Kapitulo 16

Ang Halangdong Katungdanan sa mga Ginikanan

Panalipdi ang inyong mga anak. Giyahe sila … pinaagi sa ehemplo sa usa ka mabinationg amahan, sa usa ka mahigugmaong inahan.¹

Pasiuna

Si Presidente David O. McKay kanunay nga magpasalamat sa iyang mga ginikanan ug sa ilang impluwensya sa iyang kinabuhi: “Gikan [sa akong amahan] nakat-unan nako ang mga leksyon sa pagtrabaho ug pagsimba nga magamit sa moral ug espirituhanong mga kalihokan ingon man usab sa dinalian, temporal nga mga butang. Bisan unsang katungdanan ang atong gihuptan, bisag unsa nga buluhaton, kinahanglang buhaton gayud nato ug ihatag ang atong labing maayo ngadto niini.

“Ang maayong ehemplo sa akong inahan nagpabilin kanako kanunay––ang iyang kalumo ug pailub ug sinseridad.”²

Mao nga si Presidente McKay usab adunay gamhanang impluwensya isip usa ka amahan. Sa gamay pa ang usa sa iyang mga anak, nga si David Lawrence, mikuyog siya sa iyang amahan sakay sa usa ka karwahe. “Mitabok mi sa nagkadako nga tubig sa sapa nga nagpangilat, ” nahinumdom si David Lawrence, “ug naabtan mi sa kusog nga buhagay sa tubig gikan sa bukid diha sa sapa. Kaingon nako og mao na kadto ang katapusan sa kalibutan, ug nagsugod sa paghilak. Gisabak ug gigakos ko ni Papa sa tibuok gabii hangtud nga giluwas kami sa pagkabuntag. Lisud kaayo nga mosupak sa usa ka tawo nga naghigugma ug mogakus kanimo.”³

Nahinumdom si David Lawrence nga si David O. ug si Emma Ray McKay miklaro sa unsay ilang gusto sa ilang mga anak ug nga sila, isip mga ginikanan, “disiplinado kaayo nga dili gayud kami mahibulong nga magtan-aw kanila nga lahi ang ilang himoon kay sa unsay angay namong himoon. … Ang gilauman sa among mga ginikanan nakahatag sa dalan nga among subayon, ug ang among gugma alang kanila nakahatag og dili kapugngan nga hinungdan alang kanamo nga mosubay niana nga dalan. Nakat-on kami sa pagmahal kanila tungod kay una silang nagmahal sa usag usa ug kanamo.”⁴

Ang ehemplo ug tambag ni Presidente McKay ngadto sa mga ginikanan nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw naghulagway sa iyang pagsabut sa ilang importanting impluwensya ug nagpakita sa iyang pagtuo nga “walay laing kalampusan ang makahulip sa kapakyasan diha sa panimalay.”⁵

Mga Pagtulun-an ni David O. McKay

Ang mga ginikanan adunay balaang responsibilidad sa pag-atiman ug sa paggiya sa ilang mga anak.

Ang bag-ong natawo nga bata mao ang labing tabanganan kaayo nga binuhat dinhi sa kalibutan. Ang mapanalipdong pag-atiman sa ginikanan importante sa iyang pagpakabuhi, ingon man usab sa iyang pagtubo. … Ang atong pinakabililhon nga mga kabtangan, ang atong mga bahandi sa kahangturan, mao ang atong mga anak. Kini angayan ug kinahanglang makadawat sa atong pinakadako ug sa atong labing makanunayong pag-atiman ug giya. …

Ang pagdala og mga anak nganhi sa kalibutan nagpasabut nga adunay kuyog nga dagkong mga responsibilidad ug nagbukas sa panan-awon sa pinakahalangdong katuyoan sa kinabuhi, sa ato pa, pagpakigtambayayong uban sa dios “sa pagpahinabo sa pagka-imortal ug kinabuhing dayon sa tawo.” (Moises 1:39.)⁶

Ang Amahan sa tanang katawhan nagpaabut sa mga ginikanan, isip iyang mga representante, sa pagtabang kaniya sa pag-ugmad ug sa paggiya sa mga kinabuhi sa mga tawo ug sa imortal nga mga kalag. Mao kana ang pinakataas nga buluhaton nga ikahatag sa Ginoo sa tawo.⁷

Ang pagkaginikanan … kinahanglang isipon nga sagrado nga obligasyon. Adunay butang diha sa kalag sa tawo nga mosupak batok sa nagpasagad nga ginikanan. Mitanom ang Dios diha sa mga kalag sa mga ginikanan sa kamatuoran nga sila dili makabaliwala sa sangputanan sa responsibilidad sa pagpanalipod sa mga bata ug sa mga batan-on.

