Tu i Loma ka Tu Taucoko i Loma
Me da vakadodonutaka na mua e ganita ka vakanamata ki liu ena inuinui kei na vakabauta cecere. Me da “tucake tu i loma” ena noda gugumatua ka “tu taucoko i loma.”
Ena vica vata na yabaki sa oti a cici mai vei au na makubuqu lailai ka tukuna ena yalomarau, “Tutu, au a vakacuruma taucoko na kai tolutolu ena neitou qito soka nikua!”
Au sauma yani ena kauwaitaka dina, Totoka oya, Sarah!”
Qai raici au mai o tinana ena matadredredre ka kaya, “na kai e rua kei dua.
Au sega ni via taroga o cei e qaqa!
Na koniferedi e gauna ni vakanananu lesu, ivakatakila, kei na so na gauna veivakataudonutaki.
E dua na kabani ni motoka redetaki e tiko na kena ivakarau ni GPS vakatokai Sega ni Rawa ni Lakosese. Kevaka o gole cala vakadua biuta na vanua o via lakova, e sega ni kaya mai na domo, “Yalowai!” Ia ena domo rogo malua, ena kaya, “Vakasamataka tale na sala—gauna e rawa kina cowiri lesu.”
Eda wilika ena Isikeli na yalayala vakasakiti oqo:
“Ia kevaka ena saumaki mai na tamata ca mai na nona ivalavala ca kecega sa kitaka, ka vakabauta kecega na noqu vunau, ka cakava na ka sa dodonu ka vinaka, ena bula vakaidina ko koya, ena sega ni mate.
“Na nona talaidredre kece ena sega ni cavuti vua.”1
Sa dua na yalayala taleitaki ia e gadreva e rua na “kecega” me rawati kina na yalayala ni ikatolu. Saumaki mai na ca kecega; vakabauta kecega na vunau; ena vosoti na ka kecega. E gadrevi eke na “tu taucoko i loma!”
Me da kakua ni vaka na tamata e tukuni ena Wall Street Journal e vakauta e dua na waqanivola ilavo kei na dua na ivola sega ni kilai o koya e vola ki na tabana e qarava na ivakacavacava (Internal Revenue Service) ka tukuna vakaoqo, “Kivei iratou ena IRS, sa tiko oqori na ilavo au dinautaka tu baleta noqu ivakacavacava ni veigauna sa oti. P.S. kevaka e oti oqo se leqa tikoga na lomaqu, au na qai vakauta yani na kena vo.”2
E sega ni vakaoqori na kena icakacaka! Eda sega ni waraka me da raica na cava na ka lailai duadua e rawa ni da cakava me da galala kina. Raica, sa gadreva na Turaga na yalo kei na vakasama sa vakarau tu.3; Na yaloda taucoko! Ni da sa papitaiso, eda tabadromuci vakadua me ivakatakarakara ni noda yalayala me taucoko noda muria na iVakabula, sega ena lomalomarua. Ni da soli keda vakadua ka “tu taucoko i loma,” ena yavavala ko lomalagi me da vinaka kina.4 Ni da tu ena veimama se soli keda vakatikina ga, eda na calata eso na veivakalougatataki digitaki.5
Ena vuqa na yabaki sa oti, au a kauti ira na sikauti ena dua na keba ena vanua dravuisiga. Era a moce na cauravou ena yasa ni dua na matadravu buka vakaitamera era a visa ga, me vaka na iliuliu ni sikauti vinaka taucoko, au a moce ena muaimuri ni noqu lori. Ena mataka niu duri mai ka rai yani ki na vanua ni keba, au raica e dua na Sikauti, kau na vakatoka o Paul, kena irairai e voravora toka. Au taroga se vakacava na moce, ka sauma mai, “Ni sega soti ni vinaka sara.”
Niu taroga se cava na vuna, qai kaya, “Au a batabata ni sa boko na buka.”
Au sauma, “Dau vakaoqori na buka. E sega beka ni katakata vinaka nomu taga ni moce?”
Sega ni saumi mai.
Qai kaya mai ena domolevu e dua tale vei ira na Sikauti, “A sega ni vakayagataka o koya nona taga ni moce.”
Au taroga yani ena kurabui, “Cava e sega kina Paul?”
Vakadigagalu—oti qai saumi malua mai: “Au nanuma kevaka au sega ni sereka noqu taga ni moce, au na sega ni viviga tale.”
