te kawai ni bwainaoraki are e kainnanoa te totoko e aranaki bwa te inoculation. Te taeka ae inoculate e rang kamimi. E roko man uoua taeka n Ratin: in, nanonaki ‘inanon’; ao oculus, nanona ‘te mata.’ Te weabe n to inoculate, ngkanne, e nanonaki ‘ni karina te mata inanon’—n taratarai bwai aika a kaikuaki.

    “Te aoraki n aron te polio e kona ni kamwaukua ke n uruana te rabwata. Te aoraki n aron te bure e kona ni kamwaukuko ke n uruana te tamnei. Ana urubwai te polio e a kona ngkai n totokoaki man te iti n totoko, ma ana urubwai te bure e kainnanoa riki bwaai riki tabeua n totoko. Taokita a aki kona n anga te iti n totoko ni kaitara te bure. Te katantan n te maiu n tamnei e ti kona n reke iroun te Uea—ao ni bon oin ana kawai. Iesu e rineia bwa e na aki karina te iti n totoko, ma e na karina te reirei. Ana kawai e aki kabongana te iti n totoko; e kabonganai reirei n reirei mai karawa—te tautaeka ‘mata inanon’—ni katanii tamneia natina ae akea tokina.”

16. 2 Nibwaai 6:3.

17. Aramwa 39:16.

18. 2 Nibwaai 10:23.

19. Mote 6:59; e kairaki ma katuruturuana.

20. 2 Nibwaai 31:20.