Ingon og adunay nagkadako nga kalagmitan sa pagbalhin niining responsibilidad gikan sa panimalay ngadto sa impluwensya sa gawas, sama sa eskwelahan ug sa simbahan. Bisan unsa pa ka importante kining mga impluwensya sa gawas, dili gayud kini makahulip sa impluwensya sa inahan ug sa amahan. Ang kanunay nga pagbansay, kanunay nga pagbantay, pagpakig-uban, pagkahimong magbalantay sa atong kaugalingong mga anak gikinahanglan aron pirming magkahiusa ang atong mga panimalay.⁸

Ang inspirasyon sa Dios makita diha sa pagsugo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa paghiusa sa ilang mga panimalay ug sa pagtudlo sa ilang mga anak sa mga baruganan sa ebanghelyo ni Jesukristo. “Ug sila usab motudlo sa ilang mga anak sa pag-ampo, ug sa paglakaw nga matarung sa atubangan sa Ginoo.” Kini nga sugo gikan sa Ginoo, nga gihatag ngari kanato diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad, seksyon 68, bersikulo 28, walay gibilin nga pagduhaduha bahin sa responsibilidad sa mga ginikanan sa pagtudlo sa ilang mga anak––ang responsibilidad nga sa kanunay isalig ngadto sa Simbahan, sa publikong mga eskwelahan, ug sa mga opisyal sa balaod⁹

Tulo ka mga grupo ang adunay responsibilidad sa pagbansay sa mga bata: Una, ang pamilya; ikaduha, ang Simbahan; ikatulo, ang nasud. Ang pinakaimportante niini mao ang pamilya. Pinaagi sa balaang kasugoan ang Ginoo mihatag diha sa mga ginikanan sa responsibilidad, una sa pagtudlo sa doktrina sa paghinulsol; ikaduha, sa hugot nga pagtuo diha ni Kristo, ang Anak sa buhing Dios; ikatulo, sa bunyag ug pagkumpirma; ikaupat, sa pagtudlo sa mga anak sa pag-ampo; ikalima, sa pagtudlo sa mga anak nga maglakaw nga matarung sa atubangan sa Ginoo [tan-awa sa D&P 68:25–28]. Ang mga ginikanan nga molikay niini nga responsibilidad manubag sa sala sa walay pagpakabana.¹⁰

Ang pinakadakong pagsalig nga moabut ngadto sa usa ka lalaki ug babaye mao ang pagtugyan diha kanila sa kinabuhi sa usa ka gamayng bata. Kon ang usa ka tawo nakasala kinsa gisaligan sa kwarta sa laing tawo, ma taga bangko, ma taga munisipyo, o mga opisyal sa nasud, siya dakpon ug tingali prisohon. Kon ang usa ka tawo nga gisaligan sa sekreto sa gobyerno mobutyag niana nga sekreto, ug magluib sa iyang nasud, gitawag siya nga traydor. Unsa kahay hunahuna sa Ginoo, sa mga ginikanan kinsa, tungod sa ilang kaugalingong pagpasagad o tinuyo nga tinguha sa pagpatuyang sa ilang kahakog, mapakyas sa pag-atiman sa hustong paagi sa ilang mga anak, ug sa ingon dili matinud-anon sa labing dako nga pagsalig nga gihatag ngadto sa mga tawo? Agi og tubag miingon ang Ginoo: “… ang sala anaa diha sa mga ulo sa mga ginikanan. (D&P 68:25.)¹¹

Walay butang nga temporaryo diha sa panimalay sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Walay elemento sa pagkalumalabay diha sa relasyon sa pamilya. Ngadto sa Santos sa Ulahing mga Adlaw ang panimalay mao ang tinuod nga sukaranang yunit sa katilingban; ug ang pagkaginikanan maoy sunod sa pagkaDios. Ang sekreto sa pagkamaayong lumulupyo anaa diha sa panimalay. Ang sekreto sa pagtudlo og hugot nga pagtuo diha sa Dios, hugot nga pagtuo sa iyang Anak, ang Manunubos sa kalibutan, hugot nga pagtuo sa mga organisasyon sa Simbahan, anaa diha sa panimalay. Anaa kini diha gitumong. Gihatag sa Dios diha sa mga ginikanan ang responsibilidad sa pagtudlo niini nga mga baruganan nganha sa mga hunahuna sa mga anak. Ang atong mga eskwelahan, ang atong mga organisasyon sa Simbahan, ug ang pipila ka angay nga sosyal nga mga institusyon mga tabang sa paglig-on ug paggiya sa mga kabatan-onan, pero wala niini––mahinungdanon ug importante man kini sa mga kinabuhi sa atong mga kabatan-onan––ang makapuli sa kamalungtaron ug sa impluwensya sa mga ginikanan diha sa panimalay.¹²

