Ang Kultura ni Kristo
Kita mahimong magmahal sa labing maayo sa atong indibidwal nga yutan-ong mga kultura ug mahimong hingpit nga partisipante sa mahangturong kultura nga moabut gikan sa ebanghelyo ni Jesukristo.
Pagkatalagsaon sa kalibutan nga atong gipuy-an ug giambitan, pinuy-anan sa lain-lain nga mga tawo, mga pinulongan, mga kustombre, ug mga kasaysayan—nagkatag sa sobra sa gatusan ka nasud ug liboan ka grupo, ang matag usa malamboon sa kultura. Ang katawhan adunay daghan nga ikapasigarbo ug saulugon. Apan bisan sa nakat-unan nga kinaiya—kadtong mga butanga diin kita nahilakip sa mga kultura nga atong nadak-an—mahimong usa ka hilabihan nga kalig-on sa atong kinabuhi, kini usab, usahay, mahimong dakong babag.
Ingon og ang kultura natisok pag-ayo sa atong hunahuna ug kinaiya nga imposible na nga mausab. Kini, human sa tanan, kadaghanan sa unsay atong bation maoy nagpaila kanato ug diin kita mobati gayud nga kita mao gayud. Mahimo kining usa ka lig-on nga impluwensya nga kita mapakyas sa pagkakita sa hinimo sa tawo nga mga kahuyang o mga depekto sa atong kaugalingong mga kultura, nga moresulta sa pagduha-duha sa pagbiya sa pipila sa “mga tradisyon sa atong mga amahan. Ang sobra nga paghunahuna sa kultura sa tawo mahimong mosangput sa pagsalikway sa maanindot—bisan sa diosnon—nga mga ideya, mga hiyas, ug kinaiya.
Nakaila ko og usa ka talagsaon nga tawo, mga tuig ang milabay, kinsa mitabang sa paghulagway niining walay klaro nga kinatibuk-ang baruganan sa kultura. Una nako siyang nahimamat sa Singapore sa dihang ako gisangunan nga mahimong home teacher sa iyang pamilya. Usa ka inila nga propesor sa Sanskrit ug Tamil, siya gikan sa habagatan sa India. Ang iyang talagsaong asawa ug duha ka anak nga lalaki mga miyembro sa Simbahan, apan siya wala gayud moapil sa Simbahan ni maminaw pag-ayo sa mga pagtulun-an sa ebanghelyo. Siya malipayon nga milambo ang iyang asawa ug mga anak nga lalaki ug misuporta kanila sa hingpit sa ilang mga kalihokan ug mga responsibilidad sa Simbahan.
Sa dihang mitanyag ko sa pagtudlo kaniya sa mga baruganan sa ebanghelyo ug pagpaambit sa atong mga gituohan ngadto kaniya, sa sinugdanan siya nagdumili. Milungtad og dugay-dugay nga makahibalo ko ngano: siya mibati nga ang pagbuhat sa ingon mahimo siyang traydor sa iyang nangagi, sa iyang katawhan, ug sa iyang kasaysayan! Sa iyang paagi sa panghunahuna, siya molimud sa tanan sa iyang pagkatawo, sa tanang gitudlo sa iyang pamilya kaniya, sa iyang mismong kabilin sa pagka-Indian. Sa misunod nga pipila ka bulan, nagkaistorya kami mahitungod niini nga mga isyu. Ako nahibulong (apan wala masurprisa!) kon sa unsa nga paagi nga ang ebanghelyo ni Jesukristo nakapaabli sa iyang mga mata ngadto sa lahi nga panglantaw.
Sa kadaghanan nga hinimo sa tawo nga mga kultura adunay makita nga maayo ug dili maayo, makapalig-on ug makapalaglag.
Daghan sa atong mga problema sa kalibutan mao ang direkta nga resulta sa panagsumpaki tali niadtong managlahi og mga ideya ug mga kustombre nga gikan sa ilang kultura. Apan hapit tanang panagsumpaki ug mga kaguliyang daling mawala kon ang kalibutan modawat lamang sa orihinal nga kultura, ang kultura nga atong naangkon dili pa lang dugay kaayo. Kini nga kultura gikan pa sa atong premortal nga kinabuhi. Kini mao ang kultura ni Adan ug Enoch. Kini mao ang kultura nga gitukod sa mga pagtulun-an sa Manluluwas sa kinatung-an sa panahon, ug kini magamit pag-usab sa tanang mga babaye ug mga lalaki sa atong panahon. Talagsaon kini. Kini mao ang labing importante sa tanang mga kultura ug nagagikan sa mahinungdanong laraw sa kalipay, nga gipasiugdahan sa Dios ug gipanalipdan ni Kristo. Kini mohiusa kay sa mobahin. Kini moayo kay sa mohatag og kadaot.