Talanoa dina: a batabata tu ena vica na auwa baleta ni vinakata me kua ni cakava na cakacaka ni lima na miniti. Eda na nanuma beka, “Sa dua na ka lialia! O cei beka e rawa ni cakava oya?” Io, eda dau cakava e veigauna kecega ena so na sala rerevaki cake sara. Eda sega ni via sereka noda taga ni moce vakayalo ena noda sega ni dau masu ena yalodina, vulica ka bulataka vakavinaka na kosipeli e veisiga yadua; ena sega walega ni boko na buka, ia eda na sega ni taqomaki ka yaco mai na batabata vakayalo.
Ni sa yamekemeke noda dinata noda veiyalayalati, eda na colata na kena isau. Sa vakasalataki keda na Turaga “mo dou qarauni kemudou kina mo dou gumatua ni muria na veivosa ni bula tawamudu.”6 Qai vakuria tale, “era na sega ni vakasavasavataki ena noqu dra kevaka era sega ni rogoci au.”7
Na ka dina, e rawarawa cake sara me da “tu taucoko i loma.” Ni da tu vakatikina i loma se da sega sara ga ni tu i loma, sa yaco, ena Star Wars ivosavosa ni “e tatao na kaukauwa.” Eda sa veicalati kina kei na loma ni Kalou o koya eda sa veicalati talega kina kei na ituvaki ni bulamarau.8 E kaya o Aisea:
“Ia ko ira na tamata ca era sa vaka na wasawasa seuseua, ni sa sega ni cegu rawa; na kena wai sa uana tiko mai na qele kei na lolobo
Sa sega na vakacegu, sa kaya na noqu Kalou, vei ira na tamata ivalavala ca.”9
E kalougata kina, veitalia na vanua eda tu kina se na vanua eda sa lesu mai kina, eda sega ni tu ena vanua e sega ni rawa ni yacova yani na iVakabula, ka a kaya: “O koya yadua sa veivutuni ka lako mai vei au me vaka e dua na gonelailai, au na ciqomi koya, ni sa vakaoqo ko ira na lewe ni matanitu ni Kalou. Raica, sai ira oqo ka’u sa solia kina na noqu bula, ka’u sa taura lesu tale.”10
Ni da sa veivutuni tikoga ka vakararavi vua na Turaga, eda na rawata na kaukauwa ni da lesu tale mai ka rawata na yalomalumalumu kei na vakabauta ni dua na gonelailai,11 ka vakasinaiti ena yalomatua e rawa mai na veika sa sotavi mai ena bula. E kaya o Jope, “Ia na yalododonu ena lako dei tiko ena nona sala, ko koya talega sa ligasavasava ena kaukauwa cake tikoga.”12 A vola vakaoqo o Tennyson, “Na noqu kaukauwa sa vaka na kaukauwa ni le tini, baleta ni sa savasava na yaloqu.”13 Sa veivakasalataki na Turaga, “Ia mo dou tudei ena vanua tabu ka kakua ni yavalati rawa.”14
A mai takali na luvei keirau tagane o Justin ni yabaki 19 ni oti nodrau veivala tiko mai e dua na tauvimate ena nona bula taucoko Ena nona vosa ena dua na soqoni ni sakaramede ni sa voleka tiko me biuti keitou, a tukuna kina e dua na italanoa ka dau voqa tu beka vua me baleta e dua na tama kei na luvena tagane lailai ka rau a lako yani ki na dua na sitoa ni iyaya ni vakatatalo ka tu kina e dua na taga ni vuliveivacu dau uvuci, ibulibuli vakatamata. A vacuka na tamata uvuci oya na gonetagane, a bale ga ka cariba lesu tale ena ivacu kece a lau vua. A taroga o tamana vua na luvena gonetagane lailai se cava e cariba lesu tiko mai kina na tamata oya. A vakasama vakalailai na gonetagane qai kaya, “Au sega ni kila. Au vakabauta baleta beka ni tucake tu i loma.” Me rawa ni da “tu kece i loma,” eda na gadreva me da “tucake tu i loma,” “se cava ga ena yaco mai.”15
Eda tucake tu i loma ni da waraka vakamalua na Turaga me kauta tani se solia mai vei keda na kaukauwa me da vosota na noda votonikau ena yagoda.16 Na votonikau oqori e rawa ni tauvimate, na lokiloki, na tauvimate ni vakasama, mate e dua na daulomani, kei na vuqa tale na leqa.