Ang mga inahan adunay gamhanang impluwensya alang sa kaayohan sa ilang mga anak.

Usa sa labing dakong panginahanglan sa kalibutan karon mao ang intelehente, makugihon nga inahan. …

Ang pagkainahan mao ang pinakadakog potensyal nga impluwensya alang sa kaayohan o kadautan sa kinabuhi sa tawo. Ang hulagway sa inahan mao ang unang momarka sa wala pa masulati nga pahina sa hunahuna sa gamay nga bata. Ang iyang mga paggakus nga maoy unang nakapamata sa pagbati sa seguridad; ang iyang halok ang unang nakapaamgo sa pagbati og gugma; ang iyang simpatiya ug kalumo ang unang nakapasiguro nga adunay gugma dinhi sa kalibutan.¹³

Ang pinakahalangdong katungdanan sa kalibutan mao ang pagkainahan. Ang tinuod nga pagkainahan mao ang pinakamaanindot sa tanang mga arts, ang pinakaimportante sa tanang mga propesyon. Siya kinsa makapintal og obra maestra, o makasulat og usa ka libro nga makaimpluwensya sa minilyon, angayan sa pagdayeg ug pag-ila sa katawhan; pero siya kinsa malampusong nag-amuma sa usa ka himsog nga pamilya, matahum nga mga anak, kansang imortal nga mga kalag makaimpluwensya sa tibuok kapanahunan sobra pa human molubad ang mga pinintal, ug ang mga libro ug mga estatuwa nangadunot o nangaguba na, maoy angayan sa pinakataas nga dungog nga ikahatag sa tawo, ug sa pinakamaanindot nga mga panalangin sa Dios.¹⁴

Ang mga inahan ang nagtanom sa mga liso diha sa pagkabata nga maoy nagdeterminar sa dakong ani sa kinabuhi sa pagkahingkod na. Ang usa ka inahan nga mosilsil ngadto sa mga kalag sa iyang mga anak sa pagtahud sa usag usa ug sa pagmahal sa inahan ug amahan, makahatag og dakong pagserbisyo ngadto sa Simbahan ug ngadto sa mga katawhan sa kinatibuk-an. Ang mga anak nga gikan niining maong mga panimalay mogawas ngadto sa kalibutan isip maayong mga lumulupyo––mga lumulupyo nga mohatag og serbisyo nga nahatag sa ilang mga ginikanan, sa pagpakig-away sa mga gubat diin ang ilang mga ginikanan nakig-away. …

Ang pagkainahan mao ang usa ka butang sa tibuok kalibutan nga sa labing tinuod naglarawan sa hinatag sa Dios nga mga hiyas sa paglalang ug pagsakripisyo. Bisan og kini nakapaduol sa babaye nganha sa ngilit sa kamatayon, ang pagkainahan naggiya usab kaniya ngadto sa dapit sa tuburan mismo sa kinabuhi, ug nakapahimo kaniya nga kauban sa Tiglalang sa paghatag og mortal nga kinabuhi sa mahangturong mga espiritu.

Sa tanang mga katuigan sa pagkamasuso, pagkabata, ug pagkabatan-on, oo, bisan inig kainahan na sa iyang mga anak nga babaye ug inig ka amahan na sa iyang mga anak nga lalaki, ang inahan sa malumo, mahigugmaong paagi mosakripisyo alang kanila sa iyang panahon, sa iyang kahayahay, sa iyang kalipay, sa iyang gikinahanglang pahulay ug paglingawlingaw, ug, kon gikinahanglan, sa iyang panglawas ug sa iyang kinabuhi mismo. Walay pinulongan nga makahulagway sa gahum ug katahum ug pagkabayani sa gugma sa usa ka inahan. …

Usa sa akong gihambin nga pinakabililhon nga mga bahandi mao ang panumduman sa mga pag-ampo ni Mama diha sa kilid sa higdaanan, sa iyang mapinanggaong paghapuhap samtang iyang isuksuk ang mga habol libot sa akong igsoong lalaki ug kanako ug halokan kami usag usa. Gagmay pa kaayo mi ug bata-bataon nga pagpasalamat og dako sa maong debosyon, pero dili na kaayo bata pa nga makahibalo nga si Mama naghigugma kanamo.