Ang ebanghelyo ni Jesukristo nagtudlo nato nga adunay katuyoan ang kinabuhi. Ang pag-anhi nato dinhi dili lang dakong aksidente o sayop! Kita ania dinhi tungod sa usa ka rason.
Kini nga kultura adunay lig-on nga pundasyon diha sa pagpamatuod nga anaa ang atong Langitnong Amahan, nga Siya tinuod ug nahigugma sa matag usa kanato, kada indibidwal. Kita ang Iyang “buhat ug [Iyang] himaya.” 1 Kini nga kultura nagsuporta sa konsepto sa managsama og bili. Walay pag-ila sa sosyal nga kahimtang. Human sa tanan, kita mga igsoon, espiritu nga mga anak sa atong langitnong mga ginikanan—sa tinuod. Walay pagdapig-dapig o “kita batok kanila” nga paghunahuna sa labing mahinungdanon sa tanang kultura. Kitang tanan “kita.” Kitang tanan “sila.” Kita nagtuo nga kita responsable ug may tulubagon alang sa atong kaugalingon, matag usa, sa Simbahan, ug sa atong kalibutan. Ang responsibilidad ug pagka may tulubagon mga importante nga bahin sa atong pagtubo.
Ang gugma nga putli, tinuod nga Kristohanong pag-amuma, mao ang pundasyon niini nga kultura. Kita mobati sa tinuod nga pagpakabana sa mga panginahanglan sa atong isig ka tawo, temporal ug espiritwal, ug mosunod niadto nga mga pagbati. Kini makapawala sa pagdapig ug kasilag.
Kita makatagamtam og kultura sa pagpadayag, nga nakatutok sa pulong sa Dios nga nadawat sa mga propeta (ug personal nga gipamatud-an ngadto sa matag usa kanato pinaagi sa Espiritu Santo). Ang tanang tawo makahibalo sa kabubut-on ug hunahuna sa Dios.
Kini nga kultura nagsuporta sa baruganan sa kabubut-on. Ang abilidad sa pagpili importante kaayo alang sa atong kalamboan ug sa atong kalipay. Ang pagpili nga maalamon importante.
Kultura kini sa pagkat-on ug pagtuon. Kita magtinguha og kahibalo ug kaalam ug sa labing maayo sa tanang butang.
Kultura kini sa hugot nga pagtuo ug pagkamasulundon. Ang hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo mao ang unang baruganan sa atong kultura, ug ang pagkamasulundon sa Iyang mga pagtulun-an ug mga sugo mao ang sangputanan. Kini makapalambo og kahanas sa kaugalingon.
Kini usa ka kultura sa pag-ampo. Kita nagtuo nga ang Dios dili lamang maminaw kanato, apan motabang usab kanato.
Kini usa ka kultura sa mga pakigsaad ug mga ordinansa, taas nga moral nga mga sumbanan, sakripisyo, pagpasaylo ug paghinulsol, ug pag-atiman sa templo sa atong mga lawas. Kining tanan nagsaksi sa atong pasalig ngadto sa Dios.
Kini usa ka kultura nga gidumala sa pagkapari, ang awtoridad sa paglihok gamit ang ngalan sa Dios, ang gahum sa Dios sa pagpanalangin sa Iyang mga anak. Kini mohatag og kaayohan ug makapahimo sa mga indibidwal nga mahimong mas maayong mga tawo, mga lider, mga inahan, mga amahan, ug mga kauban—ug kini mobalaan sa panimalay.
Anaa niini ang tinuod nga mga milagro, ang labing karaan sa tanang mga kultura, tungod sa hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo, sa gahum sa pagkapari, pag-ampo, pagpalambo sa kaugalingon, tinuod nga pagkakabig, ug pagpasaylo.
Kini usa ka kultura sa misyonaryo nga buhat. Ang bili sa mga kalag mahinungdanon.
Sa kultura ni Kristo, ang mga babaye bayawon ngadto sa ilang tukma ug mahangturong kahimtang. Dili sila ulipon sa mga lalaki, sumala sa daghang kultura sa kalibutan karon, apan hingpit ug managsama nga magkauban dinhi ug sa kalibutan nga umaabut.