Eda tucake tu i loma ena noda laveta cake na liga sa wadamele. Eda tucake tu i loma ena noda tutaka na dina ena dua na vuravura cakacala vakayago ka tosocake tiko ga nona logalogaca ena rarama, e vakatoka na ca me vinaka kei na vinaka me ca17 ka “vakacacani ira na cakadodonu ena vuku ni nodra cakadodonu.”18
E rawa ni da tucake tu i loma ena loma ni dredre mai na ivakadei veivaqaqacotaki kei na veivakacegui ni Yalo Tabu kei na dua na rai tawamudu e ulabaleta na vakasama vakatamata.19 Ena bula taumada eda kaila ena marau ena madigi ni mai bula vakayago.20 Eda “tu kece i loma” ena noda vakatulewa ena yalomarau me da taqomaka vagumatua na ituvatuva nei Tamada Vakalomalagi. Sa kena gauna oqo me da tucake ka taqomaka tale na Nona ituvatuva!
Se qai takali wale ga na tamaqu yabaki 97. Ni dua e tarogi koya se sa vakacava toka, na kena isau e veigauna kece e vakaoqo, “Ena dua na ivakarau mai na 1–10, Au rauta ni 25!” Ni sa sega ni rawa na tucake se na dabe mada ga, ka sa dredre na vosa, vua na qase daulomani oqo, se dua tikoga na kena isau. A tucake tu ga i loma.
Ni yabaki 90 na tamaqu, keirau tu ena dua na rara ni waqavuka kau taroga meu kauta mai vua dua na idabedabe vaqiqi. A kaya mai, “Kua, Gary—ena gauna beka au sa qase kina.” Oti qai vakuria, “Kena ikarua, kevaka au sa oca na lako, e rawa niu cici.” Kevaka sa sega ni rawa ni da “tu kece i loma” ena noda lako tiko oqo, de rairai gadrevi beka me da cici, se dikeva tale mada noda sala. Eda na gadreva sara beka me dua na cowiri lesu. Eda na gadreva beka me vakainaki vakalevu cake noda vuli, masu vagumatua, se biuta eso na ka me rawa ni da kukuva toka kina na veika e bibi cake. Eda gadreva me da laivi vuravura me da kukuva kina na tawamudu. E kila o tamaqu oqo.
Ni tiko ena mataivalu e wai ena iKarua ni iValulevu, era a tu o ira ena vale vakaitamera21 era dau veiwalitaka na nona ivakavuvuli, e rua nona itokani kaiwaqa, o Dale Maddox kei Don Davidson, erau a kidava ka sega ni oka kina. Erau a taroga, “Sabin, na cava o sa rui duatani kina mai vei keimami kece? E cecere nomu itovo ka sega ni gunu, vakatavako, se vosaca, ia e vaka ni o vakacegu ka mamarau tu.
Na nodrau vakanananu vinaka baleti tamaqu a sega ni sota kei na veika e rau vulica me baleta na Momani, ka rawa kina ni vakavulici rau ka papitaisotaki rau nona itokani kaiwaqa o tamaqu Sa dua na ka nodrau rarawa na itubutubu nei Dale ka vakasalataki koya kevaka e lewena na Lotu, ena rawa ni kau tani vua na nona daulomani, o Maryolive, ia a sotavi rau na daukaulotu ena nona kerekere ka papitaiso talega.
Ni voleka oti na ivalu a kaciva o Peresitedi Heber J. Grant eso na daukaulotu, oka kina eso na tagane vakawati. Ena 1946 erau mani lewa o Dale kei na watina o Mary Olive, ni dodonu me lako o Dale dina ga ni rau sa namaka tiko na imatai ni luvedrau. A mani qai ciwa na luvedrau—tolu na tagane ka ono na yalewa. Eratou a kaulotu kece na lewe ciwa, ka rau qai muri o Dale kei Mary, rau a kaulotu vakatolu. Sa vica vata na makubudrau era sa veiqaravi talega. E rua na luvedrau tagane, o John kei Mathew Maddox erau lewena tiko oqo na Tabernacle Choir, vakakina na vugoi Matthew, o Ryan. Na matavuvale na Maddox sa 144 na kena iwiliwili ena gauna oqo ka ra ivakaraitaki vakasakiti ni “tu taucoko i loma.”