Ang pagkaamgo niining gugma ni Mama, uban sa pagsunod sa mga lagda sa usa ka sulundon nga amahan, nga sobra sa makausa sa panahon sa madalidalion nga pagkabatan-on mipahilayo kanako gikan sa mga tintasyon.¹⁵

Walay mas halangdong buhat nga mahimo niining kalibutana ni bisan kinsang inahan kay sa pag-amuma ug paghigugma sa mga anak nga gihatag sa Dios kaniya. Mao kana ang iyang katungdanan.¹⁶

Ang mga amahan kinahanglang aktibong moapil sa pag-amuma sa ilang mga anak.

Usa ka hapon niana, mga alas singko, upat ka mga kaigsoonan ang nagpaingon sa Main Street [sa Dakbayan sa Salt Lake, Utah] nga nagsakay og usa ka sakyanan. Sa dihang miagi sila sa First South Street, nakadungog sila og masulub-ong singgit, “Papa! Papa! Papa! huwat.” Ang amahan mao ang drayber, ug nakadungog ug nakaila sa tingog sa iyang anak nga lalaki. Iyang gipahunong ang sakyanan diha-diha dayon. Sa dihang mitan-aw ang mga lalaki, ilang nakita nga migawas gikan sa samok ug nagduot nga mga tawo, ang usa ka batang lalaki nga nag-edad og nuybe anyos, naglisud og ginhawa, naghangos, naghilak, tungod sa iyang paningkamot sa paggukod sa sakyanan. …

Ang amahan miingon, “Ngano, diin man ka, gikan anak?”

“Nagsige kog pangita nimo.”

“Mao ba, mibiya ka ba sa dapit nga atong gikasabutan nga adto ta magkita?”

“Oo, nangita ko kon asa na ka.”

Ang bata nakasabut nga sila magkita sa atubangan sa Tabernakulo. Ang amahan sa tinuod nagpasabut nga magkita sila sa unahan pa sa dalan. Tungod kay wala masabti, ang anak nabuwag gikan sa iyang ginikanan, ug ang gamayng bata nasum-ok sa daghang mga tawo, nga walay panalipod.

Nagtuo ko nga kana naghulagway sa tingog sa pasidaan nga kanunay nga gipalanog. Mga amahan, wala bay pagsinabtanay tali kaninyo ug sa inyong mga anak? Adunay bay naglatagaw diha sa pundok sa kinabuhi, nga giliyokan sa tanang mga matang sa mga tintasyon, ug kamo nagdahom nga makigkita kaniya sa gikasabutan nga lugar nga wala niya mahibaloi? Tingali og siya dili makagawas gikan nianang pundok ug mosinggit, “Papa, Papa!” ug kon makagawas man siya, basin og dili ka makadungog sa tawag, tungod kay naokupar ang inyong hunahuna sa mga kalihokan sa kinabuhi. Mao nga tingalig inyo lang siyang labyan ug mobiya kaniya taliwala sa dautan, sa pagpangita sa iyang kaugalingong dalan pauli. Dad-a ang inyong mga anak uban kaninyo subay niining dalan sa kinabuhi, aron inyo silang ikauban sa mahangturong panimalay diin adunay walay katapusang kalinaw ug katagbawan.¹⁷

Ang amahan kinsa, tungod sa negosyo o politikal o sosyal nga mga responsibilidad, napakyas sa pagtabang sa iyang asawa sa mga responsibilidad sa pag-amuma sa iyang mga anak dili matinud-anon sa iyang mga obligasyon sa kaminyoon, usa ka negatibo nga elemento sa malipayon unta nga kahimtang sa panimalay, ug posibling nakadugang sa panaglalis ug kasaypanan.¹⁸

Kinahanglang itudlo sa mga ginikanan sa mahigugmaong paagi ang pagkamasulundon ug ang balaang pagtahud.