Kini nga kultura nagmatuod sa pagkabalaan sa pamilya. Ang pamilya mao ang sukaranan nga yunit sa kahangturan. Ang pagkahingpit sa pamilya angay sa bisan unsa nga sakripisyo tungod kay, sumala sa gitudlo, “walay laing kalampusan ang makahulip sa kapakyasan diha sa panimalay.” 2 Ang panimalay mao ang dapit nga ginahimo ang atong labing maayo nga buhat ug diin makab-ot ang atong labing dako nga kalipay.
Sa kultura ni Kristo, adunay panglantaw—ug mahangturong pagtutok ug direksyon. Kini nga kultura nagpakabana sa mga butang nga adunay malungtarong bili! Nagagikan kini sa ebanghelyo ni Jesukristo, nga mahangturon, ug nagpasabut sa ngano, unsa ug diin sa atong pagpakabuhi. (Kini komprehensibo, dili limitado.) Tungod kay kini nga kultura maoy resulta gikan sa pagsunod sa mga pagtulun-an sa atong Manluluwas, makatabang kini sa paghatag og makaayo nga tambal diin gikinahanglan kaayo sa atong kalibutan.
Pagkadako nga panalangin nga mahimong kabahin niining talagsaon ug halangdong paagi sa kinabuhi! Aron mahimong kabahin niini, ang Labing Importante sa tanang kultura, magkinahanglan og kausaban. Ang mga propeta mitudlo nga gikinahanglan niini ang pagbiya sa bisan unsa sa atong karaang mga kultura nga wala magsubay sa kultura ni Kristo. Apan wala kana magpasabut nga atong biyaan ang tanan. Ang mga propeta mipasabut usab nga kita gidapit, ang usa ug ang tanan, sa pagdala sa atong hugot nga pagtuo ug mga talento ug kahibalo—ang tanan nga maayo sa atong kinabuhi ug ang atong indibidwal nga mga kultura—uban kanato, ug tuguti ang Simbahan nga “modugang niini” pinaagi sa mensahe sa ebanghelyo. 3
Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw dili usa ka katilingban sa Kasadpan o usa ka talagsaong panghitabo sa kultura sa Amerikano. Kini usa ka internasyonal nga simbahan, nga mao gayud ang katuyoan niini. Labaw pa kay niana, langitnon kini. Ang bag-ong mga miyembro gikan sa tibuok kalibutan makahatag og kabuhong, kalainan, ug kahinam sa atong nagtubo nga pamilya. Ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw bisan asa nagsaulog gihapon ug nagpasidungog sa ilang kaugalingong kabilin ug mga bayani, apan karon kabahin usab sila sa butang nga mas halangdon pa. Ang kultura ni Kristo makatabang nato nga makakita sa atong kaugalingon sa tinuod nga pagka-kita, ug kon makita pinaagi sa panglantaw sa kahangturan, nabalanse sa pagkamatarung, makapadugang kini sa atong abilidad sa pagtuman sa mahinungdanong plano sa kalipay.
Mao nga unsay nahitabo sa akong higala? Aw, siya gitudloan sa mga leksyon ug miapil sa Simbahan. Ang iyang pamilya nasilyo na alang karon ug sa kahangturan didto sa Templo sa Sydney Australia. Siya misakripisyo ra og gamay—ug nakaangkon sa potensyal alang sa tanan. Siya nakadiskobre nga siya makasaulog gihapon sa iyang kasaysayan, makapasigarbo gihapon sa iyang katigulangan, sa iyang musika ug sayaw ug literatura, sa iyang pagkaon, sa iyang yuta ug sa katawhan niini. Siya nakakaplag nga walay problema ang paghiusa sa labing maayo sa iyang lokal nga kultura ngadto sa Labing mahinungdanon sa tanang kultura. Siya nakadiskobre nga ang pagdala niana diin nahisubay sa kamatuoran ug pagkamatarung gikan sa iyang karaan nga kinabuhi ngadto sa iyang bag-ong kinabuhi nakapalambo hinoon sa iyang pakigdait uban sa mga Santos ug sa pagtabang sa paghiusa sa tanan diha sa katilingban sa langit.
Kitang tanan, sa pagkatinuod, makahimo sa pagpasalamat sa atong indibidwal nga yutan-ong mga kultura ug sa gihapon makaapil sa hingpit sa labing karaan nga kultura niining tanan—ang orihinal, ang labing maayo, ang mahangturong kultura nga moabut gikan sa ebanghelyo ni Jesukristo. Pagkatalagsaon nga kabilin nga giambitan natong tanan. Sa ngalan ni Jesukristo, amen.