Ni talevi tiko na pepa nei tamaqu, keitou raica e dua na ivola mai vei Jennifer Richards, e dua vei iratou na lima na luvena yalewa na ikarua ni itokani kaiwaqa, o Don Davidson. A vola vakaoqo: “Sa veisautaka na neitou bula na nomu ivalavala dodonu. E dredre me vakasamataki se na vakaivei tu na neitou bula ke sega na Lotu. A mate o tamaqu ni lomana tu na kosipeli ka tovolea me bulataka tiko ki na ivakataotioti.”22
E dredre ni da vakarautaka na revurevu ni vinaka ena tu ki na tamata yadua ni tucake tu i loma. Eratou a sega ni via rogoci ira na tu ena vale vakaitamera ka ra dusi tiko mai ena idusi ni veivakalialiai o tamaqu kei rau nona itokani kaiwaqa.23 Eratou kila ni vinaka cake sara me ratou muria na Dauveibuli mai vei ira na ilala.
E rawa ni a tukuna tiko na iApositolo ko Paula na noda gauna oqo ena nona tukuna vei Timoci ni “sa cala mai kina ko ira eso, ka sa lesu tani me ra ia na veileti walega.”24 Sa levu sara na “veileti walega” sa yaco tu e vuravura ena gauna oqo. E nodra ivakarau ni veivosaki ena vale levu ka vakaitamera.25 Vakavuqa ni vaka me dau vakadonui kina na ca se vakaraitaki koya mai ni ra sa lakosese na tamata ka vakatotolo. Ena so na gauna dau kune vei ira era se bera ni cakacakataka na isau ni “tu taucoko i loma” ka nanuma me ra se tei muria tu mada na itovo vakayago ka veisaqasaqa kei na parofita.
E kalougata, ni da kila na kena itinitini vei ira na yalodina. Ni da sa “tu taucoko i loma,” sa vakadeitaki raraba vei keda ni na veivuke na ka kecega me ra vinaka kina era sa lomana na Kalou.”26 E kaya o Elder Neal A. Maxwell, “Kua ni rere, bula ga vakadodonu.”27
A qasenivuli mai BYU na tamai watiqu ka dau taleitaka na rakavi mai BYU ia dau sega ni rawa ni laki sarava nodra qito baleta ni sa rui dau leqataka na macala ni qito. Qai yaco e dua na ka vakasakiti, a qai kilai ka buli na VCR, ka rawa kina vua me katona na qito. Kevaka e qaqa o BYU, ena sarava na katokatoni ena yalodei, ni sa kila rawa tu na kena macala ni sa oti! Kevaka eratou totogitaki vakatawadodonu, mavoa, se ratou sa druka tiko ena ikava ni kota, e sega ni dau lomaleqa baleta ni sa kila rawa tu ni ratou na qaqa! E rawa ni da kaya ni sa “taucoko [nona] vakanuinui”!28
Sa vakakina vei keda. Ni da sa yalodina, sa na vakakina noda yalodei ni na vinaka na veika eso vei keda ena ivakataotioti. Sa matata vinaka tu na yalayala ni Turaga. Sega ni kena ibalebale oqo ni na rawarawa se sega ni levu na kena wainimata, ia me vaka e vola o Paula,“Sa sega na mata sa kunea, se na daliga sa rogoca, ka sa sega ni curu ki na loma ni tamata, na veika sa vakarautaka na Kalou me nodra era sa lomani koya.”29
Kemuni na taciqu kei na ganequ, se bera ni dua e ivalavala ca ni mataka. Me da vakadodonutaka na mua e ganita ka vakanamata ki liu ena inuinui kei na vakabauta cecere. Me da “tucake tu i loma” ena noda gugumatua ka “tu taucoko i loma.” Me da savasava ka yaloqaqa ena noda taqomaka na ituvatuva nei Tamada Vakalomalagi kei na itavi ni Luvena, na noda iVakabula. Au vakaraitaka na noqu i vakadinadina ni bula na Tamada, o Jisu na Karisito, kei na dina levu ni tuvatuva ni veikabulai. Sa noqu masu me tiko vata keimuni na veivakalougataki cecere ni Turaga, kau cavuta na veika oqo ena yacana i Jisu Karisito, emeni.