Ang balaang pagtahud ug pagkamasulundon ngadto sa balaod kinahanglang magsugod sa panimalay. Sa pagkatinuod, walay igong pagpasabut nga ikahatag mahitungod diha sa responsibilidad sa mga ginikanan sa pagtudlo sa ilang mga anak sa balaang pagtahud alang sa Dios sa tanang mga butang nga sagrado, ug sa pagtahud ug pagsunod sa balaod.¹⁹

Ang pagkamasulundon mao ang unang balaod sa langit, ug mao kini ang balaod sa panimalay. Walay tinuod nga kalipay diha sa panimalay kon walay pagkamasulundon––ang pagkamasulundon maangkon, dili pinaagi sa pisikal nga pwersa, pero pinaagi sa balaang elemento sa gugma. Walay panimalay kon walay gugma. Mahimong aduna kamoy palasyo pero dili panimalay, ug mahimong magpuyo kamo sa payag nga inatopan og yuta, ug salog nga yuta, ug masinati diha ang labing mahimayaong panimalay sa tibuok kalibutan, kon sulod nianang upat ka mga bongbong adunay balaang baruganan sa gugma, [nga maoy nakapahimo] nianang balaang pagkamasulundon ug pagtuman nga maoy makapaanindot sa kinabuhi.²⁰

Adunay dili maayong mga teyoriya nga gihisgutan mahitungod sa paghatag og kahigayunan sa mga anak kon unsay ilang gusto, ug sa pagpatunhay sa ilang tagsa-tagsa ka pagkatawo. Ang uban niining mga tigpangagpas nagtuo nga ang anak kinahanglang hatagan og pagtugot sa pagsulbad sa ilang kaugalingong mga problema nga walay giya gikan sa mga ginikanan. Adunay pipila ka hiyas niini, pero mas daghan pa ang sayop. …

… Ang bata kinahanglan makat-on nga adunay limitasyon ang iyang mga aksyon, nga adunay mga utlanan nga kon lapason dili gayud malikayan ang silot. Kini nga pag-uyon sa mga kondisyon sa panimalay sayon ra nga maangkon pinaagi sa pagkamanggihatagon, pero mausabon. “Bansaya ang bata diha sa dalan nga iyang pagalaktan: ug bisan kon siya matigulang na siya dili mobiya gikan niana.” [Tan-awa sa Mga Proverbio 22:6.]²¹

Ang kabatan-onan [nagkinahanglan] og giya, direksyon, ug angay nga pagpugong. “Himoa nga ang unang leksyon sa inyong anak mao ang pagkamasulundon, ug ang ikaduha mao ang unsay inyong gusto, ’ miingon si Benjamin Franklin. … Ang bata kinahanglang makat-on og sayo nga ang kalibutan wala buhata alang kaniya lamang; nga siya adunay obligasyon ngadto sa uban. …

Ang mga ginikanan, usab, adunay responsibilidad niini nga pagbansay nga dili mopasuko sa mga anak [tan-awa sa Mga Taga-Efeso 6:4]. Kinahanglang mosabut sila nga dili mopalagot pinaagi sa pagsamoksamok o dili makatarunganong pagpamasangil. Kutob sa mahimo kinahanglang moawhag sila kay sa magbagulbol o mangasaba.²²

Ang ehemplo sa ginikanan usa ka gamhanang pwersa diha sa mga kinabuhi sa mga anak.

Adunay responsibilidad ang tanan, ug ilabi na ang mga amahan ug mga inahan, nga magpakita og mga ehemplo ngadto sa mga anak ug sa mga batan-on nga angay sundon. Ang mga ginikanan kinahanglang magsinsero sa pagsunod sa balaod ug sa pagtuman sa priesthood diha sa ilang mga panimalay, aron ang mga anak makakita og maayong ehemplo.²³

Katungdanan sa mga ginikanan ug sa Simbahan nga dili lamang motudlo pero mopakita usab sa mga kabatan-onan nga ang pagpuyo og kinabuhi sa kamatuoran ug moral nga kaputli makahatag og kalipay ug kamaya, samtang ang mga pagsupak sa moral ug sosyal nga mga balaod moresulta lamang sa pagkahigawad, kasubo, ug, kon masobrahan, sa pagkaalaot.²⁴

Katungdanan nato isip mga hamtong ug mga ginikanan sa [atong mga anak] mao ang pagpakita kanila og maayong ehemplo diha sa panimalay ug sa katilingban. Responsibilidad nato ang pagdani sa atong mga anak sa atong sinseridad sa atong pagtuo sa ebanghelyo ni Jesukristo. Dili gayud angay sa mga ginikanan nga motudlo og usa ka butang mahitungod sa ebanghelyo ug dayon lain ang buhaton. Ang mga anak dali kaayong makamatikod sa pagkadili sinsero.²⁵

Ang pamilya naghatag ngadto sa bata sa iyang ngalan ug dungog diha sa katilingban. Ang usa ka bata gusto nga ang iyang pamilya mahimong maayo sama sa iyang mga higala. Gusto niyang ikapasigarbo ang iyang amahan, ug mobati og kadasig kanunay samtang siya maghunahuna sa iyang inahan.²⁶

Ang Dios motabang kanato sa pagpanalipod sa kamatuo-ran––labaw pa niana, sa pagsunod niini, sa paghimo niini nga ehemplo diha sa atong mga panimalay. … Ang Dios mohatag kaninyo og gahum nga makabaton niana nga impluwensya, aron ang inyong mga anak magmatinud-anon hangtud sa katapusan, hangtud sa kamatayon kon gikinahanglan, ngadto sa kamatuoran sa ebanghelyo ni Jesukristo.²⁷

Maningkamot kita sa paghimo sa mga panimalay nga [matarung], sa paghimo sa atong kaugalingon nga mas buotan nga mga bana, mas mahunahunaon nga mga asawa, mas maayong ehemplo ngadto sa atong mga anak, maningkamot nga sa atong mga panimalay kita makabaton og tipik sa langit dinhi sa yuta.²⁸

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Panaghisgutan

Unsa ang mga tahas sa mga ginikanan sa plano sa Dios sa “pagpahinabo sa pagkaimortal ug kinabuhi nga dayon”sa Iyang mga anak? (Tan-awa sa mga pahina 186–88.) Sa unsa nga paagi nga ang mga amahan ug mga inahan magbahin sa responsibilidad sa pagpadako sa mga anak diha sa pagkamatarung? (Tan-awa sa mga pahina 188–91.)
Nganong unahon man sa mga ginikanan ang ilang mga anak ug panimalay? Unsa nga mga matang sa mga impluwensya o mga kalihokan ang makigkompetensya sa pagpanaghiusa sa pamilya? Sa unsang paagi nga ang mga ginikanan makapahigayon sa mga kalihokan sa gawas sa panimalay sa tukma nga panglantaw? Ngano nga importante nga iapil ang tanang mga miyembro sa pamilya niini nga mga desisyon?
Unsang espesyal nga relasyon ang kinahanglang anaa tali sa usa ka inahan ug sa iyang mga anak? (Tan-awa sa mga pahina 188–90.) Sa unsang talagsaong mga paagi nga ang mga inahan makaimpluwensya sa ilang mga anak alang sa maayo?
Unsa ang mahimo sa mga amahan aron aktibong makatabang sa pag-amuma sa ilang mga anak? (Tan-awa sa mga pahina 188–91.) Unsa nga mga panalangin ang moabut sa mga amahan ug mga anak kon sila mogahin og panahon sa usag usa?
Unsa ang pipila ka epektibo nga mga paagi alang sa mga ginikanan sa pagtudlo sa mga anak sa pagkamasulundon ug sa balaang pagtahud? (Tan-awa sa mga pahina 191–92.) Ngano nga ang gugma usa ka importanting bahin niini nga paningkamot? Unsa ang mahimo sa mga ginikanan kon ang mga anak mopili sa pagsupak ug magmasukulon?
Unsay epekto diha sa mga anak kon ang mga ginikanan “motudlo og usa ka butang mahitungod sa ebanghelyo ug mobuhat og lain”? Sa unsang paagiha ninyo nakita nga ang ehemplo sa ginikanan nakaimpluwensya sa mga anak sa positibo nga mga paagi? (Tan-awa sa mga pahina 193–94.)
Sa unsa nga mga paagi nga kita makatabang sa nag-inusara nga mga ginikanan kinsa naningkamot sa pagpadako sa ilang mga anak sa pagkamatarung?
Ngano sa inyong hunahuna nga gibutang sa Ginoo ang mga responsibilidad sa pagkaginikanan labaw pa sa tanang laing mga responsibilidad? Ngano nga importante nga masabtan nga ang panimalay mao ang sukaranang yunit sa Simbahan? Unsa nga mga kapareho ang inyong nakita tali sa mga pagtulun-an ni Presidente McKay bahin sa pamilya ug sa “Ang Banay: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalibutan?”

May Kalabutan nga mga Kasulatan: Mga Taga-Colosas 3:20–21; 1 Nephi 1:1; 8:35–38; Enos 1:1–3; Alma 56:41–48